Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 43.
Zaterdag 25 Januari 1902.
Vijftiende Jaargang.
DE EEMBODE
<9
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Drieborgen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abo DomentaprijB per drio maandorw
Franco per po*t
Afzonderlijke nummer»
f 0,40.
f 0,05.
BureauBreedestraat, 18 Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Frijn dor Advertontiên t
Van 1 tot 6 regel*
Voor iederea regel meer
CorrespondentlCn en AdvertontiSn moeien uiterlLk Vrijdagavond
Feestgaven
voor Z. H. den PAUS.
Vorige lijstf*05.50
Aan vroegere Ijjdcn, wie denkt er?
Bjj roereode bedeo het geestige woord
Voor Fine den goedigoo Paus veel gehoord,
Het offers zoo ruim. thans wie denkt er
Aan 't hinkende paard van Rhenoojj?
Waar blijven de buitengemeenten
Ter opwekking5,—
Van een onbekende0,50
Ven H. te N1,-
St. Agalha Weeshuis-, Van de weesjes,
ter eere ran Z. H. den Pans. 5,-
C. v. M. Ter eere van onzen H. Va.ler
den Paus0,50
Van P. J, H. om tegeo5,—
C, 1. Th. Voor deo heiligen vader. i,50
C. J. KI,-
N. N0.25
H. T0,50
E. H.
H. W1,-
C. R0.50
K. L. J. N. Voor Z. H. den Paus. 5,-
N. N0.50
N. N1.-
d. V. Al woool Leo XIII io Home,
Dit geld zal er toch komen. 5,—
S. H. MI,—
J. J. V0,50
A. K. Tol inlentie der geloovige zielen. 0.25
J.v.E.0.20
J. J. Sm0,50
H. O. Voor Z. H. Paus Leo. Te zijner
b. p. III"'.".'.*. 1 o!öo
K.B1.-
A. K. Ter eere v. d. H. Antonias. 1.—
Wed. J. B.Ter eere van Z. H. den Paus. 2,50
G. G. Ph.B],-
P. M. P. Voor het Jubelfeest van Z. H. 1,—
Th. BI,-
A. J. B. en V1,-
Wed. B. Voor een zaligeo dood. 5,—
N. N. Voor eeo zaligen levensstaat 1.—
Th. v. Z. Op hoop van Zegen. 1,—
N. N.0,25
J. V. Opdat God mijn huisgezin moge
Weinig maar uit een goed hart. 0,25
zeget
N. N.
Th. H. G. B.
C. A. v. K,
W. F. Ter eert
J. E. H. Tot lalenls der geloovige
>r dsoPsuj.v.rmsld ln.D. TV*'
Hst eerste jaar der XX6 eeuw.
IV.
Rusland had goede troeven en speel
de ze uit. Vol lioolsclten zin begroette
de Tsaar den Duilsclien keizer, alvorens
Frankrijk te bezoeken. Maar bij 't ont
werp tarievenwcl, door Duilschland op
gesteld, deed de Russische minister van
tciëa blijken, dat dit aanleiding kon
geven om weer tol vroegere Russische
tarieven terug te keereti, natuurlijk ter
wille van het nationaal belang. Lie be
vestiging der alliantie met Frankrijk,
belooft reeds vruchten door Frattkrijks
nieuwe verstandhouding met Italië en
den steun van Italic ontvangen in zijn
polilick in den Balkan.
Maar '1 glanspunt van Ruslands diplo
matie leverde China. Het bezette Mand-
sjoerije, en die bezetting zal duren in de
lengte der dagen. Ken verdrag, dal hierin
een regeling zou brengen, kon niet lot
sland kouten, omdat de aarts-Chinees Li
stierf voor het document zijn handtee-
kening droeg. Het deerl den Rus niet,
hjj volgt voorloopig zijn weg, lot een
nieuwe gemachtigde langstaart, doorzijn
ondcrlcckeningduregcüng definitief maakt.
Be Russische pers beduidde onderwijl
aan Engeland, dal diens eenige rol zijn
kon den toestand ie nemen gelijk die
was, dan had zijn actie in de Yangste
geen tegenwerking te vreezen. Dat moest
John Buil slikken. Deze had nog 't oog
geslagen op Koweit aan de Pcrsische
Golf, maar nu vall het zoo, dat do
Moskoviet vermeent zijn machtsfeer to
moeten uitbreiden tot die Golf. In 't
Persische Rijk zelf heelt zijn invloed
dien van den Brit groolendeels
drongen.
