Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 38.
Zaterdag 17 December 1898.
Twaalfde Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland.
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Franco per post
Afxonderlgke nummers
f 0,40.
f 0,05.
BureauBreedestraat, E 349, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Frijn dar Advortentiën i
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meer- 0.05
Correapondentiën sa Advertenliën moilnn uiterlijk Vrijdagavond
roor 6 ure nan het burenu beiorgd ipn.
Bij dit nummer behoort
een bijvoegsel.
Een nieuwe dwangwet.
Zoo zachtjes aan begint men toch al
meer in te zien, dat de minister van
Oorlog, de heer Eland, met de invoe
ring van persoonlijken dienstplicht, onze
bevolking een slechten dienst bewezen
heeft. Zgn wetsontwerp is wel is waar,
geljjk ieder weet, in ons Parlement niet
aangenomen om de door hem aange
voerde argumenten, of schitterende ver
dediging; deze waren trouwens niet eens
noodig. Toen Z.Exc. slechts den zonder
lingen moed toonde, een wetsontwerp
in te dienen, dat ons volk den persoon
lijken dienstplicht zou opleggen, had hij
genoeg gedaan de gunstige omstandig
heden zouden het overige doen.
Zoo hebben we zien geschieden. De
Minister kreeg voor zijn wetsontwerp
eene meerderheid, doch eene uit
overtuiging Men zou zoo spreken,
als men niet wist hoe er onder de li
beralen werden gevonden, die om par
tijverband, maar veel meer nog om het
behoud hunner Kamerzetels, met de
groote massa meestemden.
De naweeën zyn echter ook voor hen niet
uitgebleven. Hoe zwaar immers ook voor
die partij het dienstplicht-dwangjuk nu
reeds drukt bewijst o. m. het stichten
te Rotterdam van eene vereeniging van
kantoorbedienden, om degenen, die in
het leger moeten treden, in hunne be
trekking als zoodanig teremplaceeren.
Zoo rijzen de te verwachten moeilijk
heden op, maar er zijn er ook onder,
waarop de Minister-zelf niet het minste
vermoeden had. Het zou om te lachen
wezan, indien de zaak niet zoo ernstig
ware. De gehate remplaganten moesten
weg, de Minister moest dienstplichtigen
hebben, maar vooral verlangde hjj vrij
willigers. Of zjj, die vroeger als plaats
vervanger optraden, als vrijwilliger zich
aanboden, dat bracht geen bezwaar
FEUILLETON.
Utt de dagen der geloofsvervolging.
hjj ham in Sedan gezien had. Trots au bru
taal, de linkerhand in de zgde en met de
rechter xjjn foreehe knevel opstrijkend, trad hjj
op den monnik toe en eprak
,9g hebt bet soo gewild; wie niet betaalt,
wat hg schuldig is, stelt zich aan bat gevaar
bloot, dat bet hem met gewald wordt ontnomen.'
,Wjj zgn de» gouvemenr van Sedan niets
seinldig,' antwoordde de prior vol waardig-
«dSgheid, .en wat gg bier wegneemt, ont—
gË den armen der stad, wier korenscbni
klooster ia'. Voor dit antwoord bad ds l
bedden, geel xe dan de andere h.
.Om armen, welke gij in de uiterste ellende
stort, zullen voor da poortan van Sedan Gods
Mg in dit leve. mlt gü Oods gerechte it
verklaarde de Minister nog in zjjne
Memorie van Antwoord op het voor-
loopig verslag der Eerste Kamer.
De zorg daarvoor, zei de Minister, ruat op de
gemeentebesturen. Deze zjjn bel meeel vun
nabg bekend met de plaatselijke toestanden en
personen en beier dan anderen in slaat in dit
opzicht de belangen der militieplichtige inge-
eo te beharligen, want de vrijwilligers voor
liiitie strekken in mindering van het aan
deel in de lichting, te dragen door de gemeente,
welke zg optreden. Aan de gemoentebe-
i is dan ook opgedragen alle middelen in
rerk te stellen, welke hnn geschikt voor
komen, om het door de gemeente in de jaar-
ljjksche lichting te leveren aandeel zooveel
mogelijk samen te stellen uit vrijwilligers.
Wij zulten aan uw verlangen voldoen
Exc. dacht een wakker notaris in Bra
bant, de heer Coolen, en de daad bg
de gedachte voegend, mochten we ont
waren, dal hij in verschillende gemeenten
met succes belanghebbenden opwekte
tot het stichten van miiitie-vereenigin-
gen, waarmede aan het verlangen van
Minister Eland werd tegemoet gekomen.
En dat deze vereenigingen zich gehee
bewegen binnen de perken der wel,
bewijst de koninklijke goedkeuring, die
een ontworpen reglement voor die
vereenigingen verleend werd.
