bijzonder met bet tijdelijk belang en
de stoffelijke welvaart in verband
ataat. En bier mag wel worden her
innerd, dat Christus, toen Hij de vraag
had te beantwoorden van de leerlingen
des Doopers: Zijt Gij het die komen
moet of verwachten wij eenen anderen
den aard van Zyn zending onder de
menschen aanduidde uit de beoefening
dier liefde, door te wijzen op den tekst
van IsaiasDe blinden zien, de kreu
pelen wandelende melaatschen worden
gereinigd, de dooven hoorrn, de dooden
verrijzen, aan de armen wordt het
Evangelie verkondigd,Dezelfde Zalig
maker, wanneer Hy zieh uitspreekt
over het laatste oordeel en over de
belooningen en straffen, die alsdan
den menschen zullen ten deel vallen,
betuigt dat Hij op geheel bijzondere
wijze rekening ermeë houden zal in
hoever de onderlinge liefde door hen
in beoefening werd gebracht. En in
dat woord des Heeren vernemen wij,
merkwaardig genoeg, hoe Hij zwijgend
voorbijgaat, wat de taak was der
erbarming, die de zielen vertroostte,
om alleen te herinneren aan de licha
melijke werken van barmhartigheid
en deze aan te merken als aan Ilera-
Zeiven verrichtIk heb honger gehad,
en gij hebt Mij gespijzigdIk heb
dorst gehad en gij hebt Mij gelaaid;
Ik was vreemdeling, en gij hebt Mij
opgenomennaakt, en gij hebt Mij ge
kleed; ziek, en gij hebt Mij bezocht; in
de gevangenis, en gij zijt tot Mij ge
komen.
ken der liefde, ter behartiging van
het geestelijk en stoffelijk heil des
naasten verricht, voegde Christus, ge
lijk iedereen weet, Zijn eigen boven
alles duidelijk voorbeeld. Uit Zijn
vaderhart klinkt ons bier de liefdevolle
verzuchting in de oorenIk heb mede
lijden met de schare, 'i en wij herin-
Deren ons aan Zijn bereidwilligheid om,
zelfs door een wonder, aan die schare
Zijn hulp te verleenen. Van Zijn
erbarming spreekt ons nog liet getui
genis: Hij ging rond al weldoende en
genezende allen, die van den duivel
overweldigd warm.De dienst der
liefde, door Hem opgedragen, werd
allereerst door de Apostelen met hei
ligen ijver ter harte genomeu en ua
dezen hebben zij, die liet christelijk
geloof oprecht aanvaardden, zich vin
dingrijk betoond in liet tot stand
brengen van allerlei instellingen tot
leniging en verzachting der mensche-
lijke ellende, waar die zicli ook ver
toonde. Die instellingen, aanhoudend
meer uitgebreid en vervolmaakt, vor
men het eigenlijke en schoonste
sieraad van Christendom en menscli-
heid, zóó, dat geen onbevooroordeeld
man er zijn bewondering aan kan
onthouden, vooral waar hij in het oog
houdt, hoe geneigd men is vau Dature
om, met voorbijzien van anderer be
langen, het eigenbelang te dienen.
Van het getal dier liefdewerken
mag men niet uitsluiten de stoffelijke
gave, als aalmoes geschonken, waar
Christus zelf vermaant: Geeft tot aal
moezen heigeen overig is. De socia
listen maken daartegen bezwaar en
willen het geven van aalmoezen zien
afgeschaft, als zoude dit beleedigend
zijn voor de menschelijke waardigheid.
Waar evenwel de aalmoes wordt uit
gereikt volgens het evangelisch voor
schrift en op christelijke wyze,
strekt zij noch tot zelfverheffing van
dengeue, die geeft, noch tot bescha
ming van hem, die ontvangt. En, in
plaats van den inensch onwaardig te
zyn, dient de aalmoes veeleer om den
gemeenschapszin te onderhouden, door
het verband van wederkeerig dienst
betoon onder de menscheu te bevorde
ren. Niemand toch is zóó ryk, of ook
by heeft aan iets behoefteniemand
is zóó arm, of hy kan in iets tenminste
anderen van dienst zijn. Van natuur»-
wege is dit zoo verordend, opdat de
menschen onderling met vertrouwen
elkanders hulp zouden vragen en goed
willig die verleenen. Zóó toch staan
gerechtigheid en liefde met elkaar
verbonden, en omvatten zjj op bewon
derenswaardige wijze, naar Christus'
rechtmatige en liefdevolle wet, het
samenstel der menschelyke maat
schappij, terwijl zy voor alle bestand-
deelen ervan eigen en gemeenschap
pelijk heil aanbrengen.
