Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 37.
Zaterdag 12 Decembor 1896.
Tiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort. Baarn, Apeldoorn. Barneveld, Blaricum. Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland.
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk. Soest, Stoutenburg, Yeenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
4-boimem«nt»prij« p
r drie maanden i
Franco per post
Afzonderlijke nummers
BureauKrommestraat, F 227, Amersfoort.
Uitgave van de Vereenlging De Eembode.
Prije der Advertentilni
Van 1 tot 6 regelsf 0,30
Voor lederen regel meer0.05
,Bij dit nummer behoort
een bijvoegsel.
ZIJ, die zleh vóór
M 1 Januari abooneeren
op „DE EEMBODE" ontvangen
de tot dien tijd verschijnende
nmers gratis.
Liberale verdeeldheid.
i.
Nu de verschillende politieke partijen
zich opmaken, om bij het in werking
treden der nieuwe kieswet slagvaardig
le zijn, blijkt a! meer eo meer de een
heid onder de Katholieken, de verdeeld
heid daar buiten. Katholieke Kamer
leden hebben een program voor de
katholieke Staatspartij ontworpen, dat
voorzeker, in volkomen overeenstemming
met de in verschillende Encyclieken
uitgedrukte wenschen van Zijne Heilig
heid Leo XIII, onder toezicht en hooge
goedkeuring van Neerlands Episcopaat,
tot stand gebracht, al de Katholieken
vsn Nederland voor de toekomst zal
vereenigen. Dit is onze zekere hoop en
stellige verwachting!
Dit gevoelen vooral in den laatsten
tijd de overige partijen. Zij leveren een
schouwspel van grenzelooze verwarring,
zij klagen bitter over onderlinge ver
deeldheid en grijpen wanhopig rondom
zich naar middelen om de reeds zoo
talryk verbrokkelde deelen op kunstma
tige wijze te vereenigen, samen te lijmen.
Heeft men vroeger niet getracht eene
verbroedering tot stand le brengen tus-
schen de vooruitstrevende liberale club
en de radicalen Heeft Minister van
Houten, bij het eindigen der beraad
slaging over zijn ontwerp-kieswet in
de Eerste Kamer, niet, volgens de
uitdrukking van Het Vaderland, het
signaal voor de liberale partijverzamelen"
geblazen, door den vijand aan te wijzen
in het clericalisme met het protectionisme,
valschelijk door hem te zaam 'gekoppeld
Moet de vader dezer wet zelf den toestand
FEUILLETON.
Het Mariabeeld aan het meer.
(Naar hit Dcitsch.)
Hel w*s op den feestdag van O. L. Vr. Vi
sitatie, den S Juli van het jaar 188-, dal ik
van het vriendelijk stadje Weesen uit, hetwelk
aan de oostzijde van het heerlijke, wildromau-
tische Wall entneer in Zwitserland gelegen is,
in een lichte boot voortroeide op de glanzende,
klare, staalblauwe watervlakte. Het was een
heerlijke zomermorgen, geen gollje bewoogzich
en de zon scheen zoo heet op het water, dal
zachte dampwolken gelijk glinsterende sluiers
over het meer zweelden. Hetzelve verscheen
OÖ in de stgte roUanomlijsling als een roos
achtige offerschaal, waaruil wierookwolken tot
lol van den aigoeden Schepper opstegen.
Het vier uren lange en een nor breede Wal-
lenmeer, dat in zuidoostelijke richting van hei
Zdrichermeer gelegen is, komt de grootsch-
heid der bergnatunr van het Vierwaldemeer
zeer nabij on wordt door geen der overige Zwil-
schersche meeren in dit opzicht geCvenaard.
