Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 6.
Zaterdag 11 Mei 1901.
Vijftiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort. Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum. Bussum, Driebergen. Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs par drie maanden i
Franco per postf0,40.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
BureauBreedestraat, 18 Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs dar Advartentièn:
Van 1 tot 6 regelsf 0.31
Voor iederen regel meer- 0.01
Bij dit nummer behoort,
een Bijvoegsel
Hoe zullen de Kamer-verkiezingen
afloopen 7
Deze rraag, en 't kan niet anders,
houdt elke partg in deze dagen bezig.
Het Hbld. vermoedt laten we zeg
gen hoopt dat wij denzelfden" toe
stand krijgen als vóör vier jaren, toen
ook de herstemmingen onder de anti-
clericale leus destijds versterkt door
de anti-protectionistische de zege
brachten aan de anti-clericalen.
Ontegenzeggelijk schuilt er kracht in
die leuze. Bij de verkiezingen in 1897
stond het immers uiterst ongunstig voor
de Liberalen, maar de bewuste leuze
schetterde en zij wonnen hel pleit
Alweer wordt die leuze gemeld en 't
roomsche spook voor den dag gehaald. Van
dat soort herhalings-onderwys koestert
de liberalerij altijd de beste verwach
tingen, want zij kent de spokenvrees
bij een groot aantal harer kiezers. Ook
dr. Kuyper kent de uil werking ervan
op zenuwachtige lieden, en weet dat
dit voor zijne parlij schoone kansen ver
ijdelen kan. Om nu zijne in de politiek
zwak staande geestverwanten voor den
schrik van de dreigende clericale spookge
stalte te behoeden, prent en scherpt hij den
anti-revolutionnairen kiezers deugdelijk
in, zich niet door leuze o( spook te laten
verlokken de Roomschen zijn èn Neder
landers èn christenen, met zijn partij
strijdend voor het christelijk beginsel
in de staatkunde, 't Kon gebeuren, dat
bij herstemming tu9schen roomsch en
liberaal dr. Bronsvelt c.s. hen bracht
tot thuis blijven, met 't gevolg, dat de
liberaal triomfeerde.
Dat wil dr. Kuyper voorkomen.
't Vermoeden, of liever de hoop van
't Hbld. bij de herstemmingen, steunt
derhalve op de kracht eener hatelijke
leuze. Wel is in deze bange dagen het
blad een zekere troost bereid door de
verzekering van prof. Treub, te Leiden
afgegeven, toen hij aldaar een voordracht
hield. De Vrijzinnig-democraten zullen
de clericalen niet steunen, niet direct
bij een herstemming en indirect even-
i. En toch is het blad onvoldaan en
tamelijk ongerust, dal ook, tengevolge
onderling getwist, de klandisie zal
afnemen, en dan wordt voor hen de
afloop bepaald ongunstig.
Verplaatsen we ons in Groningen
daar wil óén kiesvereeniging liet aftre
dend lid, mr. Drucker als candidaat,
twee andere kiesvereenigingen wenschen
Van Houten, die op minister Bor-
gesius geweldig gebeten is, wegens diens
verknoeiing van zijn met zooveel zorg
en moeite vervaardigde Kieswet.
En te Lochern, de burgt van minister
Lely als afgevaardigde, is het vooruit
zicht evenmin naar wensch. De liberale
kiesvereeniging wil hem daar handhaven,
maar de Vrijzinnig-democraten willen
eenTreubiaan uitspelen, 't Heeft dus wel
zijn beteekenis, dat 't Hbld. den goeden
afloop verhoopt van den Hoogen Raad
der herstemming en van de anti-clericale
leuze.
De herstemmingen I Is 't dan ondenk
baar, dat bij 't gekrakeel der liberale
sleepboot-commandanten een clericale
koz er doorglipt 't Mag wel nieteen
sloepje, met een christelijken man erin,
moet in den grond worden gevaren;
maar 't is zuur en duur bekocht, wan
neer daarna een Vrijzinnig democraat of
socialist triomfantelijk aan wal stapt.
