Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 6.
Zaterdag 10 Mei 1902.
Zestiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal on Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnomantaprije par drie n
Franco per poit
Afzonderlijke
10,40.
f 0,05.
BureauBreedestraat, 18 Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Adrertentiln i
Van 1 tol 6 regel»fo.30
Voor iederen regel meer-0.05
CorrespondentiCn en AdvortentlSn moeien ui(orlj)k Vrjjdcgavond
De Oceaan-Trust.
De kreet.Proletariërs van alle lan
den, vereenigt udoor het socialisme
aangeheven, is reeds sinds lang beant
woord door het kapitaal, namelijk voor
zoover dit onchristelijk is, „Kapitalisten,
vereenigt u I" Daarbij werd de groote
trom minder geroerd, maar 't klonk
luid genoeg telkens als eenige goudkonin
gen een syndicaat hadden opgericht. De
gevolgen van een monopolie lieten dan
ook zeer kort op zich wachten.
Vooral in de Vercenigde Staten van
Noord-Amerika, het land der millionairs
en milliardairs had dit plaats. Zij begre
pen, dat niets aan vruchtbaarheid bij
het kapitaal te vergelijken is, en dat
geen imperialisme 't volhoudt tegen zijn
imperialisme, zijn macht is door geen
staalkundige grens beperkt, zijn karakter
is werekiveroverend. Het laat de Polen
taten in hun waarde en laat ze bonden
sluiten naar goedvinden het stelt zich
tevreden met de wereldmarkt te beheer-
schen en den wereldhandel aan zijn wil
te onderwerpen. Daarmede beheerscht
het tevens de economische toestanden
en kan daarmede tevreden zijn.
Het kan zijn, hoewel een oorlogsperiode
zijne belangen mogelijk sloorl, dat het
mililairistisch wordt, en dan vooral de
zeeën als operalie-veld kiest.
Voor een en ander is in de eerste
plaats noodig: bijeenvoeging van krach
ten, vooral van tinancieele de bijdragen,
aandeelen enz. der millionairs moeten
aangroeien tot een inilliarden-maatschap-
pelijk-kapitaal. Wat al stijging van baten,
van dividendenwat stijging van hel
steeds wassend reservefonds stelt dit
niet in uitzicht!
Dit alles is ten deele ook gevolg van
spaarzaamheid, mogelijk gemaakt door
de aaneensluiting van verschillende maat
schappijen.
Een der helden van de Fransche
Revolutie, later haar slachtoffer gewor
den, riep uit,0, vrijheid wat al mis
daden worden in uw naam bedreven."
Dit omzettende kunnen wij zeggenO
veelbelovende coöperatie, o edele spaar
zaamheid, welken onzaligen Molochdienst
dekt uw nobele vlag
Ten bewijze teekenen wij slechts een
en ander aan, omlrent den Oceaan-Trust,
in de Ver. Staten van N. Amerika
ontstaan.
Die Ver. Slaten vormen het Dorado
der Trusts, de dollar viert er heerschappij;
voor vleesch en worst, staal en spoor
wegen, zijn er geldkoningen, die, om
deze artikelen of industrieën zoo winst
gevend mogelijk Ie maken, trusts op
richten. Hun geld vloeide, hunne intellec
tueel krachten, hunne ervaring en hun
ne ontdekkingen ol verbetering van
machines enz., stelden ze Ier beschikking
der nieuw gevormde gemeenschap. De
ondci nemingen, welke hierbij toetreden,
behouden zeker eigen beheer, onder
werpen zich echter aan bepalingen, welke
de combinatie in haar geheel betreffen.
Dat loopt natuurlijk uit op vaststellen
der prijzen van 't artikel, waarvan het
monopolie en de beheersching der wereld
markt de gevolgen zjjn. Tegen zulk een
combinatie of syndicaat le concurreeren,
is voor individucele krachten of kleine
maatschappijen vlakweg onmogelijk.
Aan dezen worden bij de minste ernstige
poging in die richting, de duimschroeven
aangezet, of wordt de keel dicht gewron
gen. Dit is kort en goed „la uiort sans
phrase."
