Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 27.
Zaterdag 5 October 1901.
Vijftiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blarieum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementaprij* par dria maanden
Franco per post
Afzonderlijke nummers
f 0,40.
f 0,05.
BureauBr eedestraat, 18 Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prija der Advertentión:
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meer0.05
CorrcspondentiSn en Advorlcnliün moeien uiterlijk Vrijdagavond
Nsehtpermissie voor Militairen.
Op de circulaire, onlangs door den
Minister van Oorlog omtrent nachlper-
missie voor militairen aan de autoritei
ten der Landmacht toegezonden, won-
schen wij nogmaals met nadruk de
aandacht te vestigen. Daarin wordt
voorgeschreven, dat ouders en voogden
der miliciens in deze zaak moeten er
kend worden, zoodat aan een verzoek
van hunnen kant gedaan tot het niel
verleenen van dergelijke permissie moet
worden voldaan. Dal dus ouders en voog
den, wien het heil der ziel hunner zonen
of pupillen ter harte gaat, toch voor
al van deze hun aangeboden gele
genheid gebruik maken, opdat de
aan hunne zorgen vertrouwde, door de
railitiewet echter daaraan onttrokken,
jongelieden door het verkrijgen van
nachtpermissic niet zedelijk verdorven
worden. Daartoe behoeven zij slechts
aan de respectieve Oversten der garni
zoensplaatsen, waar hun minderjarigen
gedetacheerd zijn, een briei te zenden,
waarbij zij verzoeken, dat aan die min
derjarigen geen nacht- of avondverlof
na 10 uur geschonken zal worden. De
zielsgevaren, die hen in de kazerne
omringen, zijn reeds zóó ernstig en zóó
veelvuldig, dat het een onvergeeflijke
nalatigheid mag heeten, deze nog door
het laten verleenen van nachtpermissie
te doen vergrooten. Bekendheid met
feiten, die een diep treurigen blik doen
werpen op de zedelijke ellende, welke
het kazerneleven kweekt, noopt ons nog
maals met kracht en klem te wijzen op
de groote gevaren voor de ziel, welke
in nacht permissie gelegen zijn.
BUITENLAND.
In strijd met de geruchten, die de
laatste dagen over een minder goeden
gezondheidstoestand van den Paus ge-
loopen hebben, geniet de H. Vader
voortdurend een uitstekende gezondheid.
In den Courier de Brux. komt het
bericht voor, dat de Italiaansche re
geering een nieuwen hateljjken maatre
gel tegen de katholieken genomen heeft.
De minister van Justitie heelt dezer
dagen aan de procureurs-gencmal een
schrijven gericht, waarin hij hen beveelt
te waken, dal in geen enkele kerk dien
sten worden gehouden of verricht, die
niet „den eeredienst tot voorwerp heb
ben."
Zelf tot in Gods huis tracht de vrij
metselarij door te dringen
In Itome vertoelt op hel oogenblik
Z. Exc. Mgr. Hinaldi, apostolisch nun
tius te Madrid, om met den H. Vader
en den secretaris van Slaat te confe-
reeren over hel decreet, dal de Spaan-
sclie regeering, togen de Congregaties
in Spanje heeft uitgevaardigd, welk de
creet de vrijheid der godsdienstige ver-
cenigingcn aantast.
Nog sleeds wordt Spanje door de
anarchistische woelingen in onrust ge
houden.
In Barcelona is het dezer dagen weer
lot een botsing gekomen tusschen de
politie en oproermakers, eenige rustbe
waarders werden gewond. Ook de Ca-
talonische partij zet hare propaganda
voort. In het dorp Sarria werd voor
eenige dagen eene vergadering gehou
den ten gunste van Catalonie's onaf
hankelijkheid.
Uit Manilla kwam Zondag een voor
de Amerikanen onaangename lijding:
Daags te voren werd een compagnie
Amerikaansche infanterie tijdens het onl-
bijt in de nabijheid van Balangina op
het eiland Samar verrast door een over
macht van Filipino's. Slechts 25 Ame
rikanen ontkwamen. Van de overigen
sneuvelden 48 en werden 11 gewond,
Alle geweren op 26 na, de voorraden
en de munitie werden door de Filipino's
buitgemaakt.
