Katholiek Nieuws- en Advertentieblad No. 31. Zaterdag 29 October 1898. Twaalfde Jaargang. DE EEMBOOE voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist. Verschijnt eiken ZATERDAG. «trprijs psr drie n Franco per post Afzonderlijke f 0,40. f 0,05. BureauBreedestraat, E 349. Amersfoort. Uitgave van de Vereeniging De Eembode. Prijs dar Advartentilai Van 1 tot 6 rogelsf 0.30 Voor iederen rogol meer- 0.05 Bij dit nummer bekoort een bijvoegsel. De Katholieke Staatspartij. Thans komt de geachte schrijver, na gezegd te hebben, dat ook „De Eembode" erkent, dat de leden der Iractie-Lohman de grootste oorzaak zjjn, dat in verschil lende kiesdistricten ten vorigen jare de katholieke candidaat niet gekozen werd, tot de vraag: ,kan men dan die niet- vcrkiezingenaan de Anti-revolutionnairen wijten?" En gaat dan voort: Zeker, er waren io 1897 katholieke kiesver- eeoigeo, die nelef genoeg waren aan aanhangen der fractie-Lohman de voorkeur te geren boven erkende partygenooten ran Dr. Knyper Ter voorkoming van misverstand moe ten wij den geachlen schrijver hier even onderbreken, om op te merken, dat ons eene katholieke kiesvereeniging bekend is, dieaaneenen aanhanger der fiactie-Loh- man, maar die zich steeds als een medestander van de Katholieken had ge toond, de voorkeur gaf, doch alvorens daar toe over te gaan een invloedrijken Staats man en blijkbaar hooggeachten vriend van den heer A. hiervan kennis gaf, welke Staatsman aan het stellen van deze candidatuur zijn volle adhaesie betuigde. Verder den gedachtengang van den ge- achten schrijver volgend, hooren wij deze bewering Wil non derhalve sproken van ome .anti- rovolatioonairo boudgenooteo," dan raag men daaronder niet andera verslaan, dan die anti- rsvolnUonnairen, die in dr. Kuyper's .Standaard" hun hoofdorgaan rien. Derhalve komen de volgelingen van dr. Kuyper alleen als bondgeDooten bij den geachten heer A. in aanmerking. Om nu deze bondgenooten als bovenste beste voor te stellen, maakt de schrijver eene berekening, waarin hel district Leiden alweer eene hoofdrol speelt, en welke ten doel heeft te bewijzen, dat deze bondgenooten aan de nederlagen der Katholieken bij de stembus dood onschuldig zijn. Tot besluit daarvan zegt hij: lk kom tot doxa conclusie. De stelling, dat deanli-revolnüonnairenonbe- jonwbare bondgenooten rijn bg de Terkieringeq, ia, in haar algemeenheid, beslist onjuist Ten bewjjze, dat niet wg alleen, maar dat ook het Huiegezin, om slechts één katholiek orgaan te noemen, tot eene geheel andere conclusie komt, laten wij hier volgen een artikel, dat onder hel opschrift ,De cijfers wijzen het uit" in genoemd orgaan, onmiddellijk na de jongste Kamer-verkiezingen, voorkwam. Het luidt: De dar der herstemmingen ia een groole' teleurstelling geweest voor de katholiekendrie oneer verdienstelijke altredende leden ign niet herkozen, on geen enkele der katholieken, die in 11 districten het tot herstemming gebracht hadden (van wie sommigen met leer mooie kansen) ia gekozen. Is deze teleurstelling groot, rachlmtligen wrovel mag en moet hot foil wek- v.. Amt •nii-revolutioonsiren, dia door de e en trouw gesteund zijn, io zr den vjjind zjjo over- geioopea ot - war ngna even erg is - rijn ""zéké? wVwisteo wet, dat liberalen, radicalen, socialisten en liet het minst de cbrisleigkhis- lorischen alles zooden doen, om do verkiezing »n dus 3676 stemmen uitgebracht 1530 op den „X rptetterende meerderheid dus bjj de eerste stemming uitgemaakt, dat Hootenisse een anti-liberaal district is. Toch ia bjj de herstemming de libertsl ge- 1mei 9633 stemmen tegen 9419 op mr. Waller. I ills katholieken, die den 15en Juni opkwa men, ook thans aan de berstemmiog hebben deelgenomen - veeleer