..T'
Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
A
No. 1.
Zaterdag 5 April 1902.
Zestiende Jaargang.
DEEEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baam, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
baren, Leusden, Saarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie m wanden -
i Franco per post
j Afzonderlijke Hummers
Bureau Breedestraat, 18 Amersfoort
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der AdrsrtontiSni
Va» 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meer-0.05
Correspondenten en Adve
Eene kwestie, welke a;
de orde blijft
dun tijd
i de dubbele buurl. Ziedaar
de velen van den allerjong-
De kwestiezouden we dc doodstraf
niel herstellen, wil ons niet loslaten.
Hiervoor bestaat reden. In onze moderne
tijden worden wetten gemaakt, welke
niel steunen op de zeden. Men waant
iets in de lucht te zien hangen, acht
voorzeker, dat 't geen in de lucht zit
ook naar beneden zal neervallen en ver
vaardigt een wet, gereed om bij den
val als opvangend net te dienen. Is de
wet er, dan zal de nieuwe zede wel
volgen. Men rekent er op, dat de goede
menschjes zich bij de nieuwe wet wel
zullen neerleggen. Aan de opposanten,
wanneer die Katholiek zijn, wordt be
duid, dal de wet zelf niet in conflict
komt met een of ander afgekondigd
leerpunt, en haastig wordt de conclusie
getrokken, dat de oppositie niel goed
gefundeerd is.
Dit is te zien gegeven o.a. bij eca
tweetal wetten, waarmede ons volk in
de jongste vierjarige politieke periode
werd verrijkt.
Hel groole bewijs, dat de noodzake-
'jkheid tot de vrijlidldsbekorting door,
de wetten opgelegd drong en dwong, bleef;
oningeleverd. Mopperend onderwierp zich
het volk, dat mopperen werd een volks
trek genoemd, maar de onderwerping
moest voor blijk doorgaan, dat de nieuwe
wet reeds wortel had geschoten. Of de
oude zeden nooit tegen de ni
ten zullen reageeren V
We hadden eigenlijk een reeds oudere
wet kunnen noemen, de wet ter afschaf
fing van de doodstraf. Zij had nog veel
meer hoop op bevordering van nieuwe
zeden nl. bij 't moordenaarsgild. De wei
zou die lijgersbent, niet tot lammerer
omscheppen, maar de beschaving zoi
hier hare werkkrachten toonen, en d<
moordlust keeren. Het hing derhalve
alweer in de lucht en de galg were
opgeruimd, de beul kreeg zijn congee
We willen naar 't kruidje-roer-ioij
niet, wat in 't groote plantsoen de:
humanitcitsbeschaving staal, geenvinge'
uitsteken, maar ieder moet toch erken
nen, dat de moordzucht er nog geducli
inzit. Nog in deze dagen komen two
gevallen vau moord ter behandeling b|
de rechtbankde gruwelijke moord o»
het 15-jarig meisje te Bussum en d:
akelige moord op een pasgeborene li
Meppel. Dan is de politie nog stehe,
zoekende naar den schuldige aan dei
van reageeren der oude zeden
ne wet sprake zijn kan, dan is
toepassing op den volksgeest
tegen het wegbreken van de galg. Tel
kens als een gruwzame moord wordt
gepleegd, gaat dc kreet op van 't volk
ze moesten hem (of haar) hangenWal
doden ze ook de galg af te brekenHier
I i'ooral heeft derhalve de weigever zich
vergist, en tclaal vergist, wanneer hem
gocddachl met zijn doodstraf-afschaffing
op de volkszeden vooruit te loopen. Het
scherpe spotwoord „Que Messieurs les
assassins commencent", „Laat de Heeren
moordenaars beginnen", heeft van zijn
vlijmende kracht niets verloren.