Wel een bewijs, dal de heilbrengende
Amerikanen daar nog allesbehalve als
zoodanig bejegend worden.
Binnen slechts enkele weken hebben
de Engelschen in Zuid-Afrika vijf ern
stige nederlagen geleden, wat voor hen
niet meer weg te cjjteren valt. Die bij
den aanval door de Boeren op de forten
ltala en Prospect zal ook terdege ge
voeld worden. Hunne verliezen bedroe
gen, volgens de laatste opgave, die on
getwijfeld nog te laag is 1 officier en
11 man gedood, 5 officieren en 38 man
gewond, 63 man vermist. De Engelschen
bekennen zelf, dat er onder de vermis
ten een groot aantal dooden en gewon
den zijn.
Bovendien verloren de Engelschen 153
paarden en 83 muilezels. Wie weet, ol
er achter die paarden en muilezels nog
niet 'n paar stukken geschut stonden.
Ook op het fort zullen de Boeren wel
licht een paar kanonnen hebben gevon
den. die de Engelschen bij hunne vlucht
niel konden medevoeren.
En alweder kwam een nieuwe jobs
tijding voor de Engelschen. Een dépêche
van Lord Kitchener uit Pretoria d.d.
2 Oct. meldt: De nachtelijke aanval
van De la Rey op hel kamp van Keke-
wieh bij Moedwil, waarvan 30 Septem
ber bericht is, werd gedaan door een
vijand die 1000 man sterk was met
groote hardnekkigheid. Na oen hevig
geveeld van meer dan twee uren werd
de vijand teruggedreven mot belangrijke
verliezen. Onze verliezen waren ernstig
twee officieren werden gedood, elf ernstig
en drie licht gewond, 31 man werden
gedood, 48 ernstig gewond en 26 licht
gewond. Alle gewonden worden naar
Rustenburg gezonden. Behalve de boven
opgenoeindcn worden nog ongeveer 40
gewonden, waarover ik geen bijzonder
heden heb, ook naar Rustenburg ge
zonden.
Kolonel Kekewich, die op twee plaat
sen licht werd gewond, meldt dat alle
rangen jzich bizonder goed gehouden
hebben.
Deze nederlagen zullen dan ook ongetwij
feld een zeer pijnlijken indruk in Enge
land achterlatenwaar men meende dat
de nederlagen der vorige week slechts on
gevallen waren, toe te schrijven aan de
onoplettendheid van enkele aanvoerders.
Ook dat voorwendsel moet Ihans wel
vervallen.
En onder al die bedrijven heeft Kit
chener maar weder een proclamatie uit
gevaardigd betreffende den verkoop van
eigendommen der burgers, welke nog in
het veld zijn, overeenkomstig lord Kit
chener's vorige proclamatie, waarbij
werd bepaald, dat uit de eigendommen
van de burgers, die na 15 September
nog in tiet veld zouden blijven, de kos
ten zouden worden bestreden van het
onderhoud der gezinnen van deze bur
gers. De nieuwe proclamatie behelst
bijzonderheden omtrent de wijze van
handelen met dergelijke eigendommen
en de verdeeling van deze te heffen
kosten.
De Engelsche berichtgevers zijn hel nog
niet eens over de verliezen, die de Boe
ren by den aanval op de forten ltala en
Prospect hebben geleden de een noteert
ze al hooger dan de ander, maar daar
mede kan niel verborgen worden, dal
de Engelschen liet fort ltala moesten
ontruimen. En het fort Prospect bleef
door de Boeren ingesloten. Bovendien
is een groot convooi, dal den 29en uit
Melmolh naar fort Prospect vertrok,
buitgemaakt, door de Boeren op zes
mijlen afstand van Melinoth. De Boeren
staken de wagens met do fourage in
brand, en voerden het vee mede. De
onderinspecteur Mansell. van de Natal-
:he politie, werd gevangen genomen
:s man der inlandschc politie werden
gedood, en twee vermist.
Dal er een convooi naar fort Pros
pect word gezonden, is wei een bewijs,
dal Ie bezetting levensmiddelen noodig
hoeft. Nu deze verloren gingen, slaat
het voor do Engelschen te vreezen, dal
de bezetting spoedig tot overgave zal
worden gedwongen.
