Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 10.
Zaterdag Juni 1900.
Veertiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn. Barneveld. Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATEBBAG.
Abonnementsprijs par dria maanden i
Franco per postf 0,44
Afzonderlijke r
BureauBreedeatraat, E 349Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs dar Adrsrtsntdtn
Van 1 tot 6 regelsf o.30
Voor iederen regel meer- 0.05
O uiterlijk Vrjjda|*TODd
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
Technische verbetering.
Het is geen lof voor oud-minister
van Houten, dat zijn Kieswet, na één
keer over 't geheeie kiesland te hebben
gewerkt, een begin van slooping onder
gaat. Ja wel, dat heettechnische her
ziening de nieuwe technicus, minister
Borgesius, kwam op het kussen door
den uitslag der eerste verkiezingen vol
gens de wet-van-Houten, en hij han
teert al het breekijzer tegen die wet.
Is dat netjes?
Die prachtige wet heeft leemten, er
zijn bepalingen in de praktijk minder
goedwerkende- De praktijk 1 en de
machine ontwikkelde maar eens haar
volle paardekracht. Soms is de afdoen
de grond voor de beperking van een
welstandskenteeken niette vinden. Wat
prulwerk heeft dan de Kamer in 1896
aangenomen
Naar het heet laat 't ontwerp-Bor-
gesius den grondslag van v.-Houten's
wet onaangetast. Hoe naïef! want met
weggraving van den grond zakt het.
getimmerte finaal in mekaar. Of het niet
alvast den grond verzwakt en den bij
stand der Kamer afwenkt voor radika-
ler slooping?
Een ding blijkt duidelijk én uit de
kritiek èn uit de nieuwe techniek een
aantal Nederlanders, die, naar gezegd
werd, leden aan kiesrecht-honger, malen
niet om de edele gave hun aangeboden.
Bjj de jongste herstemming te Haarlem
waren wel 3000 kiezers absent.
Welnu, trekken inleg op Rijks-posl-
spaarbank, de bepalingen omtrent loo-
nen minder kiezers dan verwacht werd,
het sleepnet worde ruimer. Het nieuwe
net is nog wel geen wonderkuil, maar
belooft zeker groote vangst.
En wat is de vangst? Wat verhoopt de
Minister, die leukweg als een onschuld-
je verzekert: bij principiëele herziening
der Kieswet zou reden zijn om 't ver
band tusschen belasting-betalen en
kiesrecht te verbreken, maar in deze
geen voorstel doet en alleen technische
herziening voordraagt
Meer 6e/<wfiny-kiezers. Volgens de ver
ouderde wet-van-Houten, art. la moest
over "t volle laatst verloopen dienst
jaar zijn aangeslagen in één of meer
der Rijks-direkle belastingen. De Mi
nister grijpt de pen en schrapt 't woord
Meer loon kiezers. Art. 1, 2c alinea
eischt 13 maanden dienstbetrekking bij
een persoon (op 31 Januari, sedert le
Januari van 't verloopen jaar). 13
maanden, bij ons snel leven van heden
is dit een periode uit den tijd der Pa
triarchen. Zijn Excel. Borgesius, man
van onze dagen, vergunt in dat tijdperk
tweemaal van betrekking te verwisselen
zonder kiezer af te raken. Dit komt
aan weggestuurde stakers ten goede.
Meer spaarbank-kiezers. Eenjarig eigen
domsrecht van inleg minstens f 50.—
in de Rijkspostspaarbank gaf kiesrecht.
De som blijft, maar de inleg mag ook
op een andere spaarbank zijn. blaakt
echter die particuliere spaarbank hare
betalingen dan stokt ook het kiesrecht.
Meer examen-kiezers. De nieuwe edi
tie-kieswet omvat ook examens, niet
van regeeringswege afgenomen. Oud-
tijds-Ao 1890 telde alleen mee, wan
neer 's Lands Overheid u had geëxa-
meneerd. Ook worden geneesmiddelen
niet meer als benoodigdheden in den
zin der wet aangemerkt.