Hel is een hniverig-schoon schouwspel, op de
lichtgekrnlde golven van het Wallenmeer in
oen lichte boot te schommelenrondom om
sluiten ons naakte rotsmassa's, bjjoa zonder
boom of struikgeen geluid is te hooren, dan
het ruiacheu der watervallen ol het gekrasch
van roofvogels, en op den achtergrond, in het
oosten, rjjzen in ernstige majesteit de eeuwig
met sneeuw bedekte GUmez-Alpen met hunne
zijner party voor de toekomst niet wan
hopig achten, wanneer hy het roerige
lied Iaat schallen door Ncerland's lan
douwen, otn -- hetgeen hij niet kan
verwachten van ztjne parlij, wegens
hare historisch befaamde gematigdheid
voor te gaan, en plotseling zonder de
minste aanleiding den haat op te roepen
legen het clericalisme, zich wel bewust
dat daar, waar de liefde niet vereenigt,
de haat als andere pool moet worden
aangebracht om de verstrooide elementen
aan te trekken en te vereenigen 't Is
otn medelyden te hebben met den armen
man, die een wet ontwerpt, welke de
ondergang zal worden zijner tanende party,
en dan zijn toevlucht moet nemen tot
een verouderde, afgezaagde en tot wal-
gens toe vervelende leuze, tot den al-
ouden aanvalskreet der ongeloovigen, en
dat in een land, waar de vryheid van den
godsdienst den clericalen bij de grond
wet is gewaarborgd
Daarbij ondervindt de man in zijne
poging de bitterste teleurstelling. Verne
men wij hier slechts het oordeel van hel
Utrechtach Dagblad„De minister van
Houten heeft, van de ministertafel de
trompet stekende, het signaal „verzame
len" geblazen op de wyze van een oud
Geuzenliedje. En, evenals liet Vaderland
en onderscheidene andere bladen kun
nen wij de keuze van die wijze voor dit
signaal niet onverdeeld goedkeuren.
De tijden, waarin de leuzen „clericaal"
of „anti-clericaal" scherp legen elkander
overstonden zijn voorbij. Wij gelooven
niet, dat het voor ons Vaderland ge
lukkig zoude zyn, indien die strijd nog
eens weder gestreden worden moest.
En wij gelooven niet, dat er voorshands
reden of oorzaak wezen zou, om dien
strijd weder te strijden.
Negatieve leuzen: „anti", tegen het
een of ander, zonder te zeggen waar
men dan wel vóór is, zijn gemakkelijk
in het gebruikmaar ze werken niet
opbouwend.
En opbouwen is noodig in dezen tijd.
En dandie leuzen zijn uit tijden, die
jjakuiven en gletschers op.
Ik stuurde mijn boot om een steil in hot
meer afdaleudeu rotswand, tusschen wiens
spleten en openingen nederig krnipelhoul.
zooals eenige dennen- en pjjnboompjes bun
beslaan zochtenopeens ontwaarde ik
mg, dicht bg den steilen rotswand, een
boot, welke door een jenge vrouw met vorschi
riemslagen werd voortgedreven. Op een bundel
geurig groen zat een bloudlokkige kuaap van
iDgeveer vier jaren, wiens onschuldig rein
achen en juichen als muziek in de ooren klonk,
- die de roodo bloempjes van het groen op do
telende watervlakte strooide,
jonge vrouw, bljjkbaar zgn moeder, was
u. u„ bevallige dracht der Zwitschersche vrouwen
gekleedzjj droeg, ofschoon het werkdag was,
zonder twjjfel haar Zondagsklederen ook liet
de zorgvuldigheid, waarmede zjj hare krullige
igstanjebruine baren had opgemaakt, wier
Hechten zich als een breede krans op haar
dal het Nariafeest voor de vrouw eene bijzondere
beteekenis nebben moest.
„Geloofd zg Godriep zjj mjj loe, als mjjn
lichte boot haar iets cwaarder gebouwde vaar
tuig inhaalde, en gelijktijdig trok zjj de roei
riemen in en bracht de boot, terwjjl zjj met
beide banden een rotspunt vatte, lot stilstand.
„Gjj wilt toch hier niet landen?" vraagde ik,
want het ware onmogelijk geweest, ook slechts
een voet op den ruwen rotswand, die door de
spattende golven besproeid werd, le zetten;
ook vreesde ik, dal een stoot van de boot tegen de
steile rotsen bet leven van het kind, hetwelk xor ge-
vervlogen zyn. Anders gaan thans de
stroomingen, anders staan de figuren
der partyen tegenover elkander".