Er komt by, dat zulke vereenigingen
ook de arbeidsmarkt, arbeidsduur en
arbeidsloon van hare belangen afhan
kelijk maken kunnen, derhalve haar be-
heerschen. Proclameert daarentegen een
aibeiders-comilé de werkstaking tegen
dien aanval of dit verzet, dan zijn
de trusts gepantserd. Hun verweer is
uitsluiting van allen, die weigeren op de
gestelde voorwaarden te werken, des
noods wordt het werk op alle inrichtin
gen der combinatie stop gezet. Zoo'n
stilstand is zeker een schadepost voor
de vereeniging, maar veel gevoeliger is
't verlies voorde stakers. Want, indien
hel waar is, dat in onderlingen strijd van
de zwakkere soorten legen de sterkeren,
de cerstgenocmdcn gedoemd zijn te be
zwijken, dan welen we wel, wie 'l moe
ten afleggen.
Hel laatste verschijnsel op hel gebied,
dat wjj in deze regelen betreden, is de
Oceaan-Trust. Het is een kolossale ver
eeniging van stoomvaart-maatschappijen,
welke hel verkeer van ons werelddeel
met Amerika onderhouden. Eenige Ameri-
kaansche, eenige Brilsche lijnen slolen
een combinatiede Holland-Amerika
doet mee, en men verwacht, dat de
Hamburg-Amerika-lijn, zoo wel als de
Nord-Deutsche Lloyd, zij 't onder eenig
voorbehoud, insgelijks zullen toetreden.
Zonder laatstgenoemden, zal het syndi
caat over een 300 booten beschikken.
Zjj behouden echter hare respectieve
nationaliteit, zoowel als de maatschap
pijen haar eigen beheer behouden. Er
wordt, even als onder de Staatshoofden
gebeurt, een verbond gesloten, waarvan
het gemeenschappelijk belang het doel is.
De samenwerking brengt mee over
eenstemming van tarief, zoowel als de
meest mogelijke verbetering van 'l ver
voermiddel. Zij voorkomt naijver en
brengt in vriendschappelijke betrekking
maatschappijen lot elkander, die door
concurrenlie-gecst gedreven, gereed waren
elkaar in den grond te varen. Langs
dien weg worden uitgaven bespaard, die
besparing kan als winstpost geboekt
worden, te verdeden over de deelnemende
maatschappijen.
Aan 'I boofd der combinatie staal de
Amerikaansche millionair Pierpont .Mor
gan, die zijn sporen op de geldmarkt
verdiend heelten voor 'l benoodigd
kapitaal volgens sommigen meer dan
de Nationale Seluild van Nederland -
behoeft geen zorg lo zijn.
De gevolgen van dezen Ocoaan-Triisl
bespreken we hier niet uitvoerigwe
vergenoegen ons mol enkele aanteeke-
ningen. Dat Engeland zijn handel en
scheepvaart bedreigd acht, begrijp) een
kind, maar hol wordt ook in zijn ver
weer getroffen, van de toegetreden
Brilsche maatschappijen. Er waren
vaartuigen ingeschreven bij de re
serve-marine, hun.inrichting was er op
berekend om desnoods als marine
schepen dienst te doen, waarvoor reeds
nu regeeringssubsidien werden genoten.
Wanneer nu hel contract is vurloopen,
zal van vernieuwing geen sprake zjjn.
Het Irusl-belang kan in conflict gera
ken met de vaderlandsliefde, en misschien
zijn cr dan maatschappijen van mccning
't best de belangen van hun vaderland
le dienen, wanneer ze haar eigenbelang
nummer één achten.
Dan John Buil niet alleen, maar eigen
lijk wordt door den Trust heel Europa,
ja de wereldhandel bedreigd, en 'l laai
zich voorzien, dat de combinatie aan
vechting gevoelt, om, waar het mislukt,
ook in zake spoorwezen, een hoog
woord mee te spreken. Amerika voor
de Amerikanen is eene versleten leuze,
zij is op weg van te worden veranderd
in de hcele wereld voor do Amerikanen.
Daarmee wint de eenvoudigheid en de
eenstemmigheid. Heel de wereld wordt
een Pan-Amerika.
De Oceaan-Trust gaat uit van parti
culieren zoo lang Europa toeft met
aan de Regcering te Washington er op
te wijzen, dat in deze reuzen-combinatie
een gevaar schuilt, minstens voor eco
nomische toestanden, in andere landen
en werelddeelen, zal deze Trust zijns
weegs gaan. Waarschijnlijk gebeurt dit
nog, zelfs al vindt bij geval Engeland
aanleiding tot 't schrijven eener diplo
matieke nota, over dat woelig gedoe
van Broeder Jonathan.