Weet de lezer nog, dat ook voor de
huur- cn loonkiezer met eigen aangifte
wordt gebroken, dan geeft dit kijkje,
althans in de hoofdpunten, de nieuwe
Techniek vrij volledig ierug.
Konstilutionalisme of parlementaris
me noemt zich het beste stelsel in 't
gebruik't geeft echter raren indruk,
dat telkens peuleren aari een der hoofd
pijlers, dat roeren van den grond.
Heeft 't ontwerp een achtergrond,
nl. een toeschietelijkheid jegens de Li
berale Unie met niet uitgesproken
wensch, dat zij met haar zucht naar
„Algemeen Stemrecht" niet den boel
verbroddele Maar komt er geen groep
liberalen ten bljjke van geen ver
steening te zijn voorstellen om de
kiesbevoegdheid twee jaren le vervroe
gen en te brengen van 25 jaar op 23
lentes Ook het ontwerp „Ouderlijke
macht en voogdij" onlvoogt op 21 ja
rigen leeftijd, derhalve twee jaren vroe
ger dan nu.
Dal technisch herzien kan ons, Katho
lieken. ijzig koud laten. Oude Wet- van-
Houten, nieuwe Wel- Borgesius, T is
oud lood om oud ijzer, zoo lang niet de
kiestabel wordt losgetornd, die thans
voor ons boven den Moerdijk op eene
doodenlijsl gelijkt. Hel moest onmoge
lijk wezen, dat b.v. in de hoofdstad
Ao 1897 met ruim 37000 kiezers inde
9 districten, 8600 anti-liberale stemmen
eigenlijk weggeworpen waren. Zoo wilde
het een best te doorgronden dekreet
van liberale ongerechtigheid.
Eén .Wijziging der Techniek", slechts
kan ons behagenzij is die waarbij de
ellendige kiestabel, welke onze katholieke
stemmen belet tot haar recht te komen,
worde gewijzigd. Blijft dat hokken, wat
baat het dan ot een duizend of wat meer
kiezers ook naar onzen hoek worden
geschoven
BUITENLAND.
Prins Albrecht, de vermoedelijke troon
opvolger van koning Leopold, is ver
loofd met de 25-jarige Prinses Elisabeth
Valerie, hertogin in Beieren. Z(j is de
tweede dochter van Z. K. H. hertog
Karei Theodoor van Beieren.
De Moniteur, het Belgische Staatsblad,
kondigt dit aldus aan
„Met de inwilliging van den koning,
hebben HH. KK. HH. de graaf en de
gravin van Vlaanderen toegestemd in
hel huwelijk van Hunnen ZoonZ. K. H.
Prins Albrecht van Relgië met H. K. H.
Mevrouw de Hertogin Elisabeth in
Beieren."
Men gelooft, dat het huwelijk te Brus
sel zal plaats hebben in Augustus e.k.
De uitslag der provinciale verkie
zingen in België, is Zondag weder gunstig
voorde Katholieken uitgevallen. De Senaat
iu bestaan uil 59 katholieken en 45
anti clericalen De regeeringsmeerderheid
zal dus in den Senaat 14 en in de Kamer
18 stemmen bedragen.
Wat vooral getroffen heeft is de kalmte,
die overal bij de stemmingen heerschte.
De koning schijnt met deze uitkomst
dan ook zeer tevreden en heeft den
minister-president, De Smet de Naeyer
geluk gewenscht met den uitslag der
verkiezingen.
Niet minder succes hebben de katho
lieke kiezers in Weenen behaald. Terecht
■ht hel Wecner „Valerland" triom
fantelijk schrijven .Als sneeuw voor de
zon zjjn de tegenstanders van Dr. Lueger
weggesmolten." De wakkere burgemees-
Ier, Dr. Lueger, kan nu ten «tadhuize,
Oostenrijks hoofdstad, regeeren met
ie overweldigende meerderheid. Tot
dusverre hadden 65 liberalen en socia
listen zitting in den raad, thans is de
oppositie tot 23 man teruggebracht, ter
wijl de christelijk-sociale partij door 131
partijgenooten vertegenwoordigd wordt.
