Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 44.
Zaterdag 27 Januari 1900.
Dertiende Jaargang
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Yeenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie meenden:
Franco per postf 0,40.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
BureauBreedestraat, E 349, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Adrertentiin:
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meer- 0.05
Het jaar 1899.
111. (Slot)
In vluchtig overzicht aan de Nieitute
Wereld gewijd, noemen wij het meest
expressief feit: het koncilie der Zuid-Ame-
rikaansche bisschoppen, op uitnoodiging
van Z. H. te Rome gehouden. Van zulk
een particulier koncilie, waartoe een hall
werelddeel is geroepen, was geen prece
dent. Een Duitseh liberaal blad meende
omtrent een der dekreten goed te zijn
ingelicht en deelde zijn licht mede.
Jammer voor hel blad, dat op de ont
hulling een: er ingeloopen volgde.
Een jaar zonder revolutie in een der
Z.-Amerik. Republieken lelt niet mee.
In 1899 was het in Venezuela woelig, en
bij zijn geschiedboek is een treurige blad
zijde gevoegd, door de heiligschennissen
bij deze revolutie gepleegd. Begrijpt 't
Janhagel door kerkschennis hel best van
zijn haat te doen blijken jegens het ge
zag van den Soeverein-God
Vele cijfers en hooge sommen zijn
genoemd in verband met een verbin
dingskanaal tusschen de twee groote
Oceanen, 't Niearagua-kanaal, misschien
blijven die cijfers in portefeuille, want
weer wordt gesproken van voortzetting
en afwerking van het Panama-kanaal
een troost voor de aandeelhouders.
De Ver. Staten hebben weinig pleizier
van hun op Spanje afgevochten kolonii
Cuba mort en mokt, en plooit zich noode
onder den nieuwen meester. Erger nog
bij de Pilippinos. Die achten zich weder
rechtelijk onder de vlag met sterren
strepen gebracht, wat volgens hen bet
Vredes-traktaat niet rektiliceerde. Dien
tengevolge is 't een verwoede strijd tegen
die eilanders, en komt het tot een
rilla oorlog in een Archipel wordt die
eindeloos.
Van Amerika's westkust steken
over naar Azië en zien Ruslands zorg
omzjjn Siberisch eskader op geduchten
voet te houden. Nog een tijdje en de
Trans-Siberiaansche spoor brengt de
Aziatische produklen op de Europeesehe
luarkt en de Kus is wel zoo beleefd een
deel der produklen uit het Rijk der
Langstaarten naar eigen lijnen te trekken.
Die Langstaarten liepen gevaar hun
keizer te verliezen door den dood, maar
't gevaar week. Trouwens 't zou weinig
hebben gewijzigd, Tanle-llcgcntes zou
tijdig gezorgd hebben voor een
adoplie. Richtte do gepantserde vuist
'rins Ilcimich veel uil? Denkelijk
wel op Duitsch-poliliek en ook handels
gebied. want op laatstgenoemd terrein
drijlt Germania handel, naar de allures van
groote mogendheid, ook op godsdienst-
terrein .Misschien is aan zijn invloed
te danken de proclamatie der Keizerin,
die Christen te zijn toelaat, en de Chris
tenen te vervolgen verbiedt. De procla
matie wordt natuurlijk overtreden, maar
biedt toch meer houvast lol bestraffing
der vervolging en tot schadevergoeding
aan de slachtoll'ers of hun rechtmatige
betrekkingen.
In Centraal Azië luistert de Moskoviel
naar hel kanon in Transvaal, en voelt
landhongcr ontwaken. Komt de Brit in
last met zijn Indië mettertijd, dan wil
de Moskoviet er bij zijn. De eerste
veehting betrof Herat; verder liet hij
10000 (of C000O) rnan een proefrit maken
met den ijzeren weg van Tiflis
Centraal Azie. Dit zal wel niet in strijd
wezen met de Vredcs-konfercncie!