Indien een loosl op een feestmaal le
Pittsburg door eon lid van het ministerie,
den heer Sharia, den Amerikuansclicn
Minister van financiën, uitgesproken, de
meening der Regeering vertolkt, dan zijn
we meteen op de hoogte gebracht.
De Excellentie besprak den Spaansch-
Aiiierikaunsclieii oorlog en liet zich
aldus uil
„In die i' gen hebben we aan de
wereld doen zien, dat we ons uitrusten
om politic-toczicht te houden in deslraat
waar wjj wonen. Gaat de deur, in 'l
voorjaar van 1898 op een kier gelalen, ooit
weer open, dan zullen ito Ver. Sinten
niet alleen polilie-loezieht houden inde
straat waar zjj wonen, maar op het
westeljjk halfrond on in alle landen,
welke bespoeld worden door den stillen
Oceaan.
„Daarvoor is noodig, dal de Ver.Slaton
de belangrijkste handelsvloot bezitten,
welke ooit don Oceaan heeft bevaren, en
dat de rijkdom en de geestkracht der
Amerikanen met Hawai en 't kanaal
tusschen de Oceanen in hun bezit, de
opporheerachappjj op de Stille Zuidzee
van Union-Jack (de brilsche vlag) zul
len doen overgaan op de vlag mei do
slerren en strepen (van de Ver. Staten)."
Aan brutale oprechtheid laat zoo'n
speech niets le wenschen over.
BUITENLAND.
Omlrent de vredesonderhandelingen
zegt de Londensche correspondent van
den Mutin uit goede bron te hebben
vernomen, dat de voorwaarden, die
lord Kitchener aan de Boeren heeft
aangeboden, neerkomen op liet volgende
bijna algemeene straffeloosheid voor de
opstandelingen uit de Kaapkolonie, een
soort van voorloopige home rukbijna
onmiddellijk gevolgd door de vernietiging
van de verbanningsproclainalie van 7
Augustus, en ruime voorschotten voor
den wederopbouw van de hoeven.
De ex-opperbevelhebber van het Bril
sche leger in Zuid-Alrika, Lord Wolsoley,
die jl. Zaterdag uil Zuid Afrika te South
ampton aankwam schijnt minder goede
verwachting te koesteren van de in gang
zijnde vredesonderhandelingen. Aan een
redacteur van de „Daily Express" ver
klaarde h|j, dat volgens zijn idee de
Boeren vast besloten zijn door te vech
ten tot 't uiterste en volhouden, tot zij
hun doel bereikt hebben, of sneuvelen zul
len. Al hun eigendommen zijn vernield of
weggenomen en daarom zien zij niel in,
wat het voordeel zou zjjn van een over
gave.
Dat zijn nu woorden van den man
die in zoovele gevechten zjjn sporen
verdiend heelt en ongolwjjfeld een uil-
stekend oog op den loop der zaken
heelt.
Ook do zuster van president Steyn,
die in oon voorstad van loonden ver
blijf houdt, moet dezer dRgcn aan
bezoekers verklaard hebben „01 ik ken
myn broer heel slecht, óf hij zal zich
zou maar niet overgeven met opoffering
van de onafhankelijkheid van ons onge
lukkig land."
Ihniiiherlain doo'do Dinsdag in het
Lagerhuis mede, dat voorstellen zjjn
gedaan en goedgekeurd door de Brilsche
rogccring lol hot afslaan van een ge
deelte van het Transvanlsche grondge
bied aan Nalal. Hel af te slanc of aan
Natal toe te voegen grondgebied is 7000
vierkante mijlen groot en heeft eene
bevolking van 8000 mecrendeels Hol-
landscho zielen, ongerekend de inlanders.
Dal do Engelsehen reikhalzend naar
de uitslag van de op 15 Meia.s. te houden
bijeenkomst der Boerenleiders uitzien,
is waarlijk niet te vorwonderen De
rampzalige Taalkunde der Regecring
oischt van de bevolking in het tijdvak
van 1900-1903 aan meerdere belas
tingen de enorme som van ongeveer 900
millocn gulden. Volgens het overzicht,
door de Regeering aan de leden van hei
Parlement gezonden, bedragen de oor
logskosten in genoemd tijdperk een totaal
van 228,984,000 pd. st.
