Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
rïb. 44
Zaterda^3ÖJanïïari 1897.
Tiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort. Apeldoorn. Baam. Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Rilvërsum, Hoogland.
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAQ.
Abonnementsprijs par dria maandsnt
Franco per postf0,40.
Afzonderlijke r
BureauKrommestraat, F 227. Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs dar Advertentièmi
Van 1 tot 6 regelsf 0,30
Voor lederen regel meer- 0.05
Correipoodénlién en Advert
•ir«d li
n uiterlijk Vrjjdigivond
inlichtingen voor de nieuwe kiezers.
Nu de tijd nadert, waarop zij, die
krachtens de nieuwe kieswet het kies
recht kunnen erlangen, moeten zorgen,
dat hun recht niet door eigen schuld
roekeloos verloren gaat, meenen wij,
nevens eene dringende waarschuwing,
nogmaals, doch eenigszins duidelijker
toegelicht te moeten aangeven, wie eigen
lijk kiezer kunnen worden, en welk eene
kleine moeite sommigen zich slechts be
hoeven te getroosten, om een recht te
bekomen, waarmede zij krachtig kunnen
medewerken tot heil van Godsdienst
en Vaderland.
Wie kiezers kunnen worden werd door
ons reeds onlangs als volgt aangetoond
en wel vooral met het oog op het kies
district Amersfoort.
Ieder mannelijk ingeietene, te»ens Ned.r
lander, die op 15 Hei den Sb jarigen leefij'd
beeft bereikt, ia kiezer, indien hjj voldoet aao
eeo der volgenue vereischteo, namelijk:
die over bet volle laalatverloopeo dico-t-
jaar in de grondbelasting (hoofdsom en r|\ks-
opcenten) is aangeslagen voor minstens één
gulden (voor lich ot voor ijjn deel io gemeen
schappelijk bezit), of wel, onverschillig welk
bedrag, in de vermogens-, tedrjjls- en perso
neels belastingde betalinv moet geschied z(jn
vóór of op den 1 H tart
die op 31 Jaouari, sedert 1 Aognstoa van
het vorig jaar (dtis gedurende 6 maanden),
achtereenvolgens in huur gehad eo bewoond
heeft in dezelfde gemeente, niet meer dan twee
buizen ot gedeelten van buizen, waarvan de
buur minstens was
In Amersfoort (stad) f 1,50 p. week
(overig deel) ,1,—
Hoogland
Baarn
(overig deel)
(Soesldjjk, Laageind,
Middelwjik endeKer-
kebtireo)
(overig deel)
(kom)
(overig deel)
It (kom)
»t.
.1,15
.1.15
Bunschoten, Eemnes, Hoogland,
Stoutenburg, Lensden, Wouden
berg, Maarn, Doorn, Maartensdijk,
Achttienboven en Westbroek, I.—
of, krachtens eigendom, vruchtgebruik ol haar,
een zelfde vaartuig van tenuiinsle 1* knbiekc
meter j
e. die op den 31 Januari, sedert 1 Januari
van bet laatst verloopen jaar (das 13 maanden),
bjj dezelfde perscan, onderneming enz. of als
inwonende zoon in het bedrijf of beroep der
orders werkzaam is en als zoodanig over dat
jaar minstens een inkomen beeft genoten als
voor de gemeente, waar bij woont hierna ver
meld is.
Bjj de berekening van dal inkomen worden
erge woning of inwoning en vrije kost en in
woning, gerekend als ia de vplgeude twee
laatste kolommen.
Amersfoort (stad) f *00 f 75,— f 175
(overig deel) 300 37,50 ,200
Hoogland 300 37,60 «0
Leusden 300 37,50
Burn (kom) 350 61» ^0
(overig deel) 300 37,50 200
Soest(Soestdjjk, Lang-
eind, Middelwjjk en
de Kerkebnren) 350 62,50 250
(overig deel) 275 25,-
Zeist (kom) 350 62,50 250
(overig deel) 275 25,- ."6
de Bildt (kom) 360 62p0 250
(overig deel) 176 26, - 175
Bas schol en en de
overige gemeenten 300 37,50 200
enkel vrije kost op bet bedrag, vermeld in de
laatste kolom, verminderd met dat, vermeld
de voorlaatste kolom.
