Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 24.
Zaterdag 14 September 1895.
Negende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Baarn, Apeldoorn, Barneveld, Blariciim, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie maan
ent
BureauKrommestraat, F 227.
Amersfoort.
Prijs der Advertentitn:
Van 1 tot 6 regelsf o.30
Afzonderlijke nummersf 0,05.
Uitgave van de Vereeniging De
Eembode.
CorrespondenliSn en Advorleiitifln moeten uilerl;
vóór 6 ure aan het bureau bezorgd zjjn.
t Vrijdagavond
Een droevige gedenkdag.
Wel een onvergetelijke dag, die met
bloedige letteren in de geschiedbocken
der Kerk vermeld, en zeker al even onu''.-
wischbaar in de harten der geloo igen
opgeteekend staat, is de 20ste Septem
ber van het jaar 1870. Het is de dag,
waarop na herhaalde invallen en roof-
t ochten in de Pauselijke Staten hel
Piëmonteesche leger, tol onder de wallen
van de Eeuwige Slad genaderd, door
de bres - in de Porta Pia de hoofd
stad der Christenheid binnendrong, om
haar tol het middenpunt van godde
loosheid en tot den hoofdzetel dermac;on-
nieke wereld te maken. Want hiermede
was, als met een laatste gewelddaad, de
snoode aanslag voltooid, welken hot onge
loof en de vrijmetselarij sinds lang hadden
voorbereid om met list en verraad en
met behulp van omgekochte rooverben-
den den Stedehouder van Christus van
zijn wereldlijke macht te berooven en
aldus de Kerk zelve te treffen en, zoo
men hoopte, voor immer te verwoesten.
Toch werd getracht deze helsche bedoe
ling heimelijk verborgen te houden.
Het heette van den kant der belagers,
dat men, bezorgd voor het prestige van
den Paus, hem van zijn tijdelijk beheer
wilde ontzetten, opdat zijne morcele
macht daardoor nog zoude winnen, en
dat met de nationale eenheid van gansch
Italië ook de bescherming van den per
soon des Pau-en werd beoogd. Niet
anders luidde de bekende nota, waar
mede het roovergouvernement, nadat
het zjjn zetel van Florence naar Rome
had verlegd, onder dagteekening van
18 October daaraanvolgende van deze
bezitname officieel kennis gat aan alle
diplomatieke agenten. Hierin toch stond
onder meer ook de huichelachtige ver
klaring te lezen, dat na eeuwen van
hoop en slrijd, Italië eindelijk weder in
het bezit was gekomen der stad, die
geheel de wereld aanwijst als hel mid
denpunt van 's lands eenheid.
Niettemin werd de gansche toeleg
dier lage booswichten door den H. Vader
en zoo mede door al de zijnen volkomen
begrepen, en al aanstonds ook voor de
wereld ontmaskerd. Immers, by hel
FEUILLETON.
Cha pa sul. November 1893.
Dierbare Z tule ra en Broeders,
Ik moei mijne werkzaamheden loch weer
eene een weinig onderbreken, om eenige oogen-
blikken mei u te babbelen.
Ik heb n vroeger bolootd u iele over munten,
malen en gewichten mede te deeien, alloh I dan.
Er bestaat hier koper-, zilver- en papiergeld,
laat ons met de kleinljes beginnen, te welen
met bet kopergeld. Het kopergeld is gemaakt
van koper. Indien ge m(j hierop met een glim
lach antwoordtja, dal ie natuurlijkdan breng
ik tot mijne verdediging in, dat men bier ook
valsch kopergeld maakt uit een mengsel van
I koper en roode aarde, maar gij hebt toch nog
geljjk, dan is het maar zoogenaamd kopergeld.
Dat geld nu, sapiken genaamd, heeft ongeveer
I de grootte van de oude Hollandsche cent. In het
midden is eene vierkanto opening; wat hccfl
dat te beduiden Hen draagt hier het geld niet
in eene porte-monnaie, dan had men een groote
noodig en nog een knecht om die te dragen.