In Azie derhalve uitzetlings politiek, in
Finland de echt Russische poliliek van
nationaliteitsverdrukking. Gaandeweg is
daar alle vrijheid, waarvan de eerbiedi
ging plechtig was toegezegd, verdwenen.
Alles is gerussiliceerd, en opdat dit
blijve, hiervoor zorgt de regeering en
haar uitverkoren dienaar, de landvoogd
Bobrikow.
Turkije was weer eens recht de oude,
zieke tnan, en toch richtte hjj zich op
de dood schijnt te huiveren zijn werk
hier te voltrekken. De groote Mogend
heden zijn hier medicijnmeesters, die
den kranke telkens verslappen, en toch
is zijn leven hun dierbaar.
Bezwjjkt hij dan brandt het oorlogs
vuur op alle toppen van den Balkan,
en de strijd om Konstantinopcl loopt
uit op een herziening der kaart van
Europa. Dat kan later ook, en men is
tevreden met den kranke eenig bloed
al le tappen, en zooals Frankrijk deed,
eenig geld. 't Was een oude kwestie
kaden, over een achterstallige schuld,
en boozo bui nam de Sultan dwang
maatregelen tegen rclïgicusc congrega
tiën in zjjn land, verheeld u, tegen
Frnnschc religieuzen De Fransclte gezant
verliet zjjn post, zijn regeering zond
eeltige oorlogsschepen naar Mitylcne en..,,
de Sultan betaalde, de dwangmaatrege
len vervielen, zelfs ton gunste der Ar
meniërs werden weder mooie beloften
gedaan.
Daarna kwam Engcland's zoeken naar
een protectoraat over Koweit, maar
Rusland houdt den Clteik voor een
vassal van den Sultan. Hij moge vas
sal in schjjn wezen, tniischion nog min
der. Rusland's opinie verandert niet.
Van de Balkan Slaton is de kronyk
niet uitvoerigeerzuchtige plannen ge
noeg, maar het kunnen houdt geen
gelijken tred niet het willen. Servië zag
zijn eersten koning, bij zijn abdicatie de
oude heer Milan geworden, ton grave
dalen. Zijn leven was eert roman. Van
zijn zoon zijn ook vreemde dingen te
vreezen, diens politieke neigingen zjjn
naar Rusland gericht.
Bulgarije heeft le worstelen met finan-
cieele tnoeiljjkheden, maar mag op hulp
van Rusland rekenen. Dat men zich
met de toekomst bezighoudt bleek o.a.
uit 't Macedonisch-komité, vol van ver
langen naar een amputatie van Turkije.
Zoo'n operatie is voor 't oogenblik on
gelegen en moest uitgesteld worden.
Gevechten met Turksche grenswachters
geven echter blijk van de wederzjjdsche
gevoelens. En dan 't rooverslukje, de
oplichting van de Atncrikaanschc cvan-
gelislc Slowe, voor wier vrijheid nog
bjj voortduur wordt onderhandeld.
Griekenland meent niet onverschillig
te kunnen zijn voor 't geen in den Bal
kan voorvalt, want het hunkert naar
een stuk erlenis uit den Turkschen-boedel.
Maar 't sterfhuis laat op zich wachten.
De bevolking had in 't Iste jaar der
nieuwe eeuw gerekend op dc annexatie
van Creta. Maar de Mogendheden had
den er geen ooren voor; en de Griek-
sche prins bleef Hooge Commissaris op
Wie aan Azië denkt, noemt reeds
China, waar de laatste scène de troe
belen sloot mot de regeling der schade
loosstelling, afgewisseld door 't lusschen-
tooneclden boetetocht van den Zoen prins
naar Keizer Wilhelm. De Rus is aan 't
beste eind gebleven. Niet zonder belang
is te vernemen, hoe hem wordt nage
geven eerst de Boksers te hebben op
gehitst tegen de Regecring, met hel
mooie doel de Regeering later te redden,
naluurljjk tegen goede belooning. De
Keizerin wondde het gevaar af door de
Boksers de vreemdelingen aan le wijzen.
