Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 52.
Zaterdag 29 Maart 1902
Vijftiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Bameveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs par drie ntudm
Franco per posti 0,40.
Afzonderlijke nummer»f 0,05.
BureauBreedestraat, 18 Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
PriJ» dar AdrartantiêD
Van 1 tot 6 regel»f0.80
Voor iederen regel meer-0.06
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
Een blijde Pasohen.
Paschen is immer door de Christen
heid met blijheid gevierd. In haar subliem
Exutlel jubelt de Kerk, en zij toonzet
de beweegredenen tot vreugde voor de
menschheid bij Christus' Opstanding.
Zij is voor ons elk jaar op dit feest
als de Engel cp den algewentelden graf
steen gezeten en roept der wereld toe:
,Hij is verrezenHij is hier niet
- Ziet de plaats, waar ze Hem gelegd
hebben." En in koorzang en tegen
zang klinkt het van de lippen „llaec
dies quam fecit DominusU' Dit is de
dag, die de Heer gemaakt heeftEn
aan het naar omhoog jubelend Halle
lujah harer geloovige kinderen komt
schier geen einde.
Die blijde stemming is niet beperkt
tot de wanden onzer gewijde tempels,
zij stroomt naar buiten, werkt aanste
kend, zou aan alles feestgloed willen mee-
deelen, en wil van alles, in 't openbaar
en 'l huiselijk leven, vreugde doen uitgaan.
Hoe menig oud, maar overschoon
Paaschlied, uit tijden lang vervlogen,
zingt nog voort in de XXe eeuw. Houd
ze in eere, eeuw die pas aanvangt,
leg ze op de lippen van hen, die ii
volgende eeuw den Glorierijken Dag
zullen vieren
Wat al overoude gebruiken handhaven
zich met taaie volharding 1 Op den disch,
waarom de leden van hel gezin zich
scharen, prijkt het paaschbrood en ont
breekt het paaschei niet.
Aldus zet de Christelijke overlevering
zich voort by de jongeren en zij, een
maal de ouderen geworden, zullen
haar aan een volgend geslacht ter voort
zetting toevertrouwen, tot komen zal
de dag, waarin de verrezen Christus op
de wolken zal verschijnen, in groote
macht en heerlijkheid, door de uitver
korenen met een niet eindigend Halle-
jpjahl omjubeld.
Al is echter de vreugde van den
meest edelen, ja heiligen oorsprong,
niet altijd is de beker, dien zij aanbiedt,
overvol of ruim gevuld. Soms is de
bijgemengde bitterheid niet te miskennen.
Het gebeurt zelfs, dat een ruwe hand
dien beker wegslaat, nog voor hij de
lippen bereikt. Dit wisten onze Rooinsche
voorouders in de Plakkaten-periode,
wanneer soms bij een groot hooggetij
hun kerkhuis, op last van schout ol
baljuw was gesloten, en zoo'n sluiltyd
duurde soms maanden achtereen.
Nog bitterder ondervond dit Frankrijk
op hef laats! der 18e eeuw. Wal Voltaire,
Rousseau, en de Encyclopedisten hadden
gezaaid, was tot oogst gekomen. De
oogst was een wilde storm, welke in
dal land én troon én altaar verbrijzelde.
Hel koningschap en het Christendom,
die vooral heetten het oud regiem, en
dat moest weg, en om dat .weg" te
verhaasten, hakte de guillotine dag aan
dag de hoofden weg, die weigerden
voor hel nieuwe regiem te buigen. Want
het nieuwe regiem had zich baan gi
broken en in de onsterfelijke beginselen
van 1789, zijn leer en de rechten van
den mensch verkondigd, ook het recht
op den opstand. Hel Christendom, als
geopenbaarde godsdienst, was totaal
overbodig; aan het natuurlijk licht der
rede had de menschheid genoeg.
Up radicale en op tastbare wijze,
tastbaar zelfs voor het meest botte ver
stand, moest de moderne leer voor 't
volk bevattelijk worden gemaakt. Had
men niet by vroegere kerkvervolging,
de beelden der Heiligen kort en klein
geslagen, opdat de massa's tot do over
tuiging konden komen, dat het met de
Vereering der Heiligen uit moest zijn V
Dat voorbeeld volgde de groote Fran-
sche Revolutie en om hel voor de massa's
aanschouwelijk te maken, dat voortaan
alleen deEeredienst van de rede recht van
bestaan had, werd in de ontheiligde tem
pels op't ontwijd altaar, een lichte deern
geplaatst, die godin rede voorstelde.
