Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 34.
Zaterdag 19 November 1898.
Twaalfde Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baam, Bameveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland.
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementaprije per drie maasdeni
Franco per postf0,40.
Afzonderlijke nummersf0,05.
BureauBreedestraat, E 349. Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Frijn dar Ad-rertentitni
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meer- 0.05
Correspondentie» en Advertentiën raojen uiterlijk VrydejironJ
Een werk des vredes.
De verrassende vrede-boodschap was dan
ook ternauwernood verschenen of eene
zucht van verlichting ging overal op. De
argumenten, waarmede deCzaar zyn voor
stel toelichtte, waren pakkend en afdoende,
en toch snelde men van alle zijden nog
toe om deze nader te bevestigen. Ook
de FraHkf. Ztg. bracht eenige welspre
kende qjfers aan tot rechtvaardiging van
de klacht, dat de stijgende oorlogstoe
rustingen ten slotte noodwendig volken
en Staten moeten ten gronde richten.
Men oordeele:
„In 25 jaren, van 1870 tot 1895 is
het gezamenlijke budget van alle staten
van Europa verdubbeldhet is van 11
tot 22 milliarden gestegen. Daarvan verg
de de oorlogsbegrooting reeds in 1893
5 milliarden per jaarop de staten van
den Driebond kwamen hiervan 1700 mil-
lioen, op Frankrijk en Rusland evenveel,
op Engeland 820 millioen, op de overige
staten, Turkije niet meegerekend, 580
millioen. Sedert is het oorlogsbudget nog
aanzienlijk gestegen, inzonderheid tenge
volge van de groote toerustingen ter zee.
By de oorlogsbudgetten moet men
echter ook nog de uitgaven voor rente
betaling van de schulden rekenen, omdat
deze grootendeets wegens militaire uit
gaven zijn aangegaan. Wanneer men
deze uitgaven er bij telt, dan verslindt
het oorlogsbudget van Europa, dooreen-
genomen, meer dan het derde gedeelte
der gezamenlijke staatsinkomsten. Voor
sommige Staten is de verhouding wat
beter, voor andere weer wat slechter."
den vrede aangezien, zoodat deze, alweer
ter wille van den vrede, zich genoopt
zagen hun tegenweer te verhoogen, opdat
degene, die zich tijdelijk sterker zou ge
voelen, zich deze positie niet zou ten
nutte maken, om een tegenstander den
oorlog aan te doen. En deze afschuwe
lijke wedstrijd heeft eene vaart genomen,
zoo voortgaande, de natiën met
duizelingwekkende snelheid ten onder
gang voert.
Aan den Czaar van Rusland thans
t eer tegen zulk eene bedenkelijke
handhaving van den vrede met klem
van redenen te hebben gewaarschuwd,
niet alleen, maar ook op het voetspoor
Z. H. den Paus, met bewonderens
waardige kloekheid en energie den vol
keren een anderen en heilzameren weg
tot den vrede te hebben aangewezen.
En dat zjjn woord in de harten weer
klank gevonden heeft, is onbetwistbaar.
De natiën hadden slechts een leider
noodig, wiens invloed en gezag bezwaren
trotseeren konen nu een der machtigste
de gekroonde hoofden die taak
op zich nam, was ook te verwach
ten, dat zijne roepstem gehoor zou
vinden.
Men huivert reeds by de gedachte aan
eenen wedstrijd, die eene verkwisting van
zulke enorme kapitalen tengevolge heeft.
