il
Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
12.
Zaterdag 21 Juni 1902.
Zestiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
abonnementsprijs per drie maanden)
per poit
Aftpnderlijke
f 0,40.
f 0,05.
Bureau: Breedestraat, 18 Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Advertentiin i
Vaa 1 tot 6 regeltfo.30
Voor ioderen regel moer0.05
Oorroepondoolión en AdvortontiSn moeien uilorljjk Vrijdagavond
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
VERKIEZING
joor den Gemeenteraad
|aandag 23 Juni aanstaande worden
tiezers in het lie stemdislrict wederom
iroepen tot verkiezing van een lid
den Gemeenteraad,
loals genoegzaam zal bekend zijn is
door het vertrek van den heer Garjeanne
ia den Raad eene vacature ontstaan,
1fafte deze verkiezing noodig maakt.
^Bij dezen stembusstrijd wordt ons
door de R. K. Kiesvereeniging „Recht
«O I Orde" en door de Aoti-Rev.
KlBvereeniging „Nederland on Oranje"
de taak van aanbeveling van een candi-
dU|t al zeer gemakkelijk gemaakt. Beide
tflhvereenigingen toch hebben tot candi-
fcit gesteld den heer J. W. Jorissen, die
tlê geneeskundige allerminst misplaatst
3mogen heeten in onzen Gemeenteraad,
wiens bekwaamheid en populariteit
aanbeveling schier overbodig maken,
fendien is zijn tegenstander bij dezen
ibusslrijd de candidaat der
palisten.
nu de stand van zaken zich
voordoet, kan toch de keuze van
enkel weldenkend kiezer in ge-
Imd stemdislrict twijfelachtig wezen,
meenen we er nog op te moeten
dat, vooral in de gegeven om-
idigheden, op hen de dure verplich-
rust, om door trouw ter stembus
te komen en eenparig te stemmen
BP den heer
J. W. Jorissen,
art*,
-ecjfc bewijs te geven, dal ook zjj ver-
hSfeen, dat de belangen onzer gemeente,
welke evenzeer hun eigen belangen zijn,
aan goede handen blijven toevertrouwd.
Na den oorlog.
Al leven we in een lijd, waarin wereld
gebeurtenissen, hoe schokkend ook, elkaar
gestaag verdringen, de Zuid-Afrikaansche
quaestie zal zich vooreerst op den voor
grond handhaven, al heelt ook het woord
.Vrede in gindsche gewesten" over de
wereld geschald.
Neen, de naweeën van den rampzaligen
krijg, die van de Republieken Transvaal
en Oranje-Vrijstaat, ruines heeft gemaakt
en beider onafhankelijkheid vernietigde,
zullen zich niet laten wachten, ol beter
gezegd, men voelt ze al en pijnljjk ook.
Thans zij herinnerd aan een waarschu
wende stem uil den boezem van liet
eigen volk. Immers toen de fakkel des oor-
logs in 1899 ter nauwernood op de velden
van Zuid-Afrika ontstoken was, schreef
'ihe Catholic Times, het hoofdorgaan
van de Engelsche katholieke wereld
„De geest des Christendoms is ontegen
zeggelijk geheel afkeerig van den oorlog.
Het leven en de dood van Christus
prediken toch de superioriteit van zede
lijke grootheid, boven stoll'eljjkc macht.
Er kunnen lijden voorkomen in het leven
der volken, dat de oorlog onvermijdelijk
is, doch grool is de verantwoordelijkheid
voor den oorlog, die de slechte mensche-
lijke hartstochten doet ontvlammen. AJs
de oorlog woedt, treedt do dorst naar
wraak in de plaats van het medelijden.
Soldaten zullen dan een dood sterven,
die- in vredestijd een huivering van schrik
en ontzetting jaagt door de beschaafde
volkeren van eiken stam, en toch zal
er aan de eene zijde vreugde zijn, ter
wijl aan de andere een prikkel te meer
bestaat voor het verlangen naar wraak.