Dat de tegenpartij hoogst verbitterd
over deze uitkomst der verkiezingen
laat zich denken, maar zal niet beletten,
dat Dr. Lueger met zijn vrienden op
den ingeslagen weg zullen voortgaan.
Alleen aan de schitterende resultaten,
die reeds onder het bestuur van deze
mannen verkregen werd, is dan ook
een zoo buitengewoon succes te danken.
De socialisten hebben in Italië, bij de
laatstgehouden verkiezingen, belangrijk
aan terrein gewonnen. Van 67 is hun
aantal tol bijna 90 geklommen. Het
kabinel-I'elloux verkeert daardoor in
zeer ongunstige omstandigheden. Wel
blijlt de Regeering over eene meerder
heid beschikken, - driehonderd zetels
zijn in het bezit der aanhangers van dit
Kabinet doch socialisten en radicalen
hebben hunne positie zoodanig versterkt,
dat de Regecring waarschijnlijk heel
wat moeilijkheden in den weg zullen
gelegd worden. De kamerontbinding
heeft dan ook het kabinet-Pelloux eer
der geschaad dan gebaat. Vooral te
Milaan hebben de anti-Regeeringsman-
nen zich duchtig geweerd ruim twintig
duizend revolutionnairen brachten hunne
stemmen uit legen een kleine tien dui
zend aanhangers der Regeering. Daar
werd gekozen de socialist Maino, die
het pleit won tegen den oud-president
Colombo Milaan zendt thans niet min
der dan zes socialisten naar de Kamer.
Deze oud-president had in den laatsten
tijd door zjjn kras optreden bij de de
batten de Linkerzijde zeer tegen zich
ingenomen, waardoor hij dan ook ge
tuimeld is.
In cenige liberale bladen deed in den
laatsten tijd het verhaal de ronde, dat
Vrijdag viVir Hemelvaartsdag Fransche
en Duitscbe pelgrims in St. Pieter slaags
waren geweest. Ook de N. Rolt. had
dit praatje in hare kolommen opgeno
men, er nog bijvoegende: .Alleen de
verschijning van den Paus maakte een
einde aan het gevecht!" En wat bljjkt
nu? Dat er van al dat gepraat nieta
waar is. De Voce ilella Verita antwoordt
op deze leugens:
„Wy kunnen formeel de verzekering
geven, dat dit bericht zelfs geen schaduw
van waarheid heelt. Vrydag, den dag,
waarop het door de liberale bladen
verhaalde zou hebben plaats gehad, is
geen enkele pelgrim in de St. Pieter
geweest, daar de basiliek den ganschen
dag gesloten was wegens de voorberei
ding tot de heiligverklaring
Z. H. de Paus verleende dezer
dagen audiëntie aan ongeveer veertig
personen, bij welke gelegenheid de H.
Vader tegen dr. Porsch, een der leden
van de Duilsehe Centrumspartij, deze
hcerlyke getuigenis over Windthorst en
het Centrum aflegde:
.Gjj zjjt een der voormannen van het
Centrum, dat zoo dapper strijdt voor
de belangen der Katholieke Kerk. De
oogen der gcheele wereld zijn op het
Centrum gericht. Gij zjjt een trouwe
leerling van Windthorst. Houd den naam
Windthorst steeds in eerWindthorst
was groot door zyne volharding en
standvastigheid. Blijf uw geheeie leven
getrouw aan zijne principen. Treed tot
het einde uws levens onvermoeid op
voor de rechten der Katholieke Kerk.
Beloof my dat. Breng allen leden der
Centrumspartij mijnen zegen over."
Het katholieke Duitschland mag met
recht trots zijn op zjjn Centrumspartij
Eindelijk is in Frankrijk de Dreyfüs-
zaak van de baan geholpen. Door de
Regeeri- - was een amnestie-ontwerp
ingediend, waarmede de agitatie tegen
Mercier c.s. de kop zou worden inge
drukt. De vorige week kwam dit ontwerp
in den Senaat in behandeling, en daarbij
is het weder zeer woelig toegegaan.