En toch moet hij gehouden worden, naar
het schijnheilig heet, tot handhaving van
den vrede. Want iedere versterking van de
weerbaarheid eens volks,werd tot dusverre
dooranderen wederalseenebedreigingvan
Aan de bijeenkomst van de vredes-con-
ferenlie valt dan ook moeilijk te twijfelen-
Men mag toch met grond vermoeden, dat
geen enkele beschaafde Staat zich er aan
onttrekken zal. Op Engelands medewerking
mocht men al aanstonds hopen, wijl nog
onlangs diens eerste minister, Lord Salis
bury, aan een feestmaal te Londen, met
het oog op het Europeesche Concert, zelve
had verklaard, dat hij in eene federatie
der Europeesche Staten de eenige for
matie zag, die de volkeren voor de
verwoesting van den oorlog zou kunnen
bewaren. „De eenige hoop," zeide hy,
,om te beletten, dat de wedstrijd van
de Europeesche Staten in hunne oor
logstoerustingen uitloopt op een streven
naar wederkeerige vernietiging, bestaat
hierin, dat de Staten er gaandeweg toe
worden gebracht in alle vraagstukken
vriendschappelyken zin met elkaar te
handelen, totdat zy ten slotte zijn samen
gesmolten tot een internationaal samen
stel, dat aan de wereld in 't einde een
langdurig tijdperk van onbelemmerden
arbeid en duurzamen vrede verschaft."
Wel heeft de Engelsche Regeering in
de laatste dagen de wereld met oor
logsgeruchten trachten te verontrusten,
doch wie aan de staatkunde van het
trotsche, egoïstische Albion in den loop
der jongst vervl ogen jaren zijne aandacht
heeft gewyd, zal ontwaard hebben, dat
Engeland de politieke wateren met be
rekende sluwheid eerst troebel maakt,
als het voordeelen visschcn wil. Maar
van den oorlog-zelf gruwt het, werd
nog in de vorige week door lord Sa
lisbury aan den feestdisch in Guildhall
gezegd, en gelyk een telegrafisch
bericht daarover verder luidde bracht
hij warme hulde aan het ontwapenings
voorstel van den Czaar, waarvoor hy
de sympathie en den steun van Enge
land verzekerde.
Dat Frankrijk ten congresse niet ont
breken zal, ligt voor de hand. Wij
hebben er reeds op gewezen, dat dit Ryk
ter wille van de vriendschap met Rus
land, wel grooter offer zou willen bren
gen gesteld, dat het eens niet met
de vredes plannen ware ingenomen -
dan eene tegemoetkoming in deze aan
den vriend en bondgenoot. Maar boven
dien heeft dit beklagenswaardige volk
wel iets anders te doen dan zich met
krijgstoerustingen bezig te houden,
om den buitenlandschen vijand onlzag
af te dwingen. In eigen boezem woelt
maar al te zeer een vijand, die slechts
met moeite kan bedwongen worden.
Voor niemand is zulks een geheim,
allerminst voor het door hartstocht en
tweedracht in heftige beroering verkee-
rende land. Een vredes-conferentie moet
dus voor iederen wr'.denkenden Fransch-
man hoogst welkom zijn.
Natuurlijk is als met beide handen de
uitnoodiging ter vredes-conferentie door
Spanje aangegrepen. Door het brutale
recht van den sterkste als ten doode ge
marteld en uitgeplunderd, ziet het ver
langend uit naar een congres, waar men
de beginselen van recht en gerechtigheid
hoopt te doen zegevieren.
De Driebond: Duitschland, Oostenrijk
en Italië hebben, naar beweerd wordt,
zich mede reeds bereid verklaard, om
ofllcieele gedelegeerden naar de vredes
conferentie af te vaardigen. Wel maakte
het een zeer zonderlingen indruk, dat
Keizer Wilhelm niet kon nalaten on
langs op een feestmaal te Porta West-
falica te orakelen, dat de vrede slechts
kon worden gewaarborgd door een slag
vaardig, geheel tot den oorlog voorbereid
leger. Hierbjj dient echter in aanmerking
genomen, dat het houden van snorkende
redevoeringen tot 's Keizers liefhebberijen
behoort, en militaire pronk en praal met
sabelgerammel voor hem onmisbaar zyn.
Toch zal blyken, dat de zedelijke drang
naar gezonder toestanden machtiger is,
dan de praalzieke militairist Wilhelm
11 van Duitschland.
