Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 40.
Zaterdag 2 Januari 1897.
Tiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baam, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland.
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs par dria maasdam
Franco per post
Afzonderlijke nummers
f 0,40.
f 0,05.
BureauKromnmtraat, F 227, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs dar Adwartentitni
Van 1 tot 6 regelsf 0,30
Voor iederen regel meer- 0.05
Nieuwjaar.
Voorzeker, niemand, hoe koud en ge
voelloos van harte hjj in andere om
standigheden des levens ook wezen
mag, kan den teederen indruk ontgaan,
dien de wisseling van twee jaren in
's menschenziel gevoelen doet. De heil-
en zegenwenschen, hetzij gemeend of
voor den vorm hem toegestuurd, komen
hem dan te welsprekend eraan herin
neren, dat weder een deel zijns levens
door den stroom des tijds is meege
sleurd. Maar wat verschil van indruk maakt
die herinnering bij de onderscheidene
personen. Waar toch de goddelooze, met
zijn misdadig geweten, met geweld
een onderzoek van zijn verleden van zich
tracht af te schudden en in de be
slommeringen des levens zijne ellende
zoekt te vergeten, is hij, die een gerust
geweten in zich omdraagt, niet bevreesd
een antwoord te geven, waar het ver
leden zich ondervragend hooren doet.
Voor dezen toch is het wisselen van
twee jaren slechts een mijlpaal op den
levensweg, waarbij hij met vreugde een
wijle vertoeft, om nieuwe kracht te
putten voor den verderen tocht door
het leven, dat toch geen ander doel
voor hem heeft dan eene ernstige reize
naar zgn hemelsch Vaderland.
Veel is er echter in het afgelpopen
jaar weder geschied, wat met huivering
moet herdacht worden. Moest men het
niet aanzien hoe de sluier, die maar al
te snood over misdaad en schande
wordt uitgespreid, steeds breeder en
grooter omvang moest aannemen
Werd de plicht tegenover de naasten
niet vaak grievend en halsstarrig mis
kend, door deze het leven te verbitteren
en moeilijk te maken; en ontwaarde men
niet herhaaldelijk hoe onbeschaamd of
listig sommigen zich durfden verrijken
met geld, waaraan kommer, zorgen
soms tranen kleefden van den nood
lijdenden medemensch Is niet maar al
te zeer het rechtmaligste bezit op de
hartstochtelijkste wijze betwist en den
bezitter ervan een onverzoenlijke haat
gezworen? Heelt men niet op wreede
wijze den vrede in zoo menig mensohen-
hart met berekende koelbloedigheid ver
stoord, zonder iets anders daarvoor in
de plaats te stellen dan wrevel, wroeging
en wanhoop? Moest men niet de droeve
ervaring opdoen, hoe men stelselmatig
den God der eeuwigheden uit de maat
schappij trachtte te bannen, en den Mam
mon te verheerlijken? Werd niet zelfs
de zedeloosheid in bescherming genomen,
ondanks de vreeselijke ellende, door haar
gesticht
Zoo heeft men naast de schromelijkste
tekortkomingen, de laagste hartstochten
in het afgeloopen jaar weder onver
poosd in werking gezien. Ook en vooral
op staatkundig terrein, waarop zoo
herhaaldelijk de grootste gebeurtenissen
werden voltrokken, deden zich soms de
ergerlijkste tooneelen voor. Terwijl b.v,
het' katholieke Frankrijk in het openbaar
of in 't geniep de schandelijkste ver
volging tegen de H- Kerk durfde plegen,
vierde het schismatieke Rusland, hel
Rijk van geweld en knoet, daar zijn
