Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 15.
Zaterdag9 Juli 1898.
Twaalfde Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort. Apeldoorn. Baarn, Barneveld. Blaricum. Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland.
Laren. Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Yeenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie mauden
Franco per postf0,40.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
BureauBrecdcstraat, E 349Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs dar Advertentiën:
Van 1 tot 6 regelsf 0,30
Voor iederen regel meer- 0.05
Correspondentiën en Advertentiën mailen uilorlyk Vrijdagavond
„Niet heel Christelijk."
Niemand zal kunnen tegenspreken,
dat de jongste Statenverkiezingen naast
verblijdende resultaten ook zeer bittere
teleurstellingen brachten voor de katho
lieke Staatspartij. Met behulp der
katholieke kiezers zag men den eenen
anti-revolutionnairen candidaat na den
ander slagen, terwijl de eigen can-
didaten bijna zonder uilzondering in
de minderheid bleven. De Maasbode
meende terecht tijdig hiertegen een
waarschuwend woord te moeten
spreken, en wees erop, dat de Katho
lieken geduld hebben, veel geduld zelfs,
maar dat ééns de beker kan overloopen.
Tegen deze eenvoudige waarschuwing,
waaraan het blad toevoegde, dat de anti-
revolutionnairen zullen te kiezen hebben
tusschen eerlijkheid jegens den bondge
noot, of terugkeeren in een machteloos
isolemenl, brak een storm van veront
waardiging los. Do Shmlaard durfde,
na allerlei bedreigingen, de klacht van
de Maasbode zelfs .door en door on
waar" noemen.
Maar betreurenswaardiger is de hou
ding van den Nederlander, het orgaan
den heer Lohman, den leider der
vrij-anti-revolutionnaire partij. Dit chris
telijk orgaan ging zoo ver, dat het
woordelijk durfde schrijven:
erfoei
!l proles
Voor brandstapels zjja wjj niet bevreesd. Haast
zeiden wjjochwerd er oog maar eens een
opgericht.
Dat geschiedt niet; ook niet daar waar de
r.-k. de machl hebben maar lui recht om d...
betwist. Men heeft echter in onzen tjjd veel
beter werkende middelen om de protestanten
te bemoeilijken. Vooral in r.-kalholieke provin
ciën hebben de protestanten daar genoeg on
dervinding van.
Zoolang de r.-katholieken den zegen van hel
mogen met volle overtuiging en gerustheid be-
loogen, dat in een gegeven geval hel kiezen
van een r,-k. geen kwaad, wel goed kanzjj
kunnen hun gevoelen niet opleggen aan hel
volkderhalve heelt de Maasbod' niet hel
minste recht om hier de eerlijkheid bij te pas
Wij zjjn gehoorzaamheid verschuldigd aan
den Koning en zijne wellenniet aan de lei
ders der kiesvereenigingeo.
T Is waarlijk niet te verwonderen,
dat deze taal onder de Katholieken een
pijnlijken indruk maakt. Onder het op
schrift .Niet heel Christelijk" roept dan
ook de Gelderlander in edele veront
waardiging uit
Terecht Ueefl dan ook de Maasbode liet blad
gevraagd om betvijzen voor zjjn stoute beweringen.
opzicht hel volk dagelijks ervaart, dat de katho
lieken. zoo ze kunnen, den protestanten hel leven
moeien de protestanten daar ondervinding van
hebtv. nHet is dan wel wonder, dat in vele
katholieke streken het aantal protestanten zicht
baar en gestadig toeneemt. Ons dunkt, dal als
de katholieken liun helleven zoo lastig maakten,
zjj liet op den duur onder hen oiet zoo goed
uil zouden houden.
Wij heldi n nog nooit vernomen, dal protes
tanten wegens bemoeilijking de Koorrische ge
verschillende overwegend katholieke gemeenten
sterkte, dank aan de veidraagzaamlicid der
Ei dan d" beschuldiging, dat onze Kerk zich
op eigen heerschappij en vernietiging van liet
land de protestanten zich te beklagen, dal onze
Kerk zich met hen bemoeit? Wjj vernemen wel
telkens, dat op protestanlenvergaderingen ge-
sproken wordt van .evangelisatie nnder de
Roomschen."