Het verschijnsel, dat Oostenrijks
Keizer het vredes-congres mede met
vreugde begroette is gemakkelijk te
verklarenook zjjne onderdanen zuch
ten en weeklagen onder de las
ten van den gewapenden vrede. Het
enorme kapitaal, door het militairisme
jaarljjks in zyn Ryk verslonden, baart
sinds lang èn Regeering èn volk den
diepsten kommer en onrust.
En wat Italië door het militairisme,
onder eene regeering, waarin bandieten
de hoofdrol speelden, geworden is, heb
ben de jongste hongeroproeren en de
daarmede gepaard gaande moordtoonee-
len geleerd. De ontzettende krygstoerus-
tingen, welke mede veel ertoe hebben
bijgedragen dat beklagenswaardige volk
tot de diepste ellende le doen afdalen,
hebben reeds dienst gedaan, om onder
de tot wanhoop vervoerde burgers van
dien Staat dood en verderf te verspreiden.
Zeer begrijpelijk dus, dat het zinkende
Italië zich hechten zal aan de reddings
plank, die vermindering van krijgstoe
rustingen heet.
Van de kleine Staten, die mede ter vre
des-conferentie worden verwacht, was
zeker te voorzien, dat ze de uitnoodiging
gretig zouden aannemen, vooral ook nu
ze van den machtigen Czaar aller Russen
uitging. De jongste troonrede, in ons
Parlcmentgehoord, gewaagt dan ookreeds
van „bijzondere ingenomenheid," met
de daad des Keizersen het antwoord
daarop, door de Tweede Kamer ont
worpen, spreekt immers met nadruk
van de „groote belangstelling", die het
te houden Congres tot bespreking der
krijgstoerustingen by onze Volksvertegen
woordigers gewekt heeft.
BUITENLAND.
Zoo is dan thans ook de Kreta-quaestie
tot eene voorloopige oplossing gekomen.
Olschoon de Sultan zich tot het laatste
verzet heeft tegen den eandidaat der vier
Mogendheden - Rusland. Engeland,
Frankrijk en Italië is toch nu eene
definitieve beslissing genomen.
Prins George van Griekenland is be
noemd tot Opper-Gommissaris van
Kreta en moet reeds over Weenen naar
't eiland vertrokken zyn.
Thans bevinden er zich te Kanea nog
slechts twee Turksche officieren, die
belast zijn met de bewaking voor eenig
oorlogsmaterieel, dat door de zorgen
der internationale troepen zal worden
verscheept. Overal, op openbare ge
bouwen zoowel als op de schepen in
de haven, is de Turksche vlag neerge
haald en die der respectieve Mogendheden
geheschen. Geen wonder dan ook, dat,
nu de rust hersteld is, de uitgeweken
Kretenzers er weer aan denken naar
hun vaderland terug te komen j op
kosten der Grieksche Regeering zullen
er 2500 repalrieeren.
Uit Parjjs wordt aan Daily Telegraph
gemeld, dat door de Mogendheden be
raadslaagd wordt, op welke wijze de
voorloopige Regeering op 't eiland in
staat gesteld zal worden te voldoen aan
hare eerste verplichtingen. Engeland,
Frankrijk, Rusland en Italië zouden elk
een millioen francs beschikbaar stellen,
om tot eene goede regeling te komen.
Dat de Sultan, zooals aan de New-
York Herald geseind wordt uit St. Pe
tersburg, in een onbewaakt oogenblik
hel geheele eiland Kreta aan den keizer
van Rusland heeft aangeboden, tot aan-
FEUILLETON-
De zoon der weduwe.
t) Als jeugdig meisje was tg altgd deugd-
uam, nederig en vljjlig geneest, en in haar
auweljjk was tjj een voorbeeldige echlgenoote.
En haar man, de edelmoedige brave Werner,
de onderwgxer in het dorp X., werd bemind door
iedereen.
Zoo sieten xjj enkele jaren van het reinste
schielijk geluk, toen een wreede ziekte de levens-
irachten van Werner kwam ondermijnen, en
nem naar hel graf voerde.