Toen bjj de moordpartijen echter tic
Mogendheden haar expeililie-korps zon
den, deed Rusland hetzelfde, maar wist
zoo te leiden, dat hem dc beste
bete toeviel.
Voor de Regeering is 'l grootste ver
lies de dood van Li-IIocng-Chang. Deze
aarts-Chinees was in sluwheid opgewas
sen logen eiken diplomaat. Nu in aanzien,
dan in ongenade, zelfs met verbeurte van
T mooie gele vest en de pauweveeren,
wist lijj altijd de onmisbare man te
bljjven, gereed om bjj de moeilijkste
gevallen de rcgeertnachine te doen wer
ken. Nederbuigend of onhebbelijk, aan
't hof of met "s Rijks vijanden, altijd
bleef hjj de echte schuingeoogde Chinees.
Tot aan zijn einde want hjj helpt de
overeenkomst niet Rusland opstellen,
maar laat hel stuk in de lucht hangen,
en hij sterft voor de onderlcekening.
Na den terugtocht der vreemde troe
pen uil Peking en do restauratie tier
gehavende paleizen ondernam het hof
dc reis naar de oude hoofdstad. Zal '1
ook daar cindcljjk een nieuwe koers
zijn? 01 gaat een tijdperk van rusl
een nog akeliger slachting vooraf?
BUITENLAND.
Uit Zuid-Afrika komt de sombere
tijding, dat de bekende Boerenaanvoer
der, Scheepers, laaghartig is gefusilleerd.
De reeks van misdaden, door de En-
gelschen daar bedreven, is weder met
één afschuwelijke vermeerderd. Deze
nieuwe moord is door Kitchener zoo
geheim mogelijk gehouden, geheim, lol
alles afgcloopen zou zijn. Dc bijzonder
heden, daarover aan het licht gekomen,
maken dezen moord tol een der afschu
welijkste, die ooit willens en wetens zjjn
gepleegd I
Men weet het, Scheepers was bi.
gevangenneming lijdende aan typhus en
werd in een der hospitalen ter verple
ging opgenomen. Zoodra hij aan de be
tere hand was, werd hij naar de ge
vangenis overgebracht en moest hij te
rechtstaan wegens hoogverraad, rebellie,
moord en opruiing tot moord en wat
de Britsche militaire overheid al meer
voor punten van beschuldiging weet te
bedenken legen de mannen, die in Zuid-
Afrika kampen voor de vrjjheid en de
onafhankelijkheid van hun ras.
Tweemalen moest het proces worden
afgebroken, omdat de beschuldigde te
zwak was om de vermoeienissen der
verhooren te doorstaan, maar de zaak
vorderde en den 27en December droeg
Scheepers voor het hof van GraaffRei-
nel persoonlijk zijn verdediging voor,
doelt geheel vruchteloos. Hjj beriep zich
er ook op Vrijstaalsch burger te zjjn en
van Bloemfontein te komen, waar hij
met het heliogralisch departement in
verbinding was.
Maar ook dit laatste mocht niet ba
ten, de held moest uit den weg worden
geruimd, en nu komt de beurt aaneen
anderen Boerenaanvoerder, aan Kritzin-
ger, wiens proces reeds is aangevangen.
En dan durfde Koning Eduard in zjjn
jongste troonrede nog verkondigen, dat
tegenover de Boeren in Zuid-Afrika hu
maan en monschlievend gehandeld werd.
En Chamberlain heeft in bet Engel-
sche Lagerhuis weder eens den huiche
laar uitgehangen. Dit gebeurde naar
aanleiding van een amendement door
Cawley, in naam der liberalen voorge
steld, waarin hel regeeringibeleid werd
afgekeurd.
Chamberlain zeide o.a. dal als de Boe
ren met vredesvoorstellen komen, de
regeering het recht heeft waarborg te
vragen omtrent bevoegdheid, en hjj ge
looide niet, „dat Kruger en zjjne omge
ving, die Transvaal verlieten met groote
geldsommen in het begin van den oor
log" zulk een bevoegdheid hebben. Ten
slolte zeide hjj
„Zoodra de vrede henteld is, is de
regeering geneigd zoo ruim mogelijk am
nestie te verleenen, als met het oog op
de rechtvaardigheid en de toekomstige
veiligheid zou kunnen. Dc inzichten der
regeering over de oplossing, zijn dezelf
de als die van de meerderheid des lands,
De regeering heeft het Rjjk achter zich
om haar hot vertrouwen te schenken,
waarop zjj meent een beroep te mogen
doen."