Zoo zag men ook gemeentebesturen
vaderlijke vermaning des Ministers
r harte nemen en, gelijk men
weet, waren er zelfs een paar, die
aan deze vereenigingen subsidie verleen
den, omdat aan zaken of instellingen
ten algemeenen nutte zulks mag verleend
worden, en er huns inziens bezwaarlijk
eene zaak of instelling zal zjjn aan te
wijzen, welke van meer algemeen nut is
te beschouwen, dan militie-vereenigingen,
wijl de daaraan verleende subsidie aan
eu rijk ten goede komt.
Kan 't tegenstrijdiger? Met groot
leedwezen verneemt de Regeering de
uitvoering van eene daad, welke door
bij monde van den minister van
Oorlog is aangeprezen en bjj welker uit
voering men, volgens het getuigenis der
Regeering-zelf, zich geheel binnen wet
telijke lijnen beweegt. Geen wonder dat
de Tyd, dit nieuws van de Regeering
vernemende, schreef: „Het wordt tgd,
dat wij dienaangaande eens van Re-
geeringswege eene ronde verklaring
verkrijgen."
Zoo stonden de zaken foen geheel
onverwacht door onze Regeering de
subsidie-verleening werd geschorst. En
terstond daarop kon men lezen in de
Memorie van beantwoording op het
voorloopig verslag der Tweede Kamer
over de staatsbegrooting, dit zonderlinge
In weerwil zgnsr boeien gelukte het deu
ch naar het veozler te «Iepen, om
de plundering den kloosters met
eigen oogen te aanschonwen. Op wagens, welke
mt de aiad meegekomen waren, werd allee, tot
zelfs do monnikspijen, meegenomen. Zjjn
dreigde te barsten, toen hg de soldaten m
heilige vaten zag aankomen en zjjne c
volgden met angst elk in 't bijzonder,
herinnerde hg zich plotseling, dat de groote
monstrans, waarin de heilige Hostie ter aan
bidding uitgesteld stond, boven het tabernakel
op 't altaar was bljjven staan; in der t
bad hg die vergeten. Weinig bekommerde
de roof van het good en bet zilvermas
verschrikkelijke heiligschennis, welke hg vro
deed hem sidderen ea beven.
Zoo vul een soldaat uit het klooster ki
kromp zgn hart ineen, wjjl hjj in zjjne banden
den monstrans met bel Allerheiligste dacbl te
zienmaar wat hg vreesde geboorde niet En
vreemd, nog voor de laatste wagen wegvoer,
melden allen in de grootste wanorde naar hui-
ton en vluchtten glings heen, zoodat hnn i
meer op eene vlucht dan op eeneu roe
geleek.
Nadat alles tot ruat gekomen was, be
Met groot leedwezen zag de Regeeriug de
thane in Noord-Brabant opgerichte vereenigin-
gen tot bevordering van vrijwillige dienstneming
n de oprichting di
der regeeriog Diet in strijd met de
wet) kon echter bezwaarlijk de koninklijke
goedkeuring worden onthouden. De vraag, ot
zulke vereenigingen subsidiën uit de go-
itekaa mogen worden verleend, is Ihsos in
Men moet toegeven, dat de Regeering
met de invoering van de dienatplicht-
dwangwet geen schitterend figuur maakt.
De oud-minister Seyffardt evenwel, die
tijdens zijn ministerschap de invoering
van persoonlijken dienstplicht niet aan
durfde, doch minister Eland, na diens
optreden, rost nog duur gunde voor deze
zich bereid toonde die politieke kas
tanje uit het vuur te halen, was nu
gereed om de Regeering uit
hare moeilijkheid te redden. Nu èn
het oprichten van militie-vereenigingen
het verleenen van gemeente subsidie
geheel wettelijk geschiedden, haastte hij
zich met de raadgeving, om, door wets-
wijzing art. 14 uit de militiewet te
lichten, de zaak gezond te maken. „Zulk
wetje", oreerde hij, ,kan spoedig
gereed, behandeld en aangenomen zya
hoogst waarschijnlijk met groote meer
derheid."
Men ziet: niets gemakkelijker in de
oogen der militairisten dan dwangwetten
te fabriceeren, en geen enkele zaak wordt
door onze Regeering gretiger aangeval.
In de Kamerzitting van 1 dezer, werd
door Minister Pierson reeds gezegd:
uit: .Hosanna, hosannaI'
Het v
open. Op den grond lag
windje bewoog de droogs en koude luebl. Plot
seling echter antwoordden andere stemmen
bet waren de monniken, die de litanie zoogen.
