Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 22.
Zaterdag 31 Augustus 1901.
Vijftiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs par dria maasdam
Franco per po*t
Afzonderlijke
f 0,40.
f 0,05.
BureauBreedestraat18 Amersfoort.
Uitgave van de Vereenlging De Eembode.
Prija dar Adwertentiftni
Vaa 1 tot 6 regeltf0.30
Voor iederea regel meer- 0.05
Correspondenties en Advert
iu bezorgd
moeten oilerljjk Vrijdagavond
Verwachtingen.
Nu een liberaal ministerie door een
anti-liberaal verrangen is, en ook de
naverkiezingen achter den rug zijn, dagen
als van zelf hoopvolle verwachtingen
voor de christelijke partijen in de toe
komst op. Niet dat men deze moet op
voeren tot eene hocgte, die het ideale
nabij komtillusion boude men verre
men houde rekening met toestanden
en omstandighedenmen stelle geen
eischen of kome aandragen met wenschen
en verlangens, die voorshands niet be
vredigd kunnen worden. Men bemoeiljjke
met dit alle* niet de laak van het nieuwe
Kabinet. Want in de eerstvolgende
vierjarige politieke periode zullen er
vraagstukken te over aan de orde komen,
die al de zorg, bekwaamheid en energie
zullen vergen van de staatslieden, die
thans tot de regeeringstafel geroepen
werden; en zeker kunnen we zijn, dat
's lands belangen niet lichtvaardig door
hen zullen behandeld worden.
Maar toch zijn er quaestiën, door de
anti-liberale kiezers zelve naar voren
gedrongen, welke het nieuwe Ministerie
als van brandenden aard beschouwen
mag. Wij behoeven slechts te noemen
schooldwang en kazemedwang, want
deze twee dwangwetten hebben den val
van het liberale Ministerie voorbereid
aan deze door de overgroote meerder
heid des volks diep verfoeide wetten
is het te wijten, dat het liberalisme
hopeloos geslagen werd.
Deze meening deelen in meerdere of
mindere mate alle anti-liberale fractiën.
Omtrent den schooldwang schreef o.a.
de Stichtache Courant, bet orgaan van
het Kamerlid de Waal Malefijt, na den
uitslag der herstemmingen:
voor het grootaio deel ie de dkbacle
der liberaleo toe te scbrjjven aan de nationale
wel van mr. Borgesiui, de leerplicht.
Die wel beell de liberalen den nekslag gege
ven, vooial waar de Liberale Uoie openlijk
baar voornemen bad uitgesproken niet om den
hatelijk en leerdwang te verzichten, maar hem
nog verder door te voeren. Die droppel beeft
den beker doen overloopen en met beslistheid
leefl de natie zich het liberale juk van de
icbouders geworpen.
Zeer juist gezegd en het leidt tot de
conclusie, dat de „hateljjke school
dwang" moet verzacht worden, wat ook
zeker geschieden zal nu een ministerie
uit de Rechterzijde de regeeringstaal
beeft aanvaard.
Maat ook de „Kazernedwang" moet
verzacht worden en hierin hebben we
evenzeer ervaren staatslieden, speciali
teiten van naam als Van Vlijmen, dr.
Kuyper enz. aan onze zijde. Uit hetgem
eerstgenoemde reeds voor de behande
ling der Legerwettcn in De Tijd ter
bestrijding dier wetten publiceerde, willen
we thans nog slechts releveeren, wat
hij omtrent het kazerneleven o.m. woor
delijk schreef. Dit luidt
Wat ik beloogeo wil is dit
Opleiding io een kazerne is niel noodzakelijk
om gedochte strgdera te vormen. Ujj goede
nering en voldoende oefening kunnen ook
Iroepeo, die oooileeoe kazerne bewoonden,
schitterende uitkomsten in den strjjd worden
verkregen.
En vervolgens
Nu moet men een fanatiek voorstander zgo
van bet kazerne-leven, om, met de door mjj
uit de Napoleontische krijgsgeschiedenis getrok
ken voorbeelden voor oogen, te blijven beweren
dat de tucht en gerechtvaardigheid niet zijn
aan te kwecken ronder verblijf i° de kazerne.
