Katholiek Nieuws- en Advertentieblad No. 17. Zaterdag 23 Juli 1898. Twaalfde Jaargang. DE EEMBODE voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland. Laren, Leusden, Naarden, Nijkurk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist. Verschijnt eiken ZATEEDAG. A.bonn«meat»priJi p«r dri« miudim Franco per postf0,40. Afzonderlijke nummers 0,05. BureauBreedcstraat, E 349. Amersfoort. Uitgave van de Vereeniging De Eembode. Prijs dar AdvertautMm Van 1 tot Oregelsf o,30 Voor lederen regel meer- 0-05 CorroponJcnllfn co Advorlentiftn raoclsn uiterlijk VryiUfdvooü De Katholieke Staatspartij. Wij zullen niel al te wijdloopig in bijzonderheden afdalen, doch de voor naamste feiten releveeren achten wjj noodig tot hel verkrijgen van een helder inzicht in de gebeurtenissen, waaruil dan, naar onze bescheiden meening, eene gezonde conclusie kan getrokken wor den. In 't kort zij daarom gewezen op den uitslag der eerste stemming voor de Tweede Kamer, welke voldoening schonk 22 Katholieken waren gekozen en in 14 districten kwamen Katholieken in herstemming. Van de Anti-revolution- nairen waren 13 candidaten bij eerste stemming gekozen en 31 dezer partij moesten zich aan eene herstemming onderwerpen. Volgens berekening moest bij eerlijke samenwerking de loop dezer zaak leiden tot de zoozeer ge- wenschte anti-liberale meerderheid. Door de liberalen van alle schakee ringen werd zelfs rondweg een volslagen nederlaag voor die partij bij de stembus in 't verschiet gesteld. In stede echter van eene overwinning voor de anti-liberalen, brachten de her stemmingen, vooral voorons, Katholieken, eene grievende nederlaag. Geen enkel Katholiek werd gekozen, al bleken de kansen daartoe ook uitmuntend. In de districten Hontenisse, Beverwijk, Doelir.- chem, om slechts deze te noemen, waar de verkiezing onzer candidaten zeker scheen, keerden onze bondgenootcn, in plaats van wederkeerig trouw te han delen, den Katholieken eenvoudig den rug en bezorgden aan de liberale can didaten de zege. Zoo ging het even eens op alle andere plaatsen, waar een Katholiek slechts kans van slagen had. Natuurlijk deed de Nederlander, het orgaan van mr. Lohman, die in eene anti-liberale meerderheid een schrikbeeld zag, er het zijne toe om de verkiezing niet enkel van Katholieken, maar ook van Kuyperianen tegen te werken. Zoo stonden we plotseling voor de harde waarheid, dat, ondanks een zoo voortreffelijk geleide verkiezings campagne onzerzijds, het getal katho lieke leden in de Tweede Kamer van 25 tot 22 geslonken was. Drie ver dienstelijke katholieke Kamerleden wer den niet herkozentwee dezer afge vaardigden werden zelfs door onze bondgenooten met behulp van politieke tegenstanders van hunne zetels verdron gen. Alleen wat door eigen kracht in enkele districten te bekomen was, is ons gewordenin de overige, waar juist de meeste krachtsinspanning vereisclit en ook geboden werd, werden alle moeite en werkzaamheden ten gerieve onzer party vruchteloos gemaakt. Op het verkiezingsterrein ont moetten de Katholieken alle andere politieke partijen, zelfs eendeelder fractie, die door onze party zonder eenig voor behoud op het parlementaire kussen geholpen werd, als verbitterde tegen standers. En toch durfde de Standaard ver klaren Wonderschoon hebben al ome mannen in de onderscheiden districten des lands gejjrerd, voor ome beginselen gestreden, en volhard. Ome partg stond sterker en beter georganiseerd dan het sinds 1888 gezien was. Eene troost echter restte ons en wel, dat in de Tweede Kamer toch in ieder geval eene sterke minderheid bestond, van wie verwacht mocht worden, dat ze eensgezind zou optreden. Al hadden vele anti-revolulionnaire kiezers zich door opwinding der hartstochten laten ver blinden, van de door de Katholieken gekozen anti-liberale Kamerleden mocht men verwachten, dat zy het in hen ge stelde vertrouwen hunner kiezers niet zouden beschamen. In deze meening werden zij nog versterkt door hetgeen een paar dagen voor de herstemming in het orgaan van dr. Kuypcr voorkwam en als volgt door de Tijd werd mede gedeeld c specia iUil. Daar toch werd, zegt lijj. erkend 1°. dat op het stuk van leger-organUallc drie groepen tegenorer elkander slaan. beslissing kan