Met behulp zijner tanden gelakte het den
prior, de banden te verbreken, waarmede zijne
handen geboeid waren, maar nog bood hem de
deur dsr cel wederstand, want zij was van
buiten gegrendeld. Door middel van oenen
apjjkor uit deu muur, waaraan een kruisbeeld
bad gehangen, hetwelk de plunderaars evenwel
hadden meegenomen, verbrak hjj het (lot en
snelde naar de kerk. Uit de koorbanken, die
door de invallende doiaternia nauwelijks meer
te zien waren, klonken krachtige mannenstem
men hem tegen, alsol zg nit bet grol opstegen.
De grijze prior wierp zich ter aarde en boog
bet hoofd lot op den grond. Hjj vereerdi
Zoon Go<la, die zich bier onder de gestall
brood bevond. Wie anders dan God zeil had de
heilige Hootie voor eene verschrikkelijke heilig
schennis kunnen redden?
Het Lol was uit, en uit hunne banken
traden de zangers stil en kalm te voorschijn,
alsof nieta de eentonigheid van hnn klooater-
.levsn gestoord had.
Allen kwamen ze en bogen huuoe knieën op
da koude steen en. Da prior was nadarbü ge
Tea opucble van hetgeen met de vrijwilli
gers bjj de militie gebeurl, «oodra de toe
passing vin bel plan-Coolen zóódanige uitbrei
ding mocht krijgen, dat de bedoeling van de
wet op den persoonlijken dienstplicht daardoor
vordt voorbijgestreefd zal de regeeriug niet
isrseleu eeu voorstel tol wetswijziging te doen.
En ze heeft niet geaarzeld. Inde Kamer
zitting van G dezer verklaarde genoemde
Minister, dat een wetsontwerp tegen
het slelsel-Coolen reeds by den Raad
van Staten is ingekomen. Hoe dit wets
ontwerp er uit ziel, valt moeilijk te
n doch zeker zal rekening moeten
gehouden worden met art. I der Grond-
et, hetwelk luidt:
Da sterkte der militie gaat bet getal van
55000 niet Ie boven.
De militie wordt zooveel mogelgk uit vrij
willigers samengesteld.
gsbrek aan genoegzame vrijwilligers wordt
zjj voltallig gemaakt door lotieg uit iugezeteooo,
in 30ste jaar zijn ingetreden.
Uit den geheelen loop der voren
staande quaeslie blijkt, dunkt ons, dag
helder, welk doel door de Regeering
wordt nagestreefd. Met het aantiangig
maken van de vermelde nieuwe wet
verlangt zjj haar dwang-systeem door te
zetten, zonder hierdoor ook maar in 't ge
ringste 's lands belang te bevorderen. Geen
enkel steekhoudend motief kan worden
bijgebracht om de houding der Regee-
ring hierin te rechtvaardigen. De per
soonlijke vrijheid door dwangwetten
knevelen en de bevolking door steeds
drukkender belastingwetten financieel uit
mergelen, schijnt dus voor de Regeering
nog steeds de eenig ware staatkunde.
Zal nu ook, gelijk da heer Seyffardt
durft beweren, eene groote meerder
heid voor de nieuwe dwangwet in de
Tweede Kamer gevonden worden
BUITENLAND.
Eindelijk is de vrede tusschen Madrid
i Washington geteekend. Zaterdag is
dit geschied, en is daarmee een einde
gekomen aan onderhandelingen, die de
inhaligheid en hardvochtigheid der Ver-
eenigde Staten zoozeer aan het licht
braehten, dat men met weerzin daarvan
komen. Hg zag, dat alles gestolen was, doch
dat bet oomogeljjk geweest was tot de hoogte
te klimmen, waar de monstrans stond. Hjj beval
eene nachtelijke aanbidding te houden, waarbjj
de monniken zich om 't nor bjj tweeën moesten
aflossen. Nadat bij de beide eersten had aan-
h ij zich met de overigen.
was zichtbaar geworden, wierp een matten
schijn op het klooster en liet de sporen der
verwoesting, welke de plunderaars badden
achtergelaten, duidelijk zien. Weinig echter be
kommerde zich de prior in dit oogenblik om
de aangerichte materieels acbadewat hjj echter
voor alles weten wilde, was, boe de heilige
Hoetie bad kannen gered worden. En bjj ver
nam alt den mond zjjaer medebroeders, die
getnige waren geweest van de onmaeht der
goddeloozeo,God heeft ter afschrikking der
ketters een wonder verricht. Zjj hadden de
kaarsen op bel altaar ontstoken en met bran
dende lichten in de hand wierpen zg zich spot
tend op de knieën, terwjjl twee van ben de
ladders bestegen. Boven gekomen bleven zjj als
versteend staanzjj konden armen nog been en
bewegen. De anderen lachten en bespotten
en klommen zelf op den ladder. Doch ook I
verging bet niet beter, dan hunne voorgangera.