Wat mij betreft, ik beschouw dit begrip als
een verouderd en onjuist denkbeeld. Het verblijf
io eene kazeiue werkt eerder demoraliseerend
dan verheffund
Waar nu het kazerne-leven door een
militairen specialiteit als den heer Van
Vljjmen demoraliseerend wordt geheeten,
en tevens betoogd, dat opleiding in de
kazerne niet noodzakelijk is om geduch
te strijders te vormen, omdat men
schitterende uitkomsten in den strijd
kan verkrijgen met troepen, die nooit
een kazerne bewoonden, mag met grond
verwacht worden, dat in den kazerne
dwang de meest mogelijke verzachting
zal worden aangebracht.
Ook dr. Kuyper beeft zich onbewim
peld over deze quaestie uitgesproken.
Ten bewijze ontleenen wij aan de Han
delingen der Staten Generaal van 21
Februari 1901 bier enkele citaten uit
eene redevoering door hem gehouden.
O.m. werd toenmaals door dezen staats
man gezegd
De vrasg omtrent ons al dan niet voortbestaan
als volk hangt niet al van een staand leger,
maar van den geest, van den moed, van liet
legers, dal zjj dien geest nooit aanwakkeren of
in bet leven roepen, ticheel Je mi'ilaire vorming
is er niet op ingericht om zoo heilig en hoog
gevoel onder de 'roepen te doen ontvonken
eerder veelmeer om den burger, die in de maat
schappij 0"g een wil had, dezen wil alhandig
eu hem lot een machine te maken.
Veel meer bi
naar Zwitserland is geweest
waren geoe'end, eu ovor dez
dan 6 weken waren geoefend. En nadat de
heeft zjj daaromtrent gunstiger dan ik vorwacli
ten dorst gerapporteerd, en dat, terwijl toch
als tegenstander dau wel als voorstander van
it Zwitsersche stelsel.
Hier heeft men dus to doen met vaste gege-
ins, met feiten. En is hel nu geen logische
zeker goed soldaat in 8 maanden? Maar niet
logisch is het omgekeerde, om te zeggenwel
in 5 maanden korporaal, maar nog geen soldaat
in 8 maanden.
Daarin ligt dus voor ons leger, dunkt inij,
een vaste aanwijzing, dal wjj wel degelijk met
Ik ben tegen dat blijvend gedeelte in absoluten
zin. Ik ben er principieel legen dal onze burgers
onder de bcdriegeljjke vigueur van het artikel
ten te betrekken en allerlei corveeSn te doen.
hel is ook mijne overtuigiog, dal op
het blijvend gedeelte een andere wjjze moet
worden gevondenllc/st door een korps huur
troepen. 'J
Maar nu zou wellicht ik weet het niet,
de g.a. heelt zich daarover niet uitgesproken
ook de heer Seret met mjj tot de conclusie
kunneo komen om te zeggenoefen heel uw
lichting van 17.000 man volledig. Dit doel zou
te bereiken zijn door als beginsel aan Ie nemen,
degenen, die bjj het opkomon blijk geven genoeg
voorbereidende oefening te hebben genoten,
aanvankelijk met klein verlol naar huis Ie zen-
den en ze eerst daarna met hen. die maanden
geoelend zijn, wederom te laten opkomen, om
hen by d. ze vier maanden lange oefening te
In het bestrijden van het demorali
seerend kazerne-leven, vindt het Kamerlid
Van Vlijmen in Minister dr. Kuyper
dus een krachtig bondgenootonnoodig
de burgers in de kazerne drijven, achten
beiden als om strjjd afkeurenswaardig,
en men kan er zeker van zijn, dat alle
leden der Rechterzijde eenzelfde meening
deelen, als deze ervaren staatslieden.
Wijziging van de Leerplichtwet en wet
telijke verzachting der Militiewet, vooral
ten aanzien van den kazernedwang, zij
dus in de aan te vangen vierjarige poli
tieke periode hel parool. Want evenmin
als van de Leerplichtwet proefonder
vindelijk de dwaasheden moesten be
wezen worden, evenmin behoeft door
ondervinding geleerd, dat der Militiewet
gebreken aankleven, die noodzakelijk
moeten ondervangen worden.
