Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 15.
Zaterdag 14 Juli 1894.
Achtste Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
VerachUnt eiken ZATERDAG*.
entnprijs par drie maanden)
Franco per post
Afzonderlijke nummers
f 0,40.
f 0,05.
BureauKrommestraat, F 227. Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prija dar AdvortontUni
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meer- 0.05
CorrespondentUn en Adverlentiën moeten niter lik Vrijdagavond
.Mr R lire aan hat hnrean Ke.n.rJ
Be Godsdienst gewroken
i.
Wat moest het in onze moderne eeuw
de christelijke godsdienst misgelden
Wat al booze dingen werden Tan
heci gezegd, wat al beschuldigingen in
woord en geschrift tegen hem ingebracht
Het liberalisme, ofschoon in theorie de
neutraliteit op godsdienstig gebied hul
digende, toonde zeer spoedig de onhoud
baarheid van zijn beginselhet verloochen-
de haar voortdurend in de praktijk. Sluwer
en gevaarlijker dan ooit te voreG bestreed
het den godsdiensthet ontzag zich zeif3
niet om hem door vuigen laster ver
achtelijk te maken en der bespotting
prjjs te geven. De aan den godsdienst
getrouwen werden als achterlijk uitgekre
ten, als dompers gescholden. Het zich
tot de wolken verheffend liberalisme
zou een tijdperk bezorgen van voorspoed
en geluk, van genot en vrede; het ge
sloten Paradijs zou voor het menschdom
hier op aarde wederom worden geopend.
Het liberalisme toog aan den arbeid
om zjjne idealen te verwezenlijken, eD,
waarljjk, wij kunnen het den lof niet
onthouden, dat het in het sloopingswerk
des Christendoms ijver en volhar
ding genoeg heeft betoond. Nauwelijks
was het in Europa oppermachtig gewor
den, of de christelijke slaat moest plaats
maken voor de moderne staatsinrichting
overeenkomstig de beginselen van gelijk
heid en vrijheid, door het liberalisme aan de
Fransche revolutie ontleend. In deze begin
selen lag tevens het lokaas voordemoder-
niseerende bourgeoisie, die, onnoozel ge
noeg, zich door schjjnbelofien liet mis
leiden, xich door uitwendige schittering
liet verblinden, en geen oog bleek te
hebben om deze noodlottige staatkundige
dwaling in haar fatale kern te door
schouwen.
Wel deed de katholieke pers voort
durend haar waarschuwende stem
hoorenzjj ontmaskerde de dwaling
van het liberalisme, legde de valschheid
zijner beginselen bloot, en wees op de
noodlottige en rampzalige gevolgen,
welke daaruit moesten voortvloeien.
Doch alles te vergeefs! De katholieke
pers liet haar licht schijnen voor blinden,
sprak voor dooven. De nieuwe wereld
beschouwing droomde slechts van eene
toekomst, welks weerga in de geschie
denis niet zou worden aangetroffen.
't Gold toen als onbetwistbaar, dat het
christelijk staatsstelsel was verouderd en
versleten en derhalve moest worden
opgedoekt. .Het had zijne diensten ge
daan, ja,voorde onmondige, onontwik
kelde volkeren," zoo beweerde men,
.maar nude volkeren bjj het heldere
licht der nieuwe beschaving mondig
geworden zijn, mag men hun de vrij
heid en de onafhankelijkheid niet langer
onthoudende meerderjarigheid ontslaat
hen van de voogdij van het ouderlijk
gezag. Onbelemmerd moeten zij zich
kunnen ontwikkelen en zich zeiven den
weg banen tot vooruitgang; de geest
en wil doodende voorschriften en ge
boden des Christerdoms moeten als
knellende boeien geslaakt en plaats rui
men voor de moderne wetenschap,
welke den mensch vrij verklaart en
hem de gelijkheid toekenthet staats
onderwijs moet het Evangelie vervangen
en het toekomstig geslacht zoozeer ver
lichten en beschaven, dat het daarin
richtsnoeren kracht vindt tot een wel
geordend leven
Ziedaarden veelbelovenden boom, door
het liberalisme op den staatkundigen
bodem van Europa geplant! De boom
schoot weelderig op en overschaduwde
ons werelddeel met zijn bladerrijke tak
ken. En welke zijn nu de vruchten,
die hy heeft afgeworpen? Het zijn
die noodlottige vruchten, door zoovele
katholieke schrijvers, die de gevolgen
doorschouwden in de beginselen, voor
speld vruchten, die de bitterste te
leurstelling en ontgoocheling aan de maat
schappij hebben gebracht. Jammer echter
dat de groote massa gewoonlijk dan
eerst de oogen opent, wanneer zij de
wrange vruchten der dwaling ziet en
proeftdat zij uit de vruchten eerst
boom leert kennen. Vandaar dat
iedere dwaling bij het rijpen harer vruch
ten in de geschiedenis haar getij ziet
verloopen en zich oplossen in terugkeer
tot de waarheid of wel tot verdere
consequentie der dwaling. Dit laatste
thans greotendeels het gevalde
groote massa der misleiden holt voort
op den ingeslagen weg, terwijl slechts
weinigen de oogen openen voor de meer
meer in het licht tredende waarheid,
dal zonder God en godsdienst de wereld
niet te regeeren valt, een waarheid,
welke zelfs door de heidensche wijs-
geeren bjj het natuurlijk licht der rede
werd aanschouwd en erkend.