1 Dan het volk heeft geen stem in het
kapittel van 's Lands liooge vergader
zaal. Wanneer zoo ver het kiesge-
1 rechiigd is het bij de verkiezingen
zijne stem uitgebracht heeft, dan is even
als de stembus, zijn politiek-recht weer
in toestand van ruste, lot een volgende
verkiezing dat recht weer in werking
steil. De volksstern zou echter geen
weerklank ontmoeten bij den Minister
van Justitie, want deze is tegen invoe
ring van de doodstraf als bekroning
van ons A ralstelsel. Dat zeide hii per
tinent in dc Tweede Kanier, terwijl het
door Z.Exc. gesprokene in ons Hooger-
huis minder pertinent klinkt en de moge
lijkheid eener kentering niel finaal buiten
sluit. Wijl hij vasthoudt aan het beginsel
bij de Ilouge Overheid berust de macht
en de bevoegdheid om de doodstraf toe
te passen, zou eene eventuecle kentering
hem niet in tegenspraak met zijn be
ginsel brengen.
De volksstem zou evenmin weerklank
ontmoeten bij Dr. Scliacpman. In zijn
Chronica verklaart deze zich volkomen
eenstemmig met de houding des minis
ters, dien hij hoogelijk prijst, niet in
ziende, wat die houding zoo sterk moest
doen gispen, en het niet voorzichtig
vindend den minister lastig te vallen
op dit punt. Na dc ontboezeming volgt
een vermaning tot eendracht en een
aanhaling uil Dr. Nolens, waarin van
een over en weer geven en nemen, en
hoe ook in de politiek de liefde niet
van één kant moet komen. In plaats
echter van éénstemmigheids-betuiging
zouden eenige argumenten, welke voor
het weglaten der galg pleiten, meer
welkom zijn geweest, te meer wijl de
minister zelf in zijn bewijsvoering niel
uitermate sterk was.
Nu mag het waar zijn, dat eenige
leden der Rechterzijde denken, zooals
de minister denkt, dat geldt evenwel
bjj lange na niet alle leden aan dien
kant.
De volksstem, die de doodstraf terug
wil, niet uit gevoel van wreedheid, maar
uit liet gezonde begrip, dat de maat
schappij voor 't zwaarste raiddel niet
behoort lorug te deinzen, ter beveiliging
barer leden, en uit besef, dat op liet
hoogst misdrijf de hoogste straf behoort
te staan, laat zich door dc rainistcrieele
verklaring geen stilzwijgen opleggen.
Een recht, dat erkend wordt, maar
nooit in locpassing komt is eigenlijk
een water, dat verleerd heeft te stroomen.
Vindt die volksstem dan geen steun
in de wereld der intelligenties
Wel zeker, en we behoeven niet eens
lang te zoekenwal we meedeelen, of
liever aanhalen, is van vcrsche dag-
te- -kening.
Heel onlangs heeft de ZEerw. Hgl.
Heer J. M. L. Keuller, prof. aan 'l Groot
seminarie te Roermond, eene brochure
in 't licht gegeven, waaraan wij de
grootsL mogelijke verspreiding toewen-
schen. Het opschrift, hier tevens de
inhoud, luidtPlicht, schuld en afro/,
en behelst beschouwingen, naar aan
leiding van 't 5de congres voor Crimi-
neele Anthropologic.'
Hel geschrift is geen eigenlijk strijd
schrift tegen de dwaling, 'l wil slechts
de waarheid doen kennen en die uiteen
zetten, wat aan velen dienstig is.
Zelfs vat hij in korte woorden samen,
wat wij door plicht en door schuld ver
staan moeten beider aard en oorsprong
hoe er plichten bestaan, omdat er een
God is, en kennis 't middel is waardoor
't voorschrift der wel den individueelcn
inensch bindt
hoe de wil vrij is, en wie u-deus en
trillen* zijn plicht niet doet, schuld heelt.
Grondwaarheden in een glashelder be
toog uiteengezet.
De volksstem blijve nu na deze uil
weiding vragen naar een steun voor de
galg, liet hoofdstuk strafgeeft hier
houvast Daar schetst de Schr. aard
en wezen en doel der slral.
Loonen en straffen is niet anders dan
het herstellen der gestoorde rechtsoide,
een volkomen herstellen kan alleen God.
Hij kan door Zijn loon en Zijne straf
aanvullen of verbeteren, wal aan de
rnenschelijke gerechtigheid ontbreek!.