Maar bovendien kan het aan geen
enkel staatsman met onbevangen blik
zjjn ontgaan, dat een keurbende van
kiezers ter stembus is gelogen om wraak
te nemen over den nieuwen iniiitiedwang,
die loodzwaar op de bevolking, en wel
het zwaarst op den landbouwersstand
geworpen werd, omdat de meeste recru-
tcn uit dien stand bij de bereden wapens
worden ingelijfd. En zou nu een Ministe
rie, zou nu een Kamermeerderheid,
waartoe mannen behooren van zoo
erkende bekwaamheden in de militie-
quaestie als Dr. Kuyper en Van Vlijmen,
zich verstokt toonen, waar feiten zoo
krachtig spreken? Dit kunnen we niet
aannemen. Want met de verwezenlijking
der verwachtingen, door ons uitgespro
ken, is de toekomst voor de anti-liberale
partijen ten zeerste gemoeid.
Deze laatste nu zgo in ons laoJ Diet te «in
ilen voorlonpig dau in het leger zeil. Wanneo
Deze laa
ronig dan in het leger
laatste op vier maanden concen
treerde, is het alleen de rraag, of men de oele
ningen, die gedurende de eerste vier iraaudei
plaats grjjpen, nief locaal kan maken en buitel
het leger kan doen plaats hebben.
BUITENLAND.
De onl vangst der Russische majesteiten
op Franschen bodem zal zoo luisterrijk
mogelijk zijn. Het program der feestelijk
heden is voorloopig als volgt vastgesteld:
Op den dag van hun komst zal de
president der Republiek, met het ge-
heele Noordzee-eskader, hen tegemoet
gaan om hen te verwelkomen in de
Fransche wateren. De voorzitters van
de beide Kamers en de ministers zullen
den president vergezellen.
De Keizer en de President nemen
onmiddellijk daarna de vloot in oogen-
schouw.
Na hot ontbjjt, dat op de vlootschouw
volgt, zullen de Czaar en Czarina, door
den President begeleid, Duinkerken ver
laten, om zich naar het kasteel van
Compiègne te begeven zij hebben er in
toegestemd daar hun intrek te nemen.
Den volgenden dag wonen de Keizer
en de President der Republiek het laat
ste gedeelte der manoeuvres bjj. Den
vierden dag is er wapenschouwing van
de vier legercorpsen, die aan de oefe
ningen hebben deelgenomen. Tribunes
zullen opgericht worden voor de leden
van Senaat en Kamer, voor de hoog
waardigheidsbekleders van staat en voor
de opperofflcieren te land en ter zee.
Na de revue wordt den Keizer en de
Keizerin oen groot „militair déjeuné"
aangeboden door den President der
Republiek. Het bureau der bside Kamers
en de ministers worden daarop genoodigd.
En nu dat alles zoo mooi beschikt is,
komt daar eensklaps het hoofdbestuur
der socialistische partij de vreugde van
president Loubet en Waldeck Rousseau
niet weinig vergallen met een manifest,
dat o.m. de volgende zinsneden bevat
.De Czaar, zich niet schamende, zijne
in Den Haag afgelegde beloften te ver
geten, heeft gaarne de gelegenheid aan
gegrepen om deze verheerlijking van den
oorlog bij te wonen.
.Op het tjjilstip, waarop het republi-
keinsche Frankrjjk deze schande over
zich gebracht ziet, is het de plicht van
hel hoofdbestuur der party, een protest
te laten hooren tegen wat het beschouwt
als een uittarting van alle opvattingen
van vooruitgang en menschlievendheid,
die eenmaal de volkeren in broederljjke
eendracht zullen doen leven.
„Het geeft krachtig uiting aan zjjn
sympathie voor alle slachtoffers der
gruwelijke tyraonie van den Czaar...."
De Panjzenaars leven inlusschen in
blijde verwachting, dat de Czaar ook
aan de uilnoodiging van hun gemeente
raad zal gevolg geven en Frankrijk*
hoofdstad met een bezoek zal vereeren.