Daaronder is slechts 0,010,000 p. st,
begrepen voor de expeditie van China,
De Zuid-Afrikaanscho oorlog zal dus
over een jaar bijna 223 millioen pond
sl. of bjjria 2700 millioen gulden heb
ben gekost, en dat bedrag zal wel niet
veel lager worden ook al komt de vrede
tot standimmers nog dan zul een
groote macht als bezetting moeten
achterblijven en er zal heel wat te vor-
goeden zjjn.
Zooals men weet gaat Loubet, de
President der Fransche Republiek, een
uilslapje inaken naar Rusland, om de
banden van vriendschap cn verbroede
ring tusschen de beide Rijken nog nauwer
toe te halen. Of nu, bij de revolution-
nuire beweging in Rusland, Loubel hcele-
maal voor zjjn pleizier uitgaat is wel
eenigszins te belwjjfelen, Volgens het
reisprogram zal hij inet de „Montcalm"
in don nacht van 19 op 20 Mei te
Kroonstadl aankomen. Den volgenden
morgen stapt dc president aan wal met
zijn gevolg, opgewacht door den Tsaar.
De keizerljjke spoortrein zal de gasten
naar Tsarskoje-Selo brengen.
Op 21 Mei is de groote revue bepaald.
Den volgenden dag bezoekt de presi-
FEUILLETON.
Op Voorposten.
1) De vreemdeliog kleurde ale een op hee
ler daad betrapte joogeo. .Leona, juffrouw
laonl" riep hy de toornige achterna, of
schoon bet woord .juffrouw" hein leffsals een
toeklonk, tegenover deze verweefde vrouw.
Maar alleen de huisdeur, die met krachtige band
dichtgetrokken, geelt hem antwoord. Hy
haalde boos ago rjjwiel, dat hg tegen een each
gezet bad en reed het door de beukeo bescha
duwde bergpad op.
,Hg gaat naar de loodmün," mompelen de
oaweo, die hem, ofschoon zy in de keuken
t avondeten moesten bereiden, geen minnnt
Halverwege bleef de jeugdige wandelaar staan,
t bet ongewone bergbeklimmen had hem
noeid en bovendien (reden hier de bergen
«rug en laten een vrijen blik in 't land toe.
it ia het Zuidland ol Sauerland, zooals hel in
n volksmond heel. Hg Unit zacht, zooals hy
lat altgd doel, als hg door 't een of ander
t ia. O, dat Saner land I Hij aell is ook
iVsstphaler, uil bet Harkiscbe, het Eldorado
r oude Leont. Daar loopen atad en dorp in
uur, zoodal eene afstand van mglen met
hoizen en fabrieken bezaaid isdaar sieken de
8choorateenpüpen omhoog zooali elders de beu
ken daar werpt de schoorsteen de vonken tot
haast in de wolken en de menschen haasten
zich en loopen her en der, als gold het eiken
dag den hoogsteo prijs te behalen. En enkele
uren ooaleiyk, pijnlijk aandoende eenzaamheid,
een trotsche, ongerepte wildernis, eene door
menscheohaoden oog bjjoa onaangeroerde oa-
Hü heeft Zwisterlaod, IfaliS en de schoonste
streken van Duilacbland bereisd en voornaam
de schouders opgetrokksn toen er sprake waa
van het Sanerland, de wildernisxgner geboorte
streek. Nu «laat hg er midden in en ziet van
zgn hoog standpunt ia de verte ver over het
vuile arme dorp aan igne voeten. Scherp afge-
leekende bergketenen tot zoover de paarsach
tig gekleurde avondlucht opslggt. Eene woeste
eenzame natuur, die zich niet wil laten plun
deren door den kramersgeest der menschen I
Daarom ook hoopte zg naakte rotaen op elkaar
en gaf in de splelen der leirotaen slechts voed
sel aan een eenzsme epar of een boschje bra
men. deen golvende korenvelden in bet dal,
elecbu tusschen brem en heideplanten bier en
daar een armzalig aardappel- of haverveld I En
boven dal alles warrelenden witte nevelwolken
en het zwaarmoedige Reiubrandtgoud eener
herfstzon I Zelfs de beuken hebben hier don
kerder loof en een ach er peren geur. Tutschen
een gloo
geospraa
donkerrood brengt leven in het land
schap. De jeugdige wandelaar denkt aan den
het zieke lichaam, aan de verweerde vrouw met
hare onklare ideên eener nieuwe wereldorde.
