Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No 24.
Zaterdag 9 September 1899.
Dertiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drio n
Franco per post
Afzonderlijke nummers
f 0,40.
f 0,05.
BureauBr eedestraat, Hl 349. Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prije dar Advertentitni
Van 1 tot G regelsf 0.1)0
Voor icdoren regel meer- 0.05
Curraspondentl*n en AdverleoliPn inoelen uiterlijk Vrydsgavond
voor 6 urn san hot buresu bezorgd zjjn.
Waarheid tegenover dwaling.
I.
Het is een onloochenbaar kenmerk,
een feit, dat iedere dwaling met een
zeker praalvertoon, met onbeschaamde
vrjjheid en brutale driestheid optreedt
op 't tooneel der wereld, niet het
minst in onze dagen. Vertoon is haar
noodig tot publiciteit, en meer nog
de uitwendige schittering, omdat zij de
inwendige schoonheid der waarheid mist,
derhalve alleen door hel 'uitwendige
verlokken en verleiden kan en zich uit
breiden, wat natuurlijk het doel is van
haar streven. De brutaliteit ligt in het
wezen der dwalingwanneer men zich
niet ontziet om opstand te prediken
tegen God, de Waarheid zelve, hoe zou
men dan nog Zjjne schepselen ontzien,
de menschen, die God beljjden als de
Bron der Waarheid. De kinderen der
duisternissen zijn listiger dan de kin
deren des lichtszij weten ook de huik
zoo noodig naar den wind te hangen. In
onze dagen is dit echter niet meer noodig.
De dwalingen hebben zoozeer de wereld
overstroomd, zoozeer de geesten ver
duisterd, zulk een begripsverwarring ge
sticht, dat men openlijk de dolzinnigste
theoriSen, de grofste zedeloosheden, de
afschuwelijkste beginselen verkondigen
kan om volgelingen te vinden. Boven
dien, is men vrjj om zijne leer te ver
kondigen in woord of in geschrift, zonder
vrees voor de strafrechterlijke macht,
gewaarborgd door de vrijheid van druk
pers.
De onbeschaamdheid heeft de vroegere
eeuwen overtroffen. Te vergeefs zoekt
men in de geschiedenis naar een tijd
perk, waarin men zóó stout durft op
te treden tot nlgeheele vernietiging der
bestaande orde. Wjj willen hier zwijgen
van de onrechtvaardige en verwoede
bestrijding der Kerk, maar liever wijzen
op die, welke men richt tegen Staat en
maatschappij. Alle staatsgezag wordt
verworpen, de souvereine macht des
volks verkondigd, de revolutie gepredikt
'e-heerlijkl als het middel om tot
de volkssouvereiniteit te komen. Boud
weg beweert men geen onderscheid
meer tusschen rangen en standen, al
len z(jn gelijk; geen verschil meer tus
schen kapitaal en arbeid, de aarde met
hare vruchtbaarheid behoort aan de
gemeenschap-, geen eigendomsrec hl meer,
1 communisme Onbeschaamd treedt
alle zedelijkheid onder de voeten
door het malthusianisme, wat, helaas,
hier te lande prijkt met de koninklijke
goedkeuringmet de theorie der vrije
liefde, waardoor de band des huwelijks
verbroken wordt, het huisgezin en des-
zelfs grondslagen verwoest en het
nienschdom verlaagd tot wilde woud-
dieren. Zelfmoord wordt als heldendaad
geprezen, de schandelijkste misdaden
verheerlijkt, de koningsmoord tot de
wolken verheven, en de misdadigers, die
het rechtvaardig vonnis ondergaan, als
martelaars vereerd, en hunne graven met
eerekranzen en monumenten gekroond.