Maar men rjjgl die sapeken in een koord bjj
elkaar, bevinden zich zoogenaamd 100 sapeken
bjjecn dan maakt men een knoop en verbindt
dan twee koorden bijeen, zoodat tnsschen eiken
knoop tweemaal 100 sapeken zjjn. In 't geheel
krachtig protest, het welk de Paus-Koning,
Pius IX zal. ged., bij het binnenrukken
der vijandelijke macht nog dienzelfden
dag door de ambassadeurs en ministers
aan het pauselijk hof tegen zoo driest
geweld en zoo schreeuwende onrechl-
vaardigh'eid liet indienen, sloot even
haastig alom de Christenheid zich aan
om fier en onbeschroomd op te komen
voor de rechten der Kerk. Want al
wanhoopte het katholieke volk geenszins
aan het voortbestaan der onverganke
lijke Kerk van Christus, ook al was zij
van het wereldlijk erfgoed van St. Pe
trus beroofd, toch was het van heilige
verontwaardiging en droefenis vervuld
over het schandelijk onrecht en du
gruwzame miskenning aan der. algemee-
nen Vader en Opperherder der volken
gepleegd, en vol bekommernis tevens
urn de vele wereldberoeringen, die nood
wendig op de onttroning van den Paus
als Souverein van Rome moesten
volgen.
Inlusschcn is sinds dien dag van onge
rechtigheid een kwarteeuw verloopen,
en bereidt men binnen het land en
vooral op de eigen plaats waar die
allerschandelijkste geweldpleging is ge
schied, in het bijzijn dus en onder de
oogen van den onttroonden Paus, die
nog altijd binnen zijn paleis in gedwon
gen gevangenschap leeft, nu feesten voor
om de misdaad zelve luidruchtig te ge
denken of beter gezegd te verheerlijken,
öf er dan voor de vijanden der Kerk
en voor de Ilalianissimi in het bijzonder
wel zoo groote reden tot feestvieren is?
Stellig niet een, die niet door hartstocht
verblind en acht gevend op de meest
tastbare leiten, hierop een bevestigend
antwoord durft geven. Integendeel, de
geschiedenis der laatste jaren spreekt
te luide van de schromelijke wraakne
ming Gods, die aan het schuldig Italië
ten duidelijkste de waarheid bevestigt
van het spreekwoordelijk gezegde: „iedere
zonde strait zich zelve", of van het hier
even toepasselijke .onrechtvaardig goed
gedijt niet".
Hoe schoon klonken de blijde voor
spellingen, waarmede de lof en de toe
komstige grootheid van het gezegende
Eén-Italië door de zoogenaamde bevrij-
houilt zulle oen koord zoogenaamd 500 sapeken.
Waarom zeg ik zoogenaamd 100, zoogenaamd
500 sapeken? Omdat 100 niet altijd 100ia. Hier
in Cha pa cul bijv. of liever in de nabij lig
gende slad Houng Ichoung Ichoung lellen 18
sapeken voor 100, Ie Feun Fcheun tellen 81
voor 100te Eul lao bo, weer eene andere stad,
worden 3i'h volle sapeken honderd gonoemd,
en zoo is hot overal verschillend. 1000 zooge
naamde sapeken wordt eene legaluur genoemd.
Zien wó nu het papiergeld. Hen heeft papier
geld van 1 ligatuur. 1 lig. 100 sapeken, 1 lig.
200 enz. B(j u is een banknoot geldig voor heel
Nederland. Hier is dal niet zoo. Papiergeld van
Houng Ichoung Ichoung is allren gangbaar al
daar; dat van Feuu Fcheun alleen in deze slad.