hoogste triomf. Want heeft Rusland wel
ooit een glorie gekend als het door de
.oudste dochter der Kerk" bereid werd
Bood het niet een stuitend tooneel,
Frankrijk op de geringste wenken van
den Rus bereid te zien diens bevelen
met kruipende onderworpenheid op te
volgen, als de nederigste vazal Dat
zulke gebeurtenissen met een ontzettende
verbazing werden opgemerkt, kan dit
nog verwondering wekken
En welk een schouwspel bood overi
gens de Europeesche diplomatie Aller
minst heeft zij in den jongsten tijd
roemrijke bladzijden in hare geschied-
boeken ingevuld. Immers, om slechts
één aangrijpend voorbeeld te noemen,
met welk een ijzingwekkende kalmte
zag zij het aan, hoe onschuldig bloed
door den Turk vergoten werd. De
barbaar kon met satanisch genot zich
verlustigen in afschuwelijke wreedheden,
ie Christenen het slachtoffer
waren. En wanneer de stem der ver
ontwaardigde volkeren de gruweldaden
brandmerkte en om recht en bescher
ming smeekte voor den zoo vreeselijk
verdrukten en vervolgden medemensch,
kwam dan de diplomatie niet gezwind
en sluw, om die stem des rechts te
versmoren, ter wille van het veegste
eigenbelang
Maar nog meer trilt het gemoed van
verontwaardiging, bij de herinnering
hoe men den Paus-Koning, van zijn
rechtmatige Staten beroofd, in zjjn ge
vangenis liet zuchten, terwijl men een
monster van wreedheid, geheel Europa
door zijn gruwelen uittartend, bleef
handhaven op zijn troon.
Bovendien hebben de staatkundige
onthullingen, en niet minder het rechts
geding in zake de politieke politie in
Duitschland, treurige bewijzen geleverd,
dat op staatkundig terrein eerlijkheid
en goede trouw soms al zeer verre te
zoeken waren.
Maar ook troostvoller herinneringen
trekken bij een terugblik in het jongst
verleden in statige fierheid het oog des
geestes voorbij. Zelden toch heeft de
H. Kerk meer geschitterd in hare
Pausen dan juist in onzen tijd. En gaf
het vorig jaar niet telkens de meest
treffende bewijzen daarvan Terwijl
toch koningen en vorsten soms smade
lijk hun verheven roeping vergaten en
in eene verachtelijke, soms godtergende
staatkunde hun heil trachtten te vinden,
rees de Paus-Koning in al zijne majesteit
en grootheid steeds hooger voor de
oogen der volkeren, die met diepen
eerbied en ontzag het hoofd bogen voor
de slem van den Plaatsbekleeder des
levenden Gods. Hoe beijverden zich niet
de gezanten van vorsten en volkeren
uit alle oorden der wereld bjj hun ver
blijf te Rome den rug keerendnaar
den Roover van het Erfgoed van den
H. Petrus om met ware vereering
te mogen naderen tot den troon van
den verheven Grijsaard in het Vaticaan
van diens lippen woorden op te
vangen van wijsheid en vuorlichting zoo
noodig immers voor hen, die in de
woelzieke wereld onzer dagen zich aan
de spitsen der volkeren en Staten zien
geplaatst
i heeft niet fn menigen Staat de
roepstem van den grooten Paus Leo
XIII het sluimerende katholieke leven
doen ontwaken en een strijdlust gewekt,
die reeds heerlijke resultaten heeft ge
bracht? Is liet katholiek Oostenrijk
slechts dit Rijk tot voorbeeld te
kiezen niet daar om te getuigen,
wat de Katholieken vermogen, indien
zjj slechts willen luisteren naar hel
woord van den Paus-Koning en naar
diegenen, welke in de Kerk van Christus
zjjn aangesteld om de volkeren te leiden
tot waarachtige grootheid en roem?