Het schijnt wel, dat Chamberlain er
alles behalve gesticht over is, dat Kru-
FEUILLETON.
Deus Pacificus.
T Was de 1ste van Sprokkelmaand dos joars
l*t*. Akelig viel de nacht over Haarlems
vesten neer, als vervuld van het bloedig moord
plan, dal dien avond gesmeed was. De nacht
wind loeide onheilspellend langs de verlaten
straten en joeg den regen kletterend tegen ven
sters en glazen. Het uur der Metten was reeds
lang van de nederige torens der kloosters ge
klept, maar overal zag men het ontstoken licht
nog door de kruisbogen boren de gei
vensters heenscbjjneobolls stemmen
gen gedurig naar baiten en 't was, oi
handbijlen en linkroeren aanhoudend boorde
nedeestooten. Geen slaap sloot dien nacht
oogen der poorters, en het rasUeger bleef t
aangeroerd: want do mannen waren druk i
den arbeid, om wapens te zniveran en
scherpen. Tinnen kan en drinkkroes gingen
herhaaldelijk rond, kleurden de door het
lelijk waken reeds opgezette oangezichtet
een vlammend rood en gaven een vreeseiyke
uitdrukking aan bet getier, dat allengs liet vroe
ger gesprek verving. Hen stampte ongeduldig
op den 8teenen vloer, slak de gebalde mist
1) De God de* vredas.
plengde om 't broederbloed, datstrooinenging-,
eo uit de kamer verwoien weid, wanneer zjj
bet waagde, een verzoeningswoordjo te spre
ken. Dan wendde zjj zich met trageo gang en
nokkend heen, om in het duister binnenvertrek
haar gepeinigde ziel uit te elorten, en van den
gekruislen Heiland, wiens beeld daar aan den
breeden schoorsteen hing, uilkomst en vrede le
De Kabeljanwschen van Amsterdam, verbiF
terd omdat ook de lloekscben in de vroed
schap hunner stad hadden zitting gekregen,
waren met do Waterlanders dien avond binnen
Haarlem getrokken, om wraak le nemen over
do nederlaag, die zg te Amsterdam geleden
hadden. De Haarlemsche Heeren, waaronder
zelfs Simon van Adricbem, de broeder des Burge
meesters, en veie ontevredenen, die hetgranw
hadden opgeruid, waren bun te geraoet getrok
ken en allen hadden gezworen, dat geen Hoek
scha in Haarlem den volgenden dag zjjn hoofd
zon ter ruste leggeo.
Hsar de woede der Kabeljanwschen was te
bnitensporig, de overwinning, die zjj zich zei
ven beloofden, te zeker, dan dat hel gesmeed
verraad kon verborgen bljjven. Hol reeds op
gewekt vermoeden werd weldra bjj do Hoek-
schco .erslerkt en bevestigd; en in den laten
avond was de Burgemeester Glaes van Adri-
chem reeds met 'I gansche opzet bekend, la
ellerfll ontbood hjj den Slotvoogd, de Vroed
schap en de Dekens dor gilden, die hjj als de
zjjnen kende, bjj zicb, schotste hun in manne-
ljjke laat het lot, dat Haarlem wachtte, cn den
plicht, die allen tot verdediging riep. Als 't
:n getorgdeq slier ging in die ver
gadering een bloodkrool op: allen vtrhonden
idiging en wraak, en
togen jjliogs naar huis om wapenen te halen.
De vroege ochtendstond moest allen wclgewa-
huo manschappen op hel Zandt 2)
erkplaal
Kaboljauwscben waren
verdrevon of afgemaakt.