Nog niet genoeg: uit het openbaar
leven werden de sporen van het onver
nietigbaar Christendom weggewischt; ook
in bel huiselijk en privaatleven. In den
nieuwen kalender was geen plaats voor
den datum van eenig christelijk feest.
Ook de herinnering aan des Heeren
dag, den Zondag, moest verdwijnen. De
weken werden door decaden vervangen,
die elk tien dagen telden. Hiermee werd
op de meest brutale en radicale wijze
aan den Heer Zijn dag weggecijferd.
Het volk, dat onder het Christen regiem
zes dagen als werkdagen in elke week
iiad gekend, moest, door de rede verlicht,
voorlaan zich drie werkdagen meer laten
welgevallen, alvorens de rustdag intrad.
Deleto nomine Christiano tot den
naam zelfs van Christen werd uitge-
wischt, zooals de imperator en kerkver-
volger Diocletiaan in tastbaar letterschrift
op massieve zuilen deed griffelen. |Dil her
innerde zich de Fransehe Revolutie en
wilde het den heidenschen kerkvervol-
ger nadoen.
In 305 stierf Diocletiaanin 311 ver
klaarde keizer Konstanlijn hel Christen
dom vry.
Ruim 8 jaren had de Fransehe Revo
lutie hopeloos gepoogd het Katholicisme,
ja elk spoor van Christendom te ver
nietigen. In 1802 werd door Consul
Buonaparte het eoncordaat met Pius
VII gesloten, en 'l was een blijde Paschen,
want de Kerk stond weer stralend van
levcnsluister, even als Christus verrezen
uit Zijn graf.
Een der kenmerken der waarheid van
de ééne Katholieke Kerk door Christus
gesticht isdat zdoor de vervolging
niet kan worden vernietigd. Trouwens
Christus heeft verzekerd, dat de poorten
der helle haar niet zullen overweldigen.
Blijde Paschen.
Aan de Januari Aflevering der Slimme
mis Maria-Laach ontlcenen we de vol
gende regelen
.Bij de naaste Paaschdagcn is een
eeuw verloopen, sedert de Christelijke
godsdienst onder de ongehoordste gruwe
len afgeschaft, over de acht jaren lang
uil het openbaar leven verdrongen,
weder feestelijk in Frankrijk werd inge
voerd. In dezelfde eerbiedwaardige O. L.
Vr. Kathedraal le Parijs, waar den
10 Nov. 1793 een gemeene deerne om-
juicht, door met bloedbezoedelde Sans
culotten als godin der rede den triomf
der Voltairiaansche-lilosophie „over den
eerlooze" verkondigd had, trok den 18
April 1802, omgeven van zjjne generaals
en al de met waardigheid bekieeden
der Fransehe Republiek, de overwinnaar
bij de Pyramiden en in den slag bij
Marengo, Consul Buonapaile op, om den
Solemneelen Hoogdienst door den kardi-
verblind, in kortzichtige politiek, dat
concordaat door de Organieke Artikelen,
en de bevrijding der Kerk door een
nieuwe verknechting der Kerk niet be
dorven, zoo had hij wellicht, in plaats
van den roem eens Caesars, die van
een Karei den Grooten, in stede van eene
bewondering van hoogst twijfelachtige
waarde, den zegen van alle komende
geslachten mede genomen in zyn graf."
Zeker de Organieke Artikelen, nimmer
door den H. Stoel erkend, zijn een onge
zond mengsel, maar zij beletten niet, dat
hel voor Frankrijk A». 1802 een blijde
Pasctien aanbracht. Hel was Buonaparte
ernst met de herstelling van den Chris-
lelykcn godsdienst, en 't pleit voor zijn
doorzicht, alle mogelijke plechtigheid en
majestetisch ceremonieel, die Kerk en
Staat maar kunnen ontplooien, aan te
wenden bij dit blij en gedenkwaardig
Paschen. De Democraten en de wapen
broeders van den Consul mochten spotten
met T geen zij een schouwspel noemden,
en mecncn, dat de Fransehe krijgsvanen
nooit met zooveel oorlogslauweren schenen
omgeven tc zijn, dan sedert ze niet meer
gewijd werden. Maar Napoleon zelf ver
klaarde op Sint-llulena, dat het hum nooit
gespeten had het concordaat le hebben
onderteekend.
