Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No 41.
Zaterdag 6 Januari 1900.
Dertiende Jaargang.
DE EEHIBODE
voor Amersfoort. Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATEBDAG.
AbonnomtntipnjB p»r drie maanden;
Franco per postf0,40.
Afzonderlijke nummersf 0 05.
BureauBreedestraat, E 349. Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Nog geen Morgenrood.
De hoop, dat deze eeuw, alvorens
llnaal af te reizen, nog een mooien
triomfdag aan het Recht zou bezorgen,
zal wel blijken een ijdele te wezen. Ja,
een vleuchje verhelderde 't sterfbed der
oude, namelijk de vredes-conferentie,
maar zonder den Paus op commando
van Italië, zonder Transvaal bij or-
donnancie van Albion, terwijl toch Bul
garije, Turkije's vassal, een enlrée-kaarl
kreeg.
Het vleuchje verdween, en 't morgen
rood, dat aan sommigen een mooien
dag deed verwachten, bleef zoek, want
die uitsluitingen botsten met 't begrip
van goed Recht.
Ja, de oprichting van 't Arbitrage hof
ontlokte aan de stervende eeuw een
schalkschen lach; zij begreep het gemis
van een kapitaal punt: de bindende
kracht, die in conflikt zijnde Mogendhe
den oplegt, zich aan de uitspraken van
dat hof te houden. Neen, het mooie
morgenrood kleurt nog geen heuvel
toppen eer de triomfdag komt, nadert
de zon der volgende eeuw wellicht reeds
haa'- middaghoogte!
Waar toch zijn de kenteekenen van
een nabijzijnde kentering ten gunste van
het Recht? Elk hernieuwd protest van
Leo XIII tegen hel geweld en de be-
rooving, waarvan hjj het slachtoffer is,
wordt aangenomen voor kennisgeving.
Het Recht der hoogste Majesteit is ge
schonden, ende Mogendheden laten
begaan.
Frankrijk, met zijn onbeteekenenden
President Loubet, beraamt een nieuwe
campagne tegen de religieuse congre
gaties. Nog eenigc stappen en een
Franschman, die de pij wil aantrekken,
kan zich beschouwen als .buiten het ge
meen recht." In Duilschland stuiten we
op de uitzonderingswet tegen deJesuie-
len, en in Baden verdrukt het liberale
element de Katholieken. Dat is toch geens
zins rooskleurig.
Stappen we op ander terrein over.
Duldt de Tsaar, die zoo heerlijke vrede-
Prijn der Advertentièn
Van 1 tot 6 regels
Voor iederen regel meer
uiterlijk Vrjjitagavond
droomen droomt, in zijn eigen rijk, als
echte Moskoviet, iets anders dan Rus
sen? Ontneemt hij niet aan Finland het
laatste restje autonomieja, tot eigen
postzegel ink luis? En wie den Sultan
noemt, noemt tegelijk den moordenaar
var. Armenië.
Dan nergens dikker mist, donkerder
nacht dan aan 't Zuidpunt van 'l don
kere werelddeel, waar Albion oorloogt
met zoo in-ploertigen toeleg, dat het
buitmakers-rccord van f '«We Sam op
Cuba en de Filippijnen geslagen is.
John Bull, die dolgraag poseert in pic-
lin beschavingstoilel wordt dan ook door
de Europeesehe pers geteckend, als den
struikroover gelijkend, maar diens meer
dere want hij pakt beter in dan
goudbeurs, nl. goudmijnen en diamant
veld. Met het vijgenblad: Transvaal
zeide liet eerst den oorlog aan, dekt
Jo Chamberlain niets, want wie sarde
de Boeren overigens toeschietelijk ge
noeg - met verreikende voorstellen ten
gunste der ultlandcrs. Maar Engelaiuls
suzereiniteithield die dan in, dat Trans
vaal in zijn binnenlandsch bestuur
moest invoeren, wal Chamberlain goed-
dacht De Sultan, Suzerein van Bul
garije, moest eens voor een kolonie Tur
ken, in Bulgaren-land vertoevend, maar
Turksehe onderdanen blijvend, 't Bul-
gaarsch kiesrecht opeischeu, wat kre
ten zou Albion hebben aangeheven En
nu wil Albion eigenlijk nog meer, en
wel Transvaal en Vrijstaat deelen maken
van een Z.-Afrikaansclien Statenbond, en
daarover de opperheerschers macht uit
oefenen. Waarom niet! 't Heeft de
meeste ponden sterling, ook de meeste
soldaten en macht is recht.