Opdat voor de anti-liberalen de uit
slag van den aanstaanden verkiezingsstrijd
gunstig zij, moeten zij eerstens behouden,
wat zij thans in bezit hebben, en tweedens
op ver-of herovering uitgaan. Voor de An
ti-revolutionnairen bestaat, in meerdere
districten, een gunstige kans. De Katho
lieken zullen zeker pogen o.a. Doetinchem,
Enschedé en Hontenisse te herwinnen,
maar daartoe zullen alle beschikbare
krachten noodig zijn.
Ongetwijfeld zal de aanstaande stem
busstrijd met energie en vastberaden
door de anti-liberalen gestreden worden
juist hieruit mag de hoop worden
geput, dat de einduitslag, beter dan in
1897, aan de verwachting zal beant
woorden.
De legerwetten aangenomen.
De Tweede Kamer heeft Dinsdag met
59 tegen 38 stemmen de Mililiewet
aangenomen.
Ziedaar de einduitslag van een par
lementairen strijd, die, wij durven met
grond beweren, het overgroote deel
onzes volks reeds lang in bange spanning
hield. Niettegenstaande deze waarheid
is die wet feitelijk aangenomen, om
dat de Kamcrleden-vóórstemmers het
moe waren nog langer aan den drang
van de heelbloedigc militairisten te
weerstaan. Liefst moest die quaestie van
de baan, al bleek ook bij de behandeling
ervan allerduidelijkst, dat er inaar weinig
Afgevaardigden waren, die zich in wer
kelijkheid met deze legerorganisatic inge
nomen gevoelden, wijl zij de heilige over
tuiging koesterden, dat alleen een volks
leger voor ons land gewensclit is.
Wanneer derhalve meer vastheid van
overtuiging in de gemoederen van onze
Volksvertegenwoordigers huisde, dan
zou geen Miütiewet zijn aangenomen,
die, zonder onze weerbaarheid te ver
zekeren, zoo groote persoonlijke en
financieeie lasten aan de natie oplegt.
Onverklaarbaar vooral is voor ons de
houding door den katholieken Afgevaar
digde voor Veghel, den lieer van
Vlijmen, bij de eindstemming over
de wet aangenomen. Toen de wet
ten in de Tweede Kamer in behan
deling zouden komen, ruimde de Re
dactie van het Katholieke Hoofdorgaan,
De Tijdhare plaats voor dit Kamerlid
om hem gelegenheid te bieden, die
leger-ontwerpen met klem van argumen
ten te bestrijden, een warm pleidooi te
houden voor een volksleger, en het ka
zerne-leven als demoraiiseerend aan de
kaak te stellen. Met onomstootbare
feiten uil de historie, zich levens beroe
pend op geschriften van vermaarde
krijgshelden uit de vorige eeuw, beweerde
hij, dat alleen een volksleger ons land
weerbaar maken kan, zonder het volk
zware persoonlijke en financieeie
lasten op te leggen.
Omtrent het kazerne-leven schreef hij
.Wal ik hetoogen wil is dit:
m geducht") strijders te vormen. Bjj goede
uitkomsten in c
e Napoleontischo krijgsgeschiedenis gelrok-
Wat mjj betreft, ik beschouw dit begrip als
een verouderd en onjuist denkbeeld. Het ver-
seereml dan verbekend
Wij zijn dit volkomen eens met het
geachte Kamerlid en zouden Item, des-
vcrlangd, daarvoor bewijzen hebben
willen leveren, die zelfs in onze Tweede
Kamer nog indruk zouden hebben ge
maakt. Het deed ons daarom terecht
goed aan 't hart te mogen ontwaren,
dat een militaire specialiteit, ais de heer
Van Vlijmen zoó geheel onze meening
omtrent het kazerne-leven deelde.
Maar juist daarom is zijn houding
bij de eindstemming over de Militie-
wet ons des te onverklaarbaarder,
't Is waarlijk geen kleinigheid der
natie wetten te helpen opleggen, die
niet alleen jaarlijks 6500 jongelingen
meer in de kazerne drijven, maar die
door hem onk in hare verdere uilwer
king als te drukkend en demoraiiseerend
werden gebrandmerkt.
De wijzigingen, in de Militie-wet van
1861 aangebracht, komen thans op het
volgende neer
1. Er zullen zijn acht lichtingen, in plaats
van, als thans feitelijk het geval is. seven.