Rome cn nog eens Rome ligt in den mond
van protestanlsche jjveraars bestorven. Waar ol
waaneer mengen wjj ons aldus in de zaken der
protestanten
Onze geestelijken hebben wairljjk genoeg te
doen met de zielzorg voor hun eigen kudde,
dan dat zjj zich bijzonder druk zonden maken
vernietiging
Wjj
en, dat d<
tanten onderling veel meer lot die vernietiging
bijdraagt, dan alias wal zy meenen van de
Roomschen te vreezen Ie hebben.
Maar als „meoschen, meer met de politiek
vertrouwd," zooals de schrjjver in den Neder
lander, de eenvoudige lezers zö„ voorpraten,
dan begrijpen wjj best waarom bij de kleine
luyden do schrik voor Rome er zoo diep in zit.
Hun is hel niet kwalijk te nemenmaar de
iryver in den Nederlander kon beter welen,
n zoo klakkeloos neergeworpen beschuldiging
ten is stelligniet heel christelijk.
Dat wij met 'dit betoog ten volle
sympathisperen ligt voor de hand. Even
wel wenschen ook wij met een enkel
woord niet alleen onze bevreemding
maar tevens onze diepe teleurstelling
dit geschrijf van hel orgaan des
heeren Lohman uit te spreken. Te meer
nog betreuren wij dit, omdat, gelijk we
reeds opmerkten, de heer Lohman als
leider optreedt der vrij-anti-revolution-
partij, waartoe ook de Afgevaar
digde ter Tweede Kamer voor het
hoofdkiesdistrict Amersfoort, de heer mi.
F. D. Graaf Schimmelpenninck gerekend
rordt. Wel meenen wij als zeker te
mogen aannemen, dat de heer Schim
melpenninck de aangehaalde woorden
dien leider niet zal onderschrijven,
daar kent hij de R. Katholieken en
kennen wij hem te goed voor, maar
niettemin moeten zulke onrechtvaardige
dwaze beschuldigingen van die zijde
minder aangename gewaarwordingen
bij de katholieke kiezers in het district
Amersfoort teweeg brengen.
BUITENLAND.
Het nieuwe Italiaansche ministerie-
Peiloux wil blijkbaar niet minder zijn
dan zijn beruchte voorganger, hetkabi-
nel-Rudini. Uit Italië komt althans het
bericht, dat de Regeering haar best doet
de Italiaansche geestelijken Ie hinderen
en wel door het inhouden van hun
traktement en het uitvaardigen van het
verbod, om van hunne pastorie gebruik
te maken, indien er ook maar eenige
aanleiding, natuurlijk zoo gezocht moge
lijk, te vinden is, om hen te veroordeelen.
Drie geestelijken hebben zich den toorn
der Regeering op den hals gehaald en
onder deze drie bevindt zich de eerw.
heer Dicomani, die, n. b., door de mili
taire rechtbank te Florence van alle
schuld is vrijgesproken. In weerwil hier
van blijft het onrechtvaardig vonnis
gehandhaafd.
Ook te Milaan heeft de Regeering
op losse beschuldigingen gegrond een
veroordeelend vonnis uitgesproken tegen
journalisten, die het volk heetcn opge
ruid te hebben tijdens de onlusten aldaar.
Volgens den Secoio XIX van Genêve,
zijn zij overgebracht naar de gevangenis
i Finalborgo, een oud klooster,
weerwil van hun protest tegen
de wederrechtelijke in inhechtenisne
ming. In afzonderlijke vertrekken wer
den zij aldaar opgesloten, doch mochten
na twee dagen bij elkaar komen. De
familie van een der veroordeelden heeft
zich te Finalborgo gevestigd, in de hoop,
dat het hun zal worden toegestaan, zich
met hen te onderhouden.