En locli is er weer sprake van vrede
ook. Uil Kaapslad wordt daarover al
thans geseind
In antwoord op een brief van den
aamemenden prcsiiicnt der Zilitl-Afri-
kaanschc Republiek, den heer Schalk
Burger, waarin de wenseh naar vrede
wordt uitgesproken, heelt lord Kitchener
geschreven, dat in deze wenseh ook
door Engeland wordt gedeeld. Lord Kit
chener zette verder uiteen, dat de ver
antwoordelijkheid voor den oorlog rust
op de Burgers en dat na de inlij
ving der Republieken, die een uitvloei
sel was van den oorlog, Grool-Hrillan-
nié niel zijn woord kan breken tegen
over de menschel), die zich loyaal heb
ben geloond jegens hel nieuwe regime.
Walde clementie betreft, deze behoort bui
ten eenige bindende afspraak te wor
den uitgeoefend.
En de Parijzer „Patrie" k-varn dit
verhalen over een arbitrageplan in
den Zuid-Afrikaanschen oorlog:
„De president der Fransche republiek,
de Czaar, de koningin van Holland, de
koning van Griekenland en de koning van
Italië zijn overeengekomen het hof van
arbitrage mede te deelen, dat het op
hun officiëelen steun kan rekenen, wan
neer dit hol' de klacht zou behandelen
der Boeren, aangeboden door de leden
der deputatie van Transvaal en den
Oranje-Vrijstaat.
.De nieuwe voorzitter van den minis
terraad in Nederland zou esnigszins
aarzelen om de verantwoordelijkheid de
zer behandeling op zich te nernen. Mer
zegt evenwel, dat dit op 1 October aan
staande zal geschieden.
„Wanneer deze oificieele behandeling
niet plaats heeft, zal de Staatscourant
van Sint-Petersburg op 5 October a. s.
een schrijven publiceeren, dat onmid
dellijk zal worden ter hand gesteld aan
de vertegenwoordigers der Russische
regecring, evenals dat van 28 Aug,
1898. Dit schrijven zal de rcgceringder
beschaafde naties voorstellen eene con-
lerentie te beleggen, welke het groote
plan van den vrede, door arbitrage en
der progessieve en proportioneele ont
wapening moet doen zegevieren."
Afwachten is ook hierin de boodschap.
Als de wenschen der vrijmetselaars in
Frankrijk zullen bevredigd worden, dan
hangt dit ongelukkige land nog heel
wat boven het hoofd. Op een convent
van loge-broeders zijn eenige voorstel
len aangenomen, die wel waard zijn
even te worden aangestipt. Ze behooren
thans nog lot de vrome wenschen, maar
ze zijn de wetten der toekomst.
Hel convent heeft het beginsel goed
gekeurd, dat den rechters wordt ver
oorloofd schuldigen vrij te spreken door
toepassing van de beginselen van edel
moedig mcnschclijk medelijden. Het heeft
in beginsel goedgekeurd, dat alle open
bare bedieningen worden gesalarieerd,
dat de rechtspraak wordt hervormd,
dat eene nieuwe formule wordt gebruikt
bij den gerechtelijken eed.
Een ontwerp tot „republikanisatie"
van liet leger werd door het convent
aangenomen, Je wenseh werd uilge
sproken, dat de katholieke militaire
vereenigingen worden opgeheven. Een
reeks moties werden aangenomen, o. a.
betreffende de laïcisalie van het onder
wijs, de reglemcnteering van het recht
tot werkstaking, de opheffing van het
stemrecht voor geestelijken, de vrijheid
voor eenieder om het geestelyk gewaad
'c dragen, de opheffing der verplichtin
gen jegens God in de schoolprogram
ma's, de instellingen van een repu-
hlikcinschcn kalender, hel salaris der
vrouwen, enz.
Wat in Frankrijk opzien baart, is,
dat de kanselier van het Legioen van
Eer, generaal Davout, door de regeering
is afgezet en vervangen door een ander.
Davout moet geweigerd hebben eenige
onderscheidingen uit te reiken aan niets-
bcduidende personen, die echter vriend
jes der regeering waren.
Tengevolge van dit ontslag hebben
FEUILLETON.
Een offer van bet bieebtgebeim.