Maar als de socialisten zich zoo beginnen
te roeren kon die verwachting wel eens
in rook opgaan.
Aan dit uitstapje des Czaren naar
Frankrijk worden nog geruchten vast
geknoopt van eene ontmoeting tusscheu
de vorsten en den president der vier
grootste Europeesche mogendheden. Zelfs
FEUILLETON.
ii offer vao
Naar het DuiUch
vin
6). Langs jaron waren er sedert den dood »an
White voorbijgegaan. Zijne weduwe en twee
dochten bewoonden twee kleine kamers in eon
der reusachtige gebouwen in Chicago, welke
van tien lol vgftian verdiepingen lellen en hon
derden meoacheo berbergen. Den vreemdeling
overkomt een lichte huivering, als hg in
lilt gaat litten, dia de menichea in de bovea-
ete verdieping van dete kamera voert. De
waarde heer Lurtx kende deie vrees niet,
h|j reeds meermalen in dergelijke builen
den nok geslegen was, om de plichten van zgn
priesterambt te vervullen. Nu echter ging by
met een gevoel van gespannen, bigde verwach
ting in den lilt zittenby dacht na toch ein
delijk degenen gevonden te hebben, wiens ver
blijf t>Ö dagenlang tevergeefs bed opgespoord.
Nn staat hy voor de deor, hem door den
portier aangeduid. Hy leest het naambordje,
waarop staat„Gezusters Wbito, linnennaai-
itera."
.God zg denk 1" flnietert hg, .naar alle ge
dachten ben ik thuu aan het goede adres."
Hy drukte op den knop der electrieche schel
en aanstonds werd de deur geopend. Een bleek
mesje, det de dertig al achter den rug had,
hUkt ham varwondecd aan ai vraagt bedaesd
naar zgn believen.
.Gaarne zou ik willen weten, of ik eene
dochter van den overledenen koopman White
voor mg zie."
.Ja, ik ben Ellen While, en Roger White
was mijn vader," zeide hel meisje."
.Veroorloof rag dan, dat ik binnentreed
eene gewichtige aangelegenheid toch leidt mg
Ellen trad aebternit en noodigde den vreem
de met eene beweging der band binnen te
„Wilt u zoo goed zgn mg lot uwe moe
der te brengen, mejnffrosw?" verzocht de
geestelgke, .want haar vooral betreft mjjoe
zending."
.Moeder ia lijdend, mgnheer," antwoordde zg,
.en daarom hondea wg tl wat haar maar
eenigsxin» kan schokken verre van haar."
,In trouwe, wat ik mede te deelen heb, zal
haar wel eenigszina schokken," sprak de pries
ter, .maar ik twglel niet of het zal baar groo-
le vreugde verschaffen, die ik haar en u bereid
heb."
.Mag ik om uw naam verzoeken, mgnheer,"
waagde Ellen bedeesd te vragen, .opdal ik mü»
zieke moeder op uwe komat voorbereiden kan
.Neen, juffrouw, de aangelegenheid, welke
mg tot u brengt, vordert, dat myu naa
die van dengene, die mg tot u zendt, geheim
blgven. U ziet mg verwonderd en angstig
en ik kan mg dat best begrgpen. Luistert daar
om: „Reeda dagen lang reia ik van de
stad naar de andere, om a te zoekendaaruit
kunt u afleiden, dat da zaak gewichtig is. Ik hoop
u maar eokele minuien op te houden. Het is
mgne opdracht mg uil uwe papiereo te over
tuigen, dal go werkelijk de oebestaauden zjjt
van den uil Dublin en Ierland stammend
koopman Roger White. Io dit gevel moet
n iels overhaodigeo, waardoor een onrecht, ee
aan uwen vader begaan, aan zgne eebtgenoote
en kinderen weer wordt goedgemaakt."
Bg deze woorden van dan geheimzionigen
vreemdeling vertoonden de trekken van het
meisje een groote verwondering. Zg bood den
beer eeneD stoel aan, verzocht hem een oogen-
blik te wachten, en ging in de kamer daarnaast,
waaruit het geraas eener naaimachine hoor-
De eerwaarde heer Lnrlz moest echter lin
ger dan een oogenblik wachten. Het werken
op de machine hield op, een zacht gefluister
drong, nanwlgks hoorbaar, tot hem door.