Een gevoel vao weemoed maakt zich van hem
meester en tevens iets sis een in opstandko-
Dee avonds zit hg in hel vertrek des direc
teurs en Iracht dezen met al zjjne welsprekend
heid en broederliefde tot zgo plan over te
.Het is eeo hemeltergende dwaasheid," zegt
hg joist, .dat gjj o in dil verlaton land wilt in
werken. Het Bochumer HQltenbergwerk doet
u voorstellen, die geen ander sterveling zou
afwgzen. En 't vooroaaraete OUo," de stem van
den jongen man klonk teeder, „wjj zjin nu weer
voreenigd, Gjj weet immers, dat de eerste dok
ter iu liet hospitaal Ie Hfllteo eeo professoraat
I ik zoo goed als
Een smeekenden blik Irefl den directeur en
deze neemt onwillekeurig de baud zjjns broe
ders, want Olio en Albert Wendler bebbon op
jeugdigen leeftijd hunoe ouders verloren -, zjj
niet arm maar staan alleen in de woreld
en daarom houden zfl zoo veel van elkaar.
.Het gaat werkeljjk niel, Alhort," antwoordt
de directeur, want het spyt hem zelf, dal hy
den weosch zjjns broeders niet vervullen kan.
,Ue loodmjja.
,0, die ellendige loodgroeve, en je verwenschle
•andeeleninaalichappü, die half bankroet ie!"
De directeur begint te lachen. .Zoo erg is
het nog niet met mjjoe loodmjjo, en m()0 eau-
deelenmaatschappg zit er goed voor. Ik geloof
zelfs, dat de bergboow hier eene toekomst heeft
werkuo, want het lood- en zinkei la is voor
treffelijk. Maar het opzicht was ellendig en
Alberl.
Op eenmaal wordt de directeur erustig. „Wal
stoort gy u daaraao Kjjk, Albert, dst hebben
al mgo voorgangers gezegd, en vandaar de
ellende. Zj| beschouwden deze betrekking slechte
sis een wachtpost en lieten derhalve het op
zicht, zooals zy het gevoodeo hadden en bet
reeds voor honderd jaren was. Zjj dachten er
slechts aan dit onherbergzame land zoo spoedig
mogelgk te verlaten. Dat wil ik niet, Alberl,
want ik heb een ander begrip vao de plichtan
die ik eens op mg heb genomen. Ik bevind my
iu zeker opzicht op eeo vooruitgeschoven poet
der beschaving...."
met uwe tilcnlen, uwe opvoeding
„Als Ik werkeloos wilde zgo, kon ik my be-
ruspea op den ouden krijgskundigen grood-
regelDe besle soldaten op de voorposten I"
Deer trad een mao hel vertrek binnen en
mul heeache, kortademige stem begon hy zyn
dagelgksch berichl. Hy le zeer bleek, zyne wan
gen zyn ingevallen, en de flikkerende oogen
vormen een zeldzame tegenstelling mei het leo
doods opgeschreven lichaam.
.Gy zyi heden weer erg aangetast, Lanter,"
sprak de direcleur vriendelijk en vulde hem
eigenItendig een glas zwareo Bourgonjer.
hoeft ge niel vroeg bier le
wandeliog doen in het dennenwoud. Geen tegen
spraak, Lauter, ik zal mg wel behelpen."
Do opzlohter wil Iets zeggen, maar de
woorden blgven hem in de keel stekenhy
verlaat met eenen groet en wankelende schreden
.Dat waa mgo -pzichlar Lauter. In liet Mar-
kische heelt hjj die doodoiyks ziekle opgeloo-
peu," zegt de direcleur.
,Eo nog wal, Hy ia sociaal-deinokraal van
de ergste soort." Albsrl is boos op de heele
wereld eo daarom ontsnapt Item Lcooa'a geheim.
{Wordt vervolgd