Welk heil kon men verwachten van
het nieuwe staatsstelsel, dat God, de
alleen ware bron des heils, buitensloot,
de goddelijke oorsprong des gezags ont
kende, diens Albestuur loochende, de
waarheid verwierpPer me reges reg
nant: .Door Mij regeeren de koningen",
in de godloochening optrad met de
hoogste blasphemie Met de verwer
ping van God heefl de moderne staat
'smenschen zedelijken band verscheurd
ian zijn onderdanen het geweten
ontnomen, d. i. het bewustzijn van plich
ten, die zij te vervullen, van rechten,
die zij te erkennen hebbende verant
woordelijkheid hunner daden voor God
houdt daarmede opgeene belooning
hebben zy meer te hopen, geen straffen
meer te vreezen voor het toekomstig
leven. Ieder staatsburger ziet rondom
zich niets meer, wal zich boven hem
verheftalles wordt zijne natuur gelijk
de vorsten verliezen voor hem hun
verheven majesteit, de regeeringen het
hooger gezag, de wetten de heilige sanc
tie; in de wetten ziet hij willekeur, in
strafbepalingeü dwang, in de uitvoering
daarvan geweld. Met God derhalve heeft
men den vasten grondslag onder het staats
gebouw weggeslagen en moet het vroeger
of later ineenstorten en vergaan.
Voor ieder, die oogen heeft en zien
wil, wordt het met den dag duidelijker,
dat de moderne staat, in zijn stelselmatige
bestrijding van den godsdienst, zich zei ven
tot ondergang heeft gedoemd, dal zonder
godsdienst de staatsburger verwildert,
leeft zonder God en gebod, zonder
breidel en teugel, derhalve zyn bedorven
natuur, zoozeer tot het kwade geneigd,
involgt. Een vluchtige blik over de
maatschappij onzer dagen kan ieder
overtuigen de corruptie van de laagste
tot de hoogste standen, ja zelf6 tot de
regeeringskringen, is voor niemand meer
geheim het kwaad heeft een hoogte
bereikt, zooals de geschiedenis zelden of
nooit te aanschouwen gaf.
Wat baat het, of de staat in onze
dagen al optreedt gewapend met allerlei
wetten, met het strafwetboek in handen,
orde en rust te handhaven en de
overtreders daarvan te doen boeten?
Wat kracht hebben de wetten, waar de
hoogere sanctie ontbreekt en de staat
zelf misdadig met heiligscher.nende hand
den goddelijken oorsprong des gezags heeft
ontkend en verworpen? Wat helpen
daar nog strafbepalingen, waar de mis
daden geen uitzondering meer zijn, maar
lieverlede algemeen zijn geworden
Wat haalt de chirurgische wetenschap
wanneer het staatslichaam door den
kanker is aangetast en het bederf tot
in het bloed is overgegaan?
Ter genezing der doodelijk kranke
maatschappij is alleen de barmhartige
Samaritaan in staat, die de olie en den wijn
draagt om de diepste wonden te heelen. Tot
Christus, wien men heiligschennend ver
wierp, moet men terugkeeren Hjj alleen
{"•efl den staat ware bezieling en leven
Hij alleen geeft den vorsten ware maje
steit Hij alleen geeft der regeeringen
de goddelijkheid des gezags! Hij alleen
geeft aan de wetten de hoogste sanctie
Hy alleen omschrijft in den Godsdienst,
door Hem gesticht, de juiste rechten
en plichten door ieder te vervullen of
te eerbiedigenHij alleen zal als de
toekomstige Rechter van levenden en
dooden worden gevreesd, Hij alleen als
Verlosser in zijne eindelooze liefdedaad
worden bemind, en deze hoogere vrees en
liefde zullen den moreelen band vormen,
waardoor de mensch zich waarljjk ge
bonden zal achten tot een welgeordend
leven, waarvoor niet de eeuwige straf,
maar het eeuwig loon des Hemels is
BUITENLAND.