mag worden veronder steld, dat enkele thuisblijvers van toen thans gestemd hebben beelt de beer Wallet hoog stens 140 aoli-revolutionnaire stemmen gekregen, tegen ile liberaal1100, ongerekend nog dat een 150 h 900 anti-revolutionnairen, die dan I5on bleven" "em kWameD' Ul°" in hel district Beverwjjk waren bjj eerste stemming 5989 stemmen uitgebracht, waarvan op mr. Horret, den katholieken candidaat, 9905, en op den aoti-rev. Vermeulen 364, te zameo 3959, tegen 9736 op de liberale en radicale candidates Ook hier was er dus eeo meerder heid vsd ruim 500 stemmen Ier gunste van do christelijke parljjen. Bjj de herstemming werden 400 oleminen moer uitgebracht dan op 15 Juoi. Verondersteld zells, dat al die stemmen van liberalen kwamen wat natuurlijk geen sterveling zal gelooven dan bad de liberale candidaat toch nog 100 stemmen in do minderheid moeion bljjvcn, Ms de anti-revolutionnairen hun plicht hadden ge daan. Dal zij dit niet deden, bljjkl hieruit, dal de liberaal met eeue meerderheid ven 100 stom- lo het district Doetincbem stonden de kansen na den 15n Juoi nog mooier dan te Beverwijk Op den heer Pauwen, den katholieken candi daat, waren 9360, op den heer Brants, anti-rev., 1799 stemmen uitgebracht, Ie zamen dus 4159, leger* 3548 op de caudidalen der liberalen en chriilelijk-historischen. Er waa dus «en meer derheid van 600 stemmen ter gunste der ehris lelijke partijen, waarbij wÜi zooals men ziel, rekenen. Integendeel, dezen Ijjven wjj by do Bü de herstemming werden 75 stemmon meer uitgebracht, die, naar wg een oogenblik willen veronderstellen, alle op den liberaal zonder uitzondering der christelyk-biilorlschen. Toch had, volgens Barljes, de heer Pauwen mol een meerderheid 7an minstens 500 stemmen uit de btu moeten komen, als allen, die den tóen Juni op den hetr Brants hadden gestemd, thans bun stem op den katholiek hadden uit gebracht. Dat zg dit by lange na niet allen gedaan hcbboD, bewijst het feil, dat de heer Pauwen met meer dan 150 stemmon in de minderheid bleef. MocteD wg op deze wgtevorder gaan cornet de cjjfers aantooneo, dat io de meoslo der 11 districten, waar kalboliokcn mol liberaleu in herstemming kwamen, wg zeggen niet alle, maar toch vele of minstens een gedeelte der aoti-revolulionnairen zich aan trouweloosheid hebben schuldig gemaakt en de adviezen van Centraal Comité en kieavireenigingen in den wind hebben geslagen Wg gelooveo, dat znlk een gedetailleerde uitwerking verder niet noodig ia, maar dat - 'j met een korte vergelijking met de egfers n den 15eoJnni volstaan kunnen. Dat gelooven wjj ookde beejjfering ...at aan duidelijkheid, althans voor degenen, die niet ziende blind willen zeker zeer weinig te wenschen eerlijk en Mn district r. Kuyper genoeg begrip eerlijkheid en goede trouw zouden bezitten, te doen, wat wy voor hun candidaten gedaan hebben. Die verwachting ia, zooals de egrersnitwgzen, beschaamd. Tot hun beschaming zullen wy hier de egfers laten spreken. In hei district Hootenisse waren bg eerste stemming 5906 stemmen uitgebracht, waarvan de heer Waller, de candidaat der er 9164, de hoer Pompo van Meez eati-revolutiooaaiie candidaat, ar 1419 op zich Naar onze bescheiden meening kun- tn wij dan ook in ons geding, door van zulk eene becijfering terdege nota te nemen, verder komen, dan met de schoomte zinspreuken van Socrates etc. De geachte heer A. gaat evenwel van deze stelling uit: Mocht echter bewezen wordeo, dat op enkele plaatsen gezondigd is door heu, men vrage zich, vóer al le luidruchtig vqd zgn ougenoegeo biyk le geven, ernitig af, ol dit alleen reden mag zgn, voorgoed af te zien van het hooge ideaaleen christelijke landeregeering. Moet men zich dat nog ernstig af vragen