De volkeren mogen hierbij toezien,
want het constilutionalisme voorzag in
't geval niet. Is de representant des
volks gekozen, dan kan hij, des verkie
zende, voeling inel de kiezers wel af
snijden tol den volgenden slembusdag.
Ook de Mogendheden zien toe, maar
dit is krachtens een beginselnon inter
ventie geheeten.
Neen, 't mooie morgenrood is er nog
iet; zijn cmst eisclit^voorafgaande
'ekenen, v we nog missen. Laat eerst
de chaotische verwarring der geesten,
de grondwaarheden, waarop 't
maatschappelijk gebouw rust, voelbaar
Verminderen. Moge dan 't begrip van
't oud christelijk Recht, bij liet volk in
al zijn geledingen het socialistisch en
kolleklivistisch rechtsbegrip verdringen,
meteen zijn dan ook ecnige oneffenheden
geëffend.
Restauraties hebben meestal wegbe
reiders wij tellen, ja, in elk land onze
meesters op T wapen des woords of
der pen en '1 volk noemt ze gretig
foorloopers. Edoch dien naam leggen we
liever weg voor de mannen uil één stuk,
in staal even als hun beginsel. Op
portunisme of utiliteitsleer zoekt ver
geefs bij een ongewettigd vrijheidsbe
nemend ontwerp, ze hun draai te doen
;n onder voorwendsel, dat liet wets
ontwerp niet vloekt naar dc letter met
geloofsdogma of gecmulemneerde pro
positie. Hel gcwimpel, des noods in een
hoek van eigen kamp, met de witte vlag
vrije kwesties breek' hun oppositie
niet, noch maakt hun iiandtcekening on-
>en program tot kleurlooze illustra
tie. En voor 's Pausen recht op te komen
was altijd nummer een op dat program.
Met zulke handen aan het stuurrad
durven we dc toekomst aan. De profe
ten-stemmen laten wc in volle waarde;
maar wanneer we de kloeke daden
onzer beginselvaste paladijnen mogen
aankondigen, zie. eerst dun vertrouwen we
op de voorteekenen, die hel vermelde
mooie morgenrood als nabijzijnde voor
spellen.
BUITENLAND.
Bij het begin van dit jaar heeft Dtiilsch-
lands keizer weer eens eene toespraak
gehouden en nu in liet tuighuis tol de of-
iicicren van hel leger. In zijne rede sprak
hij o.a. dat het leger in 't begin dezer
eeuw weinig te beteekencn had en dat
de algemeene dienstplicht, maar vooral
de organisatie van het leger onder kei
zer Wilhelm I Duitschlands eenheid heb
ben mogelijk gemaakt en aan hot Duit-
sche rijk zijn tegenwoordige macht heelt
gegeven. Ook wees de keizer op de
mogelijkheid vnn ernstige verwikkelin
gen en eindigde zijne toespraak .Indien
dan misschien volgens den wil der Voor
zienigheid ook nieuwe stormen mochten
woeden over '1 vaderland en zijne zonen
opnieuw nopen liet zwaard te trekken,
dan zal op mijn dapper leger hun kracht
worden gebroken. Dal leger zal zijn en
blijven, wat het was en is, eene rots,
waarop Duitschlands macht en groot-
Uok de uitbreiding der vloot bracht
Z. M. ter sprake en zeide, dat hij de
organisatie van de marine zou voorlzet-
icn, ten einde marine en landleger den
zelfden rang Ie verschaffen en Duitsch-
land door beide ook in het buitenland
een nog niet bereikte plaats te doen ver
krijgen.