Hiermee is levens het voornaamste
doel der straf aangeg.'ven, want wanneer
de straf in haar wezen is de vergelding,
de wraak voor geschonden reclil, dan
is juist deze rechlsherstelling haar hoofd
doel, en moet zij tot verdriet van zeer
nienschlievende modernen dit haar straf
fend karakter behouden. Bijkomende
doeleinden zijn er ook nog, en maken
de slraf sluitend ter afschrikking, of
juister ter verbetering.
Wrn
V.i.ul. .i
BUITENLAND.
Z. H. de Paus heeft een lange ency
cliek uitgevaardigd, die een soort van
testament is. Na God dank te hebben
gebracht voor de verlenging van zijn
leven, hernieuwt de Heilige Vader zijn
voorschriften voor de Katholieken. Z. II.
betreurt de aanvallen, waaraan de Kerk
is blootgesteld en ile dwalingen, waar
onder zij te lijden heeft, onder meerde
echtscheiding. De Paus schildert de
tegenwoordige maatschappij, die vrijwel
in een slaat van anarchie verkeert en
noodigt de gcheele wereld uit lerug te
keeren lol Cliristus en den Roomschen
Opperpriesler, de eenige bron, waar zij
vrede en heil kan vinden.
In ons volgend nummer hopen wij
de volledige tekst mede te declen.
Onverwachts kwam uit Ganiherg de
Jobslijding, dal dr. Lieber, de aanvoer
der van liet üuitsche Centrum, daar
Maandagochtend is overleden.
Onverwachts, want al was de bekende
staatsman reeds bet vorige jaar door
eene gevaarlijke ziekte aangetast, op den
laalstcn Katholiekendag te Osnabrück
keerde hij weder hersteld terug en sinds
dien hadden we niets over eene nieuwe
instorting vernomen.
Ernst Lieber was den 16en Nov. 183S
te Camberg geboren. Hij werd in 1870
naar hel Pruisische Huis van afgevaar
digden, het volgend jaar naar den Duil-
schen Rijksdag afgevaardigd, en behoorde
in beide huizen lot de oprichters der
Genlrumspartij. Dr. Lieber is onafge
broken lid van de beide Huizen geble
ven en trad vooral na Windlhorst's dood,
in 1891, meer op den voorgrond. Van
een der leiders werd hij ten slotte de
leider van het Centrum, waarbij dr. Lie-
ber's naam, evenals die van Windhorst,
in dankbare herinnering zal blijven.
Ten kwart over vijven op den2n Paasch-
dag heeft de Fransche Kamer liet einde
van haar levensweg bereikt. Ze heeft
het waarlijk niet aan hare soliede levens
wijze te danken, dat ze geleefd heelt
zoolang een Kamer leven kan.
Iedereen weet, dat ze zich aan uit
spattingen van allerlei aard heeft over
gegeven, vooral toen ze mannen naast
zich had als Waldeck-Rousseau, Mil-
lerand e. a. Om de volgende Kamer
lerug te houden van een even diep
verval, hebben gematigde en verstan
dige lieden, als Méline en Piou, reeds
de bekorting der parlementaire almacht
als medicament aanbevolen, 't Is te
verwonderen, dat iemand als Delcassé
zich tegen een dergelijk voornemen ver
zet met liet argument, dat „hel te duur
zou zijn." Een man als minister Del
cassé moest degelijker argumenten te
berde brengen.
Voor den hoofdpersoon van het tegen
woordige kabinet, die bekend is als „dc
man, die zwjjgl", is het zeker geeri vleiend
getuigenis, dal de Engelsclie bladen een
zeer groote overeenkomst bespeuren tus-
sclien hem en den alom gehaten Cham
berlain.
Nu de heeren van de Kamer onder
vrees en hoop hunne zetels hebben ver
laten, kunnen ze eerst recht eens gaan
denken aan de verkiezingscampagne. Ze
hebben vier weken tijd om hunne zetels...
pardon, hunne beginselen te gaan ver
dedigen, en, men kan er zeker van zijn,
ze zullen druk gebruik maken van de
gelegenheid.
De verkiezingen zijn bepaald op 27
April a.s. en de herstemmingen op 11 Mei.