Uit Turkije komt het bericht, dat er
thans weer cene poging in het werk
wordt gesteld, om op Kreta de zaken
te regelen. Op aandringen van Rusland
.an de Porte door bemiddeling
der gezanten eene nota aangeboden,
aanleiding van de jongste voorloo-
pige regeling der Kreta-i|uaestie, ont
worpen in eene bijeenkomst van het
Corps diplomatique te Konstantinopel.
Volgens de bepalingen van dit concept
reglement zal een comité uit de Nationale
Vergadering van het eiland onder toe
zicht van do admiraals der verschillende
Mogendheden, zorgen voor de handhaving
orde en rust in het binnenland.
Aan de admiraals der Mogendheden
blijft het recht voorbehouden het Comité
te ontslaan, een gendarmerie te organi
st en zelf stedelijke besturen aan
te stellen. Het kustgebied blijft onder
joezicht van den Admiraliteitsraad.
Aan den minister van Openbaar On
derwijs, den heer Leon Bourgeois, is
door Mgr. Isoard, bisschop van Annecy,
schrijven gericht, waarin hij krachtig
protesteert tegen de verheerlijking van
den ongeloovigen geschiedkundige Miche-
let, en tegen de circulaire van den afge
treden minister Rambaud, waarin de
onderwijzers werden uitgenoodigd de
schooljeugd te doen deelnemen aan de
feestelijkheden op 13 Juli a.s. ter viering
van den honderdjarigen gedenkdag van
Michelets geboorte.
.,'t Kan verkeeren," sprak Brederode
eens en dit gezegde is in hooge mate
van toepassing op de ministers Viger
Landbouw en Tillaye Openbare
Werken, die in eene redevoering te Alen-
t.'on verklaarden, „dat het ministerie vast
besloten is het leger te verdedigen tegen
eventueele aanvallen." Deze verklaring
wekt te meer bevreemding, daar Viger
behoort tot de heeren, die op 13 Januari
1.1. hunne stem onthielden aan de motie-
De Mun .waardoor de Regeering werd
uitgenoodigd, maatregelen te nemen, om
de vijandelijke beweging tegen het leger
te doen eindigen. En thans komen die
zelfde mannen, met Brisson aan het
hoofd, den volke juist hetzelfde verkon
digen, waartegen zij in 't begin dezes
jaars gekant waren. Maar, 't is waar, men
moet wat doen, om in 't gevlij te komen
zijner mederegeerders. Toch kan dat
zelfde ministerie wel eens spoedig in
eene zeer moeilijke positie geraken, daar
dit Kabinet veel tegenstand zal ontmoeten
en slechts op eene zeer zwakke meerder
heid rekenen kan, welke vermoedelijk
nog van een kortstondigen duur wezen zal.
Er komen voor Spanje zeer ongun
stige berichten van Cuba, zoowel wat
betreft Santiago ais Cervera's vloot.
Vrijdag en Zaterdag 1.1. hebben er hevige
gevechten plaats gehad om en bij San
tiago. Van beide zijden werd er verwoed
gevochtenhet eskader van Cervera
wierp een aantal granaten tusschen de
Amcrikaansche troepen, terwijl Samp
sons vloot het kasteel Morro beschoot.
Voet voor voet weken de Spanjaarden
terug en begaven zich in de stellingen
in Santiagovoet voor voet werd het
terrein verdedigd en streden de Span
jaarden niet heldenmoed. Generaal Lina-
rez werd zwaar gewond, terwijl hij aan
het hóófd zijner troepen streed. Van
beide zijden vielen veel dooden en ge
wonden, vooral aan den kant der Ame
rikanen, die, daar zij geen rookvrij buskruit
hadden, een gemakkelijk doel waren voor
de Spaansche schutters. Van de zijde der
Amerikanen werd generaalChaflceaanden
voet gewond. In weerwil van den tegen
stand der Cubanen onder Garcia, is het
generaal Fando en kolonel Escario gelukt
liet 9000 man Santiago te bereiken,
zoodat daar een garnizoen is van 18000
waarmede de Amerikananen reke
ning moeten houden. Generaal Shatter
liet de 20000 niet weerbare inwoners
Santiago weten, dat zij de stad
konden verlaten, alvorens hij tot een
bombardement overgingzij konden dan
FEUILLETON.