komen, nog menigmaal debat «oor de publieke opinie noodig zal <yo. En 3". Dal ostplich n stelsel e»olutionnairen op dal oogeohlik zeer zeker item aan een eenvondige copie van het welsonlwerp-Bergansius niet meer zouden geven. Geheel het aspect der zaak, aldus besluit De Standaard, is veranderd, en daardoor evenzoo veranderd de methode om de dieostvervanging te doeo verdwenen. Over eene opmerking in het Ubl., dat, indien de lagere klasse zich niet zoo fel tegen dienslvervanging kant, als men haar mocht verwachten, dit daar door wordt verklaard, dat menigeen in dienst gaat, gedwongen dooi den nood der werkloosheid zegt de Standaard e N. RoU. Cour-, blijlt lift Hand. ll zclls tl Op d r tocl on, de i Verbeeld heefl, die honger lydl, maar die uu toch in de izerne onder dak komt, en geholpen wordt. Haar als nu. de persoonlijke dicnalplicht er as. Idee! bij meizüo honger broodeloos slaan. O Tempora, o mores Wat zyn dal voor advocaten En bovendien, als de werkloosheid den jongen an naar het remplaijantenburoau jaagt, waaruan iders ligt dit dan aan den vryhandel Waaraan anders, dan dat de nationale arbeid Last de heeren dus met ons voor proteclio •eren, dan vallen ook die broodolooze rompla- {anten van-zelf weg. Waar van die zijde op zoo stelligen toon zulke meeningen verkondigd wer den, konden toch waarlijk wel bctrouwvol de dingen, die komen zouden, worden afgewacht Toen de stembus dan ook had ge sproken en eene regeering naar de uit drukking van den volkswil om een geijkten term te gebruiken was op getreden, deed zij wel in de troonrede al aanstonds aanzegging, dat o. m. dienst plicht en leerplicht bovenaan prijkten op haar program van werkzaamheid; doch wat noodwij hadden immers eene krachtige anti-liberale meerderheid in de Tweede Kamer, die haar bestaan bijna uitsluitend aan de katholieke kie zers te danken had, en die zeker dank baarheid en trouw toonen zoo onvoorwaardelijk trouw geschonken was. Aan waarschuwende stemmen in de katholieke pers, toen de Regeering af schaffing van plaatsvervanging in dt troonrede aankondigde, met de bijvoe ging dat invoering van persoonlijken dienstplicht eene voorbereiding zal zjjn van de hervorming der levende strijd krachten, heeft het waarlijk niet ont broken. Het Centrum plaatste zich mede in hel eerste gelid, om het publiek wakker te schudden en schreef Men ziet dus, waar het feitelijk om gaal. De invoering van den persoonlijken dienstplicht zal slechts eeo eerste schrede züo, eeo inleiding, een voorbereiding en daarop zullen andere, thans nog onbekende stappen volgen, welke ons n lot het ideaal dar militaristen. 3D schijnt ons een woord van ernstige ving dringend noodzakelijk, Nederland mag geen klein-Pruison worden. Dat traditie en onze sympathies. Hol ie is, voor kleine Stalen vooral, een wisling. En wanneer wy Niettegenstaande de dreigende hou ding der Regeering, kon de Nederlander, hel orgaan des heeren Lohman, geen verzwakking dulden der liberale parlij de Tweede Kamer. Dit bleek aller duidelijkst, toen een liberaal afgevaar digde voor een Rolterdamsch district, de heer Hintzen, tot aftreden werd be wogen, om den heer Mees, die bij de algemcenc verkiezingen gevallen was, een Kamerzetel te helpen. Hiermede werd immers eene schoone gelegenheid aangeboden om te beproeven, dien zetel voor de anti-liberalen te bemachtigen. De Chr. Hist. Kiesvereeniging, haar streven getrouw, wilde dit natuurlek verijdelen: wel steunde zij niet openlijk den liberalen candidaal, maar zp liet de kiezers vrij naar eigen goedvinden te handelen. En wat deed nu de Ne derlander Y Zij gaf een verslag van het verhandelde in de vergadering van ge noemde kiesvereeniging, en zeide daar- i o. a. De C. H. Kiesvereeniging stelde zich Mnnn- igavoml op een volkomen geljjk standpunt genover beide candidaten. De secretaris, hel et nagenoeg algemeene stemmen aangenomen mtuursvoorstel toelichtende, omschreef de por- e daarvan aldus: de vereeniging kiest geen parlfide leden kunnen slemmen al naar hun geweien ingeeftwie dos ineer wil lellen op len eisch om hel huidige ministerie het werk nogeljjk Ie maken, stemme den heer Meeswie laarentegen meent te moeten letten op hol Jirlalolyk beginsel, stemme den lieer v. Ascli i. wyek. Dio