Dat aan de noodlijdende volksklasse,
niet door tydelyke hulp alleen, maar
door zekere blijvende instellingen te
gemoet wordt gekomen, strekt even
eens de christelijke liefde tot eer.
Immers die wyze van hulpbetoon zal
voor degenen, die haar behoeven, meer
zekerheid geven en zich deugdelijker
betoonen. Te prijzenswaardiger nog
is het streven van hen, die den hand
werksman of arbeider zoo trachten te
vormen tot spaarzaamheid en voorzorg,
dat zy, na verloop van tijd, tenminste
eenigermate in hun eigen behoeften
kunnen voorzien. Zulk een streven
vei hoogt niet enkel de waarde van
het diens-betoon, door den vermogende
aan de armen verricht, maar verheft
do armen-zelven, door hen op te wek
ken tot inspanning, ten einde huD lot
te verbeteren. Zulk een streven doet
menig ge 'aar voor den noodlijdende
wijken, behoedt hem tegen onmatig
heid in zyn verlangens en noodt hem
tot de beoefening der deugd. Daar
derhalve dit streven zoo hoogst nuttig
is en zoo in overeenstemming met de
behoef! e onzer dagen, verdient het
zeker de vaardige en omzichtige toe
wijding van alle welgezinden.
Derhalve blyve het vaststaan, dat
dit streven van de Katholieken
het volk een beter bestaan te ve
keren en op te heffen, geheel strookt
met den geest der Kerk en met de
voorbeelden, bij voortduring door haar
gegeven. Of nu de beweging, welke
daartoe leidt, genoemd wordt christe
lijke sociale actie of christelijke demo
cratie, doet zeer weinig tot de zaak
af, indien slechts de door Ons gegeven
vermaningen in haar geheel met de
verschuldigde gehoorzaamheid worden
gevolgd. Doch het komt er ten zeerste
op aan, dat by een onderwerp van
zooveel gewicht ëón en dezelfde geest
alle Katholieken beziele, dat aller wil
en werken één en dezelfde zyn. Van
niet minder beteekenis moet het ge
acht worden, dat de actie zelve, by
versterkt en steun van personen en
stoffelyke middelen, worde vermeer
derd en uitgebreid. Van diegenen
inzonderheid is de welwillende mede
werking in te roepen, welke èn door
hun maatschappelijke stelling èn door
rijkdom èn door gaven van geest en
bart een meer dan gewoon gezag in
den Staat hebben verworven. Indien
de steun van zoodanigen gemist wordt,
zal ternauwernood iets van beteekenis
kunnen tot stand worden gebracht
in het beoogde belang van het volk.