De beleekenis van dat blyde Paschen
was by hem derhalve in herinnering ge
bleven, en by wilde haar niet verdrijven.
De gevolgen van dit blyde Paschen
bcschiijven we hier niet. Slechts zij
opgemerkt, dat de herstelling van het
Christendom nog juist op het tydig
oogenblik kwam. Eenige jaren later en
't ontkerstend geslacht ware tol de volle
jongelingsjaren, deels tot den volwassen
leeftijd opgegroeid. Geen wonder dan
ook, dat Pius VII bereid werd bevonden
tot die concessie», welke zich met de
waardigheid van den H. Stoel
„De kardinaal was omringd als eere-
geleide door tal van aartsbisschoppen
en bisschoppen bij de plechtigheid,
waarbij aan de geheele wereld werd
kond gedaan, dat Frankrijk weder katho
liek was.
.Deze herstelling was ontwyfelbaar
de grootste en meest verdienstelijke
daad, die de door de overwinning ge-
kroonden Imperator in geheel zijn leven
heelt verricht. En had hy, door trots
Wal belrelt liet feesl, niet den datum,
a-chen viel in 1804 den 18. April.
vloed niet buiten de grens
wedergeboren Frankrijk. Bij liet sluiten
van den vrede met de Ollomansche
Porie verkreeg generaal Brune (bekend
door zijn hulp aan de troepen der Balaaf-
schc Republiek bij den :nval der Anglo-
Russen in N. Holland ten jare 1799)
Frankrijk het recht terug alle
kerken van den Lalynschen Ritus in
den Levant, onder zijne bescherming
Napoleon werd ontrouw aan de hooge
roeping, door de Voorzienigheid voor
hem weggelegd, deed zelfs Pius Vil
gevangen nemen. Maar voor Frankrijk
werd 'l Paschen niet meer afgeschaft.
Wel braken er revoluties los, en zjjn
plannen tot ontkerstening van 't schoone
land gesmeed door de zonen der konings
moorden en Sans-culotten, door de
volgelingen van Voltaire en Rousseau
ten deele tot uitvoering gebracht. Dan
het doeldoor een nieuwe ontkerstening
het hooge resultaat van 't blijde Paschen
1802 te vernietigen, is niet bereikt.
Ondanks de redenen van bezorgdheid
putten we hieruit bemoediging en de
bemoediging zy betreft niet alleen
Frankrijk is geworteld in ons geloof
in den verrezen Christus.
Op 't punt den hemel in le varen
sprak Hij tot zjjne Apostelen .Ziet,
lk ben met u lot aan de voleinding der
We eindigen de beschouwing van het
blijde Paschen, een eeuw geleden gevierd,
met aan: Te wapen tegen liel Moderne
Ongeloof van pater Nilkes S. J. (door
kapelaan Starn vertaald) de laatste rege
len te ontleenen
,Om de rotsen der Kerk en om de
zegezuil van Christus, liggen de graven
der Christus'- en der kerkvijanden iedere
eeuw dicht hunne oude graven en delft
nieuwe. Op de zuil echter staat het
opschrift
Christus vincil, Christus regnal, Chris-
s imperat.
Christus overwint, Christus regeert,
Christus heerscht.
BUITENLAND.
llit Brussel kwam Zondag het vol
gende bericht:
De betooging voor algemeen stem
recht en evenredige vertegenwoordiging
trok hedenmiddag door de hoofdstraten
van Brussel. De stoet bestond uit onge
veer 300 socialistische, liberale en chris-
telijk-democratiscbe vereenigingen; talrijke
liberale en socialistische afgevaardigden
namen er aan deel. Voor het Stadhuis
aangekomen, begaf een deputatie zich
naar binnen en werd ontvangen door
burgemeester De Mot, wien de deputatie
een petitie ter hand stelde, met verzoek
die aan hel Parlement fe overhandigen.
De burgemeester verklaarde, dat hij te
eerder geneigd was aan het verzoek te
voldoen, daar de betooging van heden
kalm en waardig was geweest, eu hy
drong er bij de deputatie op aan, dat
FEUILLETON.
Ie laatste ffiontfaleon.