houding is correct. „Correct, ja," merkte de Maasbode op, .zooals Pilatus correct wus, toen hij de Joden vroeg, wien zij wilden: Christus of Barrabas. .Hier mocht men stemmen voor de Christelijke beginselen maar ook, als men dit verkoos, voor een ongeloovig ministerie. .Alles was correct!" De Standaard zorgde intusschen voor eene andere, den Katholieken grievender verrassing. Toen bet wetsontwerp tot invoering van persoonlijken dienstplicht met de Memorie van Toelichting bij de Tweede Kamer was ingekomen e: katholieke pers het eenparig, met de klemmendste redenen, als rampzalig verderfelijk voor land en volk gevonnisd had, onderwierp genoemd orgaan ii hoofdartikel het aanhangige wetsontwerp aan een zóó scherpe criliefc, dat geene andere conclusie te verwachten scheen, dan dat het ten eenenmale onaannemelijk was. Met verwondering, maar ook niet verontwaardiging kon men echter kennis nemen van de volgende slotredeneering Docli wat biervau zy, by dit vraagstuk moe de militaire noodwendigheid ten behoeve vat 's Lands defensie den doorslag gevenen nu deze Regeering hel aandurft, om de quaestle afgescheiden van de legerorganisalie teregele en zy hiervoor de verantwoordelijkheid op zie neemt, zouden geen der opgenoemde bezware: ook al vertrouwen wjj, dat ze ten deele zullen worden weggenomen, o.i. de verwerping deze voordracht rechtvaardigen. Eene 'iberale regeering dus, die eene zaak aandurft en de verantwoordelijk heid ervan op zich neemt, al kan die zaak de toets eener rechtvaardige, gezonde critiek in de verste verte niet doorstaan, kan, volgens de Stan daard, op den steun rekenen van de nnti-revolutionnaire partij, al mouten de bondgenooten er metle in hunne goede trouw allerdiepst gogriufd worden. Deze fraaie verrassing werd ons door de Standaard bereid. In kernachtige, als uit ons hart gc~ grepen taal sprak de Tijd, toen het wetsontwerp tot invoering van persoon leken dienstplicht in de Tweede Kamer aan de orde kwam Hot heliouil dor diinslvorvanging achten zjj (do Katholieken) van zóó hoog belang, dal, waar hot op verdediging van dat belang aankomt, pjjnljjke offers op politiek gebied niot mag worden teruggedeinsd. 'en niet, dal hot op eonigen grond kan n tegengesproken - dan Is ook niet de geringste twyfel mogelyk omtrent de wezenlijke gevoelens, waarmedo hel katholieke Nederland de behandeling van hot wetsontwerp tegemoet ziet. Al liolgeon is voorafgegaan geelt den katho lieken afgevaardigden, welke het noodlottige i naar hoste kracht boslrijdoa zullen, de ld, dat zü by hun hostryding op de schier onverdeelde insloinming en sympathie van hot katholieke volk mogen rekonon. Met hot volste recht mocht do 'Tijd zoo spreken, want die /.okerheid bestond, en bestaat nog onverdeelde sympathio blijve gewaarborgd aan de wakkere katholieke Staatslieden, die, toen alle uitzicht op overwinning vervlogen bleek, 'n ons Parlement den strijd voor de 'rijheid en de rechten des volks tot het uiterste hebben gestreden en onze be ginselen met onversaagdheid hebben ge handhaafd. Komen wjj nu terug op de houding onzer bondgenooten in de Tweede Kamer. Juist in zake dienstplicht, in welke teère quaestie vóór de Kamer verkiezingen de meest duidelijke ver klaringen tegenover elkander waren afgelegd, waarin onvoorwaardelijk ver trouwen werd aangeboden en ook werd aanvaard, traden zij op als besliste tegen standers der Katholieken. Met een zelfde driesthoid als de Standaard de door ons gereleveerde verklaring aflegde, kwam het Kamerlid, de heer Serel, namens zijne politieke vrienden meedeelen, dat zjj de Regeering zouden helpen het Nedcr- landsohe volk den rampzaligen persoon- lykon dienstplicht op den hals te schuiven. Deze povere bekentenis werd door alle anti-revolutionnaire Kamerleden vol doende geacht, want niettegenstaande de nadere raotiveering zijner stem zoo onbeduidend was alsof het de eenvou digste zaak ter wereld gold, heeft niet een hunner de zaak met deugdelijke bewijzen verdedigd. Volgens den wenschvanden heer Serct moest dit wetsontwerp zelfs met eene overgroolc meerderheid worden genomen, om het voorgoed .van de bi te helpen. - Zonder ons echter aan voor spellingen te wagen, willen wij toch op merken, dat genoemd Kamerlid