2. Iedere lichting zal bedragen 17 500
jl thans de jaarljjksche lichting tf
3. lie 17500 mansch.
maunders eu 4 me
2.5U0 miliciens zullen
tijd hei,I,,.,, ,s'. maan
dat zjj. die niet vulde
twaalf maanden in ill
erend blijken.
ien gehouden
aand October,
.arljikscl
ting uitmakende, u.oete
jen doen het blijvend jeifeelfej.Velk
0 van 15 November of 1 December tot
der 15000 miliciens, dus ook 7500 manschap]
van 1 April tot 1 Augustus. Feitelijk is dus
diensttijd 12 maanden voor de z.g. S'.'i ma
1. iJezo w
r de Kege-
e bepalen dag wo. len ingevo
de maand October -allen m<
nog niet zeker. Hot is échter n
11. Uitstel van opkomst kan des gevraagd
12. Zij die bjj de bereden wapens gediend
De regeling der landweer bepaal!, dat de
chullerjj verdwijnen en de* landweer optreden
aving iler inwendige orde, waar die dreigt
Die landweer-regeling is uungenomen met 85
BUITENLAND.
In Spanje duren de woelingen nog
maar altijd voort. De kloostervervolgers
hebben spoken opgeroepen, die zich niet
gemakkelijk laten bezweren, gelijk blijkt
uit het optreden der socialisten en anar
chisten. De ministerraad heeft in zijne
vergadering van Zondag maar weer kort
weg besloten den slaat van beleg af te
kondigen in Barcelona.
FEUILLETON.
De Pichlerhoeve.
Vrij naar het Duitsch,
(Slot).
4) .Los rnjj dsn dit raadsel op," zei de
pastoor, die gebeel en al verbazing scheen.
.Dan is het noodig eerwaarde, dat ik u in
't kort de juiste toedracht ervan mededeel."
was bet weemoedige antwoord. Eo on verhaalde
de vreemdeling hoe hjj, met nog een drietal
soldaleo, onder aanvoering van een sergeant,
wiens gemoed door den oorlog, waaraan hjj
deel genomen bad, was gehard en wreed gewor
den, de Pichlerhoeve waren binnengedrongen
hoe honger eo gebrek hen noopte uitkomst Ie
zoekenmaar dat een zoo ontzettende moord
partij zon volgen, bad bjj allerminst vermoed.
„Zooals ge zeker wel weten zult Eerwaarde,"
ging de verhaler voort, „hebben drie mijner
makkers bjj dit gruwelijk bedrijf den dood ge
vonden, terwjjl de sergeant, die de voornaamste
oorzaak der misdaad was, zirh evenals ik, door
do vlncht trachtte te redden. Doch achtervolgd
geen kans zieods deze te ontkomen, vluchtten
wjj in een runmolen, dien wg afsloten, en zoo
meenden wjj aan de banden van onze vervolgers
ontsnapt te zjjn. Maar nauweljjks kwame
tot verademing, ol we ontwaarden tot onzen
schrik, dat het gebouw in brand gestoken was.
Inidkeels om
slechts kreten
woord. Het v
dood te zutleo
inden.
ionkte i
Door te weigeren mede te gaan om vc
eischen, bracht ik mjjo leven in gevaa
honger, die mjj kwelde, deed het overig
og. Met
Wjjsn
zinnig. Plotseling zagen wjj ni
zjjde van den molen, welke doo
beek werd bespoeld, eene klei
bovenmenscheljjke kracht beproefden wjj een
plank los te werken, wat ons geluktede opening
hiermede verkregeo, was juist ruim genoeg om
ons door te wringeo, maar dan kwamen we in
het water terecht. Liever verdrinken dan ver
branden was ons besluit, en wjj lieten ons in
het water neer. Daar we beiden konden zwem-
men, hadden we dra den tegenoverliggeoden
oever bereikt. Reeds hadden we daarop in
radelooze angst een eind weegs afgelegd, toen
we nog kreten van wraak vernamen en ook
zagen we hoe het brandende gebouw ineen
stortte. Niemand kon nu vermoeden, dat wjj
aan den vuurdood ontsnapt wareo.