Men TsrhMl uit da 17# aauw.
1) Geheel «aders w»s Alberl, de jongere zoon
ito deo oudeo vrijheer. Alle genoegens en
dwaasheden der wereld najagend, onwelend en
troUcb, barsch en spoedig la loora ontstoken,
was bjj een slecht hoor en nog slechter broe
der. In den burcht heerschte slechts dan rost,
al? Albert met sjjne honden in gezelschap van
eeoige omwonende edellieden, wier ondeugden
de zijne geleken, was uitgegaan. .Ja," spraken
zjjne rotgenooten, .bjj ia edelman, een echte
Montfalcon I Jammer, dat de naam en het erf
goed zijns vaders niet op hem overgaan I"
Dergelijke gexogden lerislden Alberts hart
met bitterheid. Reeds dikwijls had bjj nagedacht
over de toekomst, hem door de wet aangegeven.
Somtijds kwam tul hem voor, dat zjjn broeder
losscbeo hem en de wereld stond, gegrondvest
op oen recht- het recht van eerstgeborene-, dat
in dien Igd door geen macht, welke ook, le
breken was. Hp kreeg hevige aanvallen van
toom doch wjjl hjj zpnen broeder, door allen
in die streek den .Heilige van den burcht"
genoemd, baatte, begreep hjj niet, dat Guido
de stoutmoedigheid ooit zoovor drijven zou, in
den burcht zijner vaderen, hem hel aanzien te
betwisten, dat bjj reeda van zjjn prille jengd
san zich getrokken had. Met vertrouwen zag
hjj de toekomst tegen, en pleegde met gruwzame
strengheid geweld tegen xjjn weinige onderda
nen, zooals toen vele edelen deden.
Guido van Montfalcon. die leed onder de slecht
heden zjjos broeders, tisd hem nooit gedwars
boomd in wat lip het hoogste achtte eens
echter waagde hjj het toch de slem le verhef
fen als het recht van den eerstgeborene, en dat
was voor den woevten Albert eene straal, die,
zjjne toekomst verlichtend, als een vuarslraal
in zjjn blakend harte zonk. De trotsche edel
man was woedend in de hut van een der on
derdanen, wien bjj verdacht ecneo haas te
hebben gevangen, binnengestormd de ongeluk
kige log echtor doodziek op zjjn strooleger, ler-
wpl vrouw en kinderen weenend om den vader
•tonden. Albert werd niet geroerd door dit
hart verscheurend tooneel; hjj tiorde en mis
handelde deze ongelukkige menscben, die zpne
hand met hunne traoen bevochtigden. Op dal
zelfde oogenblik trad Guido binnenop een
engel des Hemels gelijkend, die beloont en
straft, vertoonde zich do toorn op zjjn voor
hoofd.
.Houd op," riep bjj zpnen broeder toe op
zulk een beslisseodeo toon, dat deze b telde,
.houd op, en vergeet niet, dat gp in 't iebied
onzes vaders niets le bevelen hein I Ga heen'
want !k alleen heb bet recht hier een woord
te spreken, en wil, dal deze brave lieden i
slechts éio, maar vjjf jaren vrjj zullen zjjn
schol en lot. Ga heen, ik wil hel I" En nu knielde
hjj biddend aan bet bed van den atervsode.
Dezo woorden, zoo nieuw in Guido'i
mond, verniotigden in Alberts ziel de laatsti
hoop en hielpen hem uil du droom over he
Van af di
n zich zelf gekeerd en adem-
door haat en ({verzucht ver
karakter vu zjjne
werd Albert
lechts wraak,
teerd.
Om dezen tpd keerde de oude vrijheer van
Montfalcon, door jaren en zorgen gebukt, huis
om op den burcht zijner vaderen te
i. Hjj bemerkte de vijandschap der beide
ra msar al te spoedig. Toet
karakte
Guido, den erlgenaam zjjoor goelereo. Zjjr
vooroordeel deden hem de boosheden van der
jongeling over 't hoold zien, hjj beschouwde zi
eer als goede boedanigheden van eer
edelman, maar ten slotte behield de
eerbied voor bet recht van zpo eerstgeborene
de overhand over zjjn vaderlijke verblinding.
En zoo brak de dag aan van zjjn overlijden.