Laogzaam klom de ochtend, als kwam hjj
noode den gruwel beschjjueo, die binnen Haar
lem zou gepleegd worden. De lucht was grauw
en zwaar, en eou aanhoudende slagregen viel
ajjdig neer. Maar de baat is machtiger dan de
elementen der natuur! De strijders wachten
vol ongeduld naar bet besproken nar en w|jzen
met woestheid da vrouw van zich af, die zjj
anders toch liefhebbeo, en die door de tranen
hunner kinderen hen trachten te bewegen, tneh
niet ton strjjde uit te gaan. Do grjjze vader
drukt de band zjjns zoons, gebiedt hem inoed
en dapperheid te toonen, maar bezweert hem
tevens het bloed le sparen eens broeders, die
den vorigeo avond dc ouderljjkeu woniog beell
verlaten, om bjj den vjjand zich te scharende
oude moeder en weenende zuster hangen hem
om den hals en laten niet al, om hem van het
vreesoljjk wraakplan af lo trekken. Doch alles
te vergeels. Een ieder meent, dat het recht
aan zjjn zjjde staat en dat dure plicht hem
naar bet slachtpark roepl. Hjj scheurt zich los,
stoot allen van zich af, en spoedt zich wclge-
wapond naar do afgesproken verzamelplaats.
De aangrenzende stralen spuwen aanhoudend
2) Do Harkt.
jende Hoekschen op do Markt, die, als do
orrels door den dwarrelwind omgevoerd,
clkauder woelende Dekens regelen de
en hunner gilden, en de Hoplieden berei-
dies lot deo slag. Van de Uaiteljorrisstraat
af tot het Gat van de Houtstraat hadden de
stielen der Wovcrjj zich uitgespreid, als do kern
van het leger en bestemd om liet stadhuis lo
bezetten, waar de Burgemeester met ecu ge
deelte der Vroedschap reeds vergaderd was.
Van de Smeedslraat af vormden de Volders eu
Smeden, mei zware jjzeren knotsen en hamers
gewapend, een onstuimige schaarterwjjl de
Schippers, Brouwers, Metselaars en de ovorigo
kleine gildon aan de overzjjde langs de Vleesch-
hal hadden post geval. De Deken van hol We-
versgild, weieer zoo machtig en rjjk in Haar
lem, was van rechtswege helhooid dervereenigde
Ambachten en vloog door de opgewonden ge
lederen, een groot slagzwaard boven het hoofd
zwaaiende, urn allen tot moed en getrouwheid
,'t Geldt uw eigen behoad, mannen 1"
sprak hjj met balderende stem, ,'t geldt
het leven uwer vrouwen cn kinderen, want ons
iB de dool gezworen. Zegti zal Haarlem dan
moeien zwichten voor dien hoop ellendelingen,
die, omdat zjj Amsterdam niet konden bemach
tigen, onze goede stad willen vernielen Ken
nen wjj ze niet, die ons verlaten hebben, om
dat zjj door hun zwelgen en luieren io berooi
den slaat zich bevinden, en nu zich met onze
verdiende ponningeu wlllon verrijken? Zullen
de Gilden niet voor huD haardsteden en bun
goede stad strjjden? Ja, helaas I ik mie hier
de Vleosehbouwere en Bakkere, die zich
Simon van Adrichem verkocht hebbenra
in hun bloed zullen wjj de s
die hnn trouweloosheid op o
heeft geworpen. Ik zweer den dood aan de
Kaheljauwschon I Leven de Hoekschen I Leve
Haarlem 1"Eu als het loeien van een troep
wilde woudslioroo ging de kreet op: „Leve
Haarlem! dood aan de Kabeljauwachen 1"
En toen die bloedkreet aan gene zjjde van
het Zaodt langzaam wegstierf, klonk eensklaps
een daverend geschreeuw ais antwoord uit
de verte den Hoekschen tegeu. Daar kwam de
Slotvoogd mot een vaandel Speorknechton to
paard io vollen draf de Sint-Janstraat uitgere
den en deed de Harkt nogmaals daveren van
het wraakgeschreeuw. Ook de Burgemeester,
de Vroedschap eo de Adellijke Heeren waren
van het Stadhuis afgeklommen en verdeelden
onderling het bevel der troepen, die, evenals
de paarden der Spoermannon, trappelden van
ongeduld, op hel hooren van de alarmklok, die
in den toren van het Stadhuis begon te klep-
gloeiden van het wraakvuur, dat uit de hijgen
de borst opsteeg en rnoud en neusgaten aitvloog
hun oogen fonkelden in hun diepe holen als
glinster wormen i wapenen van veelslachtig soort
vlogen van de eene band in de andere; en 't
was een gedrnisch, als van een woelige zee,
op 'l oogenblik, dat den allee vernielenden or
kaan voorafgaat.
(Wordt vervolgd).