Tegenover de schaamteloosheid der
dwaling staat de waarheid der Katho
lieke Kerk. De waarheid des Christen-
doms is uit haren aard ootmoedig en
bescheiden, zedig en zachtmoedig, lief
devol en toegevend. In dit lichtgewaad
gekleed treedt de Kerk op tegen de dwa-
ing; geheime kuiperijen en intriges zjjn
laar vreemd: geheime hinderlagen en
plannen, in de duisternissen gesmeed,
kent zjj nietzij haat de duisternis, z[j
bemint en zoekt het licht. De strijd,
dien zij te voeren heeft, geschiedt niet
inet geweld en macht van wapenen, -
met het kruis, het hoogste symbool
der liefde, trekt zjj op, Christus den
Gekruiste predikend, de Waarheiddie
de geesten overtuigt, de IAefde, die de
harten verovert. Zoo tracht zij haar
rijk over de dwaling te doen zegevieren,
met moederlijke liefde de arme dwa-
lenden op te nemen in haren schoot,
hen voerende van het rijk der duisternis
tot het rjjk des lichts; van het on
reine vuur der laagste hartstochten tot
zuivere vuur der goddelijke liefde.
De liefde, de koningin der deugden, is
het bijzonder kenmerk der Bruid van
Christus; gelijk haar Bruidegom om
spant z|j in hare liefde de gansche
wereldgelijk Christus Zjjne beuion,
zoo bemint zij hare v(jandun en bestrij
ders dageljjks zendt zij hare gebeden
voor hen ten hemel. Zoo toont zjj
tegenover de haat der dwaling, die
de banier draagt van ruw gewold en
vervolging, van verdelging en verwoes
ting, de heerlijke banier, waarop in on
vergankelijke letteren geschreven staal
heil, redding en verlossing.
Meenen wij echter niet, dat het haar
mangelt aan kracht. Volgens de wereld
staat zij weerloos en zwak. Vandaar be
grijpen wjj, hoe hare vervolgers iinmcrde
hoop koesteren, dat hunne aanvallen zul
len gelukken en dat zjj haar zullen vernieti
gen. De goschiedeni* achter leert ons geheel
iets anders, deze wijst ons op een onaf
gebroken zegetocht te midden der bloe
digste vervolgingen, welke zelfs bjj
de vijanden het vermoeden moesten
wekken, dat hier eene hoogere
kracht medewerkte, dan die, waarover
de wereld heeft te beschikken. Voor
ons, Katholieken, is dit geenszins een
geheimwij kennon het woord van
haren goddelijken Stichter,Üc poorten
der hel zullen haar niet overweldigen!"
Als hoog opgezweepte golven hebben
dwaling en vervolging elkander opge
volgd en de Kerk gebeukt, maar de
rots van Petrus stond onwrikbaar
Rijken zag zjj opkomen en verdwijnen,
ketterijen hel hoofd verhellen en on
dergaan, zjj alleen bleek te midden van
de sterlljjkheid de onsterflijke. Dit is dc
bewonderenswaardige kracht der waar
heid, waarvan zij de draagster is en de
verkondigsterzij heeft de woorden ont
vanger. van de Waarheid zelve, die
verzekerd heeft„Hemel en aarde zullen
voorbijgaan, maar Mjjne woorden zullen
niet voorbijgaan" geen letter of jota zal
daarin worden veranderd, ongeschonden
zal zjj het Evangelie verkondigen tot
de voleinding der eeuwen.
BUITENLAND.
Nu dc kanaalwolton in den Duitschen
Rijksdag met groote meerderheid ver
worpen zijn, in weerwil van 's Keizers
uitdrukkeljjken wil tot aanneming, komen
de gevolgen. Volgens do llumb. Corr.
is Graaf Limburg-St;rum, do aanvoer
der der rechterzijde in zake do oppo
sitie togen do kanaalwotton, van do
holljjst geschrapt. Men ziet hieruit, dut
het den Keizer ernst wordt met zijne
bedreiging maar ol deze de weg is, om
mannen van karakter en gevestigde over
tuiging, te winnen of te intimideeren
bljjit do vraag.
Do Minister van Eerediensl Van Bosse
is op verzoek vnn zijn ambt ontslagen,
met behoud van titel en rang als Minis
ter van Staat en met toekenning van
de kroon bjj hot grootkruis vau de orde
van den lioodcn Adelaar met eikenloof.
Tol zjjncn opvolger werd benoemd de
opperpresidontSludt. Ook VondorRecke,
Minister van llimienlandsche '/aken, is
op verzoek eervol ontslagen met behoud
van titel en rang als Minister van Staat
en mot toekenning van het grootkruis
van de orde van den Uooden Adelaar
met eikenloof. Vrjjheer Hhcinhabon, ro-
goerlngspresident, is hem opgevolgd.