Ook Mercier moest het ontgelden, doch
deze behield zijn kalmte en wierp zjjn
bestrijders o.m. tegen, dat hij niet zou
aarzelen te herhalen, wat hjj in 1894
had gedaan.
Hierop volgde een helsch lawaai, wat
FEUILLETON.
Zij Mt het eiet beleefd.
De laatste moedtrtranen.
t) De nicht *u langzaam voorbijgegaan en
Je morgen bescheen een nog algemalter gelaat.
En toch scheen de kranke 7ervold van eene
blfide gedachte. .Klaravroeg zg, .heeft Erwin
reeds geschreven
.Er kan nog onmogelijk een antwoord ge
komen zgn!" antwoordde de dochter.
•O, ik had znlk een schoonen droom, mijn
kindDenk eens, ik zag Erwin als priester
aan 't altaar, maar :o eene streek, die ik niet
kende,, en er stonden veel kinderen om hem
heen -, zg zongen, maar ik kon hen niet ver-
•taan. Och, 't was maar een droomDaarna
zweeg de goede vronw oren lang: zij we
haar ljjden in 't land der tranen, met bare ge
dachten en blijde verwachtingen in het land,
waar.God hare tranen zou afdrogen."
Daar hoorde zjj voetstappen op de trap. Was
het haar zoon? De post? Neen, het was vader,
en zgne hand, waarin hjj een briel hield, beefde
hjj viel veel meer op den stoel dan dat by er
op ging zitten. Hjj zelf bad tranen in do oogen,
mt hjj het hart der Igdende weer zon moeten
bedroeven, meer hij kon het niet voor hear
verbergen.
.Heelt Erwin geschreven, zei mgn droom in
vervulling gain, vader vroeg de zieke gejeagd.
De vader wilde geen antwoord geven, maar zjj
hield bjj hem aan, het haar mede te deelen
wat bet ook zjjn mocht. En nog voor bjj hei
baar meedeelde vloeiden heete tranen over dr
vermagerde banden der arme zieke. Welnn, hjj
moest het zeggen: .Erwin heeft wedei
jaar nutteloos voorbjj laten gaan. hjj it
door zjjn examen gekomen."
Op nietabeteekenende gronden verontschul
digde bjj zgn gebrek aan kennis en beproefde
zjjoe coders te troosten met de gedachte, dat
duizenden, die thans hooge ambten bekleedden,
bet evenzoo gegaan was.
Hoe meer de vader nadacht over den slag
de toch al zoo zwaar beproefden toegebracht,
des te toorniger werd hjj. Onder woorden,
zooals zjj tot nn toe nog nooit in de zieken
kamer hadden geklonken, wierp hg den brief
op tafel en was op het pont zjjnen zoon te
vervloeken, toen de moeder vol goedheid in
de rede viel: „Vloek hem niet, er staat ge
schreven ,De zegen der moeder bonwt buizen
voor de kinderen, doch de vloek dee veders
doet ze in puin storten." Vervloek hem niet,
vader, schoon het moeilijk valt hem t' 'egenen.
O, Erwin, Erwin, wat doet gg uwen ouders
verdriet aan." Klara veegde bur zwjjgend de
tranen af, de dokter kwam en hiermede nam
het gesprek eene wending.
i-.ng ut deze op den stoel voor de zieke en
voelde haar meermalen den pols. Het wis
geen woord ven bemoediging, dot hjj den va
der voor de deut toefluisterde, en deze bezwe
bijna bij 't vernemeo der waarheidde teekei
vertoonden zich, dat den volgeoden dag de
avondzon eene doods zou beschjjoea. Hel was
de vooravond vao een Lievevrouwen dag. Kla
ra nam op zich hare moeder le vragen, ot zij
niet gaarne nogmaals de H. Communie
wenschle te ontvingen, zooals zjj gewoon was
op Maria-feesten. Gaarne willigde de zieke
verzoek in, en den volgenden morgen kw
de priester, om de zieke voor de laatste keer
met het Brood des Lerens te sterken voor
hare laatste reizaDeze troost kwam nog
jnist intjjds, want reeds sloeg bare pols zwakki
zjj werd reeds koud ea het gebogen hoold hief
zich iangzam op -, plotseling stormde er iemand
in hnis, o hemel, 't was Erwin, de zoo
teljjk verwachte zoon!