Evenzeer schenkt, hetgeen in het ver-
loopen jaar in ons vaderland is geschied,
overvloedige redenen tot blijdschap en
dankbaarheid. Want hier mogen wij al
aanstonds vragen Is de h< ugljjke, hart
verheffende gebeurtenis der verworven
eenheid op staatkundig gebied onder de
Katholieken des Lands niet een feit,
dat een dankbede tot God uit ieders
harte doet opwellen Als trouwe zonen
van onze Moeder de H. Kerk hebben
onze katholieke Leden der Tweede
Kamer een daad gewrocht, die uitingen
van bewondering tot zelfs in de
kringen onzer heftigste tegenstanders
hebben gewekt. En was het niet een
troostvol gezicht te ontwaren, hoe al
de Katholieken van geheel Nederland
zich onverwijld en vastberaden schaar
den onder de banier, welke zoo fier en
moedig door onze katholieke Afgevaar
digden werd opgeheven
Wij zullen hier bovendien niet
behoeven te wijzen, hoe ook in onze
onmiddeljjke omgeving met blijkbare
vreugde het katholiek program onzer
Tweede Kamerleden is aanvaard, en welk
een oprechte aandrang tot eenheid ook
hier onder de Katholieken is ontstaan
een streven naar eendracht en samen
werking, die ieders ware hoogachting
waardeering geniet, Niet eene kunst
matige, maar eene degelijke eenheid, die
en diep gevoelde overtuiging voort
komt, en dus op een deugdelijken
grondslag berust, heeft zich gevormd,
en daarover mogen wjj om met onver
deeld genoegen verheugen. Want met
zulk eene eenheid treedt men onbe
schroomd de toekomst te gemoet..
Onder deze voor ons hoogst bemoe
digende verschijnselen is het ons dubbel
aangenaam onzen trouwen lezers bjj
hot intreden van het jaar 1897 uil de
volheid onzes harten toe Ie wenschen
.Een gelukzalig Nieuwjaar t"
BUITENLAND,
Op de Philippjinen gaat het voor
Spanje niet naar wcnsch. De inlandsche
troepen loopen in grooten getale naar
den vjjand over en nemen wapens en
anmunitie mede. 't Ergst is het nog in
de provincie Bulacan, waar in twee
dagen 170 man gedeserteerd zijn. Te
San José vermoordden de soldaten eerst
hunne officieren waarna er 75 naar
den vjjand overliepende gouverneur
wil dan ook van de Regeering zien te
verkrijgen, dat de inlandsche troepen
ontwapend worden. Generaal Polavieja
vraagt om versterking. Ook van de
gendarmen nog wel 't keurkorps
loopen er velen over.
Ook op Mindanaho heerscht groote
opgewondenheid. Een telegram aan de
Impartial meldt, dat aan de Lagune
van I.anao de opstand is uitgebroken.
De gouverneur heeft slechts 50 Spaansche
soldalen en 2000 inlanders en vraagt
ten spoedigste versterking.
De Times ontvangt uit Havanna het
bericht dat de tijding, dat de Spaansche
minister-president Canovas del Castillo
het zoogenaamd hervormingsplan van
Marzuza op Cuba wil ten uitvoer leg
gen, overal groote verslagenheid en te
leurstelling wekt. Het schijnt, dat. Ca
novas de inmenging van Noord-Amerika
daarmede wil afwenden.
Garcia, de aanvoerder der muiters,
heeft tusschen Manzanilio en Bayamo
twee duizend Spanjaarden verslagen.
Aan de zjjde der Spanjaarden sneuvelden
zes officieren en honderd vijftien min
deren, volgens de opgave der Spanjaar-
FEUILLETON.
EEN VEROORDEELDE.
i.