Hij het te Straatsburg gehouden feest
maal hield de Keizer oen tonst op het
Rjjksland. Hij betreurde, namens du
Keizerin, dat deze niet aanwezig kon
zjjn. Dankbaar herdacht h(j, de sedert
de dagen van zjjn grootvader steeds
warmer wordende ontvangst, en wees
op den grooten vooruitgang en den bloei
van het Rjjksland, dat ingezien heelt
welk voordeel dc samenvoeging met hot
Rjjk heeft opgeleverd.
Hjj eert het gevoel van de oude gone-
ralies, voor wie het moeiljjk is, zich in
de nieuwe locstanden te voegen, en
dankl voor de hartelijke ontvangst door
de jonge generatie.
Voornamelijk verzoekt hjj do hecrcn
der Kerk, om de achting voor de Kroon
en het vertrouwen in de Uegeering te
helpen bevestigen, De hnrlcljjke ontvangst
loont, dat het begrip heorsehl, dat het
Kyksland „sub umbra alarum" van den
Rijksadelaar zich veilig gevoelt en de
hoop koestert, dal het onverstoorden
vrede vinden zal. .Wjj zullen doen, zegt
de Keizer, wat wjj kunnen om den vredo
te handhaven. En dat gij er voordeel
van zult hebben, daarvoor zal ik zorgen."
Do toestand in Transvaal bl(jft on
zeker.
Den commandanten en voldkornots is
bevel gezonden zich op alle gcbeurl(jk-
hodon gereed te houden en de burgers
tu waarschuwen. Do to Pretoria wonende
Duitschors bobben der Tranmulsche
Hegeoring hunnen steun beloofd bjj het
uitbreken der vyandol(jkhcden.
Naar later wordt gemold, moot de
Regeering van Transvaal besloten heb
ben, huur aanbod van kiesrecht nav(jf-
jnrig verbl(jf in 10 trekken. Hierin meent
inon duidelijk te zien, dal Transvaal op
hot punt is dc vijandelijkheden te be-
glnnon en dc krijgswet af te kondigen.
Door velen wordt dan ook de oorlog
onvermijdelijk goacht.
Na lang dralen heoft toch de Portu-
geesche Hegeoring er in toogestemd do
voor Transvaal bestemdo ammunitie uit
do Uologoa-baai te doen transporteoron,
Naar auuleiding hiervan meldt de offici
euze Seri. Corr..Dat de Portugeesche
Rcgcering het besluit heeft genomen
den doorvoer van wapenen en ammuni-
tio voor Transvaal te Dolugoa-bani toe
te laten, is te danken aan opmerkingen
door de keizerlijke Regeering gemaakt
aan het kabinet te Lissabon en waar-
schjjnljjk ook aan eene mededeeling van
Duitsche zjjdo, dat de eischcn vim schade
vergoeding, gesteld door Duitscho han
delshuizen en particulieren, steun zouden
vindon bjj do Regeering te Berlijn."
Naar gemeld wordt kan de Regcering
van Transvaal rekenen op 30000 Trani-
vaalsche en 20000 Üranjo-Vrjjstaatsche
strijdbare mannen, met zeer veel ammu
nitie en bewapend meest allen met uit
stekende Mausergeweren. Voorwuar geen
kleinigheid Engeland mag zich dun ook
wol eens tweemaal bedenken, alvorens
dergelijke keurtroepen aan te vallen,
daar het reeds vóór enkele jaren tot
z(jne schade en schande heefi konnis-
gemaakt met de, volgens Engeland, on
beschaafde on stijfkoppige Boeren.
Het getuigen verhoor voor den krijgs
raad te Hennes is Donderdag geëindigd.
Nadat de zitting, die ruim een hall uur
is geschorst, heropend is, neemt do ro-
geerings-commiasaris Carrière hot woord
tot het nemen van zjjn requisitoir. Op
het oogenblik waarop de regeerings-
commissariii Carrière opstaat, staan alle
officieren op, groeten den krjjgsrand en
verlaten, ovoroenkomstig het bevel van
den minister van oorlog, de zaal om
naar hunne garnizoenen terug te keeren.
Carrière herinnert aan het arrest van
FEUILLETON.
De Pastoor van Vols.
