Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 24.
Zaterdag 11 September 1897.
Elfde Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baam, Barneveld, Blarieum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden. Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie n
Franco per post
Afzonderlijke nummers
BureauKrommestraat, F 227, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Het Europeesch Concert.
Geen politiek wekt meer weerzin en
verachting, dan die in het Oosten wordt
afgespeeld.
Men herinnere zich hoe bij den aan
vang der jongste vreeselijke moord-
looneelen in hel Ottomaansche Rijk
een storm van verontwaardiging over
geheel Europa zicli verhief, welke
zoo krachtig werd, dat hij de groote
Europeesche Mogendheden als het ware
dwong zich weder te mengen in de
binnenlandsche aangelegenheden van
Turkije. Wel was het niet de eerste
maal, dat de stem der verdrukte en
gemartelde Christenen in het Oosten
om hulp en bescherming riep tegen den
bloeddorstigen Muzelman. Maar even
als eertijds bekommerde Turkije's Sul
tan zich weinig om de tusschenkomst
van zijne keizerlijke en koninklijke con
fraters, en het moorden en martelen
ging onafgebroken voort over bijna het
gansche Turksche grondgebied.
Nog sterker en brutaler dreef de
Porte haar Oostersche politiek. Toen
immers de huiveringwekkende bloed
en raoordtooneelen door den Muzelman
aangericht in de geheele Europeesche
pers als om slrijd aan de Porte werden
toegeschreven, en zij voor de gruwel
daden ten volle aansprakelijk werd ge
steld, werd den gezanten van het
Turksche Rijk, bij de verschillende
Hoven geaccrediteerd, met cynische on
beschaamdheid opgedragen wereldkun
dig te maken, dat de slachtoffers harer
wreedheden zelve de oorzaak waren
van de godtergende gruwelen aan hen
gepleegd. Zelfs verhalen van geloofwaar
dige personen, onder wie er oog
getuigen waren geweest van de Turksche
wreedheden, wei-den stoutweg onwaar
genoemd. Men weet, hoe destijds krachtig
daartegen werd geprotesteerd, en de
Tijd. documenten publiceerde, waarmede
de Turksche politiek als verfoeilijk be
drog werd gebrandmerkt. En wat deed
nu de Turksche diplomatie? Zjj bleef
zwijgen alsof zij de onschuld ware in
eigen persoon.
Maar de beschuldigingen bleven ge
Priji dar AdvortantUni
Van 1 tot 6 regels
Voor iederen regel meer
Correspondentiên en AdverlenliCn moeien uiterlijk Vrijdagavond
handhaafd, openlijk werd beweerd, dat
de Sultan de moorden op de Armeniërs
had gelastde afschuwelijke slachtpartij
bleek zoo goed georganiseerd, dat ze
begon en eindigde naar de bevelen van
hoogerhand gegeven. Van een dier bloe
dige looneelen op 28 en 29 Augustus
des vorigen jaars in de straten van
Constantinopel, onder de oogen der
Turksche Regeering voltrokken, werd
door een correspondent in Daily News
een volgende schets gegeven, die door
andere getuigenissen werd' bevestigd.
,De Armeniërs van een brandweerpost,"
aldus bedoelde correspondent, „behoo-
rende bij het politie bureau van Galata
Serail, kregen order de lijken, die hun
gebracht werden, in een kelder te ber
gen en te sorteeren, daar het voor
Mahomedanen .onrein" was de doode
Armeniërs aan te raken. Den eersten
dag hadden zij 19 karren te laden, elk
met 20 ii 50 dooden, die voor hun
oogen op eene binnenplaats door sol
daten met de bajonet waren vermoord.
Een ander getuige zag 28 ossenwagens
en 156 gewone karren langs een weg
en 71 wagens langs een anderen weg
naar het Armenisch ke-khof rijden."
Zulke gruwelen geschiedden in de hoofd
stad des Rijks, zonder door de Over
heid ook maar in T minst verhin
derd te worden, onderwijl de smart
kreten doordrongen tot in het paleis
van den Sultan.
Men huivert bij de gedachte aan het
vreeselijk schouwspel hier voorgesteld,
en toch is hiermede slechts één enkel
feit aungehaald uit de reeks gruwelen
door den Muzelman bedreven. Was het
dus wonder, dat kreten van de diepste
verontwaardiging overal werden gehoord?