De jonge weduwe was als bedwelmd van
mart, hare droefheid was hartverscheurend. Zjj
weende, dat zjj haar leed niet zon kannen
winnen, dat het voor haar ts zwaar te dragen
was. Doch bet menschenhart verdraagt veel
met de hnlp van God.
.Uw wil geachisdewss op zekeren keer
haar onderworpen bede, en daarmede ha
bet pleit gewonnen. Die overgeving droeg
de scbeidingssmart den zege Wfg.
Daarbij Bocht zjj zich verheugen in een
een allerliefsten knaap, die na nog meer
oogappel, baar alles werd. De kleine was wakker
an levendig van aard, de opgeruimdheid zelf.
Bijna al te vrooljjk, zoodat da moeder he
awaljjk in bedwang honden kon. Wel had b
oen hg xjjoe moeder bjj de baar van zijn ovi
leden vader zoo smartelijk weenen zeg, o
droevig geschreid, zonder echter dat verlies
begrijpenevenzoo had bjj aan het graf geweend,
het voorbeeld van anderen navolgend.
Doch reeds des anderen daags sprong hy weder
jnlchend rondO, die gelukkige viengde en
nart beide spoedig vergetende kiodertjjd!
Die lieve blonde knatp was nu haar voor
naamste troost en hoop.
Voor hare huiselgke benoodigdbeden behoefde
zg gelukkig niet bang te zgn. Het met een drui-
venstam omrankte buisje, hetwelk zjj bewoonde,
dat midden in een weelderigen boomgaard
weinig buiten bet dorp stond, was haar
eigendombaar overleden man bad bet van
zgn weinig bespaarde penningen gekoebt. Daarbg
kon zg nog beschikken over een klein kapitaaltje,
dal zg zelf van bare ouders bad geërfd. Overi
gens verschafte baar beroep als naaister, bet-
welk zg bg den dood van baren man met vljjl
wader had ondernomen, alleen reeds genoeg
om de kosten voor de bnisbooding te bestrgden.
En de hoofdzaak was: door den vlgligeo drin
genden arbeid kon zg des te beter baar leed
en emarten vergeten.
Ofschoon nog jong besloot zjj in Je weduw
staat te blgven. Het aandenken aan haren goeden
zaligen echtgenoot was baar le beilig, dan dat
zg tot een nienw buwelgk besluiten kon. Ook
dacht zg aan baar kind, dat dan soms
hardvochtig stiefvader verkrggen kon.
Zjj bad hem een boek aangeschaft. En v
neer hg na nevens baar werktaleltje zat en
a. b. c., dal zg hem met een gedold, alleen
moeder eigen, zocht in te prenten, met grooten
ijver en opmerkelijke leergierigheid nazeide, den
dacht ze vol moedergeluk aan haren te vroeg
gestorvenen man, wiens stodieuver zg in haar
kind ontdekte, en koste dan den kleinen knaap op
bet voorhoofd en liet hem springen en spelen
naar hartelust.
In de dorpsschool, waarin hij nu werd toege
laten, onderscheidde hg zich zoowel door netten,
ontwikkelden lichaamsbouw, als door vlgt en
vlugheid van geest boven de andere school
kinderen, die tegelgk met beta liet onderwgs
ogen.
toen haar kind door den putoor van bet
dorp tot misdienaar werd aangeeteld. werd baar
moederhart met groote blijdschap vervuld. Uit
de kleedereu zyns vaders wist de moeder nu,
met nog meer zorg dan voorheea, eene kleetling
voor den knaap le vervaardigen, die zjjn lichame
lijke ontwikkeling nog meer tot haar recht deed
Van na af liet zjj haar naald nog vluggeren
vlijtiger werken dan te voren. Daarbg begon zy
ook aao de verdere toekomst van baren zoon
te denken en allerhande plannen te maken. Op
zgn minst zon bjj onderwgzer worden, ala zgn
overleden vader wu geweest, wiens talrgke
boeken nog immer gezameolgk voorbanden wa
ren en in eene glazeolust zorgvuldig bewaard
Wjj zjjn tien jaren later.
