Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 18.
Zaterdag 2 Augustus 1902.
Zestiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, JSijkerk, Soest, Stoutenburg, Veonendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abotmomontaplija per dria maandeni
Franco per po«t 10,40.
BureauBreedestraat, 18 Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Vaa 1 lol 6 regelsf0.30
Voor icdercn regel meer- 0.05
Gorrespoudonttén on Ailvortenllio moeien uiterlijk Vrijdagavond
Eerkvervolgers aan het werk.
Het operatieveld is Frankrijk, 't Rijk
van Charlemagne en Lodewijk den Hei
lige, het land waar God eenmaal Jeanne
d' Are verwekte, opdal daar evenals
voor Israel (ijdens de Redderen, een
De vervolgers zijn de regeeringsmannen
Combes, de ex-abbé, nu minister-presi
dent voorop, Loubet Staats-Fresident
in zijn gevolg. De drijfkracht is de loge,
die zich 't woord van br.-. Danton aan
br.-. Desmoulins, helden uit de groote
revolutie herinnert: ,La liberté, mon
ami, estnous dessus et eux dessous"
d.w.z. ,De vrijheid, mijn vriend is niet
anders dan wij boven op en zij (onze
tegenstanders) op den grond."
De slachtoffers zijn thans een 5000
onderwijsgevende leden van congregatiën,
wier 2600 scholen worden gesloten, en
daarmede 150,000 schoolkinderen op
straat geworpen. De ouders dier kinderen
zijn nu gedwongen ze op de openbare
godsdienstlooze school te doen, want in
Frankrijk heerscht leerplicht. De slacht
offers zijn dusde vrijheid en de
godsdienst.
Waldeck-Rousseau, de vader der in
fame wet, liet de brutale uitvoering aan
zijn opvolger over en trad af, gelauwerd
door de loge. Combes kwam waren de
congegraties, ja het geheelc katholieke volk
in Frankrijk met gcesels geslagen, hij zou
ze voortaan met schorpioenen slaan.
Bij circulaire gelastte hjj de sluiting van
2000 scholen, omdat, naar het heette,
zij, die ze hielden, geen aanvrage tot
goedkeuring hadden gedaan, en den ge
stelden korten termijn lieten voorbijgaan,
zonder aanvrage te doen.
Was die aanvrage noodig? Rechts
geleerden, in de kennis der wetten door
kneed, ontkennen het, de weigerachtige
congregatiën houden vol, dat het bevel
schrift van Combes willekeur is, en een
uitspraak van het hoogste rechtscollege
is te harer gunste.
In art. 13 der wet, wat hier de spil
is, wordt gesproken van nieuwe etablisse
menten der congregaties, en thans van
machtiging van sluiting door een decreet
van den ministerraad (dus niet vaneen
minister alleen.)
Bij het debat over dit art, duchtte men
gevaar voor de vrijheid van onderwijs. De
behendige minister Waldeck zocht 't be
zwaar dadelijk te ondervangen. Het recht
om lagere scholen te openen, bemerkte
hij, was immers geregeld door een oude
en speciale wet in Oct. 1886, daaraan
hadden de bezwaarde gemoederen immers
nu een houvast, en omdat deze wel
haar kracht behoudt, en de tegenwoor
dige er niet eens aan raakl, is een een
voudige verklaring voldoende.
De uitlegging van den Minister, in
Maarl 1901 gegeven, werkte kalumerond,
en het artikel werd binncngeloodsd. Tc
kwader ure, want in Febr. 1902, de
wet was reeds maanden te voren in het
Journal ollicicl verschonen richtte
de minister een circulaire aan de prefec
ten, die nu wel - nota bene na al kondi
ging der wet van goedkeuring voor
de opening en van nieuwe etablissemen
ten sprak. Maar de congregatiën hadden
te haren gunste een uitspraak van het
Cassatie-llof, zij mochten zich overtuigd
houden van haar goed recht, dal door
een aanschrijving van een minister niet
viel weg te vlakken. Zij beslob-)! dan
ook tot lijdelijk verzet, tegenover den
willekeur van Contbes.