De Duitsche rijkspostsloombool. Bun-
desrath is door den Ëngelschen kruiser
Magicienne opgebracht en in beslag ge
nomen. De Ëngelschen schijnen dit gedaan
Ie hebben, wijl zich aan boord officieren
bevonden, die het voornemen hadden
in Transvaaischen dienst te gaan. Vol
gens de Beii. Neurale Nut'lir. vormt
deze inbeslagname het voorwerp van
levendige diplomatieke onderhandelingen
tusschen Londen en Berlijn, te meer
daar thans verklaard is geworden, dat
de boot bij afvaart uit Hamburg geen
personen aan boord had. die konden
beschouwd worden als strijders voor
de Boeren. De Rogecring te Londen zal
dan ook wel spoedig over 't een en en
ander opheldering dienen te geven
Er is thans uitspraak gedaan in zake
ile plundering der St. Jozefskerk te l'a-
rijs. Dclhain werd veroordeeld tot vijf
jaren eenzame opsluiting, Louis Marlin
tot twee jaar Joubcrt en Fontane ieder
tol een jaar, Moitic, Mordo en Wert-
heimer ieder tot vijftien maandende
anderen werden vrijgesproken.
Alle beschuldigden hielden hun on
schuld vol. Fonlana deed een poging
lot zelfmoord met een sabel van een
der republikcinsche garden. Een der jury
leden teekende een verzoek om gratie.
Door het edeie, wakkere katholieke
Franschc Kamerlid graaf de Mun is in
samenwerking met den lieer De Marei,-re
een beweging in het leven geroepen
voor de vrijheid van onderwijs. Deze
beweging is vooral gericht tegen de plan
nen der regeering, om voor staatsbetrek
kingen alleen benoembaar te verklaren
degenen, die openbaar onderwijs hebben
genoten.
Aan graaf De Mun is reeds instemming
beluigd door een achttal leden der Fran-
sclie Academie, te welen de heeren
Legouvó, graaf d'Haussonville, Thureau-
Dangin, Vandal, La vedan, den hertog de
Broglie, Paul Bourgnt en markies Costa
de Beauregardverder door een aantal
annen van naam als den heer Wallon,
inator, den markies de Vogué en de
heeren P. en Anatole Leroy-Beaulieu.
Voor het Hooggerechtshof werden
Zaterdag en zelfs Zondag de pleidooien
voortgezet, waarbij allereerst de onschuld
van den heer De Ramel werd bepleit,
daar hij noch met Déroulède, noch met
Buffet iets uitstaande heeft gehad. De
heer De Vaux verklaarde ronduit, dat
hij zijn leven lang voor den koning zou
strijden. Daarna werd Déroulède naar
binnen geleid, die een woord ter gunste
van Barillier sprak. Zijn beginselen nog
maals uiteenzettend, verklaarde hij geen
persoonlijke eer, maar alleen het heil
van Frankrijk te beoogen.
In de zitting van Zondag verdedigde
Guérin zich zeif tegen de beschuldiging,
dat hij op de agenten had willen schie-
en verklaarde, dat de regeering bij dit
heele proces een werktuig was in de
banden dei joden.
De debatten zijn Dinsdag gesloten,
nadat allerduidelijkst in het licht was
gesteld, dal do regeering en haar aan
hang in deze zaak een erbarmelijk
fiasco maakten; de onthulling en ontmas
kering van een komplot tusschen anti-
republikcinsche samenzweerders is op
niets anders uitgeloopen, dan een ont
hulling van minder fraaie praktijken
der bewindslieden in het arme Frank
rijk. De heeren baron de Vaux, Godefroy
en ilo Ramel zijn dan ook reeds vrij
gesproken.
In de zitting van Woensdag werden
Barillier en Dubuc mede vrijgesproken.
Déroulède werd schuldig verklaard.
Het Hooggerechtshof besliste echter,
dat voor den beschuldigde verzach
tende omstandigheden aanwezig waren.
Guérin werd mede schuldig verklaard,
doch geen verzachtende omstandighe
den werden aangenomen.