De geachte schrjjver rekent ons zelb duidelijk voor, dat alleen de vol gelingen van dr. Kuyper onze bondge nooten zijn, en onder dezen zjjn er velen, die onsbij verkiezingen ook nog in den steek latenhet Huisgezin heeft ons dit met cjjfers en feiten welsprekend aangetoond. Hoe zou het nu nog mogeljjk zjjn om daarmede em christelijke landsregeering te verkrijgen? Zoolang de toestanden zjjn, zooals ze ons met juistheid zjjn geschetst, zal het dus zeer verstandig wezen ,bet hooge ideaal" voorloopig op te bergen, en ons met de werkelijk heid bezig te houden. Vervolgens loont de geachte schrjjver srah weinig gesticht over ons betoog, dat de Anti-revolutionnairen niet enkel onbetrouwbaar zjjn aan do stembus, maar evenzeer in de Slaten-Gcneraal. Hij zegt Bg de bespreking van deze beschuldiging sou ik vóór allo, willen vragenWanneer hebben de anli-rovolutionueiren zich eerbonden, om, onder geen enkel voorbehoud, onder alle om- 'indigheden, ten onzen believe, zich, tegen in beginsel in, vno het alemmen voor per- sooolgken dienstplicht te ontbonden moet my wel zeer vergissen, indien ik on rechte kon vermoeden, dat degca:hte acbryver onmogelgk een bepaald antwoord op leze vraag weet le gevon. Zien wy oven de hialorio van het zoogenaamd .bondgenootschap." Of wjj een antwoord op do gestoldo vragen van den geachten schrijver weton te geven, zullen wjj straks duidelijk makon, maar op den historitchen tocht, dien hij nu ondernemen gaat, wenschen wjj hem niet te volgen. Een oprakelen van geschillen uit dien tjjd heelt dr. Schacp- man nu eenmaal niets dan ijdelheid en ijdeltuiterij genoemd, en om daaraan mee te doen, daarvoor dunken wij. Na zjjn geschiedkundig uitstapje komt de geachte schrjjver weder op beter ter rein hij releveert, uit de ter vergade ring te Utrecht, door dr. Schaepman ge houden redevoering, het volgendo citaat gewichtig verschilpunt is erde katho lieken willen de Jicnilvervengiog niet pry>geven, zoo lang dit gevaar ons dreigt, konden wg bondgenootschap niet onomwonden ann- •den. Wy moesten hun te verstaan gevon, dal wg met een elaatebeleld, dat den persoon- dienstplicht aan de orde sou •lellen, (De curtivrtrl) geen vrede kunnen hebben, omdat dorgeiyk staatsbeleid noch het vertrou wen onzer kiozers, noch het onze heeft. Wij tillen een ehrietetijke meerderheid (De heer A. ■ureireerl), maar één prjjs willen wy daarvoor liet betalen de ophelling van de plaatsver- De belangrijke verklaring in dit citaat is, naar onze bescheiden meening, ge heel ten gunste van ons betoog. Door Dr. Schaepman is immers nadrukkelijk gezegd de Katholieken willen de dienst- vervanging niet prijsgeven, en zoo lang dit gevaar ons dreigt, konden wij het bondgenootschap niet onomwonden aan vaarden. Het bondgenootschap werd on omwonden aanvaard, derhalve was hel gevaar nl. afschaffing van plaatsver vanging dat ons dreigde, bezworen; een andere definitie cr van te geven, is, dunkt ons, niet mogelijk. (De geachte heer A. gelieve hier nota te nemen van het woord bondgenootschap). En of de geachte schrjjver nu al enkele woorden cursiveert, om er den klemtoon op te leggen, het baat hem niets. En toch laat hij op het aangehaalde citaat volgen Werd dis voorwaarde aangenomen Formeel, noon. Eon werkeiyk bondgenoot- hap is nooit gesloten. Hear wel heeft men ieedereijdech gehandeld, eof er een bondgenootschap gesloten was, due, alsof dia voorwaarde was aangenomen. Een zoo diep treurige politieke co- medie werd dus afgespeelden daarvan schijnt de geachte heer A. op de hoogte te zijn geweest? Als het waarheid is, wat de geachte schrjjver hier durft te publiceeren, dan moet zulk eene grove misleiding ieder rechtgeaard Katholiek smarten tol in het diepst zjjner