Die willekeur toog aan 't werk, maar
nu zette het katholieke volk zich in be
weging. Der kardinalen en bisschoppen
protest was voorzien, en vooraf voor
niet ontvankelijk verklaard, l'rolesl van
nobele Katholieken was voorzien, doch
dit zou met een schouderophalen beant
woord worden. Maar een openlijk protest
van eerlijke liberalen, republikeinse!) ge
zinde afgevaardigden was met geun min
achtend gebaar voorbij te gaan. Niet
alleen de onderwijzende congregatie-
leden, maar de vrijheid werd aangerand,
de vrijheid van onderwijs en godsdienst,
burgerlijke vrijheid, en de rechten der
ouders tevens. „Wij moeten ons ver
eenigen," zoo sprak de rcpublikcinsche
afgevaardigde Roche te Lyon, .om den
roemrijken standaard der vrijheid, tegen
het vaandel van den haat, der verschrik
king en der dictatuur."
Hierbij bleef het niet, want door ge
heel hel land van Noord tot Zuid, van
West tot Oost, hielden de Katholieken
betoogingen, het platte land liet zich
niet onbetuigd, en in de hoolilplaatsen
tot in Parijs werd gemanifesteerd en
weerklonk boven alles uitVivent les
Soeurs Vive la liberté 1 (Leven de Zus
ters I Leve de vrijheid I) Onder de mani
festanten behoorde een groot deel tot
het volk, tot de vierde klasse.
En die vierde klasse wordt gedurig
voorgesteld als totaal gematerialiseerd,
tol op den grond toe ontkerstend, niet
geen andere strevingen, dan om zich
eerst op gelijke hoogte te plaatsen als
de derde stand, en dan hooger op te
gaan. Nu is het de loge en de regeering
die moeten uitroepen: „wjj hebben ons
misrekend, onze mijn is te vroeg ge
sprongen, hel godsdienstig idee is in
°t hurt des volks nog niet gedood."
God zij dankdal dit idee nog leeft
dal de werklieden hol om wraak schreiend
nen, wanneer men de verpleegsters
opvoedsters hunner kinderen wil
beletten haar heilige en bjj uitstek
maatschappelijke taak te vervullen, en
die kinderen op straal werpt, of ze uit
i der vrijheid dwingt, volgens leer
plichtwet, uilvinding der loge-maniien,
de quasi neutrale openbare school, de
school zonder God te bezoeken.
Die werkman i loge democraat zijn,
te meer waardeert hij de congregatiën,
waarvan zoo vele leden door geboorte
tot hooger stand behoorende, dagelijks
met het volk in contact komen. Zoovele
andere leden uit lageren sland gekomen,
wijdden zich daar aan de leniging der
nooden van dat volk, waarmee ze zijn
opgegroeid. De werkman is gevleid, dal
zijn zonen en dochters hel kloosterhabijt
dragen en aan de opvoeding der kinde
ren des volks hunne krachten wijden.
Dal stemt overeen mol zijn democratisch
begrip, en hij is het Christendom voor
diens instollingen dankbaar. De opsom
ming der matiifestcerende groepen is
echter hiermode niet geëindigd, een
machtige (actor sluit zich daar bij aan.
Die factor is de vrouw. De vrouw
door God den man tol hulpc verordend,
de moeder van 'l toekomstig geslacht,
de katholieke vrouw sloot zich bij de
betooging aan. Een deputatie «Ier ,F<
mes chréticnnes fran^aises" heeft i
petitie aangeboden aan madame Loubet,
die, als zonder eenige positie in du poli
tieke maatschappij, blijde was zich wegens
hare politieke nulliteit te kunnen veront
schuldigen. Hiermee hield de christen
vrouw haar taak niet voor geëindigd.