Joseph Landsberg, kantoorbediende der firma
Lassen en Co. in Berljjn, stond in de nederige
spreekkamer ran een ?jjf verdiepingen hooge
woning, die in het centrum der hoofd- en
residentiestad gelegen was. Hg wilde een uit
twee vertrekken bestaande dakkamerwoniog
horen, omdat het te lastig voor hem was, oit
een der voorstraten van Berlijn, waarin hjj tol
dusverre had gewoond, iederen dag tweemaal
den weg in de stad te maken \lhoeweI ge
bruikmakend van den tram ging met iederen
lang toch een prachtig gedeelte tijde verloren,
dat bjj too gaarne in den kleinen kring ijjner
familie doorbracht, die hem nn tot laat in den
avond ontberen moest
.Hier is het huurcontract," sei de bezitter
van het huis, een voormalige hoedenmaker,
die het groote hnis geCrfd had en nn gemak-
helgk van de niet geringe inkomsten van de
hoor leven konhjj was oen kleine gezette,
kortademige man, met een ruwe brommerige
uitspraak. ,Zie het maar door, en hier is pen
en inkt, waarmee ge bet onderteekenen kunt"
Landsberg nam hel vel pepier en las de
talrjjke atzonderljke bepalingen van bet contract
opmerkzaam door.
.Maar mijnheer Meijer, dal ia toch een harde
bepalii^, dal ik de huur een halfjaar vooruit beu
len moet," zeide hjj, .dal kan ik moeilijk missen."
.Dat gaat mjj niet aan," krascble de huis
heer, .wanneer ge niet betalea kant, dan ver
huur ik u niet. Ik kan mjjn woningen ajtjjd
bewoond krjjgen, want tot beden heelt er nog
nooit ééne ook maar Mn dag leeg gestaan."
„Maar schik het no zoo, dat ik n drie
maanden huur in voorafbetaling geef," smeekte
Landsberg. ,Gjj kunt toch een eerljjk man wel
een weinig vertrouwen schenken."
.Volstrekt niet" bromde Mejjer tusschen de
landen. .Wat ik geschreven heb geldt voor
ieder, die bjj injj Intrekken wiL Wie zich daar
aan niet onderwerpen wil, kan buiten bljjven."
Zonder zich schijnbaar aan zjjn bezoeker te
storen zette hjj zich aan een groote eikenbouten
tafel, en wisselde eenige woorden met zjjn
huishoudster, die iets binnen gedragen had.
Landsberg stond een wijle in gedachten, hjj
scheen na te rekenen, of het hem mogelgk zou
wezen den balfjarigen huurprijs van honderd
vjjftig mark bjj te passen.
.Nu, 't is goed," zeide hjj eindelijk, .ik
bet n gevei
k anders kan."
,Eo tegen de andere bepalingen behoeft ge
in bet geheel niet te prolealeereo," riep de
huisheer als een echte dwingeland, „want wat
ik geschreven heb, daarvan ga ik niet al. Ik
wil orde in mjjn huis hebben en mjj niet de
tering op den hals ergeren."
Tot nn toe was het vooruitzicht, dat de
waardige man zich de tering op den bal
geren kon, al zeer geringzjjn gezicht gl
zjjn eetlust, die bjj
vol stopte met wat hem door zjjn huishoudster
werd voorgezet, bleek voortreffelijk. Zjjn huur
contracten schenen hem dus lichamelijk goed
te doen en ook een noodige gemoedsrust in
Landsberg onderzocht intusschen ondanks
des hoedenmakers vermaning het verdrag
nauwkeurig en vond nog eene bepaling, die
hem zeer mishaagde. Hjj las:
.Noch in de woonkamer, noch in de kenken
mag gewasschen worden, dat mag alleen ge
schieden in een der beide waschlokalen in de
onderste verdieping. Die tegen dit voorschrilt
handelen, moeten zonder verdere aanzeggiog
het huis verlaten; de reeds betaalde huurljjd
komt daarmede te vervallen."
„Maar dat is toch al te erg," riep Landsberg
onwillekeurig nit ,Wjj hebben een klein kind,
en moei nu mjjn vrouw bjj iedere kleinigheid
vjjf verdiepingen af om naar bet wascblokaal
gaan Dat is toch onmogelijk voor een vroni
die drie kinderen te verzorgen heelL"
.Dat gaat mjj niet aan," snaowde de liefla
lige huisheer. .Wanneer gjj niet onderteekenen
wilt, dan kunt ge gaan, vanwaar ge gekomen
zgt. ik heb geen tjjd om mjj over een s
huurcontract druk Ie maken. Leg het papier
maar stilletjes neer, binnen een uur tjjds is
wel een ander, die hel graag onderteekenen wil.