Uit het hart is elk spoor van metischen-
liefde uitgewischt, en de haat van de
strijdende volken is gesloten voor de
De oorlog is verderfelijk voor het
zedelijkheidsbesef van den Christen."
Inderdaad grool is de verantwoorde
lijkheid voor een oorlog en vooral voor
den thans geëindigden oorlog, die niet
enkel vermeden had kunnen worden,
maar met sluwe berekening en taaie
volharding door Engeland werd uitge
lokt. Maar nu kornt ook de voorspelling
in vervulling, welke The Catholic Times
aan bovenstaand citaat deed voorafgaan,
als het blad schreef
De oorlog, die op 't oogenblik in
Zuid-Afrika wordt gevoerd, zal ongetwij
feld leiden tot een bitter einde, wat ook
gezegd moge worden van de gebeurte
nissen en de politiek, die de beweeg
redenen ervan zjjn." -
Deze profetie is volkomen bewaarheid
de oorlog heeft terecht geleid lol een
bitter einde Nu de onstuimige vreugde
roes eenigszins bekoeld is, slaat het
Engelsche volk voor de gevolgen, die hel
niet vermag af' te werpen, maar zal moeien
dragen ten einde toe. Nog was het vrede-
gejuich niet verstomd, of in het Engelsche
Lagerhuis word reeds dc oorlogsrekening
voorgelegd. En nu vernam het opgetogen
volk, dat hel einde van den oorlog geens
zins invloed zal hebben op de enorme
uilgaven van hel loopende dienstjaar;
de oorspronkelijke raming van uitgaven,
welke 17t>,3t>9,000 pond sterling be
draagt, moest ongerept hlyven. De
40,000,000 pond sterling, die voor oor
logsdoeleinden waren uitgetrokken, waren
nu dienstig voor gratificaties aan de
troepen, transport-uitgaven, hel onder
houden van een aanzienlijke bevolking
in de concentratie-kampen, totdat er
voldoende huisvesting zal zijn, en tot
het onderhoud van oen bezetting in
Zuid-Afrika.
Zoo snol volgde de ontgoochelingmaar
de voorspiegeling, dal de vriendelijke
gevoelens, die de nieuwo vrienden reeds
betoonden, het onnouilig zoudcr maken
een zeer grootc bezetting in Afrika te
houden, moest als een magere vertroos
ting dienen. Dat gevoelde Engelands
minister van financiën maar al te wel
en toch schroomde hij niet daarbij reeds
aan te kondigen, dat de regecring hel
Parlement ook verzoeken zou te helpen
bij het wederopbouwen van boerderijen,
en het verschaffen van vee, door het
garandeeren van leeningen, welke dooi
de Koloniën zouden gesloten worden,
enz. enz. Zoo werd het Engelsche
volk reeds voorgecijferd, hoe de glorie
der overwinning door naweeën op de
hielen wordt gevolgd.
lntusschen rijzen in Zuid-Afrika ook
andere moeilijkheden op, welke de Engel
sche Regeering allerminst zal onder
schatten. In de Kaapkolonie o.a. doet
zich eene beweging gelden oin de grond
wet, die onder den heerschenden slaat
van beleg feitelijk terzijde gesteld is, Ie
schorsen voor onbepaalden lijd. Deze
beweging gaat uit van in de Kaapkolonie
gevestigde Engelschcn, maar vindt heftig
verzet. De eerste minister dezer kolonie,
Sir John Gordon Sprigg, schijnt althans
vast besloten zich Legen het
van eene dergelijke jingo-dictatuur krach
tig Ie zullen verzetten; dit gaf reeds aan
leiding tol twisten in den boezem
van het ministerie en leidde tot ontslag
neming door den minister van openbare
werken, den heer Smartt.
Derhalve eene moeilijkheid van zeer
ernstige beteekenis. Door de grondwet
te schorsen zou de Kaapkolonie op gelij
ken voel worden gebracht met Transvaal
en Oranje-Vrijstaat en rechtstreeks door
lord Milner worden bestuurd. Het ont
nemen aan de Kaapkolonie van het
zelfbestuur, dat het sedert vijftig jaren
bezit, zou zjjn hel in 't leven roepen van
een conflict, dat op den duur wellicht
even gevaarlyk voor hel Hritsche gezag
zou kunnen worden, als de pas geëin
digde oorlog.