zich in dit opzicht ten eenen male vergist. Nooit zullen de Katholieken de aanneming van die dwangwet als iels onherroepelijk- beschouwenzy zullen daartegen blij ven protesteeren en wel zoolang tot dit struikelblok, naar zij blijven hopen, „van de politieke baan," in den waren zin des woords, zal zyn weggeruimd. Intusschen moest men andermaal ont waren, dat de goede trouw der Katholie ken door de zoogenaamde bondgenooten allei teleurstellends werd ingelost. Omtrent hetgeen de Katholieke Staats partij wellicht in een niet al le verre loekorast zal te doen staan, zullen wij met alle zeggen in een slotartikel. BUITENLAND. In Frankryk heerscht voor 't oogen- blik eene vervolgingsmanio tegen de ambtenaren van den Staal, die niet zoo radicaal zyn als minister Brisson. Woens dag 1.1. werd in den ministerraad een besluit getcekend, waarin over 95 func tionarissen eon noodlottig vonnis werd uitgesproken dit vonnis werd Donderdag 1.1. in het Journal of/lciel gcpubliseerd. Van deze 95 ambtenaren zyn drie onder-prefecten en één secretaris-gene raal ontslagen, en twee anderen werden geroepen tot andere werkzaamheden, de overige 89 werden verplaatst. En nog schünt het niet uit te zyn, zoodat er wellicht nog menig ambtenaar zijn carrière ziet breken. De beruchte zank-Zola Is Maandag voor hel gerechtshof te Versailles be- hanucld. Door Labori, de verdediger ran Zola, worden verschillende conclu- liün ingediond, die alle door het Hof verworpen werden. Daarna verklaarde Labori, dat liy en Zulu zullen heengaan, waaraan beiden gevolg gaven. Na hot pleidooi van mr. Ployervoor de leden van den Krijgsraad, en een kort requisitoir van don procureur-ge neraal, waarin deze botoogde, dat Frankrijk bozoodold is door do Aurore, het leger gehoond on boloodigd is, waar voor hij toepassing van de wet oischte, beraadslaagdo het Hof een kwartier en deed daarna uitspraak. Zola on Porrcux worden beiden ver oordeeld tot een jaar gevangenisstraf, i 3000 francs boete. Zoouls bekend zal zyn, was de eerste maal Zola eveneens veroordeeld tot deze zelfde straf, en Porroux tot 4 maanden gevnngnnisstraf en 3000 francs boete. Do roclnme-held Zola is er onder nl die bedryvon van doorgegaan en heeft zich naar Zwitserland begeven. Naar wordt voorgesteld, is het doel van Zola do nieuwe behandeling van hot proces uit te stellen tot October, opdat eerst uitspraak zal zijn gedaan in do zattk- Esterhazy betreffende de vervalsching n stukken. De Soir, liet orgaan van den generalen stuf, richt intusschen heftige verwytcn aan liet adres van Brisson, omdat deze dc vlucht van Zola niet hoeft weten to vorhindoron. Nu Santiago do Cuba de tweede hoofdstad in handen der Amerikanen gevallen is, deelen wy iels naders mede aangaande de overgave dor stad. Nadat de stad in handen der Amerikanen overgegaan, werd volgend tele gram aan het dopartement van oorlog te Washington aangeplakt: .De voorwaarden der capitulatie van Santiago omvatten alle troepen en al het krijgsmaterlaal binnen het gebied, waarover de capitulatie loopt. De Ver- eenigde Staten verbinden zich om zoo spoedig mogelijk alle Spaansche troepen uit het gebied in quaestie naar Spanje te vervoeren. De troepen zullen zich zooveel mogelyk nabij het gurnizoen, waar zy thans liggen, inschepen, de Spaansche officieren zullen hun wapenen behouden, de onderofficieren en soldaten mogen alles wat hun persoonlijk toe behoort, behouden. De Spaansche commandnnt wordt gemachtigd de mi litaire archieven mee te nemen van het district, dat aan de Amerikanen is over gegeven. Wat de vrywilligers, de onder de wapenen gcroeponen en de vry- scharen betreft, zy kunnen als zy willen in Cuba blijven en worden op hun eerewoord vrygelaten, maar zij moeten hun wapenen afgeven. De Spaansche troepen zullen met krygseer Santiago verlaten en zullen hun wapenen op een afgesproken plaats ter beschikking stel len van de Amerikanen. Er is overeengekomen, dat de Ameri- kaansche commissarissen aan hun regee ring zullen vragon, of de Spaansche soldaten de wapenen, die zy met zooveel dapperheid gehanteerd hebben, mogen meenemen naar Spanje. Door deze be paling staat de kwestie van de terug-

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1898 | | pagina 1