4 die op den 1 Februari in het genot
van eeo pensioen door eene opeobare mal'
ling verleend, hetzij alleen, bellij vereen,
met ren inkomen nit dienstbetrekking, lot e
bedrag als vermeld onder letter si
Fr zijn dus seven soorten kiezers: 1.
Beluslingkiezersi. Huur- of woning
kiezers 3. Loon- of mkomeiikiczers4.
Pensiocnkiezers5. Groulboekkii-zers
6. Itijksposlspaarbankkiezers en 7. Exa
menkiezers.
I. Belastingkiezers.
Betreffende deze soorl kiezers zij hier
opgemerkt, dal zjj het voorrecht ge
nieten op de kiezerslijsten geplaatst te
worden, zonder daarvoor eenige moeite
te doen, mits zjj voor of uiterlijk op 1
Maart a.s. hun verschuldigde belasting
volledig hebben afbetaald. Wie nu slechts
in een der bovengenoemde belastingen
is aangeslagen is kiezer, doch is hij in
meer belastingen aangeslagen, dan moet
alles betaald zijn vóór 1 Maart, anders
blijll hjj voor dit jaar van hel kiesrecht
beslist uilgeslolen.
Vooral dient ook hierop gelet, dat de
wet spreekt van hel volle lont et verloopen
dienstjaar, zoodal vóór 1 Maart wel de
grondbelasting over 18% (deze loopt
van Januari lol Januari), maar niet de
vermogens-, bedryfs- en pcrsom.-ele be
lasting van bet loopende dienstjaar
(18% 97), moeten voldaan zjjn. Na
tuurlek wél die over het atgi loopen
dienstjaar 1895—96.
Nog zjj hier opgemerkt, dat zij, die
niet op de kohieren met name ver
meld staan als mede-eigenaars van tol
een onverdeelde nalatenschap behoo-
rende onroerende goederen, daarvan
aangifte moeien doen, onder overleg
ging van het aanslagbiljet of een door
den ontvanger gewaarmerkt duplicaat
daarvan, benevens van eeno opgaaf van
het bedrag van het aandeel in den aan
slag en van de noodige bescheiden ten
bewijzen van het gemeenschappelijk bezit.
Ter verduidelijking meenen wij hier
erop te moeten wijzen, dal, wanneer
dus vijf broeders een huis of stuk grond
hebben geërfd, of op andere wijze ge
zamenlijk eigenaars geworden zijn, waar
voor v\jf gulden grondbelasting moet
worden betaald, elke broeder kiesge
rechtigd is, daar ieder deel é(n gulden
bedraagt. Wijl echter slechts van een
dezer broeders de naam op het kohier
dier belastingen is geplaatst, en deze
alleen een biljet ter betaling der grond
belasting ontvangt, moeten de andere
vier broeders de bovengenoemde aan-
gilte doen- Ieder dezer broeders kan
echter zoo noodig voor zich gratis van
den ontvanger een door hem gewaar
merkt duplicaat van het aanslagbiljet
zijns broeders ontvangen, wat ten be-
wijze strekken kan ter plaatse waar
de aangifte geschieden moet.
II. Huur- of woningkiezers.
Onder deze soort kiezers worden ver
staan zij, die geen belastingkiezers kun
nen zijn, doch als hoofden van gezinnen,
of als alleen wonende personen een huis
of een gedeelte van een buis hebben
bewoond, waarvan, met of zonder bij
behoorenden grond of lokalen of bijge
bouwen, de wekelijksche huurprijs min
stens beloopt als door de wet genoemd
bedrag, gelijk b.v. voor de verschillende
plaatsen in bet kiesdistrict Amersfoort
reeds bovenstaand is aangegeven.
Men meike hier dus wel op: heeft
men een buisje gehuurd met een daar-
bjj behoorend stukje grond of een bij
gebouwtje, al is dit niet ter bewoning
bestemd, dan lelt ook de huurprijs van
dien grond en dat gebouwtje mede.