Is iiet niet gemakkelijk te verklaren,
dat bij zooveel snoodheden de vergrijsde
en beroemde staatsman Gladstone nog
eenmaal zijn welsprekende stem ver
hief, de Christenmoorden brandmerkte
en niet schroomde den Sultan aan te
wijzen als den moordenaar op den troon
Een hoopvolle blik bleef intusschen
naar het Oosten gericht. Zes der groote
Mogendheden hadden een Europeesch
Concert gevormd, dat de beestachtige
wanorde in het Turksche Rijk herstellen
zou. De gezanten, daartoe aangewezen,
sloegen de handen ineen, hielden bij
eenkomsten, voerden beraadslagingen,
richtten nota's, voorstellen, verzoeken,
vermaningen, dreigementen de een na
de ander aan de verheven Porte en
alsof er geen Europeesch Concert
bestond, werden de gruweldaden voort
gezet. Turkije deed, wat het goedvond
te doen en lachte en spotte met de
politieke helden, die zich wapenden met
papieren documenten, goed voor de snip-
permand.
Kon het uitblijven, dat deze laffe, onver
antwoordelijke houding van het Euro
peesch Concert misnoegdheid en bitterheid
wekte Was het wonder, dat Griekenland
onverholen aan zjjn wrevel lucht gaf
en een vurig verlangen te kennen
gaf om de getiranniseerde naburen
met de wapenen in de vuist hulp te
bieden? dal het onbedwingbaar werd,
toen de smartkreten van het eiland
Kreta steeds angstiger klonken en door
drongen tot in de ziel des volks? En
toen het Europeesch Concert zijn af
wachtende houding toch bleef hand
haven, was liet toen te verwonderen, dat
de Grieken, het geduld verliezend, met
geestdrift toesnelden tot de wan
hopige christen bevolking en door deze
met open armen werden ontvangen
en als redders begroet?
Maar de Mogendheden achtten nu den
tijd gekomen handelend op te treden
doch niet om den eliendigen toestand
op Kreta te doen eindigen en de
orde te herstellen, maar om de uit
voering der Grieksche plannen te ver
ijdelen. Oorlogsbodems verschenen en
zes admiraals der verschillende Mogend
heden namen de taak op zich den toe
stand tebestendigen.
Aldus gedwarsboomd in zijne bescher-
raingsplannen, zag men het Grieksche
leger, door onstuimige geestdrift ge
leid, naar zijn grenzen trekken om
den gehaten Turk daar lot zijn plicht
te brengen. De oorlog ving aan en der
wereld werd en wordt nog het schouw
spel geboden, hoe de Turk het zijn
krachten overschattende en thans totaal
verslagen Griekenland naar hartelust
knevelen kan.
Deze grievende toestand werd ge
schapen onder toezicht van het Euro
peesch Concert. De Turk, die vloek
voor Europa, is de eenige, die thans
hel Oosten triomfeert. Met de be
moeiingen der Mogendheden wier
eenstemmigheid herhaaldelijk werd uit
gebazuind, doch die slechts daarin
schijnt te bestaan, dat zij uit puur
egoïsme elkaar de handen binden en
daardoor de wreed verdrukte Christenen
laaghartig ten prooi laten aan het Mu-
zelmansche fanatisme neemt de Porte
leukweg een loopje. Terwijl immers
gezanten dreigende nota's aan
haar richtten, wisselt de Sultan vriend
schapsbetuigingen met de betrok
ken vorsten, o( zendt hun, zooals aan
Duitschlands Keizer, geschenken toe. En
onderwijl houdt de Turk met barbaarsch
genot de knie op de borst van het
overwonnen Griekenland en wordt hem
den tijd gelaten het ongelukkig land te
martelen ten doode toe.
Ziedaar tot heden de resultaten van
het veel besproken, aller verwachting be
schamende Europeesche Concert 1
Ieder eerlijk gemoed zal hier echter
vragenWaar blijft nu de zoo vurig
verbeidde bescherming der ongelukkige
getiranniseerde Armeniërs? Waar een
horstel der grieven voor de zoo diep
gekrenkte, bloedig gemartelde Christenen
het Turksche Rijk
Waar schittert hier een enkel
bewijs van „recht en gerechtigheid",
waarop de Czaar van Rusland dezer
dagen in zijn toast tegenover den Pre
sident der Fransche Republiek durf
de snoeven?
Op het internationaal- koloniaal con
gres, dezer dagen te Brussel gehouden,
heeft de vermaarde pater Charrnetant,
de vurige strijder voor de arme ver
drukte en gemartelde Christenen in het
Oosten, het schandelijk egoïsme der
Europeesche Christelijke Staten aan de
kaak gesteld. Na de houding der En-
gelschen in Oeganda te hebben ge
schetst, behandelde de pater de moor-
denarijen in Armenië en sprak
„De beschaafde volken hebben het
recht niet, zich acnter hun grenzen te
verschansen en onverschillig te blijven
voor hetgeen daarbuiten voorvalt. De
gebeurtenissen van thans bewijzen ons
integendeel, dat men vooral daarop
den blik moet gevestigd houden, om
zich rekenschap te geven van de ge
varen, die den geregelden gang der
menschheid kunnen verstoren.
