Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 23.
Zaterdag 6 September 1902.
Zestiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATEBDAQ.
Abonnementsprijs per drie maanden
Franco per po«tf[0,40.
Afzonderlijke nummenf 0,05.
BureauBreedestraat, 18 Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniglng De Eembode.
Prijs der AdvertentiBn i
Van 1 tot 6 regeltf0.30
Voor iederea regel meer- 0.05
i on AdvorlonliOn n
tl bureau bezorgd z(H
uiterlijk Vrjjdngavond
Revolutionnaire
beweging in Rusland.
Deze is lang door de Regeerings-
organen ontkend, haar omvang en gevolg
moest buiten het Tsaren-Rijk niet ge
weten worden, zoo lang het onbekend
blyven kon. Maar dit kon niet altijd
Rusland toch is niet gehuld in een nevel,
en Ghineeiehe muren houwen is geen
werk van onzen tijd. Daar lekte genoeg
door om ieder te overtuigen, dat daar
niet alles in den haak is.
Ten einde de scherpe indrukken van
een tijdig ontdekt complot, van een
opstootje, waarbij deelnemers of toe
schouwers werden neergesabeld, voor
T buitenland te verzachten, moest de
pers de feiten voorstellen als vrjj onbe
duidend en als machtig overdreven door
jaloersche pennen buiten 't land.
En de moordaanslagen op ministers,
gouverneurs, politie-chefs Deze waren
't werk van anarchisten, in Amerika
zoowel als in Europa te vinden, woes
telingen, die geen heil voor de maat
schappij zien, tenzij door opruiming der
staatshoofden.
En de boeren-opstanden, van moord
en plundering vergezeld, alleen door de
soldalen te fnuiken? Och, sporadische
gevallen, mogelijk vooral in zoo'n uit
gebreid R\jk, meest verwekt naar aan
leiding van oogstmislukking.
Zoo heefl do officieele pers jaren lang
de waarheid der feiten verdraaid, op
andere bladen werd hel censuur- potlood
of de schaar toegepast, of zij stonden
onder bedreiging van opheffing.
Alles toch te vergeefs; een cordon-
trekken, dal geen enkele correspondentie,
noch correspondent of vluchteling door
liet, was op 't papier mogelijk, maar
in de prakljjk onuitvoerbaar.
De Regeering heeft daarom eindelijk
besloten het bestaand gevaar te erken
nen, en aan de gouverneurs in "t Zuiden
en Z. Oosten gelast de onlusten te onder
drukken en de aanleggers te straffen,
Nu, dat was al vier jaren geleden gelast.
Van meer beleekenis echter is de kennis
geving aan de gouverneurs, dat in de
tegenwoordige boeren-opstanden vooral
de sociaal-revolutionnairc groep de hand
heeft. Dan worden de gouverneurs inge
licht over 't geheim genootschap „Ver-
ecniging tol bescherming der volks
rechten" over 't Rijk vertakt, en uit
stekend geleid door vertegenwoordigers
der zoogenaamde liberale richting. Dal
wil een gciijktijdigen boeren-opstaml door
geheel Rusland. Daartegenover was het
gouvernement-dislricts bestuur te zwak,
van daar de boercnonluslen in Puttawa.
Voorts worden de gouverneurs gelast
te zorgen, dat de landelijke autoriteiten,
vrederechters, politic enz., de stemming
der landelijke bevolking streng nagaan
krachtige maatregelen nemen om
evenlueele onlusten dadelijk te onder
drukken.
Het ministerie kent nu 't plan der
staatsgevaarlijke elementen, en 't orga-
niseeren der propaganda over de distric
ten. Begaatde en energieke boeren wor
den uitgekozen en onderwezen in de
geschiedenis, de sociologie en de arbei-
ders-quaesties. Zijn ze nu rijp voor 't
revolutionnair werk, dan worden ze
naar verre dorpen gezonden, verkleed
als boden, kramers en zijn ze gevaarlijke
propagandisten. Daar koral bij, dat ze
gesteund worden door onderwijzers,
onderwijzeressen, (schismatieke) semina
risten, grasmaaiers en tuinlieden. Den
gouverneurs wordt op 't hart gedrukt
deze elementen onder een krachtige
bewaking te stellen.