Tot God terug.
merkw;
rdigheden
gehoimen, van zeldzame gebeurtenissenwat
eene m«nigte van ware en verdichte voorval
len in leven des meoschen biedt ons toch
eene wereldstad aanSla maar eens een blik
op de in den legenwoordigeo tyd zoo snel
aangroeiende stad van handel en vïrkeer aan
de Spree Berlijn de s'ad aan de Theems
Londen het moderne Babyion aan de
Seine Parijs zelfs de stad aan de Senne
- Brussel - dal zich zoo gaarne „klein Parijs"
door de promenades der voorname wereld, g:
maar eens naar den schouwburg of de beurs
laat u in enkele speelclubs binnenleiden of
tracht te komen in de vele salons der aris
tocratie. Oa dan ook eens in de afgelegen
wyken tnet hare arbeiders en proletariërs, waar
de grootste ellende heerschtdwaal eens vroeg
in den morgen over de groote marktpleinen
lees eens de nieuwtjes uit het eerste het beste
blad en gij zult uitroepen„O, meusch wat een
raadselWat eene levende romans, zooals de
gloeiendste verbeeldingskracht ze niet kan uit
denken, geelt ons zulk eene wereldstad in
duizenderlei vorm en kleuren te zien I"
Ik wil u, vriendelijke lezers, eens een blad
diende" uit de wereldstad aan de Seine laten
De trein bracht my op zekeren heristmorgen
in 18-naar Parijs. Olschoon het eerst vijf
uur in den morgen en zeer donker was, zag ik
toch, zooals in een provinciestadje op helder
lichten dag, talrijke werklieden van alle slag
overal aan hunne dagtaak het waren mannen
van de reiniging en voddenrapers. Langzaam
kwam ik by de centraalbal, op de groote markt
b'y de S Eustachiuskerk. Juist begon het in
het Oosten te dagen, maar alleen het electrische
licht en de gasvlammen verschaften het licht.
Deze markthallen kan men 'l best de „maag"
van den .slokop" Parijs noemen. De reuzenslad
mét hare twee en een half millioeo inw
met haren genotlievenden adel, hare geldman
nen onder de financiers, hare zwendelaars, hare
werkende of zieke burgers, alles vindt hier de
dagelgkschen en wekelykscheo voorraadal wi
de vjjt werelddeelen opleveren, al wat tn
hier te krijgen. De „vraat" Parijs kent gei
rast. geen slaap. Als tegen drie uur in di
morgen de schouwburgbezoekers en clubmannen
zich naar huis lateD rijden,1 dan rollen ook reeds
de wagens der groeoboeren en melksljjlers uit
de omgeving der stad van alle zjjden aan naar
de centraalhallen, waar juist ook de morgen-
zendingen uit Algiers en de koloniën zijn aan
gekomen, Duizenden opkoopeisslaan hierin de
vroegte hunnen voorraad in, om tegen zjs uur
reeds in hunne winkels tot aan alle uit
hoeken van de twee uur verwijderde voorsteden
hunne waren aan den man te brengen. Tegen
rerkoop der rest door de
waaraan alleen de honger-
kortom de
lijders, de armen, de stras
.misore" onder allen vorm deelnemen.
Het heeft daar juist tien uur geslagen op den
toren der St. Eustachius-kerk. Boeren zi'.ten op
hunne lompe vrachtwagens en tellen het geld,
dat zy gemaakt hebben voor aardappels, knollen,
aardbeziën enz., doen zich te goed aan eene
kop koffie of verorberen een bordje aardappel
soep, do Ijjlkosl van den Pranscbeo werkman.
Verkoopers in '1 klein met boonen, erwten, fruit
en salade, en ook wel inkoopsters, die zich ver
laat hebbeo, slaan lovend en biedend en hunne
waren aanprijzend b(j hen. Eene vrouw, aan
wier kleed zich een tweejarig kind vasthield,
had op den schoot een bundeltje bloemen lig
gen, dat zy in tuiltjes boud en voor tien een-
limes verkocht.