Algemeenen bijval oogstte de minister
derhalve niet in. Onderscheidene bladen
zijner partij willen van zyn anti-clerica-
lisme niets weten. Wij beamen volkomen
het gevoelen van den schrijver in het
Ulrechtsch Dagblad, dat afbreken een
gemakkelijk werk is, een werk gewoon
lijk niet te moeieliik voor sjouwerlui.
Maar opbouwen is geheel iels anders.
Daartoe wordt het meesterschap gevor
derd, zoowel in de praktyk als in theo-
geoefend, in staat een concept te
ontwerpen, een bestek te leveren, wat
aan de eischen des tijds ten eencnmale
voldoet. Bovendien kunstvaardige handen
het ontworpen bestek te volvoeren,
realiteit te geven aan de plannen des
sestets. En als onmisbare voorwaarde
n vaste soliede bodem.
Of dit alles nu onder het libera
lisme te vinden is? Wij betwyfelen dit
ten zeerste. Ziehier de reden waarom-
De historie van het liberalisme consta
teert het doorloopend feit, dat ^het
kennis noch oeiening bezitten kan, omdat
het den geest steeds gespitst heeft op
en de handen immer bezig zyn geweest
met afbreken, m. a- w. op zyn hoogst
heeft inen daar meesters gezien en vaar
dige handen in het werk der sloopiug.
Hoe kunnen wij het werk van 't
liberalisme anders noemen. Is het niet
deze eeuw gestadig bezig geweest,
den posilief christelijken Staat af te
breken en de negatie daarvoor in de
plaats te stellen, nl. den athelstischen
Staat En nu zal men op eens met
opbouwen beginnen Iets tot stand
brengen, waarvan men de wetenschap
mist, waarin men zich nimmer heeft
geoefendIs dit niet het onmogelijke
beproeven? Wij zouden haast geneigd
zijn het liberalisme toe te roepen
„schoenmaker houdt u bij uwe leest!"
Verlaat toch uw sjouwersvak niet I
Wy moeten erkennenMinister Van
Houten wil zich houden by zyne leest,
zijn aangeleerd vak niet verlaten I Ande-
echtor begrijpen, dat er in onzen tyd
van sociale nooden iets positiefs moet
geleverd worden. Maar. de minister
met zijn volgelingen vergeten, dat het
sloopingswerk door eene jeugdiger party,
socialisme, is overgenomen, zoodat er
by dien arbeid voor hem en de zijnen geen
plaats meer overbiyft, en zy aldus
gedoemd zullen worden tot werkloosheid
de dissidenten vergeten, dat zij de ver-
eischten missen om als ware bouw
meesters op te treden, iets positiefs te
leveren. Dat zit nu eenmaal niet in de
dwalingDe dwaling is de ontkenning
der waarheid, zij draagt altyd een nega
tief karakterafbreken kan ze, opbou-
en niet.
Op eene alpha privans bouwt men
niet opde negatie geeft geen vasten
grondslag, slechts in 't gunstigste geval
schuivend zand. Hoe kunnen wij de
elkander afwisselende en verdringende
politieke meeningen van het liberalisme
anders noenten Het eene polilick pro
gram volgde op, of liever verschoof, het
andereiets positiefs werd er telkens
weinig of niet in gevonden.
BUITENLAND,
Volgens Daily News is er eene nieuwe
regeling getroffen, betreffende tie Ooi
terscho quaestie. Rusland zou het grond
gebied (usschen den Bosporus en de
Zwarte Zee bezettenConstantinopel
en de Dardnnelien zouden komen onder
Europeesch protectoraat, ofschoon ver
blijvende onder T rechtstreeks bestuur
des Sultans. De vestingen aan de Dar-
danellen moeten gesloopt worden en
vrije vaart moet worden toegestaan aan
elke natie, Rusland in 't bijzonder.
Ruslands wil is dan ook wet in het
Oosten- Veel belang heelt dit land echter
niet by 't oponslellen der Dardanelles
daar er sedert geruimen tyd een trac-
taat schijnt te bestaan, dat Rusland den
vrijen doortocht waarborgt.