Koning Humbert van Italië heeft 31
Dee. j.l. een amnestie uitgevaardigd, die
zich uitstrekt over misdrijven iegen de
wet op de openbare veiligheid bij open
bare vergaderingen, persmisdrijven, mis
drijven tegen de vrijheid van arbeid,
FEUILLETON.
Schuld en boete.
1) Ia ee
ae der voorsleden van Weenen woonde
in een ond huis de familie Weitmann, beslaande
uit Je echtgenooten van dcien naam en uil
hunnen zoon Frederik of Frils, aooals uien hem
noemde lol dezen zoon bepaalde zich geheel
hun doen en laten.
Weitmann was boekhouder in de stad in een
groolcn papierhandel, dagelijks ging hg op een
vasten titf naar zgn kantoor en teerde 's avonds
naar huis terug. Zijne vrouw bestierdehel
huishouden zonder meid, was een stille, beza
digde vrouw, die dikwijls ecDc zucbt slaakte,
veel naar de kerk giDg, ven haren raaD koD
dat jammer genoeg niet gezegd worden - en
haar huishouden uitmuntend in orde hield-
Tegen haren man scheen zg altijd onverschillig
en had slechts teederheid voor haren zoon, maar
ook deze liefde scheen door een pijniyke neven
gedachte gedeeltelijk gestoord te wordeo. Ook
Weitmann zag er somtijds eigenaardig
houdend uitslechts in den omgang met
zoon toonde hjj zich «at opgewekter,
deze was zgn eenige vreugde, zijne hoop, zgn
trots, zjjn eerzuchtUil dezen jongen moest
iets bijzonder» groeien en niet zoo'n ellendige
schrjjver als hp zeildeze moest zich opwerken
in boogore kringen, daar eene betrekking mach
tig worden, rijkdom on eer Inoogsten, en daarom
:h geen oller,
n in dezelldt
liet hjj hem studeeron en ontzag zi
it hem hierdoor werd opgelegd.
Beide echtgenooten waren vroegei
lustig en vrooljjk geweest als aoden
omstandigheden, en de verander
i plaats gegrepen, dateerde sedert een
pijnlijke gebeurtenis, waardoor eeo diepe indruk
•emaakt werd opjhuo gemoedover hun verdere
even lag dan ook een zwarte schaduw, welke
ook door den tjjd niet verdween. Deze gebeurtenis
was het verlies eens vriends, onder vreeselijke
omstandigheden, van wien aanstoods meer ver
teld zal wordenandere menschen verliezen
hunne dierbaren, hunne vrienden, doch herstel
len zich na ecnigen tjjd van de geleden stagen,
de Weitmann» bleven echter van af dien tijd,
hoe ".al ik bet zeggen, veranderd, onrustig, stil
in zich zelt gekeerd de Ijjd, welke anders
alle wonden heelt, scheen op hen geen veran
dering ten goede te brengen.
Deze vriend, de postbeambte Hermann, was,
nadat hp na een kort huwelijk weduwnaar ge
worden was. de dageljjksche gast der familie
Weitmann geworden, bjj wie hjj, als zjjne be
roepsbezigheden het hem toelieten, zijne avonden
placht door Ie brengen. Reeds bij
zijner vrouw hadden dc families met elkaar
omgang gehad, en toen Hermanns ironw was
overleden, hem eeo tweejarig dochtertje nalatend,
waren de Weitmanns zijo alles geworden en hjj
sloot zich daarom des Ie nauwer bjj hen aan.
Wjjl zjjne bezigheden hem dikwijls van hnis
hielden, was het hem onmogelijk zijo kind bg
zich te houden. De Weitmanns hadden
te doen met hunnen zoon, die reeds hel
urn bezocht, en konden, hoeveel vi
ook voor Hermann koesterden, zjj
iegelijk tot zich nemen. Zoo wus de
zaakt geweest zijo I
te bi
men, om de waarheid te zeggen, nanwlijks
wist, dan dat zjj kort geleden haar echt
genoot had verloren. Deze vronw was hem
bare schijnbaar nette, beschaafde manieren,
voorgekomen als iemand, die mcD vertrouwen
b'u kon niet lang talmen, meerdere pogin-
m het kind onder dak te brengen, hadden
achipbrenk geleden, en daarom had lig het
je, wat hg van de weduwe gehoord had,
liet genomen en haar het kind, togen een
goed kostgeld, toevertrouwd.