ziel. Doch wjj zullen ons liever houden aan het woord van Dr. Schaepman, waar mede overtuigend wordt te verstaan gegeven, dat een bondgenootschap werd gesloten, zoodat de samenwerking bij de stembus op edeler grondslagen berustte. Maar is het nu niet de waarheid ge weld aandoen, wannoor men uil dit alles besluit: due waren de aull-revolutionnaire af gevaardigden wel degelijk zedelyk verplicht S.vreest, om thans, in 1898, team den persoon- ken dienstplicht t"stemmen Laat ik even bij ragn vergelijking bljji de aamenwerking bg de slembos was het gagement, de toekomstige meerderheid lang verbeide 1,m" taEftfê d Heeft nn ooit iemand iets afgedongen op do bepaling vsn art. 909 H. W.,I)o huweljjkseta or een buweiyk ijjn opgevolgd?" Men noemo dit geen sopblilery. Hoo moet hel dan wel genoemd worden? Wjj welen cr althnni geen ander woord voor te vinden. Het hangt letterljjk van spitsvondigheid aaneen. Maar we krijgen nog meer van dit fraais te genieten. Men oordeele. ilenisod dacht er ton vorigen jare aan, van anti-revolutionnairen le vorderen, dat zy voorgoed legen den persooolgken dienstplicht idon zijn. Wal men van hen vergde was slechts dit: indien wy do meerderheid, indien in christelijk ministerie krijgen, .dan eerste vier jaren geen afschaffing van de Van belgeen al ol niat geschieden Nu hetgeen wjj zooeven betoogd hebben, zal het zeker overbodig schjjnon nog te roplicccren, doch wjj achten een korte aanteekening hier niet onge past. Wjj vragen dusZou het niet bespottelijk moeten heoten als tor ge denkwaardige vergadering te Utrecht, ons, Katholieken, zulk een bondgenoot schap waro opgedrongen? Als er een christoljjke meerderheid verkregen werd, mochten, volgen» dit bondgenootschap, do bondgenooten niet aankomen met per- soonljjken dienstplicht, maar als er geen meerderheid verkregen werd, mochten ze er naar welgevallen voor jjveren cn medewerken tot vernietiging van ccno volksvrijheid, die, ook volgens Dr. Schaep man, do Katholieken niet willen prjjs geven, zelfs niet voor een christeljjko meerderheid. Eene der eerste en voor- naninste voorwaarden, welke bedongen werd, vooraleer de katholieke kiezers ter stembus togen, om de bondgenooten aan Kamerzetels te helpen, ging dan totaai te loor, als geene meerderheid ver kregen werd. Bijgevolg, wanneer de bondgenooten-zelve het verkrjjgen van een christelijke meerderheid onmogeljjk maakten, kregen zjj vrij spel om den gehaten dienstplicht to helpen invoeren. Ware er dwazer bondgenootschap denk baar? Doch veronderstellen wjj voor een oogenblik, dat dc zaak aldus geregeld is, waarom dan te Utrecht niet met een enkel duiduljjk woord daarvan gerept? Waarom dan de Katholieken niet voor grievende teleurstelling behoed Want niet alleen zijn dan de eenvoudige, goedgeloovige katholieke kiezers misleid geworden, maar ook bijna de gehcele Ka tholieke pers deze heeft immers mede hare teleurstelling over dc houding onzer bondgenooten in de Tweede Kamer luido genoeg uitgedrukt. Zelfs Kamerleden hebben in ons Parlement hunne diepe teleurstelling daarover geuit. Ten bewjjze zijbier nogmaals gereleveerd, wat door den heer Van Zinnicq Bergroann in de Eerste Kamer werd gezegd n meegum met do Hcgcerlog, en dat den het gebeurt ook met de ver- En toch achrjjft Mr. A.: Ik kom tot deto conclusiede beschuldlgio| dat de anti-revolutionnairen onbolrouwbat bondgenooten zUn in de Staten-denerael wordt niet bewezen, door het feit, det zy ti de wet-Eland hebben gestemd, want lo. stemden zjj volgens hnu, Ja, dat welen we, maar dat was tegen ns beginsel, en daar komt 'top En de Standaard schreef onlangs, dat er „op geenerlei wijs, onder wat vorm ook, een actoord, of accoordsgeUjke, mon deling noch