Afrika was in 189'J het slagveld of
liever hel slachtveld. .Sadir Kitchener
sabelde de .Mahdisten neer, zonder par
don en stoorde zich aan geen aanspraken
van Frankrijk of Fashoda. Trouwens
Frankrijk had hel te druk met de Dreyfus-
ade. Thans nioeL Lord Kitchener Lord
Roberts helpen om de Transvalers op
hun kopjes en in bun laagers klein te
krijgen.
't Kost al vast eenige (luizende man
schappen en ettelijke milliocnen ponden
meer. Niemand zal 't 1 evi c i len
ook ondanks de besnoeide berichten
dat Albion binnen kort voor een ander
gevaar staatde roerigheid van bet
Hollandsch element
Die beweging (e fnuiken zal regimenten
kanonnen kosten. Is ze te fnuiken V
Zoo neen, dan onder de leuzeZuid-
Af rika voor tien Zuid-Afrikaaudcr, gaal
de Kngelsche vlag tot aan de Kaap voor
goed omlaag. Verdiend slot der briganlcn-
politiek van Jo Chamberlain.
En hoe staat het wel in onze Oost'. Onze
strijdmacht te water en te lande is onvol
doende, en bij konllicl niet eens een
aanval met Albion?— loopen we gevaar
van besnoeiing onzer telegrams. .Maar
in Atjeh is winstc, Toekoe Oomnr is
toch doodgeneraal llcutz klopte de
l'edireezen en nu zijn de Uatakkcrs aan
de beurt.
En de goev. gen. Jhr. Van der Wijk,
die met eere en onder moeilijke omstan
digheden zijn ambt vervulde, vervangen
door generaal Roseboom en daarmee
een militair zetelende te Buitenzorg, 't
verwekte in ons land een lichte emotie.
Nog een vluchligen blik over onze
onmiddellijke omgeving.
Bij 't hoofdfeit van 1899, de Vredcs-
konfercncie, was den Haag hel glans
punt, maar verduisterd door de buiten
sluiting van Z. II. den Paus en van de
Z.-AI'r. Republieken. De Katholieken waur-
decren hoogelijk 't schrijven der Koningin
aan den H. Vader, maar de Katholieken
zouden liet in hun Vertegenwoordigers
geprezen hebben, indien deze een motie
van afkeuring aan de Regeering hadden
voorgelegd. Wat Leo XIII in vol kon-
sislorie brandmerkt, behoeft de Katho
liek niet met zijn Nederlandschap te
dekken, 't Pluimpje daarvoor is onbe
geerlijk.
Builen 't Parlement verdedigde Kuy-
per in den Standaard, tot verheuging
der Ctiristelijk-Historischen, Leo's buiten
sluiting, omdat hij seculaire macht mist.
Wel vreemd, want zelf de Waarborgc-n-
wet kent in Zjjn Vatikaan den Paus toe
wat des soevereins is. Is zoo iets ook
to-gekend aan hel hoofd der Confucianen
in China Voorts is tusschen den I'aui
en de afgezette vorsten geen pariteit
wal den II. Vader is ontnomen, bet
Erfgoed van Sint I'ieler, behoort aan
de Katholieke Kerk.
De Ongevallenwet is er, zonder onge
val voor T ministerie of de wet langen
tijd zonder wijziging zal werken leder
weet beter. Jammer dat hel groote
mdement-Kuyper viel, en nog wel
met hulp van de helft der Katholieke
leden. Zij achtten de toekomst in gevaar
indien hel ontwerp zakte. Och kom
n de Regeering kwam iu gevaar.
Op den duur smaakt bet onzen kiezers niet
dat gemis aan eenheid onder onze leden;
en dat gedurig beroep op .vrije kwes
tie" verveelt ook. Thans dreigt school
dwang en hcrhalings-onderwijs, bestreden
door bijna de gchecle kalli. pers in
Nederland op zeer enkele uitzonderingen
na. Trouwens sedert het denkbeeld van
persoonlijken dienstplicht werd gelan
ceerd, schijnt Nederland telkens censlukje
vrijheid door dwang vervangen te zien.