Ook is er in die steden geen bank of corporatie,
die voor zulk een papier goed zegt, maar het
zjjn particuliere personen, kooplieden (dat zjjn
de mannen van geld). Nochtans is dat papier
geld van een koopman of van oen winkel geldig
en gangbair in geheel de stad en in de
Dan is er nog zilvergeld. Denki niet dat het
manten zjjn geljjk uwe guldens ca rjjksdaalders,
het zjjn brokken op brokskens zilver. Het grootste
zilverstuk hooi iuen pao, heelt den vorm van
een kort, broed, plomp schuitje en beeft in het
midden eono kleine uitholling, waarin men nut
teloos kan schrjjven hoe zwaar dal stuk zilver
dors des volks en de stichters van het
nieuwe koninkrijk overal tn dun lande,
als ook daarbuiten door allen die in
Eur.pa de liberalistische en rdvolulion-
nairbeginselen huldigden, luide werd
verk -> tdigd. Kwam slechts de grootsche
sch'.piing, de nationale eenheid in
Italië ,ot stand, en waren eenmaal alle
volke t des rijks onder den oenen heil-
aanfrengenden scepter vereenigd, dan
eerst zou een wezenlijke modelstaat
zijn geschapen het zou oen wonder
zijn van innerlijke kracht, een ware
goudmijn voor zijn bevolking, een
goluksoord, waar handel en nijverheid
nevens kunst en wetenschap bloeien,
een paradijs van vrede en welvaart en
daarbij een toonbeeld van publieke
zedelijkheid, alles tengevolge vac
een welgeordend en verstandig bestuur.
Doch wat is er na een bestaan van
nauwelijks vijl en twintig jaren van dat
hooggeprezen koni nkrijk geworden V Niets
is verwezenlijkt van al hetgeen werd
voorspeld. De eenheid, waarmee zooveel
is gedweept, waarvoor zoovele gewetens,
zooveel geld en zoovele menschenlevens
zijn ten offer gebracht, zij is nog verre
te zoeken. Nooit was Italië zoo oneen,
zoo verbrokkeld, zoo ellendig en onge
lukkig als thans. Tnwendig verzwakt,
verdeeld en door allerlei kanker verleerd,
is hel ook naar builen veracht en voor
geheel de wereld ten schande geworden.
Gogrondvest op oneerlijkheid en verraad,
en voorts door eer- en gewetenlooze
staatslieden bestierd, is hel niet het
ruimste door de jongste onthullingen
te vorigen jarc voor het oog der gansche
wereld gewaarmerkt als het rijk van
diefstal, van afpersing en bedrogals
het land, dal, van den beginne af aan
getast door eigen hederf, zich zelf ten
gronde richt, en bij dien naderenden
ondergang ook het peil der zedelijkheid
inct den dag lager ziet zinken als het
koninkrijk van het grootste financieel
verval zoo in hoogere als in lagere
kringen, waar bij een immer ledige
schatkist de belastingen stijgen, en bij
een alom heerschende malaise de ar
moede op onrustbarende wijze gestadig
nog toeneemtals het broeinest eindelijk
eener gevaarlijke revolulionnaire bewe
ging, die telkens opstand en burgeroorlog
ie. Die iuen pao'» of brokken zilver wogen ieder
ongeveer 50 chinecschc oneen. Gaal men nu
met zulk een brok naar de markt of naar den
winkel om te koopen en met zilver te betalen
dan weegt de vetkooper den brok zilver. Hjj
zegt dan dat bel 50 oneen en zooveel of min
zoovee! weegt, maar hij zal altijd beneden de
werkelijkheid bljjvon, daar ie niets aan Ie doen.
Nu heeft het zilver niet altud dezelfde waarde,
het ia aan rjjzing en daling onderhevig. Nu
eene is een once 1700 sapeken waard, dan
weer 1800, 1900. Ook zjjn er kleinere brokken
van 10 oneen, en kleine stukjes zilver. Dat zil
vergeld is natuurlijk overal gangbaar.
schillend, hier zjjn zjj groot, daar grooler, ginds
hel grootst. Doch genoeg hierover.
In mjjn vorigen brief heb ik u geschreven,
dat ik Hgr. Bax een paar dogen tot gast heb
gehad, die daarna verder gegaan is om te vor
men etc. Veertien dagen nadien moost ik naar
Fai Hai om Mgr. op te halen en naar Cha pa
eul te begeleiden. Als naar gewoonte legde ik
den marsch tot Siang bono ti in een dag af.