Wanneer nu echter iemand tusschen
1 Aug. 1896 en 31 Jan. 1897 naar een
andere gemeente is verhuisd of gedurende
dit tijdsverloop binnen dezelfde gemeente
dan tweemaal van woning is ver
tilt, dan wordt hij niet op de kie
zerslijst geplaatst.
Verder snreekt de wet van een wo-
kelijkschc huurprijs, maar om het hun,
die per maand of per jaar gehuurd
hebben en betalen, gemakkeljjk Ie maken,
heeft zij tevens bepaald, dat maandhuur
door 4 en jaarhuur door 50 kan en
moet gedeeld worden, om het bedrag
.n den wekelijkschen huurprijs te kun-
n bepalen.
Loon- of inkomenkiezers.
Loon- ol inkoinenkiozers zjjn zjj, die
geen belastlngkiezor kunnen zjjn doch
gedurende 13 maanden, en wel van
Januari 1896 tot 31 Januari 1807, in
eenzelfde dienstbetrekking zjjn ge
weest, en per jaar een loon verdienen,
instens bedragende een som door de
wet bepaald, welke som in bovenstaande
tabel voor de verschillende gemeenten
ons kiesdistrict slaat aangegeven.
Onder deze categorie behonren alle
dienstbare personen, in welke betrek
kingen zij ook zjjn geplaalsl. Wnnnecr
ichlor iemand wegens ziekte of verwon
ding hoogstens twee maanden lang den-
tilden persoon enz. geen dienst heeft
kunnen bewjjzen, en derhalve ook mees
tentijds geen loon zal hebben ontvan
gen, dan heeft hjj zijn aanspraak op
kiesrecht toeh nog niet verloren. De
wel verondersteld dat zulk een persoon
gedurende den tijd van zijn ongesteld
heid zjjn gewone loon heeft ontvnngen.
Wanneer echter een arispirant-lonn-
kiezer om een andere rpden dan ziekte
of verwonding ook maar één dag in
al die dertien maanden zijn patroon
geen dienst heeft kunnen bewijzen, dan
heeft hij alle aanspraken op zijn kies
recht als loonkiezer beslist verloren.
Hieruit velt genoegzaam af te leiden,
welke arbeiders zich nimmer als loon-
kiezers behoeven aan Ie melden.
Onder de loon- of inkomenkiezers
worden door de wet ook gerangschikt
de inwonende zoons, die hunne ouders
of een van beiden in het beroep of be
drijf bijslaan en daarvoor loon genieten.
Omtrent, de vraag wat nu eigenlijk
loon of inkomen is volgens de kieswet
en hoeveel dit minstens per jaar moet
bedragen, zegt de wetloon of inkomen
is niet alleen een zeker bedrag aan geld,
maar ook een bedrag aan gelden genot
van vrije woning en kost, èf een be
drag aan geld en genot van vrije wo
ning, óf cindeljjk een b<drag aan geld
en genot van vrije kost.
Hierbjj zjj levens opgemerkt, dat vrije
woning en kost, te zamen of afzonder
lijk, cm als bestanddeel van het loon
in aanmerking te kunnen komen, even
als dit loon in geld onafgebroken een
jaar lang moet genoten zjjn. Slechts één
dag te kort, is het kiesrecht verloren.
IV. Pensioenkiezers.
Pensioenkiezers zijn zij, die, zooals
reeds boven onder letter d staat ver
meldt, op 1 Februari e.k. in het genot
zijn van pensioen door - eene openbare
instelling verleend, hi tzij alleen, hetzij
vereenigd met een inkomen uit dienst
betrekking tot een bedrag als vermeld
onder letter c.
Nu zal het ongetwijfeld voorkomen,
dat cr personen zjjn die èn pensioen
genieten en loon trekken, doch geen
van beide tot het vereischte bedrag om
kiezer te worden. Volgens de wet mag
evenwel dan èn loon èn pensioen bjj-
eengeteld en is daarmede een bedrag
verkregen, voor kiesbevoegdheid gevor
derd, dan kan hjj kiezer worden.
Wel moet ook hier in aanmerking
worden genomen, dat het loon of in
komen met of zonder vrije woning enz.,
hetwelk de gepensionneerde bij zjjn pen
sioen kan en mag optellen, aan dezelfde
vereischten van 13 maanden-langen
dienst bil één persoon moet voldoen,
anders luw bjj geen kiesrecht bekomen.