Koning Eduard van Engeland heeft de
vorige week een lang onderhoud gehad
met zijn minister van Buitenlandsche
Zaken, lord Lansdowne. De bespreking
duurde den gclieelen ochtend en een
deel van den namiddag. Men gelooft,
dal dit onderhoud betrekking heelt op
de vredesonderhandelingen en meent te
weten, dat een belangrijke verklaring
daaromtrent voor de hervalting van de
parlementszilting (7 April) aan de bui
tenlandsche regeeringen zal worden toe
gezonden.
Overigens wordt nog weinig licht ont
stoken over deze beweerde vredesonder
handelingen. De Londensche corres-
FEUILLETON.
De laatste Montfaleon.
Een verhaal uit de 17e eeuw.
3) Hjj liet den jager vertrekken, terwijl hjj hen
Gods zegen, welke zijn hart reeds getroffen li *1,
wenschte, en daalde toen ernstig en peimeid
I de wenteltrap at naar de plaats, waar hel gt-
beenle zijns vaders rustte. Hg had bel zwaard
I' in de hand, dat zg'o vader hem op xjjn sterf
bed toovorlrouwd had, knielde bg het graf,
stond daarna plotaeling op, brak hel zwaard op
zjjno knie en legde de stukben op den zerk.
Dit was Gnido's testament.
Nooit heelt men vernomen, wat met Guido
gebeurd isvan dezen tjjd af was en bleef
Guido verdwenen. Zjjue dienaars zochten hem
hjj gewoonlijk giog. Vooral de l&ndliedeo, die
in hem hun beschermer eo beer verloren, waren
zoor bedroefd. Men vond In 't woud een versoh
gedolven graf; het was open en niets duidde
I, dat een moord zulk eeo onheilspellend iels
had uoodig gemaakt, lutusschcu liepen er vreemde
geruchten in het land over deze geheimzinnige
gebeurtenis, en weldra verhief zich de stem des
rolka hovig en dreigend legen Albert van Mont
faleon, en vervolgde hem, als weleer de stem
Gods den moordenaar Kafo, en riep hem toe
Wal hebt gjj uwen broeder gedaan Ten slotte
kwam het zalft tot het parlement te Grenoble,
,t Albert vi
Montfaleon liet gevangen nemen
naiporiogeo te doen. Een lang onderzoek werd
ingesteld, doch leverde geen goeden uitslag;
Albort werd door het gerecht onschuldig ver
klaard co io 't bent gesteld der goederen van
Montfaleon, welks lialsto loot hjj was. Zoo was
het Albert gelukt alle rerwachtiugenzguer bande-
looze jeugd te verw-'enlgkenhjj was heer en
verlangd had. Maar des Heeren hand drukte
hem loodzwaar. Tevergeefs had het mensche-
'.jjk recht bem vrjjgesprjkao Gods gerechtigheid
vervolgde hem en zgn 'rotscli hart brak lang
zamerhand onder zulk oen Ijjden, zoodat de
Irolacho edelman weldra' medelijden kreeg met
de ongelukkigen, die hg voorheen zoo onbarm
hartig behandeld had. Ook de bruid, die io deu
burcht zjjoer vaderen als hooge vrouwe heer-
schen zou, wilde nieti meer van hem weten en
schonk bare band «oen anderen. Albert kon
niet io 't openbaar «netlijnen, of de bewoners
der hullen vluchtte^ voor hem, alsof zicb een
■urend dier vatoonde. Zjjoe onderhoorigen
)f, zoodat zjjae velden onbe-
tjjn geruid met steeds nieuwe pijnen
smarlelgk zwjjgen door zjjoe
verlaten bezittin^n dwaalde, scheen uit het
broederm^rdeoaar" in 't oor te roepen.
zijnen sleep, door vreeseljjke
aken, on riep hem in de stilto
toe„broedermoordenaar 1"
lange jaren voorbggegaao, eo
Albert, wien zells alle bedienden, op één na,
verlaten hadden, was nog slechts een schaduw
van voorheen. Zjjne jeugd verflenste als eeo
verlepte bloemzjjne bleeke en magere trek
ken, zjjn voor den tjjd vergrijsd baar, gaven hem
het aanzien van eenen grijsaard, wiens dagen
ondermijnd werden door afschuwelijke hartstoch
ten. Ook zjjne vrienden hadden eiken omgang
met hem afgebrokende heer van Monllalcon
bezat niets meer dan de eenzame muren, welke
hem pijnlijk herinnerden aan zjjne voorouders
cd zijn verdwenen broeder Guido. Io het begin
vloekte bjj God en do monschen. In den maal
stroom des kwaads, vergat hij het meest heil
zame middel voor met zonden belaste zielen.