Toen de avond begon te vallen, mo alen wij
nog een paar uur rijden, maar er waren geen
rivieren meer te doorwaden, geen bergen meer
over te trekken, zoodal ik 's avonds wel laat,
maar zooder ongelukken in genoemde plaats
bjj mjjn Hollandschen buurman aanlandde. Den
verwekt cn ierier oogenblik tot volle
uitbarsting kan komen.
Dat is klaarblijkelijk de straiïc Gods,
maar een straf, waarin de Almachtige,
niet slechts op wrake maar ook op
genezing bedacht, den misdadige door
zyne eigene misdaden doet boelen. Doch
er is meerterwijl ecnerzijds voor de
belagers cn aanranders van den heiligen
Stoel reeds de tijd van uitboeting en
vergelding is gekomen, schijnt ook van
den anderen kant, zeker geheel in strijd
met hunne duivclschc plannen, voor het
paus se' ap een nieuw tijdperk van glorie
volle verheffing in het verschiet. Men heeft
den I'aus van het tijdelijk beheer zijner
Staten en van alle stoffelijke hulpbron
nen wederrechtelijk beroofd om hel paus
dom en de Kerk don ondergang te be
reiden en ziet, hjj bleek ook in dien
slaat van miskenning cn berooving als
gevangene van het Valicaan toch tloor
's hemels tusschonkomst machtiger dan
immer te voren. Want nooit is de
pauselijke macht in de oogen der volken
tot zulk een ontzaggelijke hoogte geslegen
als juist in onze dagen, waarin de hel
alles in het werk stelt om haar te
vernederen en te vernietigen. Wie zou
hierin niet den vinger Gods moeten
erkennen, die vooral in onzen tijd zoo
zichtbaar de groolc wereldgebeurtenissen
leidt.
Titans komt de vraag, wal ons wol
te doen staat bij het allerbedroevendste
gedenkfeest, hetwelk de Loge Vrijdag
20 September in geheel Italië, maar
vooral binnen de stad der Pausen, die
zij na de overweldiging lot hoofdstad
van het Eönc koninkrijk, tot haar .on
aantastbare Rome" heeft geproclameerd,
sinds maanden reeds besloten heeft te
vieren. Als trouwe zonen der Kerk
zullen wij juist ook van deze gelegenheid
moeten gebruik maken om op waardige
wjjze te demonsteeren ter eere van ons
aller Vaderen zoo is het eerste, wat
van ons wordt gevraagd, opnieuw onze
slem tegen het smadelijk onrecht te
verheffen, wat hem in den heiligschen-
nenden roof der Pauselijke Staten en
in de gewelddadige belemmering van
zijn voor het heil der Christenheid zoo
noodzakelijke vrijheid is aangedaan. En
volgenden dag gingen wij naar do andere Chris-
tenlioid van de Tai Hai (Koung boei en genaamd)
waar Mgr. dien dag ook was teruggekeerd.
Wjj bloven daar een dag toeven, dewijl onze
70j»rigo bisschop, gedurende zijn vormreis
aldaar, dag in dag uil had moeten biechthooren,
vormon, nieuwe chrielcnheden bezoeken, zelfs
langs voor zjjne kar onbegaanbare wegen to
pnnrd had moeten rijden en dientengevolgo
eet, weinig vermoeid was. Den daaraanvolgenden
dag kwamen er een 10 tal christenen te paard om
Mgr. naar Siang houo ti te begeleiden. Na al
daar nog een dag getoefd te hebben, ging do
terugreis naar Chn pa eul nan. Wjj waren reeds
vroeg op marsch, dewjjl Mgr. dien dag ruim
de helft van den weg van Stang houo li naar
Cba pa eul wilde alleggen.
Tegen het vallen van den avond kwamen
wjj bij het bestemde hotel. De cour was groot
genoeg, want er stonden recdB ver over de 100
wagens en misschien een 300—100 paarden,
Mgr. en voor onze paarden nog ruimte genoeg.