In 't zicht is nogeen verhooging
van 'I jaarlijksch inilitickontingent, als
of Zuid-Afrika niet leert, dat de best
gedrilde en geschoolde soldaten aan een
natie de overwinning niet waarborgen.
Vergader met uwe voorzaten Anno
1899! hel oude onrecht hebt ge gelaten
zooals het was, ge hebt er nieuw bij-
getast. Is de Vredes-konforeneie oor
spronkelijk geweest, de utopie van een
edelen droomer, de uilkomst was een
komedie. Moge 1900, het jubeljaar, goed
maken, wat gij te herstellen achterliet.
Van mensehen-macht en menschen-wijs-
hcid verwachten wc weliswaar niet veel
ons betrouwen steunt op God, die der
Koningen Heer is, en het lol der Vol
keren leidt.
BUITENLAND.
Het nieuwe üoslenrijksche ministeiie-
Von Kiirber beeft eene uitnoodiging ge
zonden lot de verschillende politieke
partijen om verzoening onderling te
bewerken op een Duilsch-Tsjechische
Conferentie. De Duilschors eischen vol
doenden waarborg voor de samenroe
ping van den Rijksraad tegen einde
Februari, ten einde de staatszaken langs
den parlementairen weg weer te kunnen
voeren. Veel Oostenrijksche bladen koes
leren de hoop, dat nu de begeerde
verzoening wel zal tot stand komen.
Hierover sprekende zegt de Wiener
Abendjioet„De nieuwe Regeering be
schouwt de beslechting van den strijd
tusschen de nationaliteiten als haar
meest gewichtige taak. De strjjd heeft
door zijn langen duur de geesten een
zijdig en de gemoederen hartstochtelijk
gemaakt, de energie van het volk ver
lamd, de sociale verhoudingen ernstig
benadeeld en zelfs vragen naar den
achtergrond gedrongen, waarvan liet
algemeene volksbelang de onmiddellijke
beantwoording eischte. De erkenning
van deze ernstige nadeelen heeft in alle
kringen de overtuiging gevestigd, dat
de nationale strjjd onverwijld moet
worden beëindigd, of althans tot gerin
gere verhoudingen moet worden terug
gebracht. De ervaringen der laatste
jaren hebben geleerd, dat de nationale
vraagstukken slechts dan een goede op
lossing kunnen vinden, wanneer deze
laatste voortkomt uit een volkomen over
eenstemming onder de belanghebbenden.
Gematigdheid en offervaardigheid kunnon
een redelijk vergelijk voor de nationale
twistpunten mogelijk maken."
Moge de verwachting dezer organen
niet worden teleurgesteld en er nu ein
delijk eens wat meer eensgezindheid
gaan heerschen.
Op de velden van Zuid-Afrika is de
oorlog met vernieuwde verbittering her
vat omtrent den uitslag wordt het pu
bliek als steeds in hoofdzaak onkundig
gehouden, waardoor de opgewondenheid
onder het Engelsche volk steeds toeneemt.
Het geduld van dit volk wordt wel op
een harde proef gesteld. Omtrent den
strijd, om het ontzet van Ladysmith,
die in het laatst der vorige week reeds
aanving, is nog weinig meer bekend, dan
enkele vage telegrammen, die de gewone
eensuur hebben ondergaan. Het departe
ment van oorlog zag zich echter toch
genoopt om Dinsdag j.l. te verklaren, dat
binnen twee of drie dagen noch van Bulier
noch van Ladysmith beslissend nieuws
kon verwacht worden, daar Buller's ope
ralies noodzakelijk van langdurigen aard
zijn.
Inlussehen verschoen een telegram uit
hel Boerenkamp aan den Boven-Tugela
onder datum 21 Jan. waarin het vol
gende wordt gezegd:
„Nadat commandant Botha Zaterdag
morgen hel voortrukken der Engelschen
bad belet, werd verwacht, dat er een
tijdperk van rust zou zijn tot Maandag,
maar in den namiddag werd opgemerkt,
FEUILLETON.
Schuld en boete.