De Duitsche Bondsraad heeft het goede
voorbeeld van den Rijksdag met opge
volgd, maar de voordracht tot opheffing
van de wet, waarbij den Jesuïeten het
verblijf in Duitschland verboden werd,
met eenparige stemmen verworpen. Al
leen werd besloten de Redemptoristen
en de zwarte Paters der Congregatie
van den Heiligen Geest als niet aan de
Jesuïeten verwant te beschouwen. Door
dit besluit treden derhalve deze beide
Orden in denzelfden rechtstoestand als
vóór 1872, en kunnen zjj de door hen
gestichte Huizen weder betrekken en
hun zegenrijke werking tot heil der zielen
voortzetten. Dat dit bericht met bljjdschap
door de katholieken van Duitschland
vernomen werd, vooral in die streken,
waar met grond verwacht raag worden
dat de geliefde paters zich zullen ves
tigen, behoeven wjj nauweljjks te ver
melden. Te Bochem o.a. werden bij het
bekend worden van het besluit van den
Bondsraad onmiddelljjk de klokken der
vroegere Redemptoristenkerk geluid, en
toonden de katholieken hun vreugde
door het uilsteken der vlaggen.
Hoe nu de Bondsraad tot de weten
schap gekomen is, dat hjj 22 jaar lang
in dwaling verkeerd heeft, door eene
verwantschap te zien daar, waar die
niet bestond, zal wel eenigszins duidelijk
worden als men weet, dat Duitschland
de .Zwarte Paters" in zjjn eigen kolo
niën noodig heeft ter verspreiding der
beschaving, en dat sedert hun verbanning
uit Duitschland hun novicen, die in de
Duitsche koloniën zouden gaan werken,
in Frankrijk werden opgeleid. Deze toe
stand was voor Duitschland toch al te
beschamend.
Maar nu de Jesuïeten en de Lazaristen
en de zusters van het genootschap van
het H. Hart, dezen bljjven vooralsnog
buiten het Duitsche Rijk gebannen, en
worden alzoo achtergesteld bij socialisten
en anarchisten, die vrijeljjk mogen rond-
loopen. Geduld evenwel, trouwe katho-
FEUILLETON.
De Reddingsplank.
Uit ket Fruisch, door TH. C. R.
XV.
Een gewichtig besluit.
13) De edelste besluiten en krachtigste plannen
worden steeds bestreden door de zelftucht, eigen
liefde en eardsgezindheid, die in ons hert wonen,
't Is de eeuwige kamp tnsschen de ziel, die san
hooger orde is, en bet vleesch, dat aordsch is.
void bg gebrek a
beid. Vjjsadea van buiten door de verleiding
der wereld en vijanden in ons door de zneht
naar die verleideijjko raken, olies ichgnt samen
te spannen togen de del, uilgekozen tot een
groolsche teak. August, eenmaal te Parus terug
gekeerd, ondervond ten volle dien noodlottigen
etrijd, dien God toelaat om rjjne dienaran op
de proef te stallen.
De toekomst teakende zich voor zgn oog met
een vreedzaam en wellicht schitterend bestaan
hjj zag zjjn levtn verdeeld tnsschen den arbeid
dien hg liefhad, en 't beoefenen der naasteliefde
dat zyn hart zoo lang nu» was; de alge
1 en zelfs de eer Gods, welke hg door zijn
werken en deugdsbetraebting hoopte te bevor-
1, namen hos plaats in op de schilderij, die
zich voor zijne verbeelding ontrolde't was
droomerijen verdiepte, dan sprak er een stem
in z^n binnenste.Dat is Gods wil niet, Hjj
beeft u uitgekozen voor Zich alleen, Hg zal uw
deel en ertdeel zijn."
Op haar beurt voerde deze gedachte August
opwaarts op de vleugelen des geloofs en der
hope; en voortdurend beeireden, gevoelde by
zich immer weer met grooter geweld lot zjjn
Zoo naderde
Kerstmis, de tgd, dien August had vastgesteld
om zjjnen ouders zgn plannen mede te deeien en
zoo er uitvoering atn te gaven. Bg 't naderen
van dit tijdstip gevoelde hg zgn hart vreedza
mer en vaster besloten dan ooit. De vrede Gods,
die alle govoel te boven gaat, overstroomde
zgne ziel. En toen bg op den dug van 's Hearen
geboorte den menschgoworden God in zijn
hart bad ontvangen, toen gevoelde hg zich stork
om de wereld en alle verleiding te weerstaan
hy gevoelde dat dia God, zoo groot en zoo goed,
by bun do plaats van onders en vaderland zon
vervullendat Bg zgn kracht en troost zon
wezen in den strgd, dien hg voor God wilde
strijden. Dieazelfden dig schreef August den
volgenden briet san xj'
mgne plannen voor de toekomst, vroeg ik hem
eenige maanden nilstel om mg te bedenken.
Thans is het oogenblik gekomen om n mgn
hart bloot te leggen en de plannen te openbaren,
dio God in zyne eindelooze barmhartigheid en
goedheid naar zgoe ingevingen deed vormen.