Naar het Duitsch van L. Ueitzer.
9). 't Was op een Zondag, voor den gevan
gene Panl Lurtz een dag vol smartelijke her
inneringen sedert zjjn gevangenschap kwam
hjj thans voor den tweeden keer weder. Het
was de sterfdag van den man, wiens dood voor
den gevangen priester too noodlottig geworden
wts. Des morgens onlviog hjj in de H. Hls de
H. Communie. Daarna otterde h(j nog eens alle
vernederingen, alle smarten zijner ziel geduren
de beide droeve jaren aan zjjn lieven God op.
en emeekle daarna met heiligen drang.Ver
kort, o Heer, de ljjdensdageo van llweo on-
waardigen dienaar, als het met Uwen heiligen
wil overeenkomt, Wilt gjj echter, o mjjo God
dit ik dezen bitteren kelk lot op den bodem
ledige, geel mg daartoe dan Uwe kracht en
genade. Ook bid ik U. o God, voor degenen,
door wier schold dit noodlot over mg gekomen
is. Heer, zjj wisten niet, wat zg deden. Laat
voor ben nit den vloek, welken bon onverstand
op mg geladen heelt, zegen en heil ontspruiten,
opdat zg de weg der waarheid leeren kennen
hunne dwaasheid ontvluchten, en bon hart, tot
U, o mgn God, wenden. Amen."
Nooit sedert het begin zijns lfidenslgds daalde
er znlk een zoete troost in zjjn hart, els op
dien Zondagmorgen. Na de H, Mis was da pas
toor der gevangenis tot hem gekomen en had
hem een bljjde verrassing gebracht. De direc
teur van de gevangenis had namelijk verlof
gegeven den gevangen priester een brevier ter
hand te stellen. Zulk een bock had hjj sedert
het begin zijner gevangenschap niet meer in
zgoe cel gehad, en zoo had hjj bij het bidden
der dagelgksche gebeden op zijne herinneriog
moeten afgaan, welke hem echter dikwijls te
kort geschoten was. Nog grooter werd zjjne
blijdschap, toen de gevaogeniBgcesteljjke hem
mededeelde: .Den volgenden Zondag moogtgjj
ook gij raadt bel nog niet de H. Mis
lezen. Uw voorbeeldig gedrag, uw geduld zooder
weerga onder de andere gevangenen, hebben
den directeur er toe gebracht, u dit voorrecht
toe te slaan. Ook zal men u waarschijnlijk een
anderen werkkring verschaften. Er zal eenjbibli-
otheek worden opgericht voor de gevangenen,
en dan zal men u lot bibliothecaris makeo.
Ik geloof dat de directeur thans, evengoed als
ik, van uwe onschuld overtuigd is."
De gevaogene zat gedurende deze mededee-
ling met groote van gelnkstralcode oogen den
pastoor aan te zien. Een zacht rood overtoog
zjjne wangenzijne handen vonwden zich. en
met een dankbaren blik ten hemel zncbtle bjj
,0 mjjo God, ik dank U uit deo grond mjjos
hartenNu wil ik al het overige gaarne en ge
willig dragen. Heb dank, mjjo God I"
het paleis der Blacklords ten gebruike. Hjj,
Patrick, bewoonde thans de kamers, waarin
zijno overleden vader de laatste jaren zjjos le
vens bad doorgebracht. Patrick zal voor het
schrijfbureau van den overledene. Zjjn hoofd
ruslte in zjjne handen en in zjjncn geest door
liep hjj nog eens alle gebeurtenissen bjj den
dood zjjns vaders. Met een inwendigen afkeer
moest hjj het zich bekennen, zooals zoo dik
wijls na dezen eoodlotligen gerechlsdag, dal zjjn
geweten nog niet tot rust was gekomen. Hjj
kon maar niet den man, die op zgoe beschul
diging tot tien jaren dwangarbeid in deo ker
ker veroordeeld was, uit zjjne gedachten ver
bannen. Op dit oogenblik zag bjj weder den
smarteljjken blik van den aangeklaagden pries-
op bem gericht, en hjj hoorde weder de met
grooten nadruk uilgesproken woorden van den
verdediger: „Hen echter die de beschuldiging
van diefstal tegen dezen ijverigen, vlekkeloozen