In den laatsten tijd worden er le
Constantinopel vele Turken gevangen ge
nomen ze worden in de duisternis ver
voerd in huurrijtuigen naar Jildiz-Kiosk.
Wat mag hiervan de reden zijn Men
looi op zijn zitplaats schommelde, ia gevaar zou
brengen, want het gletscherwater van het
Wallenmeer ia jjskond, en zgn dieple bedraagt
honderden voeten.
„Neen," antwoordde de vrouw ernstig, „lot
deze plaats roei ik ieder jaar op den feestdag
van O. L. Vr. Viiitatis, en ik zal hel blgven doen,
zoo lang de goede God mjj gezond laai."
Mei deze woorden haalde zjj uit de bool een
groene, met bloemen doorvlochten krans, dien zü
om een in de nis van een rots aangebracht
Mariabeeld hiDg. Eerst nn ontwaarde ik dit
beeld, dat zich ongeveer vier voet boven don
waterspiegel bevond on schijnbaar in denlaalsten
tjjd was vervaardigd, want de kleoren ervan
waren nog tamelijk friach en de nis stak docr
zjjn helder geschilderde lint acherp af legeo
hel grauwe verweerde rotsgesteente.
„Dat ia edel en braaf," zeide ik, „het gsluigl
van den godsdienstzin der Zwileers, dat zij
zelf aan de ruwe rotswanden der meeren
godsdienstige leekens aanbrengenen dnbbet
braaf i9 he'. van u, dat gjj bet beeld van Gods
Moeder op baar feestdag met bloemen tooit."
ongeknnstelden eenvoud, „dat is wel zoomaar
met dit beeld hier beeft hel een bijzondere be
teekenis, en wanoeer bet ook juist geen gelofte
van mg is, bet heetd jaarlgks op dezen dag le
sieren, toch beb ik bet mg voorgenomen en
hoop bet ook mgn ganscbe leven te kunnen
Toen zjj den (rans aan het beeld bevestigd had,
knields de vronw, zonder verder notitie van
mjj te nemen, in de boot neder, vonwde de
handen, en deed een kort doch innig gebc-J
ook haren kleine, die van zgn zitplaats alge-
gleden was, vouwde zjj de handjes en zeide
hem met luide slem de woorden voor:
„Godenk, o genadigste Maagd, dat men
nooil gehoord heelt, dal ietnand, die tot U zjjn
toevlucht nam, is verlaten geworden."
Ik lichte den hoed van het hoofd en sl
onwillekeurig in met bet kinderlijk rromi
bed. Hot wezen der vrouw was zoo eenvoudig
en natuurlijk, zoo ongekunsteld eo wars van
pronkerij, dat het mjj bijna tot tranen roerde.
Zelden heb ik mg In godadienstiger stem
ming bevonden, den in dat oogenbl kboven
ons welfde zich het eindeloozo, azuurblauwe
Armamentonder onze schommelende
tuigen gollde het diepe meerde ruwe rotswand
verbeelde als 't ware een altaar met bet ee
voudige Mariabeeld, en geljjk de znilen vi
een reuzendom rezen de ten hemelopwaur
strevende steenmassa's roudom omhoog. En
dezen geweldigen dom knielde een eenvoudige,
innig godsdienstige vrouw uit bel volk, hel
kind Ier zijde, voor bet beeld der Hetnclko-
nioginoe neder, haar dankend en hare machtige
voorspraak alsmeekend. Hel was een der aan
grijpendste raomeoleo, die ik onder de onverge-
teljjkste mijns leven lel.
De vrouw greep weder naar de riemen, en
onder bare geoefende, krachtvolle slagen school
het vaartuig voort. Op de waDgen der vronw
zag ik een traan sidderen.
.Msg men," vr.sgd. ik, met haar koers
houdend, „zonder nieuwsgierig le sebgnen, in-
formeer en welke geschiedenis met het Maria-
verdiept zich in gissingen, maar houdt
het er voor, dat deze zich afkeurend
hebben uitgelaten over het bestaande
regeeringsstelsel. Geen moordenaars dus
Armeniërs, van wie er nog steeds
groot aantal vry en frank rond-
loopcn
't Ziet er intusschen echter mot
de Armeniërs zeer ellendig uit.