Ziedaar een officieele erkenning der
feiten en der bestaande revolutionnaire
beweging. Het verlaten van een struis
vogel-politiek, welke niets wil zien, niets
hooren, heeft zijn groote beteekenis.
't Buitenland trouwens wist er reeds
alles van, en beschouwde de revolulion-
naire partij nagenoeg als strijdvoerende
partij en billjjkte eenige barer eischen.
De socialisten waren het geheel met
haar eens. De liberale partij zal het
echter niet meevallen, dat hare richting
als slokebrand wordt gedoodverfd.
Teekenend is nog de omschrijving
der steunselcn van de beweging, ze zijn
te vinden onder de grasmaaiers en de
tuinknechts tot de onderwijzers, ja zelfs
de onderwijzeressen incluis. Wat er
tusschcn ligt vult de lezer wel aan. Dat
woelt dus laag aan dun grond, maar
insgelijks op de hoogten der ondcr-
wezene, derhalve der beschaafde wereld.
't Ergst is evenwel, dat de leerscholen
der aanslaande (schismatieke) geestelijk
heid haar contingent aan de partij der
beroering leveren. Een revolutionnaire
schoolmeester op een Russisch dorp is
al kwaad genoeg, gaat de catechisatie
en prcdicatic van den pope met hem
hand aan hand, dan zijn daar twee kleine
Monts Pelée in werking.
Onder bewaking stellen, gangen na
gaan, ziedaar de voorkomende maat
regelen aan de gouverneurs en aan hunne
lagere autoriteiten voorgeschreven. Bij
de ccrile schokken van evenlueele op-
slooljcs zeer gestreng optreden, ziedaar
het afwerende.
Wordt er reeds nu geklaagd over de
laksheid van sommige gouverneurs, dan
vroezen we, dal de aanschrijving nog
eenige keeren herhaald zal moeten wor
den. Wat de afwerende maatregelen
betrelt; men vernam nooit anders dan
een bijzonder hardhandig optreden van
soldaten en politiemannen.
Dat bij de opstelling der ministerieele
lastgeving het vermoeden is doorgedron
gen of sommige grieven der boeren
bevolking ook billijk zijn, is niet to
bespeuren, en toch is 't voor de Regee
ring in Rusland noodig het brandend
vraagstuk ook uit dat oogpunt te over
wegen. De bajonet geeft hier de goede
oplossing niet.
Naar verluidt zal de Tsaar in den
aanstaanden winter aan den Koning v
Italië te Rome een tegenbezoek breng,
Ook een bezoek aan, Z. H. Paus
Leo XIII siaai, zegt men, op het
program.
Maar dan ook een schoone gelegen
heid voor den Allecnheerschor aller
Russen, wier gemoed gekweld en wiens
leven zelfs voortdurend door zijn revo
lutionnaire onderdanen bedreigd wordl,
om bij den Paus-Koning wijze lessen
raadgevingen te erlangen, bij welker
toepassing de gemoedsrust des Tsaren
de vrede en welvaart zijns volks
alleen baal kunnen vinden. Want met
de beoefening der lessen door den Paus,
man van liefde en vrede, gegeven,
men de volkeren leiden tol hun
•a-htig geluk, doch nimmer door
geweld en dwingelandij.
BUITENLAND.
Zondag is Koning Victor Emanuel
weder van Potsdam afgereisd, Het
afscheid der monarchen was waarlijk
hartroerendherhaaldelijk omarmden
zij elkander. Of de vriendschap tusschcn
Duilschlands Keizer en Ilaliö's Koning
ook innig is Toen de koning reeds
in den trein was geslapt, reikten du
vorsten elkander nogmaals de hand en
terwijl de trein onder het gejuicli van
de talrijke menigte zich in beweging
zette, groette de koning nog gedurig
uit den salonwagcn.
En hiermede is de Europcesche vrede
al weder steviger bevestigd geworden
De huldiging, die den ten luitenant
Hildebrand, nadat de hein wegens liet
duel, waarin hij zjjn tegenstander doodde,
opgelegde vcslingslraf gedeeltelijk was
kwijtgescholden, bij zijne overplaatsing
naar een ander regiment werd gebracht,
is niet alleen gestraft door de tegen
de rechtstreeks daarbij betrokken officie
ren genomen maatregelenook de supe
rieuren van deze officieren, majoor
Dicckerholï en de regiments commandant
Weiss zijn geslraftzij zijn officieel aan
geschreven, dat zij hun ontslag moeten
vragen. Omtrent de straf van kapitein
von Frankenborg en len luitenant Rum-
bauer wordt gemeld, dat zij eervol ont
slag hebben gekregen met pensioen.