Zij nam aan de betooging deel. Haar
was 't een gruwel, dal, terwijl een con
gres tegen den handel in blanke slavin
nen werd gehouden, die scholen werden
gesloten, waar hot onderwijs op gods-
diensligen grondslag meebracht de rein
heid van zeden te bevorderen, en dc
kinderen te behoeden zich met het vuilste
vuil te bezoedelen.
üp zulk een manifestatie legen zijn
tirannieke maatregelen had de minister
niet gerekend. Een weinig verzet, nu
ja, was voorzien, en dat, meende hij,
was nog zoo kwaad niet, maar kon hem
aanleiding geven lol verdere daden van
geweld, llij, de renegaat, zou elk ver
zet legen do Staatswet wreken, zonder
eenige laksbeid. Was hij met zijn circu
laire op onwettelijk terrein, hiervoor
'oud hij een verbetering met aan Lou-
icl een sluiliiigs-decrect te doen onder-
eckenen.
Het gcmanifestccr des volks in al zijne
tanden en klassen, du lagere vooral,
dc betoogingen van liberalen en repu
blikeinen, die een gruwel hebben van
een aanval op de vrijheid, zou als die
geschiedt door Conibes, heeft oogen en
ooren, die men voor muurdicht hield,
geopend, en Combes heeft zoo veel door
gehaspeld, wat met dc scholen niets
gemeens had, zoo veel rechten vertrapt,
dat h(j zich in een slop heeft ingewerkt,
waaruit geen ontkomen is.
Er wordt gezegd, dat hij reeds begreep
water te moeten mengen in den wijn
door hum geschonken. Hij heelt dc con
gregaties een nieuwen slag willen toe
brengen on heeft slechts zich zeiven
getroffen en de vrijheid voor zoover
die nog in Frankrijk beslaat - - n eteen.
Mochten door vereenigde krachten de
scholen der congregatiën het dreigend
onweder zien wegtrekken, dnn zul liet
nog eens zichtbaar zijn, hoe Gods almacht
uit het kwaad, door niciischcnhand ge
brouwd, het goede weet te voorschijn
te brengen.
In zijn verslag over de werkzaamheden
der algemuene vrijmetselaars-vergadering
van September 1898 liet br.-. Geycr
zich aldus uil.Terwijl wij dc Slaat
zijn, zoo zal de Staal republikeinse!) zijn,
en wij republikeinen en vrijmetselaars
zullen deze hervormingen opleggen."
't Behocll geen brecde uitlegging, welke
hervormingen hier bedoeld zijn.
Wat soort hervormingen dit zijn weet
Frankrijk sinds lang.
Gaal echter eenmaal onder alle.eerljjke
luiden van alle anti-ministerieele groepen
hel wachtwoord.Scnrap staan tegen de
vrijmetselarij", dan is er kans dat het helsch
pogen der duistere sekte, om den Slaat
tol één loge om te werken, mislukke.
God zjj lof! dal de christelijke vrou
wen en moeders openlijk het opnemen
voor de congreganisten-scholen en voor
het lot der op straal geworpen kinderen 1
Neen, de geest, die Jeanne d' Are inspi
reerde is nog niet dood, en enkel van
dien geest is redding mogelijk.
BUITENLAND.
Do Pruisische Regeering neemt in
l'ruisisch Polen maatregelen, die recht
matige ergernis en verbittering wekkon.
Zoo is tegen hot bekende Foolsche
orgaan de „Gazotta Narodowa" hel ver
bod uitgevaardigd om in do eerstvolgende
twee jaren in Duitsch'and te circuleeren.
Toch zal, naar verluidt, de voorgeno
men reis van Keizer Wilhelm naar Posen
doorgaan. Maar of de onlvangsi har-
lelijk zal zijn, mag betwijfeld worden.
Doch h(j zal niet komen als liefhebbend
vorst, wordt gezegd, maar als gestreng
meester, die een klein leger meeneemt,
zoodat hol geheelc bezoek een militair
karakter zal drngun.