schriftelijk, in zake den dienstplicht was aangegaan" door de Anti-rorolutionnairen jegens de Katho lieken. De gcnchto heer A. mag dus wel oppussen of hjj krjjgt 't nog mot de Stan- 'aard aan den stok. 3o. hebben wij hot voor een goed deel aan js zeiven te wyien. dat op het punt van per- sonnlllken dienstplicht trnnsigeeren voor ben uiterst moeiiyk, zoo niet onmogeljjk lt geworden. En deze laatste bewering wordt ge grond op de omstandigheid, dat Dr. Schtepman in 1889, aldus waarschuwend zjjno stem verhief: „Da door de tegen standers van den persoonlijken dienstplicht gewekte hartstocht moet ook bjj de voor standers hartstocht wokken." Hier slecht» doze vraag: Wanneer cn zoo zeker wist, dat or zulk een ernstig gevaar aan eon krachtige bestrij ding van dienstplicht verbonden was, waarom dan tor vergadering te Utrecht met een nog ongekonde geestdrift don strjjd daartegen aangebonden? BUITENLAND. Woensdag 1.1, hooft hol or in do Franscho Kamer gospannon I Zooals don moesten onzer lozors wel bekend zal zjjn stond het ministorie-Brlsson in den laat- sten tjjd zoor zwak, eensdeels door de Dreyfus-Zola-zaak en ten andero, wjjl een groot gedeelte der Kamerleden in hunne heiligste overtuigingnn op het punt van godsdienst cn Kerk gekrenkt werden door Briston c.s. Dat het er Woensdag j.l. warm zou too gaan, wist iedereen uitgebreide poli tiemaatregelen waren dan ook genomen. Dragonders, kurassier* on garde rópuli- caine luidden in den omtrek van het s Bourbon en de aangrenzende stralen postgevat, om de woelige en ontzettende menschonmaasa in toom to houden. Veel stoorde men zich daaraan echter at en 't gevolg ervan was, dat reeds a vier uur oen vicrhonderdlal gearres teerd waren. In dc Kamer zelf was ook het tumult in vollen gungNauwljjks toch verscheen de minister-president Brisson op de tribune, of het gejoel en geraas werd zoo hevig, dat hjj zich niet verstaanbaar kon makon I Eerst toen Paul Deroulède ais spreker optrad, keerde de kalmte eenigszins terug. Doch slechts voor een oogenblik, want bjjna onmid dellijk na Dcroulèdos redevoering, staat Chanoine, de minister van Oorlog op, on verklaart, dat hjj .als waker voor de eer van het leger," ontslag neemt als minister. Groot was de toejuiching van de tegenstanders der Regeering; groot ook de vorwondering en teleurstelling der voorstanders. Brisson trachtte hiorop den minister Chanoine het als eene klad aan te wrjjven, dat hjj zoo midden in de Kamerzitting de zaal verliet en zjjn man daat neerlegde, doch dit gelukta hem slecht, daar de meerderheid der Kamer leden de handelwjjze van den minister van Oorlog correct rtoonden. Ook be proefde de minister-president de andere ministers Le bewegen met hem de zaal te verlaten, doch dit lukte evenmin. Motie op motie werd ingediend, heftig werd de Regeering bostredeu door Ber ger, Ribot, den socialist Bcrlhnu, Serabat e.a. en ten slotte wordt der Regeering het vertrouwen geweigerd met 286 togen 254 stemmen I Na nog eenige felle dis- cussién, waarbij zelfs de afgevaardigde Baudry d'Asson het voorstel deed alle ministers, met uitzondering van Chanoine, in slaat van beschuldiging te stellen, verlaten de ministers de zaal en begeven zich naar het Elysée, waar zjj den Pre sident der Republiek hun ontslag aan boden enPresident Faure nam bet Een der laatste en hateljjke besluiten van het thans demissionnairc ininiste- tïe-Brisson zij hier nog vermeld. In den ministerruud is besloten de kerkfabrieken en geesleljjkon te verbie den in de kerken to collecteeren voor de armen. Met deze collecte zullen be last worden de bureau's van weldadig- j beid, welke in handen zjjn van de tateren

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1898 | | pagina 1