4) Laat in den avond strompelde een oude
boerin door de 9traten der stad en vroeg naar „de
Keizerskroon" hel kwartier van den bevelvoe-
renden generaal. Hel met rimpeli doorgroefde
gelaat scheen als versteend door de smart en
hare oogen waren rood van het iveenen. Zonder
op to zien wilde zjj den schildwacht voorbij
en door de dear bet hotel binnengaan, doch de
soldaat wees de oude vrouw barach terug.
,Ik moet terstond den generaal spreken, laat
mjj daarom tot hem door, er hangt misschien
een menschenleven van af."
.'I Sp(jt mjj, maar het is legen het consigne I"
antwoordde de schildwacht wat minder ruw,
want de onde vronw met den droovigen blik
boezemde hem medelgden in.
,Om Godswil, laat mg door," smeekte de
boerin angstig, den soldaat by den monw grij
pend. Op dit oogenblik kwam een deftig rijtuig
aangereden, dit voor bet huis stil hield. De
schildwacht duwde de oude vrouw op zijde
presenteerde het geweer. De echlgonoote van
den generaal steeg alt bet rijtuig,- zij
juist terng van een rij toertje. In het voorbijgaan
viel haar oog op de vrouw, wier door si
gebogen gestalte haar medelgden opwekte.
„Wlezgt gij, en tot wien wilt gij?" vroeg de
lar den generaal, die hem veroordeeld beeft
.Arme vrouw 1" sprak de dame deelnemend,
k heb medelgden met o, maar toch zal hel
weinig baten, daarby is mgn man ook niet
thuis. Maar kom maar mede, al kan ik hierin
ook niets veranderen, zon ik toch gaarne iets
naders van den gevangene willen weten."
ygend volgde Barbara de voorname dime
de met een looper bedekte trap naar hel
rgk gemeubeleerde vertrek. Zy had echter geen
og voor al hetgeen haar omgat, haar oog blikte
ol angel nuar haar. die de echtgenoole was
an den man, die haren broeder veroordeeld
ad.
Zacht, bgna toonloos begon zjj.Och, me-
het k
.Ik b.
i, dat zy myn braven, onachul-
digen broeder willen dooden. Wat heeft by u
dan toch gedaan, dat gg zoo wreed legen hem
zy t Gg toch schgnt goed en braaf te zjjn, zoo
iets zoll gjj toch niet toelaten. O, gg laat my
mot den generaal spreken, niet waar, opdat ik
hem zelf smeek voor mgn armen broeder 1"
.Arme vrouw 1" sprak de echlgenoota van
den generaal met diepgeroerdo slem. .Welk
een zwaar lot is het nwel Indien ik iata
voor awen broeder kon doen, soa nieta on
beproefd biyveo. Ook heb ik mijn man reeds
nachten te bewegen, den grijsaard ta verscboo-
neo en genade voor recht te lateo gaan, maar
tevergeefs, want de krijgsraad moet gegronde
herrijzen van schold van den kapelaan hebben.
Het is echter ook onbegrijpelijk, hoe nw broo
der op zjjneo leeftijd nog zoo onbezonnen kon
zjjn, de homo op te hitsen so lot bet grijpen
de wapens aan te sporon.hy, als kapelaan
l toch zjjoen plicht konnen. Hoeft dan de
geestelyke overheid hen niet teruggehoudon van
dergelyke oproerige taal?"
Barbara zag de dame Wezenloos aan, zoodal
deze haro vraag herhaalde,
Daarop achudde zg vorwondord haar hoofd
en sprak.Wat a daar zegt, begrijp ik nlsL
Mgn broeder is pastoor en heelt derhalve gean
overheid dan Monseigneur den Bisschop. En mjjn
broeder zou -Je boeren opgehitst sn aangezet
hebben tot don atrijd V Wio dat durft beweren
is een aartsleugenaar. Ga naar VAla en laat
daar een onderzoek instellen, dan zal da waar
heid spoedig blgken."
De generaalsvrouw had verwonderd toege
luisterd .t'aatoor, pastoor," herhaalde zy pein
zend, .boe heb ik bot nu, en Loula sprak van
een kapelaan van Vals, op wien roods laag
jacht gemaakt werd."