De Engelsche regecring slaat hier dus
voor een zeer netelig vraagstuk.
Maar er is inecr, dat onrust en span
ning verwekt. De wanhopige poging om
het voor te stellen, alsof de Boeren na
de ondertoekening der harde, grievende
vredesvoorwaarden plotseling in geest
drift ontstoken de hand kussen en lief
kozen, die wat hun heilig en dierbaar
is vernietigd heeft, geeft daarvan een
treffend bewijs. Maar de manifesten der
Uoeren-leidcrs leeren ons heel iels amlersl
'I Zou toch ook al te dwuas zijn zich in
te beelden, dal dc ovcrwonnenun hun
aangeboren stoerheid, fierheid, vastheid
van karakter, of hoe men hei noemen
wil, zoo opeens zouden uileggen en zich
vergenoegen met een schijnvriendschap
door hunne verdrukkers betoond l
En wat zal hel worden als de Booren
uil hel veld, of gevangenschap, en de
vrouwen en kinderen uit de concentratie
kampen naar de plek terugkoeren waar
eenmaal hun hoeve stond, of welige
akkers hun toelachtten, thans verbrand
of verwoest? Zal bij die ontmoeting
niet een stroom van tranon worden
geweend, maar ook krampachtig de
vuist gebald en onder bittere kreten
naar dc bedrijvers van die wandaden
gericht? Van de jeugd, die zoolang in
de moordholen der concentratie-kampen
werd opgesloten, rullen toch bezwaarlijk
trouwe onderdanen van Koning Edward
worden gekweektEn zullen de moeders,
die onder de grootste ontbering, smart
en lijden hunne kinderen uit die moord
holen zagen ten grave brengen, en die
toch liever dergelijke foltering verdroegen,
dan hun vrjjueid prijs geven, zich buigen
voor den vertreder van hun dierbaarste
recht
Deze vragen beantwoorden zichzelven,
en dal gevoelt men diep in het land
der overwinnaars van hot Boerenvolk.
Nu reeds is dan ook gekomen de pijni
gende onrust, die ten allen tjjdo op het
plegen van onrecht en gruwelen volgt,
ULI1TKN1jA.NL).
De Franschc minister-president heeft
reeds een daad verricht, welke geheel
in overeenstemming is met hetgeen
van hem te vroezen stond. Een mini
sterieel besluit bepaalt thans, dat de
slaatsloelago wordt opgeheven van tien
pasloors, die bij de jongste Kamerver
kiezingen tegen hem geageerd hadden.
Maar nog erger komt du geloofshaat
uit te Pau, waar vier zusters, oversten
van scholen, voor den dcparlcmenlalen
raad worden gedaagd, onder beschuldi
ging van inmenging in de verkiezingen.
Bedoelde zusters hebbon, volgens de
dagvaarding, hunne schoolkinderen doen
bidden, „dat God aan Frankrijk goede
vertegenwoordigers moge geven."
Dus in Frankrijk mag oen klooster
linge niet eens bidden of laten bidden
voor goede vertegenwoordiging, daar is
men van regeeringswege met heel ander
soort van verlegenwoordigors gebaat.
Arm Frankrijk!
Zeker tor wille van den vrede gaat
Italië oen geheole reorganisatie van zjjn
vloot ondernomen. Een zestiental van
do oudste schepen zullen vun de lijst
dor beschikbare krachten afgevoerd en
vervangen worden door sehopon van
nieuwere conslruclie.
Vanwege lint departement van marino
wordt een nieuwe type ondorzeesche
boot gebouwd voor hoi doen van proef
nemingen. Vallen deze gunstig uit, dan
zullen acht booten van dit type op stapel
worden gezet.