Wees maar bljj, dat ik n met nwe drie kinderen
in mijn hnis wil opnemen."
Zooals hieruit bljjkt, was mjjnbeer Mejje
van die huistirannen, zooals die in lev<
kleuren soms gemaald worden -, een dargenen,
hun hnis willen sluiten en die alleen schijnen
beslaan, om hunne huurders bet leven zoo
zuur mogeljjk te maken.
„Voor den drommel,'' vraagde Landsberg
verontwaardigd, .hebt gjj dan geen kinderen
gehad, dat ge zulke voorwaarden stellen dnrft
.Die zjjn allen groot en dat gaat u ook niets
aan," bromde Meijer. .Daar is pen en inkt,
onderteeken dus of
HÖ voleinde den sin niet, maar gromde nog
eenige onverslaanbare woorden tusschen zjlo
gesloten tanden. Landsberg nam intusschen den
man nauwkeurig op i ja, van dat monach met
zgn onbnigzamen kop, zjjn vierkant voorhoofd,
zgn grove onbescholte trekken, zijn stierennek,
was geen erbarmen te hopen. Hjj moest onder
teekenen, of van de woning alzien. Maar lot
bet laatste kon hy niet besluiten. Een geheels
week lang bad by rond gezocht, zooder iets
passends Ie vindende eene woning lag t
lunstig, de ander was te dnnr. Een k
woning had hy gemakkelu- kunnen vinden,
maar hg vreesde ervoor, met het oog o
gezondheid zgner kinderen, zulk een vi
En bovendienhoe dikwjjls was het
voorgekomen, dat zulke kelderwoningen in de
hoofd- en residentiestad Beriyn, die toch in
alle opzichten een voorbeeld voor het
moet zgn, by een geweldigen stortregen door
een watervloed overstroomd werden. De
nauwe kanalen hadden den plotseling optredenden
stroom niet kunnen verzwelgen, en voor
misstand moesten de kelderbewoners boeten.
Landsberg dacht nog een wjjle zwijgend na,
.Zoo is het goed," zei Meyer, ondertaekende
eveneens en reikte den nieuwen huurder een
exemplaar van het verdrag toe, .maar nuraad
ik n, houd u nauwgezet aan hetgeen u onder-
leekend hebt, ik versta in zulke dingen geen
scherts, want ik wil orde in mgn huis hebben."
.Onbeschofte kerel," mompelde Landsberg,
toen hg buiten was. Ja, ja, voor dat menscb
moest hg zich in aebl nemen, want by aldien
hy zyn verplichtingen niet streng en puoleiyk
nakwam, zou Meyer zeker geen uitvluchten
aannemen. Hy behoorde, dat bewezen ai zyn
handelingen, tot dat soort huiseigenaren, die
in groote sleden oiet zeldzaam zijn, die hunne
huurders kwellen tot het wanhopige toe, en er
niet tegen opzien, uit hunne gedwongen om
standigheden hun voordeel te halen.
Mynheer Meyer kwam het natuuriyk niet
eens in de gedachte op zich voor oi
dig te honden. Hy waa iemand, die d
is toe gedaan, dat de huurders slechts daarvoor
zgn om den verhuurder een behaagiyk bestaan
te verschaffen en hy hield een ieder, die bjj
hem introk, voor een slecht menscb, soodra
deze hel contract niet stipt bleef opvolgen.
Boven ieder verdrag van Meyer had men echter
gerust tot opschrift kunnen plaatsen: „Voor
voetangels wordt men gewaarschuwd I" want
hy was rgkeiyk gezegend met die Uefetyke
martelwerkluigeu, welke zelb de kuadlgste ea
wakkerste soms niet bemerkt.
(reHl enreefgd'J