Ongetwijfeld zal zekerder en korter
weg hiertoe leiden naarmate de meest
uitstekende burgers op velerlei gebied
vau werkzaamheid de handen ineen
slaan. Laten dezen dus verlangen
Wij niet meenen, dat het geheel
aan hun goedvinden is overgelaten,
zich het lot der zwakken al of niet
aan te trekken, doch mogen zij be
grijpen, dat zy door hun plicht daartoe
gedrongen worden. Immers men heeft
niet te leven in de maatschappij ieder
voor zyn eigen belangen alleen, doch
ook voor de algemeens belangen, zoo
dat degenen, welke daartoe bij machte
zijn, ook hebben by te drageu tot het
algemeen welzyn voor diegenen, welke
daartoe voor hun aandeel niet iu staat
zyn. Van hoeveel gewicht deze plicht
is, blijkt uit de voortreffelijkheid der
ontvangen goederen, waarmede nood
zakelijk moet overeenstemmen een
strengere rekenschap, af te leggeD aan
den hoogsten Gever, aan God. Dit
leert ook de jammer der ellenden,
welke eenmaal, zoo niet tijdig het
geneesmiddel wordt aangewend, tot
verderf van alle maatschappelijke
klassen zal losbreken immers degene,
welke de zaak van het noodlijdend
volk veronachtzaamt, handelt roeke
loos ten opzichte van zich-zelven en
van de maatschappij. Bijaldien deze
op christelijke leest geschoeide sociale
werkzaamheid hare vleugelen steeds
breeder uitslaat en vrijelijk hare krach
ten ontplooit, staat allerminst te vree
zen, dat de overige instellingen, welke
door de vroomheid en voorzorg van
vorige geslachten reed9 vroeger be
staan hebben en tot bloei gebracht
zyn, óf zullen verdorren óf, als ware
het door de nieuwe instellingen ver
zwolgen, zullen te niet gaan. Deze
en gene toch, als ontsproten uit de
zelfde bronader van godsdienst en
menschenliefde, en door hare natuur
geenszins met elkander strijdig, kun
nen gemakkelijk verbonden worden
en op zóó bekwame wyze samengaan,
dat aan de nooden van bet volk en
aan de dagelijks klimmende gei
door samenvoeging der werkzaamheid
van alle welgezinden op geschikte
wyze het hoofd wordt geboden.
De behoefte immers aan edelmoedige
zielen en vereenigde krachten doet
zich gevoelen en dringend gevoelen,
als men ziet hoe een overvloedig zaad
van rampspoed wordt uitgestrooid eD
hoe vreeselyk-- gevaren ten gevolge
van noodlottige beroeringen dreigende
zyn, voornamelijk door de toenemende
kracht der socialisten. Op sluwe wyze
weten dezen zich in den Staat in te
dringen in de duisternissen van ge
heime vergaderingen, zoowel als in
het openbaar, nu eens door redevoe
ringen, dan weder door geschriften,
sporen zy de menigte aan tot oproer:
met verwerping van de tucht vau den
godsdienst erkennen zy geen plichten
meer, weten alleen van rechten en
verleiden dagelijks grooter wordende
scharen van behoeftigeu, welke door
hun armoede gemakkelijker kunnen
bedrogen en tot dwaling kunnen ge
bracht worden. Het geldt hier zoo
wel het belang van de maatschappij
als van den godsdienst: beiden in hun
eer te bandhaveu moet allen welden-
kenden ter harte gaan.
Opdat deze krachtige samenwerking
naar wensch moge plaats hebben, dient
men zich verder te onthouden van
alle geschillen, welke de gemoederen
verbitteren en verdeelen. Dat derhalve
in dagbladartikelen en in redevoerin-
voor het volk gezwegen worde
sommige spitsvondige vraagstuk
ken, welke van zeer weinig belang
vraagstukken, die niet gemak
kelijk zijn op te lossen en tot welker
juist, begrip een hooge mate van scherp
zinnigheid en meer dan gewone studie
vereÏ8cht worden. Het is zeer zeker
den mensch eigen, omtrent veel zaken
toe te geven aan twijfelingen en van
verschillende meening te zynhun
echter, die met hart en ziel de waar
heid najagen, betaamt het, ook bij
stryd van meeningen, de gemoedsrust,
de bescheidenheid en de onderlinge
welwillendheid te bewaren, opdat niet,
waar de meeningen uiteenloopen, ook
de gezindheden gaan verschillen. Welk
gevoelen echter in vraagstukken,
twijfel geoorloofd is, deze of
gene goedvinde to omhelzen, te allen
tijde beschouwe hy het zich ten plicht
ile stipste gehoorzaamheid te tooneu
ten opzichte der uitspraken van den
Heiligen Stoel.
Doch deze werkzaamheid der Katho
lieken op elk gebied zal nog heilzamer
gevolg hebben, indien al hun vereeni-
gingen, met behoud der rechten van
elke dezer, door één en dezellde lei
dende en bewegende kracht bestierd
worden.