De ontvangst door de plaatselijke
autoriteiten (aan welke de Foolsche
notabelen verklaard hadden niet Ie zullen
deelnemen) is al afgelast. Ook mogen
te Posen hij de „blijde inkomste" de
vensters langs den weg, dien do stoet
nemen zal, niet geopend zijn. Het zal
dun bewoners der huizen zelfs niet loe-
gcslaan worden op hun eigen balkons
plaats te nemen, terwijl i" 'Ie dagen
van liet keizerlijk bezoek te Posen 90,000
man troepen zullen geconsigneerd wor
den. Ook de politiemacht ontvangt ver
sterking uit de naburige gemeenten.
Te Derljjn vreest men, dat de Polen
kans zullen zien, legen 's Keizers betoo
ging een niet minder indrukwekkende
tegenbetooging voor te bereiden, en wel
door hel aaniircugi n van rouwteekenen
aan huizen en klceding.
Hut laatste officinale bulletin omtrent
dun toestand van dun Koning van Enge
land is door de .Standard" aangevuld
met du verklaring, dal 'A. M. nog niet
in staat is rechtop te staan en dat de
wond nog niet gesloten is. Het is bijna
zeker, dat de kroning zal kunnen plaats
hebben op dun bepaalden datum, maar
de Koning zal haar slechts kunnen be
wonen in den toestand van herstellende.
De correspondent dor „Now-York
Herald" Ie London weet dan ook mede
te doelen, dat de vaststelling van den
9en Aug. als datum der kroning eigen
lijk legen den wenich van de doctoren
is doorgedreven.
De Koning loonde zulk een ongerust
heid, zulk een ongeduld, dat de genees-
FEUILLETON.
Geloof en Liefde.
EERSTE HOOFDSTUK.
Julia.
1) Weder had Rome een nieuwen keizer, den
Christenvervolger Deciut, gekregen. Tegen ver
achting vielen hem troon en scepler der
Romeinscho wereldheerschappij len deel.
Wjj schrijven 249 na Christus geboorle; do
Romeiusche legioenen, die in hel tegenwoordige
Hongarije aan de Beneden-Donau stonden, kwa-
in opstand togen keizer Philippus den
Arabier. Om het oproer te dempen zond de
ir den consul Decius, een verstandig en
doortastend man, naar Hongarije. De onlevre-
soldaten luisterden gewillig naar hem, en
drongen er bjj hem op aan zelf keizer Ie wor-
en hen legen Philippus den Arabier aan
sereu. Bj) Verona kwam hel tot eenet. slag
tusschen beide legersDecius bleef overwinnaar
rok terstond als keizer Rome binnen. Op
eene snelle, onverwachte manier vervingen
de wereldheerschers elkaarwie gisteren soldaat
was heden keizer. Decius was niet een
I der ergsten, hjj bezat zeer goede eigenschappen
geest en hart. Evenals alle Romeinen koe-
sterde hjj echter de vorkeerde meening, dat het
tbeslaan der Romeinscho wereldheerschappij
onafscheidbaar met het heidendom was verbon-
Het Christendom was daarom ook voor
hem een gevaarlijke nieuwigheid, een dreigend
gevaar voor den Staal. Om echter het Christen
dom in zjjn leer en oefeningen le leeren kennen,
gaven zjj zich geen ot weinig moeite. Men kende
van het Cbrisleodom niet veel meer, dan wal
het vooroordeel in Rome rondstrooide: de Chris
tenen zjjn een boosaardig lichtschuw volk, het
uitvaagsel der maalschappjjin hunne bijeen
komsten dooden zjj kinderen en eten hun vleesch
en meer dergelijke dwaashedeo. Deo Romeinen
van het oude, stoere slag, den trotsclien zelf-
zucbligen heidenen was de leer van Christus
over de nederigheid en de naastenliefde. eene
ergernis; den verwijlden Romeinen vao hel