En dan moet men weten, hoe min
rooskleurig het meL Italië's financiën
staal I
Kitchener heeft uit Pretoria bericht,
dat thans alle commando's in Transvaal
en de Oranje-Kolonie de wapens hebben
neergelegd, In Transvaal gaven zich over
11225 man inet 10843 geweren, in de
Oranju-Kolonie 5395 man mei 5280
geweren. De opgave van degenen, die
zich in dc Kaapkolonie overgaven, is nog
niet volledig.
FEUILLETON.
Het eenige brood.
5 „da, zij moeten verloren hebben, want jamme-
ÉBd en ademloos vluchten vrouwen en kinde-
•K het dal langs en zoeken boseh en onbe-
■ide paden lot redding," sprak de zoon.
'JUeer, mjjo God', laat my niet zlen,hoemen
alens om mijn volk werpt Imijn zoon,
l)g|eet u zelfs niel, en red B insgelijks."
,„Ii u verlaten, vader?" vroeg da knaap ver-
u, ga van bier en breng uw leven in
I lk ben bovendien bet graf reeds
jeu verwelkte stam, die het vaderland
meer beschadnwen en vrnchl brengen kan.
r vroeger of later geeft niets: mjjn
n ia hier op aarde tot niets nul
•r zjjt jong, uw leven is kostbaar,
eens voor ow vaderland nuttig
Weg, mjju zoon 1 Vlucht I Neem vleugels vao
adelaar I Mjju dank volgt o na I"
ader, hier sta ik, en wjjken zal ik
en Zjjn zegen zouden mij verlaten,
n kwam het krügaarlarni sleeds na-
voorbgvliegende bekende riepbgna
laar van zorg en angst, bet venster
„Verberg u'. de Fraoschen stormen
jn reeds daarl" En in 't wilde
-en bergkloof en verborg zich In
struikgewas,
aarmede zal ik mgn krankea vader voor
ons bomt berooven sprak dc knaap lig zieh
zeiven. Snel greep hy een brood en verborg
het. Hu wilde wegsnellen, om nog eenige le
vensmiddelen terzOde te leggen, maar reeds
„drongen de pluoderasrs in bet huis en raasden
geweldig om den knaap en den armen zieke
„Uw geld, ellendige sukkel I Hier er mee, anders
dag, jongen, met alles, wat ge hebt, als ge
w hersenen oiet over uwen vader wilt doen
Zoo dreigden de republikeinen en hielden
met immer gevelde bajonelten de weerloozen In
gestadige doodsangst, zg wierpen den knaap op
den grond, rukten het hoofd van den zieken man
met zgn weinige zilverharen omhoog, eloegen
alles kort en klein, stalen wat er te stelen was,
richtten ten gronde, wat zy ten gronde richten
konden, en waren reeds voornemens bet huls
van den smeekenden oude boven zyn hoofd
te verbranden, omdat zy by hem een rozen
krans en een zilveren Maria-inedaille ontdekten,
die hy onder de dekens zorgvuldig verborgen
en krampachtig vast gehouden bad. Dit was
echter de rozenkrans van zgn overleden vrouw,
die zg dageljjks bjj het bidden in de handen
had gehad en wel tot haren laatsleo adem
tocht. Ook het houten crucifix wierp men van
den wand en roofde bet, omdat het aan de
vier einden met geelkoper beslagen was. Het
wywaters-vaatje vertraden de monsters, zoodat
bel gewgde water over den grond wegvloeide.
Vergeefs bad de knaap om verschooning voor
zjjnen vader, en vergeefs bad de xieke voor
zjjn zoon. Wat door lang beoefende on-
menscholgkheid slechts verschrikkelijks kan uil-
gedacht worden, om nog ergens verborgen havo
te voorschyn te krggen, werd met een ware
barbaarsche verbittering begroeid. De eene
troop volgde rnsleloos na de ander om Ie rooven,
gruwzaamheden werden telkens aangewend,
om dingen van waarde al Ie dwingen, die
reeds niet racer te vinden waren.
In hel gansche buis werd al het bruikbare
gestolen ol verwoesthel .eenige brood" cellier
niet, dat was te goed verborgeo.