Met heilige schreden ging zy het vertrek op
en neer en beproefde den draad te vinden in
deze duistere zaak. Intnsschen volgde Barbara's
amarteiykc blik haar overal, het kwam haar
voor als hing van deze edele dame het lot
baars broedora af. Plotseling bleel de dame
voor haar staan on sprak op zenuwacbllgen
loon„Goede vrouw, gy ziet er niet uit, dal gy
lot liegen in staat zyton ik geloof owe woorden.
Toch komt uw getuigenis niet overeen met wat
heb.
Ik ben geheel in de war en moot eorst sens
kalm over alles nadonkeo. Ga nu hoen, maar
bljjf in de buurt, ik zal er voor zorgen, dat gü
en don veroordeelde kan geaclilodon, zal gebeu
ren, daarop geel ik u myn woord I"
Barbara drukte de haar toogeatokon hand met
warmto, keek de dame nog eens sineekend aan
en ging heen, door eene dienstbode voorafge
gaan, dia op liet schollen liurcr mevrouw was
Toen de boarin vertrokken was, verviol da
achlgonoote vin den generaal in diep gepeins
over het gehoorde. Uoiluiteloos schudde zjj liet
hoold, hier wua leis, wat haar duister eo onlie-
grUpeiyk was.
Op dat oogenhlllt presenteerde do schildwacht
het geweer, Baraguey d'Hilliers was Juist thuis
gekomen. Jeaouelle liet Irnrnn garnaal verzoeken
terstond b|j haar te komen en een oogonblik
later trad do zoo gevreesde man in de kamer
zljnor vrouw.
.Gy wonachtet mjj Ie aprekea?" vroeg lijj
goedig, /.go gelaat nam echter een donkere
uitdrukking aan toen zyno vrouw weer begon
te prutco over den oogolukkigon geestelijke en
hem vertelde, wat zy wist van do zuster des
veroordeelden, HU maakte een afwyzend gebaar.
.Oenoeg! Doze menach heelt my reeds ge
noeg orgernis en verdriet berokkend. Ik begryp,
dal er zeer vool aan dozen geestelUke gelegen
ligt. Het geheels gemeentebestuur heelt my al
gonoeg aan myn hoold gemaald en my goapro-
ken van de dreigende houding dar burgerij. I*
belachelijk 1 We' blijft wet! Het ia uitgemaakt,
dat de kapelaan van Vals schuldig is, ik zelf
krügon van do schuld des ougelukkigen."
Sineekend vatto z(j haren mao by de hand.
.Kom, ge zUt eene kleine zottin," zoide hij
en weerde haar van zich, godcelteiyk gewonnen
door haren ijvor. .Ik zal u echtor uw zin geven,
nis ge mil belooft, u in 't vorvolg niet meer mol
politick ol dorgoljjko te bemoeien,"
De generasl verwijderde zich en kwam spoe-
dig daarop met eenige papieren lerug, welka
lijj zyne gemalin overhandigde. .Hier rijn twee
brieven vnn den knpelnan vnn Vnla aan den
Tlrolor hoofdman Kolbdeze brieven hobbon
w(| onderschept. Ik goloof wol, dat do Inhoud
or van u zal overtuigen en ay laton geen twjjfal
over aan do schuld des sehrljvors. Hier Is hot
slot van don briefderhalve ia myne ge
meente elk oogonblik tol den annvnl gereed.
Zeer gaarne lieten de mannen zich bewogen de
door de Eranschen opgeSiachlc gowcron terug
to houden. Als het toekon tot den slryd wordt
gegeion tullen w|| niet van de laaUten xüo.
Uetookond Poter Sprang, Kapolnnn van Veis."
In vliegende haast liud da geuernulsvrouw de
regels overgelezennu rustte baar atrakka blik
op de ondorteekoniog. .Pator Sprong - Polar I"
herhaalde ijjdaarna richtten zjj zich op en
greep den generaal krampachtig hjj den arm,
„Loula" riep tU mat zenuwachtig trillende item,
„om Godswil, wat habt gij gedaan Iller haafl
aan verschrikkolgko vergissing plaats gehad 1
De geeeteljlke, dien gü morgen wilt laten dood-
schieten - diens nnam is een andere, dan die
In den brief alant."
Do generaal sprong op an zyn galaat verbleekte.