Het geheime en vrceseljjko kwaad, dat hein
cholie, hjj hoopte niets meer, maar toch zochten
zijne gedachten God niel.
Op zekeren dag viel hem een gebedenboek,
dat zjjne broeder toebehoord had, in handen.
Hjj opende het onverschillig, doob sidderde,
toen hjj op den rand het schrift zag van zjjocn
brooder Guido.
Hjj las.Ik was lijdend, o mjjn God, eo Uw
woord heeft mjjne smarten geheeld I Gelukkig
degene, die zjjne zonden oprecht beweect, want
Gjj vertroost hem! Goede God, geef dat mgo
broeder nijj beminnen moge, en laat Uw straf
lende gerechtigheid mjj alleen treffen; want
acbl hjj verwaarloost Uw gebod, hg kent dc
zoetheid van het gebod niel, dat de hartstoch
ten bedwingt, zooals een zachte regen de hitto
Nadat hg zgoe biecht geöindigd had, weende bi
bitter, „O, vader 1" riep hg uil, „mgr.e zondoi
zgn groot eo lalrgk. maar hiernamaals kan geei
rlgker pgn bestaan dan ik reeds geledei
-1 Om G
wil vi
van troost tot mg 1"
Toen stond de priester optranen rolden
over zjjno wangen en lig sprak inet gebroken
dea armen zondaarZegone God den broeder,
die nog sleods zgoeu broeder gedachtig is I"
Bg den klank dezer stem sidderde dc boete-
den klapperdenhg meende, dat het grat zich
opende en een wonder geschiedde: want, deze
stem kwam hem bekend voor; hg meende ze
reeds in zgne jeugd gehoord te hebbenzg
herinnerde h9m aan al zgne misdaden
„Groote God," fluisterde hg, „Uw wil ge
schiede. Maar is het niet de geest mijos broe
ders, die hier tusscheo u en mg treedt?"
„Albert van Montfaleon," sprak de monnik,
„sta opGod komt thans niel in toorn lol u,
maar in erbarmen. Sta op. en snel in mgne
armende priester geeft n de absolutie, de
broeder vergeelt nl"
■Ie laatste heeren van Montfaleon. Bovenop de
zerk staat„Gescheiden io het leveu, vereenigd
Wat zeggen deze eenvoudige woorden veel
op een graf! Dal is de macht van het Christen
dom. Nooit treedt de godsdienst in zgn stille
grootheid troostrgker en schooner op dan in
de eenzaamheid en te midden van puinhoopen
die uit 's mensehen geheugen gewischt zgn.
Wanneer alles zwggt, alles vergaat, schgnt de
gedachle aan hen overwinnend uit het grat op
te slaan, en vervult ons hart met blgdschap
en hoop, terwgl hg het Gsds genade en zalige
oosterfelgkheid belooft.
Ik had den avond op de rulaeo van den burcht
doorgebracht, en toen ik het sleencn kruis, dat
vrome .handen oertgds op het graf der beide
broeders liaddon geplant, doch dal door den
tgd omgestort was, beschouwde, vielen de stra
len der ondergaande zon afscheid nemend op
de ruinen, welke mg omringden, en overgoten
tiet eenzame landschap met een weldoende
en gelieimisvolle pracht; io het da' plechtig
zwggen, de frischc avondwind suisde door de
der bladeren loste zich op in het gekabbel
der heldere golfjes van de Galaure.
Van een kerktoren klonk do Angelos en
verkondigde als een teekon der genade„Den
overledenen rust en vrede'."
Den volgendea dag strompelde een n