Zgne kleeren waren doortrokken met tabaks
lucht, over zjjoe borst bing nog de bandeli<
zjjner clnb, bet gelaat, dat door een wond ra
baren omijjat was, vertoonde een laag, diep
litteekea, een gevolg van een ernstig duel
o God, Erwin in den ban der H. Kerk!
Zoo zag de Moeder, de vrome, stervende n
der baren zoon! Neen, dat kon zjj niet n
lijden, het waa haar laatste blik, haar bert
hield op te kloppen slechte een enkele traan
viel uit hel oog der brave vronw en d
op de bend des zoons, toen hjj zjjn
dera rechterhand wilde vatten. Zjj hoorde den
groet niet meer, welken hjj uitsprak, want
bet oog der moeder was gesloten, en Erwin,
wien de laatste traan der moeder els vnur
brandde, wist niet of zjj hem vergeven
bad. O, welke hartelijke woorden richtten zjjn
vader en Klara tot de afgestorvene, terwjjl
hunne tranen overvloedig neervielen, welke
zegeningen spraken zjj uit over dit in God rus
tende hart der martelares enErwiu.hjj wist
niet, wat bjj zeggen zou en stond zwjjgend en
verlegen voor de afgestorvene. Met zjjne handen
werktuigelijk gevouwen, trachtte bjj een gebed
voor baar te prevelen, doch hel gelukte hem
nietzwjjgend verliet by de ziekenkamer om
.Erwinkom nog eenmaal in hel geheiligd
vertrek, waarin nwe dierbare moeder rnsl!
Ziet ge de bleeke bandea, die zoo dikwijls
voor u gevouwen warenziet ge den nn spra-
keloozen mond, die u zoo dikwjjls wyzo lessen
gatziet ge de gesloten oogen, die u zoo leng
tevergeefs gewacht hebben? Uw laatste blik
heeft heer den doodsteek gegeven. Hoevele
tranen hebben deze oogen vergoten terwille
van uw slecht gedragziet gg die rimpels ia
bet gelaal? Gy bebt de meesteo er in ge
trokken! Nn ia baar gelaat vreedzaam als een
Meiavond, maar een groote smart heeft zjj in
hel gral meegenomenzoo gaarne had zjj den
voel haara zoons op een beteren weg gezien
en dat beeft zjj niet beleefd!"
Gods wegen.
Zon waarlijk al het bidden en weenen, alle
opoffering der groote Ijjderes tevergeefsch ge
weest zyn Zou de zoon zich zoo oowaerdig
gemaakt hebben, dat de zegen ven alle offers
op de moeder lerugviel voor de eenwigheid,
of op auderen, die den zegen waardiger waren
dan Erwin? Nog een lange tjjd scheen het
werkelyk sco. Erwin ging neer de hoogeschool
terug. Hy bleef zyn bandelier dragen, wjjl hy
in den dwazen ween bleef voortleven, det de
vriendschap en zjjn eerewoord hem niet ver
oorloofden uil een gezelschip te treden, welke
de christeiyke grondbeginselen in 't gelaat
sloeg. Daarom droeg hy zyn korpebaadelier
nog steeds, maar zyn bart ondervond daerby
niet de vrengde van eertgds. Z|jne boeken
hielden hem meer bezig den vroeger en zyn
moeders beeld trad niet zelden tneechen deze
op. Het was een schoooe morgen, toen by van
baar gedroomd bed, en nn waa het bem eene
behoefle geworden tenminste thans zgn examen
te doen. Hy slaagde en deed een mooi examen.
Maar, hoe zonderlinghet gelakte hem niet
zich in zyn hert ernstig le verheugen, over
dien ailsleg. De wereld stond nn opeo voor
hem, maar vreemd genoeg, Je wereld verloor
eiken dag aan aantrekkelijkheid. Had hy
zich maar op de theologie toegelegd I De traan,
uit het oog zgner moeder op zjjne hand geval
len, brandde sleede dieper,