priester hebben ingebracht, bezweer ik, geea
middel onbeproefd te laten oin van hu
kant licht in deze duistere zaak te onlste
Op dat oogenblik had deze opvordering een
slorm van verontwaardiging bjj hem ontketend,
en deze had het gevoel van medelijden
den aangeklaagde, alsook den opkomenden
twijfel aan de schold van den geestelijke, snel
weggevaagd. Maar de twgfel was in de vi
pen twee jaren teruggekeerd, en juist heden
drong zich weer met geweld aan Patrick
op. Een angstaanjagende onrast overviel hem
ize joeg hem van zjjaon stoel en deed hem
kamer op en neer gaan. Uaarbjj riep hjj
k woord, dat zjjn vader toenmaals gesproken
id, in zjjo geheugen terug. Welk een zielc-
voor de geestelijke hjj
hem geweest wasEn welk een rust, welk een
zielevrcde lag op zjjn gelaat te lezen, toen de
geestelijke hem de troostmiddelen van den
godsdienst gebracht hadWas het dan niet
luogeljjk, dat een xielelast liet gemoed des va
ders had gedrukt, waarvan de wereld, noch zjjne
zoons 't geringste vermoeden hadden? Wal
toch had zjjn vader gezegd, toen Patrick hem,
om hem gerust Ie stellen, een gentleman ge-
wereld roemde
,tn de oogen der wereldja, zjj 1
deelt naar den uiterljjkeu schijn, niet echter in
de oogen van den Hechter hierboven en
min voor de stem in mjjo binnenste." Dal
zjjR vade% gezegd. Ook Ihans nog kwap
geweien in opsland legen de gedachte, da
geweten zjjos vaders met een schold kon belast
zijn. Ook nu nog trachtte hjj zich diela te ma'
ken, dat de oabjjheid van den dood den vadei
schrik had ingeboezemd en beelden voor dec
geeat had geroepen, die nooit bestaan hadden
Maar, zoo vroeg hem eene inwendige stem,
waarom keerden dan vrede en rost bjj hem
terug, toen de geestelijke zjjne biecht gehoord
had? Was het niet duidelijk, dat de priester
deo last van zjjn ziel weggenomen had en wel
daardoor, dat hij zich bereid verklaard had,
het misschien voor jaren begane onrecht weer
goed Ie maken Was de geestelijke niet reeds
den volgenden dag afgoreisd, om waarschijnlijk
de gedane belofte terstond to vervullen? Het
liep Patrick koud over den rug bg deze gedach
ten, welke hem als 'l ware ingegeven werden.
„Dat zou verschikkeiyk zjjn I" riep hjj luide
uil, terwijl hjj zjjne hand aan het voorhoofd
sloeg, als vreesde hjj, dat zijne gedachten ver
ward zouden raken.dan zou die man eene
schuld boelen, waaraan hjj onschuldig is; ja
nog meerde vervulling eener heilige plicht,
door mgoeu vader hem opgelegd, zou Ik, de
zoon, met eene afschuwelijke aanklacht beloond
hebben I Maar neenhel is onmogelijk
dat was te giuwzaam. Eo tochen toch
waarom heb ik niet allea onderzocht, voor ik
eene aanklacht indiende? Patrick, Palrick, wat
hebt gjj gedaan? Als dit de ware toedracht der
zaak is, dan kunt gij het in geheel nw leven
niet ongedaan maken. Wat moet ik doen, om
dezen twijfel op Ie helfen? Zal ik hem zelfvra
gen of hjj de som gebrnikt heeft, om eene onde
schuld des vaders te delgen? Neen -- hjj die
zulk eeo vonnis over zich kao hooren uitspre
ken, zonder een woord van opheldering te
geven, omdat lij) het biechtgeheim niet wilde
schenden, hjj zal ook ten opzichte van mij
zwjjgen. Ach, waar vind ik de oplossing van
dit verschrikkelijk raadsel?"
Weder ging hjj voor de schrijftafel zitteD,
waarop in een vergalde lijst een klein olieverf
portret van zjjneo vader stond. Lang beschouw
de hjj de peinzende trekken van den overledene,
als wilde hjj die om opheldering vragen. .0,"
klonk bet daarop van zjjne lippen, als onder