4) Ungeveer veertien dagen na liel ongeluk
kwacr
munb<
r Weitma
zich voor als de vriend van 4
en als voogd van 20n kind. Uil
besloot juffrouw Klaver terstond
fluisterde bjj haar dan ook toe,
dat li
Toen juffrouw Klaver nu met mijnheer Weit-
mann alleen was, begon de boekhouder (net
een zekere verlegene deltigheid ,U waart ook
zeker zeer getroffen door deo dood van onzen
vriend Hermann hier baalde do juffrouw
baron zakdoek voor den dag ja, het was
zoo verschrikkelijk dat zelfs bjjna onbekenden
hm en vooral u, juffrouw, die hel wee
klagen van het kind moest aanhooren een
bef kind, die kleine hm maar er is nu
eenmaal niets aan Ie doen en wij zullen er
nu aan moeten denken, wat er verder met
haar moet gebeuren
,U zult Pauline toch niet van mjj willen weg
nemen sprak juffrouw Klaver boos.
.Heeft mjjnheer Hermann n 't kostgeld ge
regeld betaald?"
De aangesprokeno bedacht zich een oogen-
blik. Alle geldaangelogenhoden tusschen haar
en Paulines vader waren atcods op de eenvou-
digsto manier zonder quitantics ol dergelijke
.Daar zou Ik eerst mijne rekeningen op moe
ten nazien," sprak zjj, .juist, zoo is het, het
laatste half jaar is het kostgeld niet betaald."
.Zoo? Dat verwondert mij, de overledene
was anders zeer nauwgezet. Overigens zal ik
uwe schuldvordering voldoen, maar groot is
hel vermogen vau het kind niet. Eenige hon
derden guldens werden gevonden, meer niet."
„Wat?" riep juffrouw Klaver, .meer niet?"
En daarbjj zag zjj den voor haar ziltendeo
boekhouder met haar doordringende grjjze
oogen aan, zoodat deze den blik afwendde.
,En wat moet er nu met het kind gebeuren
vroeg zjj na een oogenblik stilzwijgen, gedurende
welke zjj zoowel als mijnheer Weitmann hunne
eigene gedachten den vrijen teugel lieten.
,Ja, ziet u," zeide deze ten slotte, .walbljjlt
er anders over dan Pauline in 't weeshuis te
doen? Daar krijgen de meisjes van de Zus
ters een goede opvoeding, wat te huis veel te
Daar klonk de bel. Jnffrouw Klaver deed
open en kwam binnen met eene harer kennissen,
die gekomen was om baar een bezoek te
brengen.
Het onderhoud was daarmede verbroken, zoo
als de heer Weitmann begreep uit een hetee-
kenisvollen blik van juffrouw Klaver. Hjj bleef
nog een poosje zitten, en nam deel aan hel
gesprek, dat over weinig beleekensnde onder-
ging daarna heen, en to
iw uitliet, fluisterde deze h
eriger, voor heden is er niets aan te doen
uit die - daarbjj wees zjj op de deur der
mer gaat niet zoo gauw heen, en in zoo'n
Toen juffrouw Klaver dien uvo'nd ter ruste
ging, kon zjj in lang de slaap niet vattendui
zenden verschillende gedachten doorkruisten
haren geest, ja zij stak zelfs de kaarsen weer
aan, stond op en bracht uit eene lade harer
kast icne portefeuille voor den dag, waarin
verscheidene papieren bewaard werden en nam
er eene lijst uil, die zjj nauwkeurig onderzocht,
waarop zij alles weder zorgvuldig wegsloot.
Spoedig daarna ging Pauline naar hel wees
huis, inaar de omgang met vrouw Klaver en
de hoor Weitmann werd hierdoor niet verbro
ken dikwijls kwamon z(j bij elkaar, hetzjj hjj
haar aan huis of in oen kliin restaurant, waar
Weitmann zijn twaalf-uurtje placht te nemen -,
bij deze gesprekken toonde zich Weitmann
meestentijds zeer boos, hetgeen echter veelal
daarmede eindigde, dat hjj eenige bankbiljetten
uit zijne portefeuille nam en ze juffrouw Klaver
overhandigde, die ze bjj zich slak en met het
beminnelijkst gelaat afscheid nam van den
gever, die haar met boosaardige blikken nakeek.