Hiermede zal Keizer Wilhelm wel een
beetje schrik onder de voorstanders van
het schandelijk duel hebben gebracht.
Bij het uitreiken van oorlogsmcdailles
te Birmingham heeft Chamberlain eene
rede gehouden, waarin hij niets minder
verklaarde, dan dat het succes in den
oorlog in Zuid-Afrika hoofdzakelijk te
danken is aan de hulp der vrijwilligers.
Wanneer men nu weel, dat die vrij
willigers mannen waren, die behalve vrije
inwoning en kost nog G h 10 shillings
per dag verdienden en als liet op stuk
zaken aankwam nog als onbruikbaar
huis werden teruggezonden, dan
moet men andermaal ontwaren, dat
Chamberlain heel wat aandurft. Maar
hij wilde zich schoon wassclien van de
blaam, dal Engeland bij liet uitbreken
van den oorlog alles behalve gereed
„Ziet eens," zoo sprak hjj, „men ver
wijt de regeering, dat ze niet klaar was
voor den oorlog, maar ik geloof, dat de
uitgaven, die noodig zijn om altijd voor
eeri oorlog klaar te slaan, door het volk
nooit zullen worden goedgekeurd. Steeds
zal het noodig zijn een beroep te doen
op de „bereidwillige vaderlandsliefde"
om in den geregelden dienst te voorzien.
En is het niet hoofdzakelijk, zoo niet
geheel te danken aan de hulp der vrij
willigers, dat Engeland met succes uit
dezen oorlog is gekomen
Hier tastte hij de bevolking in haar
zwak, want van dienstplicht wil zij liefst
niet welen. En zoo wist deze sluwe
diplomaat zicli alweer ook uit deze
netelige positie te redden.
Maar al te erg maakte hij hot, toen
hij zcide
„Nooit is een oorlog door de geschie
denis geboekstaafd, waarin er ernstiger
naar geslrecfd werd, de ellende van den
oorlog tot een minimum terug te brengen,
en zooveel mogelijk de gevoelens en de
persoonlijke belangen van den over
wonnene te sparenNooit te voren
is meer omzichtigheid en edelmoedigheid
beloond door een veroverend leger, nooit
is in een veldtocht minder wreedheid
minder opzettelijke wreedheid
aan den dag gelegd, of minder noode-
loos leed gedaan I
„In Engeland wist men dat wel, maar
ook buitenslands zouden zij, die door
gemcene leugens bewerkt zijn, het later
erkennen."
Wellicht dacht Chamberlain: er is
onzerzijds omtrent die quaestie reeds
zooveel gelogen, dat er deze leugen nog
wel bij kan.
Nu de scholen der rcligieusen in
Frankrijk gesloten zjjn, wordt jacht ge
maakt op hen, die volgens de meening
der kerkvervolgers zich wat al te vurig
verzet hebben tegen het lage bedrijf van
Combes. Een massa burgemeesters is
door de prefecten geschorst, omdat zij
FEUILLETON.
Geloof en Liefde.
VIJFDE HOOFDSTUK.
6) Zelfs in de roemrijke dagen van koning
Anliochns 1 zag de slad Antiocbia niet zulk
een groolsch feest als op dieu dag, loon
leest- en zogeofler getierd word. De foesteijjke
optocht gal roods do schoonste groepen te tien,
doch alle pracht tereenigde zich op de feest
plaats. Voor den tempel tan Jupiter, welks zuilen
met bloemfestoenen omwonden waren, wa? een
eenvoudig, met bloemen tersierd altaar opgericht.