„Weg daar!" klonk eene waarschuwende
stem, en als met een looverslag waren alle
marskramers, op wie de politie geregeld jacht
maakt, plotseling in hunne schuilhoeken v
dwenen. Ook onze bloemenverkoopster was si
opgestaan en had bare rnikers haastig in h:
schort verborgen. Zjj nam de kleine by den
den en haar medenamen naar het bureau. De
commissaris hield eene strafpredikatie vol
dreigingen tegen de schuldige en de rc
werden verbeurd verklaard, waarna moeder en
kind op straat gezel werden. De arme vrouw
vond geen woorden om te spraken, noch ter
verontschuldiging noch om te sineeken. Haar
hart dreigde te barsten, haar keel werd haar
tocgenepen, zy moest schreien cn toch zij kon
niet. Met wankelende schreden, onmachtig om
te denken, strompelde zy naar cene nabyzynde
bank en viel er onmachtig op neer. Zjj wiegde
haar kind opbaren schoot in slaap. Zy was
droevig tot den doodvreeseljjke gedachten
spookten door baar brein. Was het ook niet
om tot vertwijfeling te geraken voor eene arme
weduwe, die denzelfden morgen nog 36 sous
bezat. Voor twee sous had zij een bordje aard
appelsoep voor de kleine gekocht en voor do
overige haar bundel rozen, waarmede zij goed
dacht te verdienen. Ja, in Frankrijk is het bede
len streng verboden, maar arme lieden mogen
door le spuien op eene viool, Ie zingen op straat,
door bloemen te verkoopen of andere kunst-
middeltjes een verschoonbaar bedelen uitoefe
nen. Haar was echter alles ontnomen, onrecht
vaardig, wederrechtelijk ontstolen, haar, de
II.
„Hela!" schreenwde barsch een politieagent.
„Het wordt donker, weg van hier, of ik pak je
op 1" De arme is in de schitterende stad Parjjs
der politie ten dienste staande middelen mot
verjaagd worden, die immers op den rreen
deling, den toerist een slechten indruk mot
maken. Een ware plnag is de armoede voord
meedoogenlooze menschheid in 't algemeei
maar een kankergezwel voor de groole stedei
De arme moeder stond op, stom on bedroefd
voor zich starend, zonder een woord van tegen
spraak en ging verder. Het kind, dat te groot
en le zwaar was om door de vermoeide en halt
verhongerde weduwe gedragen te worden, werd
wakker en haar eerste vraag was „Moe, ik heb
honger, geef my brood„Stil, lieveling," suste
Je inoedcr, „spoedig krjjgt ge brood te eten."
Haar moederoog zag geen agent en zy strekte,
in haar groolen nood, de hand uit naar oen
alleen loopend, elegant gekleeden heer en vroeg
„Dat is toch te erg," bromde deze,by eiken
slap door dit bedelvolk te worden aangebonden
eu dat in bet hui', van het gulden Parjjs. Ik
zal mynen vriend A„ het gemeenteraadslid, eens
goed de waarheid zeggen over al dat slechte
volk, dat uit ulle hemelstreken in de Seinnslad
als een groot riool uitloopt, en zal hem eens
aansporen daaraan een eind te maken."
Langzaam gaat de weduwe met haar kind
door de Turbigostraat verder. Zjj komt aan het
groote gedeukleeken der republiek en zinkt uit
geput op hel voetstuk neder. Hoe lang beeft zjj
bier gezeten? Zjj weet het niet. Door bet ker
men en schreien der kleine wordt zjj gewekt
De koude nachtlucht goot haar nieuw leven in
de gaspitten fiikkerden, de dag begon aan te
breken. Zjj komt a
het v
■melt e
leideljjk! Als zjj zich eens met het kind er in
stort! Het leven toch is eene last voor haar,
zjj is een opgejaagd wild, eene last, eene over
last voor de maatschappij. Hoe gelukkig zon
zjj zjjn indien zjj van het vreeselyke lyden
en den knagenden honger verlost was en met
haar gestorven echtgenoot hereenigd mocht
worden