V. Grootboekkiezere.
Onder deze snort kiezers behooren zij,
die geen helnsling-kiezers kunnen zjjn,
maar o|> I Febr. e.k. sedert een jaar
den eigendom met recht van vrjje be
schikking zullen hebben genoten van
en 'Minute f I<>0 nominaal ingeschreven
op hel Groothoek der Nationale schuld,
zooals onder letter e boven reeds is
aangegeven.
Wanneer het dus slechts gedurende
één dag ter vrije beschikking van den
eigenaar is geweest, dan kau die eige
naar voor dit jaar niet als kiezer worden
toegelaten.
VI. Rljkepostepasrbankkiezere.
Hjjkspostspuurbnnk-kicxers zijn zjj,
die geen belasting-kiezer kunnen zjjn,
maar op t Febr. e.k. een jaar lang
eigenaars met recht van vrije bcschik-
kiiig zullen zjjn geweest van ten minste
50, ingelegd in de Rijkspostspaarbank.
Een nadere verklaring zal hier wel
overbodig wezen.
VU. Examenkiezers.
Deze soort kiezers, reeds onder letter
f boven aangeduid, moeten, wanneer
zij niet als belasting-kiezers in nanmer-
king kunnen komen, een examen hebben
nfgelegd, welker aflegging in verschillende
wetten is voorgeschreven, wil men tot
de vervulling van cenig ambt of be
dekking of tol de uitoefening van eenige
bedrijven of beroepen worden toegelaten.
Alleen tins als iemand een door de
enne of andere wet aangewezen examen
met gned gevolg heelt afgelegd, kan hij
kiezer worden. Examens, afgenomen door
particuliere personen ol vcreenigingen,
komen niet in aanmerking.
Nu rest de vraag: Wie moeten zich
aangeven?
Zooals wij reeds hebbpn opgemerkt
behoeven de belasting-kiezers zich nicl
aan te geven, behoudens in enkele
gevallen, hieronder vermeld,
aangifle geschieden moet
a. zjj, die in de plaats hunner inwo
ning niet zijn aangeslagen, noch in do
Vermogensbelasting, noch in de Bedrijfs
belasting, en in de Grondbelasting, niet
tot het vereischte bedrag (minstens I I),
maar of in eene andere gemeente in
een of meer der drie eerstgenoemde
belastingen zjjn aangeslagen of wat de
Grondbelasting betreft aldus zijn aange
slagen, waarhjj wjj het minste bedrag
tot voorbeeld nemen lo. in de eigen
gemeente voor I 0,70 en in één andere
gemeente ol in meer andere gemeenten
te zarnen voor f 0,302o. in de eigen
gemeente in het geheel niet, maar in
meer andere gemeenten te zamen voor
ft; 3o. in de eigen gemeente in het
geheel niet, maar in ééne andere ge
meente voor f 1.
b. zjj, die mede-eigenaars zijn van tot
een onverdeelde nalatenschap behoorende
omoerende goederen enz. (zie boven).
c. zjj, die het kiesrecht willen onl-
leenen aan den aanslag hunner vrouw
in een of meer der vier genoemde
Rjjksbelaslingen.
d. zjj, die aanspraak op kiesbevoegd
heid willen maken wegens den aanslag
in een of meer genoemde belastingen
hunner kinderen, van wier goederen zij
het vruchtgenot hebben.
De overige adspirant-kiezers nl.wo
ningkiezers, loonkiezers, pensioenkiezers,
Grootboekkiezers, Rjjkspostspaarbank-
kiezers en examenkiezers, moeten zich
allen aangeven, doch slechts voor dit
jaar. Alleen de loon-kiezers uitgezonderd,
deze moeten alle jaren opnieuw aan
gifte doen.
en daar 14 Febr. dit jaar op Zondag
valt, moet de aangifte derhalve geschie
den uitcrljjk op 13 Fobr.
Wanneer de aangifte per brief wordt
gedaan, dan zorge men er voor, dat deze
brief niet later dan 13. Febr., wel vroeger,
in handen van den Burgemeester komt,
of ter Gemeentehuize worde bezorgd.