Vijf jareD later was ook do vader van hel
od uit dit leven weggerukt. Op eene der
spoorlijnen, welke van Weenen naar het noor
den des lands leiden, had teogevolge van ver
keerden wisselstand eene botsing plaats gehadt
waardoor verscheidene wagens verbrgzeld wer
den en ook de waggon, waarin de post was.
De ongelnkkige Hermann, die nog kort vóór
de afreis bg Weitmann big Ce moe hel avond
maal gebruikt had, bevond zich met nog een
postbeambte in de waggon en beider lgken
waren na veel vergeelsche moeite onder de
versplinterde wagens te voorschgn gebracht.
Als we er na nog in 't kort bgvoegen, dat de
dochter van den veroogelukle door den boek
houder Weitmann, die als voogd van de
Pauline optrad, bg jufrouw Klaver vandaan
genomen werd en in een weeshuis werd ge
ïnde feilen in de levensomstandigheden dei
irsonen, die en dit verhaal voorkomen, er
hebben we met allen op één na kennis ge
kt; wij zullen nu dan ook don lezer mei
d, den held van ons vcrhnal, zooals mer
hoofdpersoon gcwoonlgk noemt, bekent
de prettige, maar wel wal bejierkle woning
lamilie Weitmann staat in de middelste
kamer de helder gedekte lalel, waarop voor
drie personen is gedekt en waaromheen de
reeds grijzende huismoeder zich bezig houdt,
nu en dan naar de keukon gaande, waaruit,
zoo dikwgls Je deur opengaat, een hoerlgke
geur verkon ligt, dat het maal ieder oogenblik
kan worden opgediend. Daar klinkt de bel.de
moeder opent de deur van de gaag en uen
jonge, slanke man van ongeveer Iwee en twin
tig jaar treedt binnen en heel tgne moeder
hartelgk welkom.
,Is vader nog niet thuis vraagt hjj.lk
heb een gedachten honger!"
.Dat doel me genoegeogeelt zijne moeder
ten antwoord. ,Hg zal wel niet lang op zich
.Men zou baast niet kunnen gelooven," sprak
de zoon verder, terwgl hg zgn overjas ophing,
.dat men in bet hospitaal by het aanschouwi
van die duizendvoudige ellende zgoe eetln
bgna zou verliezen, maar men gewent aan alli
als dokter wordt meo ten slotte verhard. We
hebben vandaag np de kliniek eene operatie
gehad, eene, nu ja de naam doel nielo ter
zake. Zeer interessant I Do arme kerel I Daar
in jawel, daar kwam mgoheer Weitmann
,Zoo, ben je er al Frits? 't Spjjt me, dal ik
je heb laten wachten
De oude man, die achter in de 7gftig kon
jn, zag tot zijnen zoon op, alsof hg verplicht
as zich te verontschuldigen, met eene soort
in onderworpenheid door beide oudera werd
behandeld.
.Weet ge al iels naders van je examen?"
.Neen," antwoordde Fril», .maar 't zal wel
iet lang meer duren, 't Is me om 't even,
anneer het zgn zal, ik goloof dat ik genoeg
zaam voorbereid ben."
.Dat betwgfel ik niet," meonde de oude man,
.maar pas op, als het eenmaal zoover komt,
uwe godsdienstige zienswg'ze verraadt, want als
de professoren zoo iets merkten, dan droop je
„Dat is de vroes toch wel wat vergedreven,"
sprak Frits lachend, .maar mgne overtuiging
steek ik niet onder sloelen ol banken, voor wie
ook. In onze dagen, na de wereld op een
keerpunt staat, moet men wel degelgk een vaste
overtuiging hebbende jeugd is nu anders dan
in uwen tgd, vaderzg ziet de gevaren, welke
de maatscbappg bedreigen, dnidelgker don deze
door ouderen van dagon worden ingezien, lk