Eenigen tijd later werd de dear geopend en
Ellen verzocht den vreemdeling binnen te tre
den. In eene oade leunstoel zat eeoe bleeke
vrouw; rog en hoofd warden door kassei
gesteand; met gespannen verwachting keek
zg naar den binnentredende. By de aaaima-
chine, met de band op de tafel, stond een
tweede meisje, del eveneens met een door hoog
gespannen verwachting blozead gelaat naar den
eerwaarden beer Lnrtz keek.
,U verlangt bet scbriftelgk bewgs," sprak
juffrouw White met zwakke, bevende
,dal wg de nabestaanden van Roger White
zgn? Ellen, laat mgne tronw- en uwe geboorte
acte zien 1 Is dat voldoende, mgnheer of
.Zeker," antwoordde de geeateiyke, nadat hy
de papieren onderzocht had, ,ik dank God,dal
ik mg nu van mgne opdracht kan kwgten."
Hierop ne-n hg een pakje nil den binnenzak,
dat in een verzegelde evenlop stak.
.Noem geen namen, juffrouw White, ik mag
u daarop geen antwoord geven. Neem dit pakje
Moogt gg daardoor schadeloos gesteld worden
voor de lange jaren van ontbering I Wat de
evenlop bevat ia uw rechtmatig eigendom, geer
aalmoes, doch wal u rechtmatig toekomt."
.Slechts dit zon ik er gaarne bgvoegen,'
sprak bg, toen bg het pakje in de vermagerde
banden der onde vrouw gelegd bad,
Katholiek, niet waar? Welnu, bid dau va
ziel van dengene, die mg deze opdracht gegeven
heeR,"
„Mogen wg dan niets naders over t
welen sprak de weduwe geroerd.een
gevoel zegt mg, dat wg datgene, wat bi
deze evenlop zit, aan nwe goedheid ledanken
hebben; waarem zondt u anders dagenlang
naar ons
.Neen, u is mij geen dank schuldig, ik wr
slechts bsl werktuig in
Gods banden, wilde bg er bg voegenmat
hy hield op, stond op, reikte de vronwen f
hand en sprak: .Leeft gelukkig. Doet mg bet
genoegen nooit aan iemand, wie ook van
bezoek aan n te ipreken, en evenmin
mgne opdracht onderzoek te doen, dat i
geheim en moet een geheim blgven 1"
Juffronw White en bare dochters beloofden
het en de eerwaarde heez Lurtz nam afscheid
van haarde blyde montchea konden slechts
vermoeden, wie de vreemdeling geweest kon
zyn. Haar vermoeden was echter verre bezijden
de waarheid, zg meenden den zoon van dan
man gezien te hebben, die eenmzel haar echt
genoot en vader ongelukkig gemaakt had. De
lezer zal nu echter wel weteu, waarom de eer
waarde beer Lurtz io burgerkleeding zyn on
derzoek geleid had. Niel lang na de ontvangat
van de groote som gelds van 90000 dollar,
welke het verlies van het vermogen dea vsdaM
met intrest en intreal op intrest verving, var-
lieten mejuffrouw White eu bare dochters da
kleine kamers en gingen terug naar baar ge
boorteland Ierland. Daarom hoorden ay niets
van bet onheil, dal da eerwaarde heer Lnrtz
door de nauwgezette vervulling zgner pliehlsm,
over zgn hoold had afgeroepen.
IX.
Hoeeerwaardeom Gods wil.....
waarom komt u terug Vlucht, vlucht zoo
snel mogelijk, voor men n ontdekt I O, waarom
komt u terug?"
Met deze ademloos uitgesproken woorden,
werd de geestelgke van het ziekenhuis aan de
kloosterpoort ontvangen door de portierster.
Een oogenblik stond hg ala versteend in de
opening der deur, hg kon toch niet anders
denken of de zusier had het verstand verloren.
.Zuster, wat scheelt u? Zg'. gg ziek? Hoe
kan men a in zulk een zenuwachtigea toestand