Omtrent de wjjze van aangifte zjj
hier opgemerkt, dat ieder adspirant-
kiezer op de bepaalde uren ten Gemeente
huize formulieren kan hekomen, wnarop
duidelijk stunt aangegeven hoe deze,
ieder voor zich, moeten worden inge
vuld. Natuurljjk zullen vele kiezers bjj
de invulling dier formulieren inlichting
noodig hebben, waarvoor echter, daaraan
twjjfelen wjj geen oogonblik, weer andere
personen zich gaarne zullen beschikbaar
stellen.
Die formulieren kan men dus door
een ander laten invullen, maar ,moet
men eigenhandig onderteekenen. Zil, die
niet kunnen schrjjven, kunnen volstaan
met een liandmerk te plaatsen onder
liet aangifte-biljet, mits in tegenwoordig
heid van den secretaris, of van een door
den burgemeester aangewezen ambtenaar
ter secretarie. BjjV'trolg worden door
zulke kiesgerechtigden hun aangifte-biljet
persoonlijk ten Gemeentehuize overhan
digd. Maar alle andere adspirant-kiezere
kunnen hun ingevuld en ondcrleekend
aangifte-biljet den burgemeester per post
doen toekomen. Dit knn bovendien kot-
trlone geschieden, mils op den omslag
(enveloppen) zij aangeteekend „vrjjdom
van briefport, ingevolge art. 50 der
kieswet," en inils in den linket beneden
hoek op de enveloppe vermeld zjj de
naam en woonplaats van den afzender,
gewaarmerkt dnor zjjn handteekening.
Van de uitoefening van het kiesrecht
zjjn o.n. uitgesloten
Zij, die in het burgerljjk jaar, vooraf
gaande nnn de vaststelling der klezers-
Ijjston, onderstand van eene instelling
van weldadigheid of van een gemeente
bestuur hebben genoten, helzjj in geld
of andere benoodigdheden, tot leniging
van nood verstrekt.
Die uitoefening wordt geschorst voor
de militairen beneden den graad van
sergeant bjj de land- en zeemacht, met
uitzondering van de vrijwillig dienenden,
die kiesgerechtigd zjjn krachlens betaalde
Rjjks direcle-belasting of krachtens huur,
overeenkomstig het hiervoor bepaalde.
Voor de bevoegdheid tol het kiezen
van leden der Provinciale Stalen gelden
dezelfde regelen, onder voorwaarde dat
men bovendien ingezetene der provincie
moet zijn, en van leden van den
Gemeenteraad, met dien verstande, dat
men bovendien ingezetene der gemeente
moet zjjn, en dat hjj, die niet in de
rjjks-belasling is aangeslagen, als hier
voor onder letter a vermeld, over het
volle dienstjaar in de gemeente moet
aangeslagen zijn in eene plaatselijke
direcle-belasting voor de gemeente waar
hjj woont, tenminste tot een bedrag,
als hiervoor onder letter b gesteld, en
dien aanslag op den 1 Maart ten volle
zal hebbpn betaald.
Omtrent het tijdstip van aangifte is bij
de wet bepaald dat dit vóór ofuilerljjk
op 15 Februari e. k., moet geschieden.
Om het nu niet op het alleruiterste te
laten aankomen zal de aangifte niet
langer mogen uitgesteld dan tot 14 Febr.
BUITENLAND.
Het Oostenrjjksch episcopaat, 5
kardinalen, 4 aartsbisschoppen en 26
bisschoppen hebben een collectief
schrjjven gericht tot de katholieke kiezers.
Dit geschiedde met het oog op de a.s.
algemeene verkiezingen voor den cis-
leithaanschen Rijksraad, daar toch het
Heerenhuis en de Kamer definitief ge-
slo en zjjn, om binnen kort geheel te
worden ontbonden. De bisschoppen
roepen hunne kiezers op tot getrouwe
plichtsvervulling en tot voorzichtigheid
in 't kiezen der kandidaten, als recht
schapen, echt godsdienstige mannen,
vooral met het oog op de school-quaestie.
Wjjl deze verkiezingen om drie redenen
van groot gewicht zjjn en wal