Na al wat zy te verduren gehad
hebben, overvalt hen nu de hongers
nood. In het district Diabekir heerscht
schaarschlc aan levensmiddelen alleen
in do stad Diabekir bevinden zich 25000
mensehen, die gebrek lydon.
lloesni-pasja heeft aan de Turkschc
Regeering, van uit St. Petersburg, waar
hij geaccrediteerd ambassadeur is, de
tijding gezonden, dat tusschen Enge
land en Rusland volkomen overeen
stemming heerscht aangaande de door
Turkije voorgestelde hervormingen. De
Sultan en diens omgeving in Jildiz
Kiosk begrijpen dat het nu ernst wordt.
Ünmiddelyk is er eene ministerraad
belegd en er worden doortastende
maatregelen verwachtrnen spreekt zelts
van kabinetswijziging
De afgezette minister van politie
Nazim-pasja is met zijn secretaris en
19 onderltoorige ambténaren naar het
binnenland van Klein-Azië verbannen.
De Europccsche eskaders blijven den
geheolen winter in de Turksche wateren
kruisen en doen zoo nu en dan eene
haven aan.
De Brusselschc Soir meldt, dat te
Brussel eenige gedelegeerden van het
Cretenzcr rovolutioniiair comité zijn aan
gekomen. Zy hebben te Luik eene groote
hoeveelheid wapenen voor rekening van
genoemd comité besteld.
De vijf demissionaire schepenen te
Brussel zijn wel zoo goed geweest zich
te laten herkiezen Eene heel aardige
vertooning hebben zy ten beste
gegeven't Was dan ook alles
afgesproken werk. „De Katholieken
moeten eens een lesje hebben," heeft
een der groote schepenen gezegd.
Samengaan met de socialisten, tegen
de party bij uitnemendheid, de
liberalen, dat was toch al te boud!
De liberale heeren kunnen dan ook
na hunne herbenoeming weer eens
met eene flinke leening voor den dag
komen, en behoeven voor de Katholieken
niet meer te vreezen, want die zyn, o
zoo bang geworden en zullen zich niet
meer verstouten met de socialisten tegen
beeld aan het meer in verhand slaat?"
„Watmoer het mjjnheer belangstelling in
boezemt," antwoordde de vrouw, „zeer gaarne.
Daarginds in MQIilehorn heb ik logement. Wilt
ge daar een half uurtje vertoeven, dan wil ik
u de merkwaardige gebeurtenis verhalen. Bo
vendien hebben we heden Zondag.
Wy alunrdon onze vaartuigen naar den aan
de andere zjjde gelegen oever, en ds geschie
denis, die ik daar hoorde, wil ik hier met korte
woorden meedeelen.
In het met Uiinop-omrankte huisje van den
houtsnijder M&dli zag het er treurig uit de
moeder zuchtte en leed in stilte; de vader,die
verscheidene maanden bedlegerig was goweest,
wrong zich in sombere smart de handen, on
nil do blauwe oogon der dochter Pla, etui
deugdzaam meisje van twintig jaren, vtel
menige traan in het heldere water van de
kleine woeste beek, die om den luin hat huls
voorbjj in bet meer vloeide, wanneer Pin aan
dat water knielde en de wasch bezorgde. Do
lange ziekte des vaders had do familie in den
hitteraten nood gebracht, en de spaarpenningen
verslonden. Men was gedwongen geweest, by
een geldschieter in ZOricb een som op Is nemen
en de wissel zou op 3 Juli vervallen. Vanwaar
zou men het geld holen, om dezen te dekken?
Alle bomoeiiogen van Midli waren le vergeefa
geweest, om den hardvochligen geldman tot
verlenging van den termyn der wissel te be
wegen hy hed gedreigd het huis, de eenige
bezitting der familie, onder den hamer te zullen
brengen, om zjjn geld betaald te krijgen. Maar