De taak, welke Wü hier bedoelen,
wordt in Italië vervu'd door de instel
ling voor katholieke congressen en
vergaderingen, die reeds meermalen
door Ons geprezen is en aan welke
Onze Voorganger en Wy-zelven de
zorg hebben opgedragen, om de alge-
meene werkzaamheid der Katholieken,
onder bescherming en leiding der
Bisschoppen, te regelen. Evenzoo moge
het geschieden by de overige volken,
indien hij hen dergelijke aanzienlijke
vereeniging wordt 'langetroffen, aaD
welke die taak door het wettig gezag
In deze geheele orde van zaken,
welke teD nauwste verbonden is met
de belangen der Kerk en van het
Christenvolk, blijkt van hoe groot nut
de werkzaamheid kaD wezen van hen,
die het priesterambt bekleeden, en op
hoe velerlei wijzen zy deze werkzaam
heid kunnen betoonen door leering,
wysheid en liefde. Dat het in de
tegenwoordige omstandigheden en
tyden nuttig is tot het volk te gaan
en daarmede op heilzame wyze te
verkeeren, hebben Wy meer dan eens,
tot geestelijken het woord richtende,
Ons ten plicht gesteld te bevestigen.
Meermalen ook, zelfs in de laatst
verloopen jaren, heb1"-" Wy door
brieven aan Bisschoppen en andere
geestelijke waardigbeidbekleeders deze
liefdevolle bezorgdheid voor het volk
geprezen en haar ten volle passend
geheeten voor beide klassen van
geestelijken (seculiere en reguliere).
Mogen dezen echter by het vervullen
van de daarmede samengaande plich
ten een groote mate van voorzichtig
heid en wysheid doen gepaard gaan
naar het voorbeeld der Heiligen. De
arme en nederige Franciscus, de vader
der ongelukkigen, Vincentius a Paulo,
veel anderen, aan wie in geheel de
Kerk de herinnering levendig is, pleeg
den hunne voortdurende zorgen voor
het volk op zóódanige wijze te regelen,
dat zy, daardoor niet meer geboeid
dan biilyk, noch ook hun eigeD heil
uit het oog verliezend, met gelijken
ijver hun eigene ziel tot de volmaakt
heid van alle deugden opvoerden.
Eén punt willen Wy hier eenigs-
zins uitvoeriger bespreken, waardoor
niet alleen de priester, doch waardoor
allen, die zich met de volksbelangen
bezighouden, zich te haren opzichte
hoogst verdienstelijk kunnen maken,
en dit op gemakkelijke wyze. Name-
lyk door gelijkelijk te trachten, indien
de gelegenheid zich daartoe voordoet,
vooral het navolgende door broederlijke
toespraak het volk op het hart te
drukkendat zij zich te allen tyde
van oproei en van oproerlingen verre
mogen houdendat zü de rechten van
ieder ander mogen eerbiedigen dat
~an hun meesters gewillig onder
werping en dienstbaarheid mogen be
wijzen dat zij de zóó heilzame ge
woonten van huislykheid niet mogen
verachten dat zy allereerst den gods
dienst mogen onderhouden en in dezen
een zekeren steun mogen zoeken by
de bekommernissen van het leven.
Van hoe machtigen steun zal het niet
wezen, tot het vervullen dezer goede
voornemens óf wel in herinnering te
brengen het heerlijke voorbeeld van
het heilige Huisgezin van Nazareth
en de voorbede daarvan aan te bevelen,
óf ook de voorbeelden aan te halen
diegenen, welke juist hun armoede
voerde tot de hoogste deugd, öf einde
lijk de hoop te verlevendigen op een
blijvend loon in het betere leven!