De voortgang der beschaving heeft
een zwaren slag gekregen door eene
uitbarsting van Muzclmansche dweep
zucht en vooral door de onbegrijpe
lijke en laffe houding van het christe
lijk Europa en van zijne diplomatie.
Meer dan 300.0(10 menschelijke we
zens zijn in eenige maanden tijds in
het Turksche rijk vermoordduizen
den christen vrouwen zijn met geweld
opgelicht en zuchten thans in de ha
rems, meer dan honderdduizend wee
zen dolen thans zonder brood en zonder
schuilplaats rond in de eenzaamheid,
die de Muzelmansche barbaarschheid
van hun land gemaakt heeft
En wat heeft het christelijk Europa
middelerwijl gedaan? Het heeft party
gekozen vóór den moordenaar tegen
den vermoorde. Het heeft de pogingen
van het kleine Grieksche volk gestuit,
dat zijn broeders in taal, in ras en in
godsdienst, te hulp wilde komen. Het
heeft toegestaan, dat de Islam, die
sedert drie eeuwen steeds overwon
nen is als hij zich met een christen
volk, hoe klein ook, durfde meten,
de overwinning zag terugkeeren tot
de Halve Maan, die enkel meer aan
nederlagen gewoon was."
Het zyn harde waarheden, welke
pater Charrnetant het christelijk Europa
voor de voeten werpt. En toch staat
het te vreezen, dat ook zijne stem zal
blijken als die eens roependen in de
woestijn. Want sinds het schromelijk
onrecht aan den H. Steel bedreven
wordt men al meer en meer gewaar,
dat de Europeesche diplomatie het
spoor van „recht en gerechtigheid"
totaal is bijster geraakt.
FEUILLETON.
De groote Beursspeculatie.
Vrij gevolgd naar bel Duitsch.
9) Erg opgewonden kwam Lingen tbui» en
vertelde zjjne vrouw, die hem, omdat hjj er
IOO bleek uitzag, vorschrikt ontving, wal hg
ondervonden had. Toen hjj geëindigd bad riep
juffrouw Lingec angstig
.Maar hoe kondt ge beloven te zwjjgen
•chuldige
„Kon ik dan andera?" antwoordde Liogen,
wlen ondorweg zjjn geweten ernstige verwijten
gemaakt bad, bedeesd. „Oos kapitaal toch stond
op het spel. Ot meent ge, dat ik de 60000
mark zon hebben laten varen, om Rosenl'
to rufoeeren? Dan zou niemand zijn geld
ruggekrogen hebben."
„Geloof toch niet," teide Lingens vrot
„dat de man zich rutneeren zai. Een acht
een bedrieger zooals b(j, zal het zjjne wei
veiligheid gebracht hebben, als bel in zjjn h
begint te kraken. Maar dat daargelaten, gjj h
nooit moeten beloven te xwjjgen en gü zijl
verplicht or thans nog aangifte van te c
„Dat kon niet!" riep do schrijnwerker, .injjne
belofte I injjne belofte 1"
„Die telt niet," antwoordde de wakkere
vrnnw. „Gjj moogt niets beloven, wat
onrechtvaardigheid is voor nwen evenni
Goddank, dot gjj ten minste de 50000 mark
nog gered hebt!"
.Maar als ik spreek, verliezen wjj de tien
duizend," antwoordde Liogen vol vertwijfeling.
,En al waren het er ook twintig duizend,
de gebeele som," bield juffrouw Lingeo aan.
jjj moet sprekenHet is uw plicht als
aristen en als menficb. Wilt ge dan met don
intenaarslast op uw geweten door het leven
urn, dal ge een lagen bedrieger de bohulp-
ime hand geboden hebt? Dat kunt ge toch
„Ik zal bet Frans eens vragen,
Liogen nadenkend.
„Doe dal," anlwoorddo zjjoo vrouw met op
zet. „Hjj zal niet andera spreken dan ik."
En werkelijk, Frans zeido hetzelfde als zjjne
moeder en verklaaide bovendien, dal hjj ter
stond de aangifte zon doeo, iodien zgo vader
zulks niet deed. Gebroken als een arme zon
daar, ging Lingen naar beneden, waar zijne
vrouw, die over don uitslag ,der bespreking
tusschon vader en zoon niet don minsten twij
fel gekoesterd had, rnstig aan 't raam zat te
werken. Toen baar man binnenkwam, stond
zjj op, zonder naar den uilslag ven zjjn bezoek
te vragen, en zeide:
„Rosenthal beett u papieren van waarde
gegeven, zjjn zo wel goed Of heelt bjj u ten
slotte nog bedrogen, om maar van u af te xjjn
„Ik heb geen verstand van die zaken," a
woordde Lingen, die steeds bedeesder werd
ten slotte zich zelf als een groote booswicht
.Vraag dau oi
die
d Lorei
iratand van geld-
Zoo ging dan Lingen naar mijnheer Lorenz,
ien bjj zonder omwegen de zaak vertelde.