Aan bet niterlgk der onderwgzersweduwe
waren dezelve niet spoorloos vourbygegaan.
De blos der jeugdige jaren wu nn grootendeeD
verdwenen en op haar voorhoofd waren talrgke
ploojen ingegroefd.
Haar zoon daarentegen wu tot een
ke, bloeiende jongeling opgegroeid. Sinds
drie jaren bezocht bjj in bet naburig stadje eene
school om daar de bekwaamheid te erlangen,
t een gymnasium te worden toegelaten.
Nu behoefde hy nog slechts
De moeder echter talmde nog.
Zy herinnerde zich nn plotseling hoe dikwyii
tg haar overledenen man zich had booren be
klagen, dat hem de middelen hadden ontbroken,
ïjjne studie verder voort te zetten. Nu overwoog
zy by zich zelve.Tot dusver beeft mgn zoon
slechts geringe uitgaven gevergdschool
boeken en een eenvoudig middagmaal in de elad,
ras alles. En wanneer hjj zich een weinig
bekrimpen wil, dan tal het hem aao middelen
om verder te e -tdeeren niet ontbrekende aar
dige som op de spaarbank, mgn dageljjkiehe
verdiensten, mgn onbezwaard eigendom, en ook,
wanneer het noodig mocht zgo, de welwillend
heid onzer vrienden, zullen dan wel toereikend
wezenOm acboolmeeater te worden,
acheiden inkomen, zonder eenig vooruitzicht op
een gunstiger betrekking - neen, dacht tg,
hoeveel beter is bet dan met hoogere geleerden
gesteldDaar hebt ge b.v.putoor, of dokter,
of professor, dat klinkt toch anders, en zeker
Ook dacht zg aan zicb zelve en redeneerde
voort: Breogt mgn zoon bet zoo ver, dat hg
een geleerd voornaam man wordt, wat hem bjj
zgn bniteogewoneo aanleg zeker heel gemakkelyk
zal zgo, dan moei ook eeo deel tuner e
my, zyne moeder, terugvallen, en bg zelf zal
dankbaar genoeg zgn, mg, nadat ik hem allu
ten ofler heb gebracht, ook van zijn welstand
laten proflteerendaartoe kan ik vol
komen vertrouwen op zgn edel hart 1
A ld os werd besloten en terstond tot de uit
voering overgegaan. Frans trok naar een gym-
Weliswasr ontbrak het niet aan (temmen uit-
deo vriendenkring, die den onderwyzonweduwe
hunne bedenkingen te kennen gaven: .Vindt n
het niet een weinig gewaagd," zeide men, .den
onervaren jongeling naar de stad, waar de jeugd
aan zoo velerlei gevaren bloot staat, te laten
vertrekken
.O, neen," antwoordde zij opgewekt en rol
overtuiging, ,myn Frans is zoo braaf en goed
gg znlt slechts zien en booren, hoe godvruchtig
bg zgn dagelgkscbe gebeden verricht, hoe nauw
gezet hg Gods gebodeu onderhoudt, en boe
weinig moeite bet hem kost, zicb van alle
wereldsche geooegens te ontbonden. Daarin tal
bjj precies zgo overleden vader evenaren. Zelfs
nog iets meer: bg heeft een jeugdigen troti
over zicb, die hem niet veroorloven ul aan
aleebte gezelschappen deel le nemen. Ook le hy
van geldmiddelen zoo karig voorzien, dat zjj
slechts voor de allernoodigste behoelten toe
reikend zgn. Hg moet spaarzaam zyn, daarvan
it by zich wel bewust I
Werklgk bracht de hoogopgeachoten jonge
slndent bg zoo volgende ucantie zoowel wat
betreft züo vorderingen als zgn studlayvar de
voortrefTelgkste en vleiendste getuigenissen mede
naar huis. Datzelfde herbaalde zich het volgende
jur, en ook bet derde.
Om het nn baren geliefden aangebedenen zoon