Ten slotte herhalen Wy met ver
sterkten aandrang Onze vermaning,
dat, wat ook bijzondere personen of
vereeDigingen op dit gebied onder
nemen, in herinnering behoort te
blijven, dat ten volle aan het gezag
der Bisschoppen moet gehoorzaamd-
worden. Dat men zich niet late ver
leiden door eenige te onstuimige begeer
te om wel te doenwelke, indien zy
er toe leidt de verplichte gehoorzaam
heid uit het oog te verliezen, niet
oprecht is, noch blijvend nut kan tot
stand breDgen, noch Gode aaDgenaam
kan wezen. In den geest van diegenen
schept God behagen, die, met terzijde
stelling van hun eigen meening, gaarne
luisteren naar de herders der Kerk,
als naar Hem-Zelvenhun staat Hy
met Zijne hulp bereidwillig ter zijde,
zelfs by de moeilijksteondernemingen,
en pleegt deze goedgunstig tot de
gewensebte doeleinden te leiden.
Hiermede bebooren samen te gaan
voorbeelden van persoonlijke deugd,
inzonderheid zoodanige, welke den
Christen doen kennen als een vijand
van luiheid en verboden genoegens,
bereid om welwillend zyn rijkdom te
besteden tot nut van anderenstand
vastig en onoverwonnen by beproe
vingen. Van dergelijke voorbeelden
toch gaat een groote kracht uit, om
den heilzamen geest by het volk op
te wekkeneeDe kracht, welke des
te grooter is, Daarmate zy het leven
van aanzienlijke burgers versieren.
Tot u- Eerwaarde Broeders, gaat
Ons vermanen, dat gij, voor de ver
schillende behoeften van personen en
plaatsen, overeenkomstig uw wysheid
en over deze zelfde zaken by uwe
gewone samenkomsten onderling zult
beraadslagen. Uwe zorgen en de kracht
van uw gezag mogen doen leiden, door
voorkomeD, door beletten, er tegen
waken, dat niet door eenigen valschen
waan van weldoen de kracht der
kerkelyke tucht verslappe of stoornis
worde gebracht in de orde, welke
Christus voor Zijne Kerk beeft vast
gesteld. Door de gepaste, eendrachtige
en toenemende medewerking van alle
Katholieken blyke het steeds duide
lijker, dat de orde, de vrede en de
waarachtige voorspoed der volken
nergens meer bloeien dan onder leiding
en bescherming der Kerk, wier heilig
ambt het is, een ieder overeenkomstig
de christelijke geboden omtrent zyn
plicht te onderrichten, de ryken en
de armen door broederlijke liefde
samen te binden, de gemoederen by
wederwaardigheden op te heffen en te
Laat Onze voorschriften en wen-
schen worden bevestigd door deze
vermaning, vol apostolische liefde, van
den H. Paulus tot de Romeinen
„Ik bid u dan wordt .rannderd
naar de vernieuwing uws gemoeds
die uitdeelt in eenvoudigheid, die over
iets gesteld is in zorgvuldigheiddie
barmhartigheid doet in blijmoedigheid.
De liefde is ongeveinsd. Hebt afkeer
van net kwade en hecht u aan het goede.
Bemint elkander met broederlijke liefde,
voorkomt elkander met eerbied. Zijt in
de zorgvuldigheid niet traag; weest blijde
in de hoop; lijdzaam in de verdrukking,
volhardend in het gebed. Voor de be
hoeften der Heiligen weest mededeelzaam;
beoefent de gastvrijheid, weest blijde met
de blijden, iceent met de weenenden.
Hebt tot elkander hetzelfde gevoelen.
Vergeldt niemand kwaad met kwaad;
betracht het goede niet alleen voor God
—aar ook voor alle menschen."
Als on irpand van deze gunsten
strekke de apostolische zegen, welken
Wy u, eerwaarde Broeders, en uw
volk vol liefde verleenen in den Heer.
Gegeven te Rome bij Sint Pieter
_jn 18en Januari 1901, van Ons
Pausschap bet '23ste.
LEO XIH, Paus.
Er h*ü.
- -'V, t-6. - 1 Rom. XIII, t, 5. -
Act. XX, 48. - Htfbr. XIII. 17. - I
- II, 18. - IoaDQ. XIH, 3t-35. -
5- - lb. XXV, 35-36. -
V»'. - "Md. X. 38. - Luc.
Xt, IV - M.ub. VI. J-4 Ad Minis-
Irum Geoeralem Ordio's Fralrum Mioorum. dia
XXV^Dov. an. MDCCCLXXXXV1II. - XII,