,Gg wenscht mgn gelok; om het le beverderen
hebt gü u duizenden opofferingen getroost
welnu, geliefde ouders. God wil eveneens
volmaakt mgn geluk, want Hg roept mg, Hg
wil dal ik Hem diene als priester, en zgn heilig
woord verkondig aan de arme zondari
heidensche volken. Dit is, ik ben sr diop
doordrongen, de laak, waartoe ik geroepen ben,
en welke ik de voorkeur geel boven alles bi
aarde. Eén ding echter pjjnigt en verontrust
mg't is de droefheid, die het n zal I
Ook ik, dierbare onders, ik gevoel hoe
en hard die scheiding is. Maar wanneei
spreekt mag ik dan ongehoorzaam zgn
.Maarbedroeft n niet, integendeel, verblijdt
Gy hebt een zoon willen grootbrengen v
God, voor den hemelwelnu, indien ik 1
Gods genade getrouw ben, hoop ik eenmaal
glorievol erfdeel te ontvengen.
.Gescheiden hier op aarde, zullen wy eens
vereenigd zgn in het verblijf, waar geen t
geschreid worden, geen smart geleden en geen
pgn gekend wordt. Wg zullen er ons
geleden voor den naam van Jesra Christus, en
vol genot zullen vrg ooze blijdschap vergrooten,
denkend aan de eeuwigheid. De eeuwigheid I
welk een bigde hoop: om haar onveranderlijk
geluk deelachtig te worden, kon men hier wel
korten tjjd lgden.
.Voordat ik er toe overging u le schrijven,
heb ik ven versehillendo kanten ernstig geraad
pleegd en zg, aan wit ik mgn geweten heb
blootgelegd, erkennen allen Goda wil. Moge
deze wil ook de uwe zgn. Op mgne trnieén vraag
ik uwe toestemming en oudorlgken zegen. Schenk
deze aan mg. uw liefston zoon,
August Didior."
Nadat August dezen brief geschreven had,
bad bg nog langen tgd om God zgne zaak aan
te bevalen, en troost voor zgne ouders af te
In den tgd, die tnsschen zgn schrijven en de
ontvangst van antwoord verliep, bezocht Aognst
nog dikwijls de onde Agatha, die intasschen
hulp van verschillende zgden bad ontvangen;
maar toch zg had behoefte aan een bezoek van
Augnst, die zoovele herinneringen bg baar deed
terugkeerenen Angnst zelf vond er een (rooien
troost in, die arme woning le bezoeken, waar
Gods genade zoo luide tol hem gesproken had.
Eindelgk ontving hy eeo brief met het stempel
van BeUey. Met kloppend hart opende hy de
enveloppehel schrijven was van zyne moeder,
en laidde:
.Gods heilige wil." Dit is,dierbare Angnst, bet
eenige woord dat ik n schrijven kan. Genoegzaam
wordt biermede te kennen gegeven, dat wy met
nwe godvruchtige plannen instemmen. Mgn kind,
gjj zult priester worden, priester en missionaris,
on bet hart uwer grjjze ouders zal a verges*! len
s*n bet altaar en in de verre gewesten, waa
gg waarschgnlgk gezonden zult worden
Ach, 100 verre van ons verwjjderdMaar
neen, ik wil n niet bedroevenmet n wil ik
den Heer zegenen en prgzen, Hy, die n een
zoo uitstekende gunst verleent en uit onze
familie zich gewaardigt een dienaar zyner liefde
te kiezen. Ik beef van vraagde en angst tevens
bg deze gedachte, en diep beschaamd atn ik
voor God, als ik bedenk, dat gy myn zoon,
mgn kind, eens don levenden God doet neer
dalen op bet altaar. O, ik ben een gelukkige
moeder't zou ondankbaar van my zjjn, Indien
ik durfde klagen. Zg mogen klagen, die moeders,
wier kinderen leven en sterven in zonde, zonder
geloof, zonder hopemaar ik, ik mag niet
anders dan vreugdetranen storten. Mocht
soms eenige droefheid mgne gebeden voor u
vergezellen, dan zal God mg vergavenHjj weet
dat bet hart ecner moeder zwak is, wanneer
bet geldt het offer te brengen van haar kind.
üw vader doelt mgn gevoelen ten toUo zgn
geloof doet hem Gods barmhartigheid prijzen,
maar zgne liefde voor n elemt hem soms treu
rig; bg zal n binnenkort schrijven; intasschen
moet ik u zeggen, dal by n zgn zegen schenkt
en voor u bidt
.Welnu, myn zoon, doe het noodigoom tot
verwerkelgkiag van owe plannen te geraken;
wy verlangen dat gg aan Gods roepstem ge
hoorzaamt.
.Vaarwel, August, bid voor ons, toonls wy voor
n bidden.
Owe liefb. moeder."