Maar waar een plaats te vinden om den bis
schop te logeeren Z. D. Hw. kon toch niet te
midden van al die voortui van allerhande slag
in do algemeene slaapplaats, waar het een
groote rommel was, logeeren. Na gezocht en
gezocht te hebben vonden wjj een klein vor-
'.reksken. Een king, groot genoeg voor ons
L
tot dat einde stemmen wjj bjj voorbaat
nu reeds van ganscher harte in met
het ernstig en plechtig protest, hetwelk
Zondag 22 Sept. te 's Hertogenbosch,
op de meeting door den Alg. Ned.
Zouavcnbond belegd, door allen daar
vergaderd, zeker duizenden in gelal in
naam van gansch het katholieke Neder
land zal worden uitgesproken waarbij
wjj dan tevens de verzekering willen
voegen, dat wij met geheel de Katho
lieke wereld zullen volharden in dien
geest vun verzet, totdat de rechten van
den Paus-koning zijn hersteld, en aan
het Hoofd der Katholieke Kerk weer
een volle vrijheid en als waarborg daar
van zijn wclleljjke Souvercinileit is
teruggeschonken.
Maar dit is nog niet alles. Wjj be
zitten nog een ander en veel krachtiger
wapen om te strijden voor de rechten
der Kerk en daarbij te eerder nog ons
een goeden uilslag te verzekeren. Het
is hel alverwinnende wapen des gebeds,
waarvan wjj gedurig wel, maar loch
bijzonder op den dag zijner droefheid
voor de belangen van den Paus vol
ijverig gebruik behooren le maken.
Daarom zullen wjj op dien eigen dag
en den daaropvolgenden Zondag ons
vercenigcn in gemeenschappelijk gebed
om voor Kerk en Paus een nieuwen en
haastigen triomf van God den Heer af
te smeeken, en in stede van 's hemels
wraak veeleer Gods eindelooze erbar
ming en de genade der bekeering voor
al de vijanden der Kerk in le roepen.
Maar ook bij dien geestelijken steun des
gebeds mag onze stoffelijke hulp van
de aalmoes niet ontbrekenen zoo
moge een extra gave als tffer voor den
St. Pieterspenning gebracht bij dezen
treurigen gedenkdag een nieuw en Op
recht blijk zijn van onze liefde voor den
Paus, die, in zijn benarden staat van
andere hulpmiddelen beroofd, nu een
maal onmogelijk de offervaardigheid der
Katholieken kan missen.
Zoo zal inderdaad dit hatelijke feest,
dat de vijanden van het Pausdom gaan
vieren, de goede zaak veeleer dienen,
en gaan wjj te minder bevreesd, maar
hoop- en vertrouwvol de toekomst te
gemoet.
V. C. t. A.
dric8o (or was nog «en Chineescli priester in
ons gezelschap), nam bjjna do goheelo ruimte
in en liet slechts een plaatsje over om te passoe-
ren. Er was geen zolder in dat vertreksken,
maar boven ons was een met spinnekoppcu
en dergeljjke onreinheden versierd dak. Ook
wjj hadden oen schapevelkaars bjj ons, die ons
in staat stolde ons avondmaal le verorberen,
onze gebeden te verrichten, een woinig te bab
belen enz. Wjj begaven ons dien avond spoe
dig ter ruste eu sliepen als beeren, gelijk Lan
goor in den Groninger almanak zegt.
Den volgenden morgen kneop Monseigneur,
die nevens mjj sliep, mjj in de armen en riep
„Ricus, zijl ga wakker?" Daardoor ontwaait,
antwoordde ik: „Ja, Mgr., wat is er van uw
verlangen?" .Zou bet geen tijd zjjn om op
te slaan, wjj moeten vroeg vertrekken." Ik
ontstak een Inciter en zag op mjja horloge, dat
hel reeds halfvjjf was.
Tegen 6 uur waren wjj weer op marsch. 't
Was grimmig koud, zoodat de Chinaesche priester
en de ondorgeteekendo beslaten hel eerste ge
deelte van den weg te voet af le leggen. Toen
de zon een eind boven de kimmen was geste
gen, klommen wjj op onze paarden en na oenige
uren over rotsen gukloulerd, en door het water
gepolst te hebben, kwamen wjj tegen den middag
bij eene herberg, Onze voederiok nas ledigl