Weder zjjn ettelijke jaren vervlogen sedert
wjj den jongen doktor in zjjnen familiekring
hebben leeren kennen en deze was nu in de
praktijk gegaan. Hjj woonde nn niet tneer hjj
zijne ouders doch had een eigen woning be
trokken. Eenige gelukkige genezingen Jiadden
hem een goeden naam bezorgd, hjj had de
armenpraktijk gekregen en de behoeltigen kon
den zijne goedheid en medegevoel niet genoeg
dame, welke bjj vau
ariyke
der rjjkdom wist, scheen hjj evonwel nog niet
gelukkig.
Pauline was na voltooide opvoeding nit hot
weeshuis gegaan en bevond zich nu als ka
menier bjj eene grafelijke familie, waar zjj
met hare betrekking best tevreden was. Do
heer Weitmann had, zeer lol zjjn genoegen,
sedert lang niet meer van juffrouw Klaver ge
hoord. Waar was zjj V Deze vraag zullen we nu
Op zekeren dag werd l)r, Weitmann door
een zjjner collega's, wien eene familiezaak met
zjjne ouders naar zune geboorteplaats riep,
verzocht voor eenigen dagen in het hospitaal
der gevangenis voor Item op te treilen. In de zaal,
waarhoen hij door de bewaakster gebracht
werd. lag maar eene paliente. Een geestelijke
zat naast haar bed, een boek in de hand hou
dend, waaruit hjj scheen te hebben voorge
lezen, want hjj sloot het en stond op, toen de
dokter binnenbad. Een blik op het boven het
bed aangebrachte bordje deed hom haar hor-
kennen als juffrouw Klaver, ljjdonde aan tnbor-
_N'u, hoe gaat het?" vroeg hjj der paliente,
haar uit gewoonte de pols voelend. Deze zag
haar verwonderd en geschrokken aan.
„Komt Dr. B. niet terug?" vroeg zjj.
„Ja wel. Hjj is maar een paar dagen afwe
zig en nu moet ge het maar met mjj voor liel
,Nn, dat is te
i, ik ki
t toch niet
geholpen worden. Zooais ge ziet is deze gees-
teljjko bezig mjj voor te bereiden." Zjj zuchtte.
Nog eens viel zijn blik op het bordje. Kla
ver Dien naam kende hjjwas niet de kleine
Paulino Hermann bjj een zekero juffrouw
Klaver in huis geweest? Gezien had hjj haar
uooit en ook was er steeds vau haar in bedek
te termen gesproken. Haar toestand was hope
loos, dat zag hjjen als zjj nog eeoige dagen
te leveu bad was liet veel. Hjj sprak baar
daarom moed in, doch zeide baar tevens, dat
zjj daarom hare godsdienstige plichten oiot
moest verzuimen, want in de genademiddelen
der H. Kerk lag toch de grootste troostnadat
hjj daarna uog enkele woorden met den pries
ter tiad gewisseld, ging bjj heen, om de overige
zieken te bezoeken.
„Wat heelt die vrouw op No. 9 gedaan
vroog hjj bij het heengaan aan den govangonbe-
„Openljjk bedrog, geloof ik, hare zaak is
nog oiet voor geweest."
.Die zal ook niet voor komen," zeide Dr.
Weitmann. ,De ongelukkige heeft maar een
een paar dagen meer te leven."
„Nu, dat vereenvoudigt de zaak," meende de
cipier lachend en liel den dokter uit, de deur
achter hem sluitend.
Den volgenden dag trof de dokter de zieke
alloeuzjj was zeer afgemat en hare stem
uauwljjks hoorbaar. Op haar met diepe voren
doorploegd gelaal stonden zweetdroppels en
bare grauwe baren hingen in vochtige lokkon
om haur vermagerd gezicht.
{Wordt vervolgd.)