„God zjj lol," riep de pastoor, de handen
ontknoopiog vernemen mag. Wat zal dit heuge
lijke nieuws een vreugde brengen op de
Enkele oogenblikkeo beerschte stilte, tot de
vreemdelDg bernmm
.Maar met onze redding begon vooi ons e
lange lijdensgeschiedeniswel was ze verdit
dobbel verdiend. Toch mag ik, God zg da
verklaren, dat ik onschnldig ben aan het i
goten bloedaan de moordpartij heb ik g
deel genomen. Neen, eerwaarde, zjj detd
gruwen, en nog huiver ik, als ik er aan d(
graf beeft gedrevenmaar een hartgrondig
berouw over rnjjoe zonden vervalt mjjne zieL
Zondt go nu, na mjjnen dood, aan de familie
leden van ben, wier dood mjj rust nog duur
gelaten heelt, mgo smeekbede om vergiffenis
willca overbrengen Zeg, dat stervende lippen
ide gestameld hebben. Beloof mjj dit, dan
it zal it
)e geoucl
ziel voor baar Eeuwigen Rechter zal verschenen
zjjn, drukt mjj te smartelijk, om zoo de eenwig-
beid in te gaan. Alleen de belolle, dat ge mijn
bede vervullen zult, ontbreekt nog aan een
Deze opdracht greep mjj in de ziel-, weigeren
kon ik ze niet. Ik stelde hem daarom gerust
eu beloofde aan zijn verlangen te zullen
Hier zweeg do vreemdeling, zjjn gemoed was
toen een onherstelbare krankheid zich bjj bem
openbaardrIn een hospitaal, door lieldezi
dat bjj dit niet levend meer verlaten zon
ziekbed was evenwel voorbeeldig. Toen bjj zjjn
einde voelde oadereo, liet bjj mij ontb
Met zjjne ba id in de rnjjoe en tranen in de-
„In hel aangezicht des doods, en me
verzoend, zou ik u zoo gaarne een opdracht
hat misdrjjl door mjj gepleegd mjj naar I
stille en deelde ia 't kort mede, hoe bjj na de
dood en de ter aardebestelliog zjjns vriends
zich aanstonds op weg begeven had. Met
hnlpe en bjjstand bad bjj tot zooverre
opdracht vervuld. .Maar ou komt bel ergste
nog," verznebtte bjj, .zonder uwe tusscheol
Eerwaarde zal de ontmoeting met de f;
op de Pichlerhoeve, dunkt me, al te s
„Stel n gerust," antwoordde de vrome herder,
„ik zal n begeleiden en Picfaler op uwe I
Onderwjjl de vreemdeling zich nu mocht ver
kwikken aan hetgeen den hongerigen algemalten
man lielderjjk werd voorgezel, ging de verheugde
dankgebed atorlen voor de gelukkige oplossing
in eene zaak, die ook hem reeds veel kommer
en droefheid had gekosl.
Als verjeugdigd zag. men den eerbiedwaardige»
grijsaard met zjjn gezel de pastorie verlaten
en spoedig waren zij bjj de Pichlerhoeve aan
gekomen de vreemdeling zon zoo laog in de
nabjjheid van de hoeve verwjjlen, tot de pas
toor bem zou uitnoodigen ook bionen te
Als gewoonljjk vond de pastoor den eigenaar
der hoeve mijmerend in den hoek van het
woonvertrek. Het bezoek vao den priester scheen
hem wel hoogst aaogeoaam, maar de bigde
oogslag verdween spoedig weder voor eene
sombere uitdrukking,
Nauw had de zioleliorder op een stoel zich
nedergezet of met eene uitdrukking van innige
blijdschap ontsnapte aan zijnen mond
„Zie zoo, nu heb ik eens goed nieuws voor
uzet allo zwaarmoedigheid nu maar terzijde,
daartoe beslaat geen reden meer."
Met de grootste verwondering keek de aan
gesprokene naar den pastoor als wilde lig
vragen, wat de Eerwaarde bezoeker daarmede
wel bedoelde.
„Ja, we mogen den goeden God wel lofprjj-
giog d
leldaad oos
vertelde hij m
l