Lorenz gaf, terwjjl Lingen sprak, telkens lee-
van groote tevredenheid en riep, toen
hjj geëindigd bnd, ztch op zjjn stoel omkeerend
it is een feestdag, waarde baasKjjk,
een Jood, eene uitverkorene des volks
i koren op onzen molenDat brengt ons,
antisemieten, duizenden nieuwe leden a:
het is heerlijkheerlijkZeg, waarde baas,
wio heeft er nu geljjk gehad, gjj of ik
„Nu, triomfeer maar niet, rnjjulieer Lorenz,'
smeekte Lingen. „Ja, ik waa gek, een grooti
gek, en wordt om mjjne geldzuebt bitter ge-
„Ha, ba, ha!" lachte Lorenz, „vijf procent
interest wilde hg u geven en nu houdt hg
10000 mark alO zoo'n driedubbele schelm
Hangen moet hjj!"
.Help mjj liever eerst, mjjnheer Lorenz,"
zeide Liegen, „en zie dezo papieren eens ever
na, of ie wel goed zjjn. Ik heb nog nooit
zulke dingen in banden gehad."
Lorenz nam het pak papieren en
vluchtig in. Dan zeide bjj tot Lingen
„De papieren zjjn in orde, waarde baas,
maar toch zjjt ge bedrogen! Rosenthal is
Liugen beelde zoo sterk, dat hjj op e
•loei moest gaan zitten; zou hjj zjjn vermogen
toch nog verliezen?
.Spreek toofi, mjjnlioer Lorenz," stamelde
„Ren ik bedrogen?''
,Ja, bedrogen, Rosenthal beeft u wederom
ia tienduizend mark lichter gemaakt, want
de 50000 mark hier hebben slechts eene koers-
wonrde van *1000 mark. Als ge do papieren
heden verkoopt, krijgt ge er maar *1000 mark
„Goddank," klonk bet uit Lingens borst,
„dan zal ik toch niet alles verliezen. O, die
schnrkMaar nn ken ik geen erbarmen meer.
Ik ga bem bjj de politie aanklagen."
„Wacht even, boste Lingen, geen overijling,"
zeido Lorenz, „Hoe laat is het? Half zeven
Kjjk eens, Rosenthal heeft al gesloten, en hjj
ontvangt binnen weinige minuten zjjne gasten.
Er is dus voor 't oogenblik geen gevaar. Laten
wjj hem heden avond nog eenmaal vrooljjk
„Neen, neen, hot gaat niet," riep Lingen
plotseling uit. „Dal we daaraan volstrekt niet
gedacht hebben I De geheimraad heeft immers
zjjn geheele veimogcn bjj Rosenthal uitstaan
„Ge hebt geljjk I" zeide Lorenz. „Dan moet
hjj ook de eerste zjjn, die met het ware ka
rakter van dezen modernen bandiet bekend
wordt gemankt. Ga eens naar bovon
„Ik zal me gaan verkleeden en
„Wat verkleeden," antwoordde Lorenz
j „Ga maar naar boven, zooals go zgL De 300000
mark, welke gjj voor bem wilt redden,
•I"
sin alles over 't hoold zien. Gau..
Voor do deur van den geheimraad ontving
Lingen de boodschap, dat vader en dochter
naar do party t>9 Rosenthal waren, om daar
den avond door te brengen.
„Dan daarheen," riep Lorenz, in wieu plot
seling ceno soort van jachtlust ontstaan was,
,De vogel zal ons niet ontgaan 1"
Onderweg sprakeo de beide mannen met
elkander al, dat Liogen zijne aanklacht op het
politiebureau zou indienen, terwjjl Lorenz den
geheimraad om een oogenblik gehoor zou ver
eken. Toen de rentenier na een kwartier de
-aal insloeg, waar Rosenthais paleis lag, viol
in reeda van verre de groote menechenmassa
'l oog, die voor hel helder verlichte por
ei, waaroovcn eene electrische lamp baar
i nieuwsgierigen, die hel binnenkomen
der gasten wilden zien. Twee agenten, die
Rosenthal tol dit dool gevraagd bad, deden
hun beat de orde te bewaren. De menigte ver
keerde in opgewonden toestand, geestige ge
zegden vlogen her- en derwaarts, maar ook
menige biltere opmerking werd gehoord.
Lorenz drong tot aau den ingang door.
„Helahoordf, hi) zich toeroepen, „moet jjj
ook naar binnen Jjj hebt geen cylinder op
en geen feestgewaad aan 1"
{Wordt vtrtolyd.)