Toen bjj zjjn einde voelde naderen, liet bp
beide zoons aan zjjn bed komen, bjj wildeater-
ven als een echte Monllalcon, omgeven door de
herinnering aan zjjne voorvaderen enzjjnhoog-
adeljjke alkomat. Een zjjoer oude dienstknech
ten moest met de oude buier, welke anders
door honderd lansknechten omgeven lustig wap
perde, au zjjn doodsbed verschijnen, ec
der zjjoen helm, een derde schild en zwaard
dragen. Zpne zoons knieldon voor hem-,
vroeg zjjn zwurd, trok hel uit de schede,
de met den dood kampende grijsaard bief het
bleeke en kale hoofd op met deo vollen
van zjjn geslacht en sprak
.Vaartwel, mjn zoons t vaartwel, vazallon
vu 't huis Montfalcon I Moge bet dood
vu uwen heer u stood? bpbljjvsn I Uuldo
alcoo, injja eorstgeborene, neem ditzwaard,
loor veler armen gezwaaid, overwinnend
geflikkerd heeft op de slagveldenbel kerin-
1 steeds san deo naam, dien gjj draagt i lo
den naam van den DrieBenigon God en krachtens
mjjo recht, maak ik u tot ridder, tot baron over
dezen burcht, tol heer over dit gebied, zooals
rnjjoe voorouders hel bezaten, met alle vrpbe-
len, voorrechten en bevoegdheden I Als gy uijj
le oogen gesloten hebt, ga dan naar bet hof
>aa Kooiog Lodewjjk, herinner hem de helot
en, mjj gedaao, verdedig de rechten en de eer
'an ons huis lot uw laatsten druppel bloed en
>ere en edelele Montfalcon 1 God zp met ut
Eo u, Albert
Hy kon de laatste woorden slechts met moeito
uitspreken-, by viel io de kussens terug en
Nauweljjks echter
au den schoot de
Albert trad vermele
sprak
,Ik wilde de laatste oogenblikken
ras hel Ipk des v
asrde toevertrouwd, ot
voor zpnen broedei
Guido, bp heefl u lot myneo heer gesteld,
gehoorzaam hem niet, ik haat ul lk wil n
als bedelaar uit hot huis mpoer vaderen v-
jaagd worden. Ook beb ik reeds eene bruid,
zy zal hier gebiedster eo beeracherea zpn I Eo
gp, kom mu nooit op degeolengle nader, du
zpt gjj verlorengy toch deugt niet voor hel
bloedige spel der zwaarden, hoogstens voor het
vrouwenwerk au het spinnewiel I Gy kunt in
gasn bidden; ik zal hier echter
beer zyo 1 Sidder voor myoe macht I"
Deze bedreigiog riekte naar bloed.
Eeo treurige glimlach gleod over Guido's ga
laat. Hy trok zich terug, bad vurig, en bleef
laDg in gepeins verzonken. Misschien traden da
wereldsctae vooroordoelen nogmaals een groot-
moodig plu in den weg. Den geheelen nacht
bracht by met scbrpven door, en ia den mor
genstond, toen de dag door de oude venstera
io zijn kamer viel, las hy, wat by geschreven
had, verscheurde daarop het pipier en ter-
strooide de stukken. Geleund op de steenen
leuoing, die hel open balkon voor het boog
venster omgaf, liet hy, in ppolpke en droevige
gepeinzen verdiept, zyn droeven blik over het
dal weiden. Aan den gezichteinder ontwaarde
bp het kruis op den toren der Mariakerk. Dit
kruis, bet zinnebeeld van het eeuwige leven in
Christus, bracht zpne gedachten terog op de
vreedzame eeozaamhetd, waar de oude abdy
als een groot grafgesteente verrees.
Op dit oogenblik verscheon iemand in hoogst
opgewonden toestand, als iemand, die kwaad
in T schild voert, of door berouw getroffen is,
voor Guido. Onwillekeurig huiverde bp. Deze
inao wav de lieveling zpns broeder, eenjagera-
joogeo, bard voor de airneo eo zedeloos als
zpo hoor. Eerbiedig groetend sprak hü met be
wogen stem
.Heer, verlaat om Godswil beden den burcht
„Ea waarom niet, Marcellinns f" yroeg Guido,
.koestert iemand boos opzet tegen my?"
.Edele Heer," sprak de jager met roerende
s'em, ,gp veracht mp zeker-, gjj moogt mjj