Om beo echter niet in den steek te
ladder, welke omsloeg en hen, die er zich op
bovonden, op don grond neersmakte; als be
zetenen ballend waren zg jjliogs van daai
vlocht.'
Dan Egebealao nacht brachten ds i
moest kennii nemen. Natuurlgk heeft
het daarbij &*n een waardig protest
van Spanje, waarbij verklaard werd voor
de overmacht te moeten bukken, niet
ontbroken.
Ook de quaestie aangaande de ont
ploffing der Maine, welke ontploffing
door de Amerikanen als een gereede
aanleiding tot den oorlog tusschen Ame
rika en Spanje werd beschouwd, is weder
ter sprake gebracht.
Nu de vrede definitief gesloten is,
stelde dan ook Spanje voor een dubbel
drietal op te maken, bestaande uit één
Spanjaard, één Amerikaan, twee Fran-
schen en twee Engelscben, die onder
presidium van een Duitscher naar Ha
vanna zouden reizen, om de zaak iu
loco te onderzoeken. Spanje zou, zoo
zjjne schuld mocht blijken, de onkosten
op zich nemen en een schip zenden naar
een der Amerikaansche havens om de
vlag der Unie te salueeren door 21
kanonschoten. Mocht echter de com-
e verklaren, dat de schuld bjj dc
Amerikanen school, dan zou Spanje zich
tevreden stellen met eene nieuwe bood
schap van Mac Kinley aan het Congres,
waarin Spanjes onschuld aan het onge
val erkend moest worden. De Amerikanen
hebben dit voorstel, by monde van Wil
liam Day afgewezen, wijl, volgens zgn
zeggen, het beter was de zaak thans te
laten rusten
Eene echt Amerikaansche manier oir
zich van de zaak af te maken, maar
of zg den naam der Yankees ten
goede zal komen, mag zeker betwgfeld
worden.
Tol militair gouverneur van Cuba
is door Mac Kinley benoemd generaal
Brooke, zoodat de droombeelden vau
degenen, die nog op eene onafhankelijk
heid van Cuba hunne hoop gevestigd
hadden, voorgoed in rook zijn verdwenen.
Duitschland heeft het plan geopperd
a de Carolinen-eilanden van Spanje
te koopen. Deze eilanden-groep zou voor
Duitschland een hoogst belangrijke aan
winst zgn, daar zij toch eene aanslui
ting vormen aan de Marshal-eilanden
en de kust van Nieuw-Guinea. De han
delsbelangen van Duitschland, welke in
de laatste kwarteeuw zich in deze streek
hebben uitgebreid, zouden daar
door grootelgks bevorderd worden. De
Duitsche Regeering heelt echter eerst
de Amerikaansche gepolst ol deze ook
iets tegen de overname hadnu hierop
ontkennend is geantwoord kan dus
gebed door. Deo volgenden
de altaartrap voor dan dag ge
baald en met behulp ervan werd de monstrans
afgenomen. Spoedig daarna verlieten de mou-
hun klooster en begaven xich naar sen
in 't woud gslegeo eu tot het klooster
behooreude hoeve, om daar den eersten tjjd te
Deze voorzichtigheidsmaatregel bleek eene
toer wjjzo te zgn, want nog denzelfden dag
kwam de stadsvoogd mot vjjftig man terug,
die bjj iu do cellen der monniken inkwartierde,
lorwendscl voor zjjneo heer, den eige-
paebt to innen, ooderoam hg vandaar
weken lang strooptochten in den om
trok. Daarom ook moeeten de monniken nog
eenmaal wjjken.
Als boeren verkleed vluchtten zjj naar Reims
lieteo alteen pater Dagomean als bewaarder
achter. Te Reims vernam de prior, dat Hen
drik IV te Corbie vertoefde, en, zeer wel we
tende, dat de koning een te goed politicns was,
om niet in te zien, dat de gezindheid des volks
door deigeljjke handelwijzen zjjner dienaren,
ten zjjnen gunste konde zjjn, vaardigde
jj twee m
n hem v
het voorgevallene in kennis te stellen. Hendrik
was zeer booe op La Nouc en zwoer, dat hg
den monniken gerechtigheid zon doen weder
varen en bjj hield woord. Door eenea renbode
gelsstte hg den gouverneur, allee, wat hg ge
roofd had, terug te gevendaarna moeet hg
onmiddellijk optrekken naar BUvet, om den
hertog de Mercoeur te beetrgden.
Voordat echter de bode kwam had da gou-