Opeens drong opnieuw een andere hongero
bende binnen, en verlangde minstens iels te
eten. Zjj vonden echter niets, en hel bezit van
De ki
■r gewc
in vader i
enkelen
hu zgn tuevlncht tot een halsstarrig zwjjgen.
Toornig sloegen de soldaten met de vuist
hem in 'I gelaat, doch hg liet zich zonder mor-
reo slaan en zweeg. Zjj dreigden hum met sa
bel en bajonetten, met schoten en kolfslagen, maar
hy gal bet eenige brood niet prgs. Eun sabel
houw trol nu werkciyk zgn arm, zonder dat
hy hel bezit van bet eenige brood openbaarde.
Tea laatste doorboorde een bajonetsteek hem
den voel,- by zonk neder, bloedde, doch uitte
Eindelijk vertrokken de misdadigers, om een
anderen ongelukkige op te zoeken, dien zg be
verlies, zes-urige doodsangst en mishandeling
ongemeen verzwakt. Zoodra Itjj zich echter vry
gevoelde, sleepte hy zich naar zjjnen vader,
die op den grond geworpen bewusteloos ter
nederlag. Hg beurde nu eenige lappon op, die
daar in de verwoesting rondom verstrooid la
gen, om daarmede zöne wonden te verbinden,
Daarna ging hjj met moeite naar een bron, om
waler te halen, deed dit in een gebroken scherf
en bracht daarmede zgn vader tol bewuslzyn
Deze sloeg mal zjjne verdoofde oogon op,
en nu schitterde de vreugde weder in den blik
door dan nevel van den nacht blinkt.
„Vader! vader I leeft ge nog riep do knaap.
„Welkom in God, möo zoon I" sprak dn vader.
zien:.. Maar wat zie ik, bloedt gü?"
„Een paar schrammen, vader, heb Ik beko
men. Maar ik heb ze reeds verbonden.
Laat ik u na weder up bel bed helpen, opdat
De Irouwe zoon, zelf bijna maehteloos, wilde
ledikant was vernield en de kussens waren ver
dwenen. Nu legde bjj de verstrooide bladen en
loofzakken terecht, hielp den verslsvene zorg
vuldig en onder zware inspanning daarop en
verzamelde verscheurde lappen tol dekking.
„Vader, ge hebt in langen tgd niet gegeten,
wil ik u sen weinig brood geven, dat zet u
verslerken," zeide de knaap mei bewogea gó
.Hebt gü dan brood?"
„Ja, ik holi een eonig brooduooru
tie knaop wankelde, immer krachteloozer, dn
deur uit, overal heenstarende, of hjj zyn ver
borgen schat, den Inatelen voorraad voor <yn
Ijidenden vader, te vnoreclign durfde halen.
In de nabyiicid heereclite echter een doodeche
stille.
Voorzichtig waegde hy de lichting van de
schal, brak met bevende hand een etukjo van
het brood af en verborg het weder snel. Daarna
schepte hü water in een scherf tot drank en
bracht beide den armen zieke op zyn leger
stede.
„God vergalde 'l u, mur zoon, want de tyd
koiul, dat Hy goede daden vergeldt."
„De goede God heeft het mü reeds vergolden,
vader, want n wordt nu toch gelaaid I"
.Maar gjj njjt bleek en ontsteld IEet
ook en sterk u, en verpleeg u, opdat een goed
niensch en christen behouden bljjve,"
„Vader, ik zal u gehoorzamen," antwoordde
do koaep.
De oude vader wist echter oiet, wet zyn zoon
leed, oo ook niet in welk gevaer hy verkeerde.
Uedachlzasm hield hy dit voor hein verborgen
an daarom werden zyou krachten lijven zgn
logeo ingespannen. Ter nauwernood gelukte
het I
nog ei
i relnlgeo, met
ruiden te bedekken en weder terug te keoren.
„Hebt ge nu ook brood gegeten, mya toon,"
erzuzhtte de vader.
„Ik heb eenige amakelgke planten opgezocht