jongere geslacht scheen do loer van Christus
over zedelijkheid en zelfverloochening de grootste
dwaasheid. De nieuwe 'keizer Decius was nog
van den ouden stempel en daarom reeds een
gezworen vjjand der Christenen. Hij vaardigde
gruwzame, bloedige plakkateo uit tegen de aan
hangers van het Christendom, en liet overal
i zjjnen dienst of dien des Rijks benoemde,
cius brak een tgd aan voor de Romci-
n den ouden stempel, voor do stjjve,
trotsche en ernstige oud-Romeinon
aren het, die thans tot waardigbedeu
Onder degenen, die reeds door Decius gei
rende de keizerieeslen bjj zjjn intocht io Hoi
en de daarop gevolgde feesten was aangiwczi
hevond zich ook Servius Theron. Van afkon
was bjj eigenlijk een Griek, maar zijne voi
ouders liaddeo eeuwen lang nis Romeins
burger in Rome gewoond, in oorlog en vre
hadden zjj zich dikwijls onderscheiden en I
boorden lot de voornaamste Roineiosche fat
genoemde Servius, een oud-Romein van d
hem onder DeciuB een goedo tjjd aan,
Nadat de koizerfeesten voorbij waren, ging
Servius met zjjne dochter Julia
tenplaats bjj Antium, het tegeowoordige Torre
d'Anzo. Daar bezat hg eeoe heerlijke villa,
op een uilst -keod gedeelte der rots, m
schoonste gezicht op de Middellandsch
maar 't land ia strekten zich praclilige,
scha tuinen uit. De villa heette naar een Grieksch
woord Terpoon, wat zooveel beleekeode als
.Lustoord". Die naam was zeer goed gekozeo.
Op zjjn tocht naar Antium was Servius stil,
in zich zeil gekeerd, in diep gepeins
Jnlia vermoedde, wat komen zon
giste zich oieL Op Terpnon zocht Servins de
schoonste plaats op, waar hg
overledene echtgenoote en zjjoe familie zoo
menigen avond io genot had doorgebracl
lievelingsplekje was bet uiterste, io de zei
j purporgloc
verfde gein
woordde Julia. ,Hjj was immers een vaste gast,
zoolang m(jn goedo broeder üuintus nog teelde.
Zjj waren zulke goedo vrienden."
Weder word het stildaarna vroeg Servius
.Bemint gU Lucius?"
.Ja, ik we
iel helaai
Dit .helaai
bracht Julia weer tol zichzelf
en zjj antwoordde smartelijk:
.Ach, lieve vader, hoekuutgjjzeggen .helaasI"
Is Lucius niet de beste jonge Homein? Noem
mjj eens iemand, die meer goede eigenschappen
bezit dan h(j? Zeidel gij zelf niet dikwijls, toen
onze tjuintus nog leefde, dat Rome geen twee
andure zulke joogeliogen bezat, dan deze twee
.Dal is waar," antwoordde Servius, toen
Julia een oogonhlik ophield.
,Ja, 't is waar," ging Julia zacht en innig,
maar mei een uitdrukking vao diepe overtuiging
voort, .ja, Lucius is een voorbeeld van beschei
denheid en goede zeden, en tegelijkertijd een
echt Romein moet zijn."
.Ook dat is waar,"
toch
volharding, zooals ei
rstand als bart. Ja, ik
t met uwe helderziende
n, hoe de wederzjjdsche
.Luister, Julia," begon haar vader .vier weken
geleden was Lucius b(j mjj eu hseft mjj om uwe
hand
.Lucius is bjj u gowsest en heeftviel
Julia Item in do reden.
.Ja, lijf wiorl om uwe hand en ik heb hem
niet zonder hoop laten vertrekken,"
.0, ik dank u, vader." Hel deze woorden
wilde Julia de hand baars vaders grjjpeo, om
dis aan hare lippen te brengen, doch Sorvins
trok zi
ie party tot macht en
Romeinen. Lucius is geen echte ond-Romein, ik
ben echter san myn ambt verplicht
.0, vader, Ik meende, dat gjj Lucius beter