Hel plein er omheen was in een groolen halten
cirkel afgesloten, en wel door halt-cirkelvormige
zitplaatsen, die in steeds grooter bogen boven
en achter elkaar opklommen. Dertig dergelijke
balf-cirkelbogen verhieven zich achter elkaar
eene opene zuilenrij, rijk vergald, sloot ze van
boten al. In 't kort, 't was eon reusachtig tooueol,
dat op de bekende Romeinsch of Grieksche
manier der schouwburgen voor het feest van
Jnpiler aldus was opgericht. Op de eersti
was geen plaa's open en in de zuilenrij zal i
man aan man. Het schitterendste schouwspel
bood wel hel met kostbare tapijten belegde
plein. Daar zaten, in langgerekte, ovale lijnen,
de hooge staatsbeambten, in de voorste rü Ser-
vins als keizerlijk stedehouder. Doch de held
van den dag, die aller blikken tot zich trok,
was Lucius; hjj droeg een met gouden palmen
geslikt purperen gewaad, op z(jn hoofd lag een
met witte linten vastgehechte lauwerkrans. Hel
gejubel en handgeklap scheen geen einde te zullen
herhaald zoodra lij op stond, of omzag, maar
vooral als hjj een toeken tan goedkeuring uf
dank gaf. Dicht bj; 'iet altaar stonden de priesters,
hel hoofd in den mantel gewikkeld. Aan beide
uiterste zjjden hadden krijgsknechten tan alle
wapens io blinkende harnassen en panti
[scl z
I opgesl
I. Daat
in Antiocbia,
in volle, schitterende wapenrusting, een beeld
van mannelijke kracht en fierheid hjj stak bijoa
een hoofd boten alle krijgers uit. Kalistos zat
oaast hem.
Onder gebed, gezang en bazuingeschal werd
op het altaar een vuur ontstokendaarop trad
de eerste priester nader, schepte met een gouden
schaal ui', een gouden wlerocksvat, volde ze
to'. aan den rand en ledigde ze over het vnnr,
zoadat een donkere, gloeiende rookznii onder
laid knetteren en knappen opsteeg. Daarbjj sprak
do offerpriester„Als zuivere oflergenr stjjge
de wierook omhoog, Jupiter ten lol, en alle
goden des hemels, tol room van den goddeljjken
Decius, onzen keizer, tol ecro van het goddeijjke
Rome, tot getuigenis van onzen dank en hulde."
Fanfaregeschelter en duizendvoudig Evoe-geroep
steeg daarop ten hemel. Daarop richtte de priester
met plechtige schreden zich lot Lucius, leidde
hem naar 't altaar en rjjkte hem d. gouden
schaal, opdat hjj de tweede wierookgave den
goden in de vlam zou offeren. Het gejnhel over
stemde de luidste, schetterendste tonen
hazuiucn en trompetten. Hot scheen, dat hj
het Volk wilde spreken, maar hot was hem
raogoljjk zich gehoor te verschaffen, hot volk
scheen van vreugde razend gewo.-den. Ns Lucii
kwam de beurt aan Servius, om den wierook I
offeren. Daarop reikte de priester de schaal den
bevelhebber van Antiocbia, Nikon. Deze maakte
eene afwerende beweging met de hand,
den priester de schaal niet af, maar trad met
vasten voet en opgeheven hoofd op liet i
toe, ging up de eerste trede staan, cn gebood
met de hand stilte, Het werd stil, doodstil,
verwachtte, dat Nikon do roemrjjke dand
Lucius zou herdenken, daar, zeer opvallend, de
keizerlijke stedehouder gezwegen had. Ia
hiervan sprak Nikon met volle stem ven
baar tol aan de buitenste rjjen:
.Niemand kan zich meer verblijden ovt
dag van heden dan ik, want het is de blijdschap
over een groote overwinning, over de redding
des keizers en over groote heldendaden. Niemand
kan God daarover dankbaardor zjjn dan
Tot hiertoe klonken de woorden ook voor
heiden aanneembaar en volgde dan ook gejubel,
Thaus verhiel Nikon zjjue welluidende stem
„Doch ik ken maar eenen God, den altnach-
tigen schepper van hemel en aarde; ik ben
Christen, en daarom
Wat nu volgde spot met elke beschrijviog.
Allen sprongen van hunne zitplaatsen op,
scbreenwden, gilden, bralden. In een oogcnhli
was Nikon omringd. Daar snelden zjjne soldate
toe, om bun geliefden bevelhebber Ie bescher
men tegen mishandeling en hoon. Van du zit
plaatsen in de arena weerklonken duizendvoudige
uitroepen Ad crucein I Ad inorlcm Ad
loones I Ad bostiBsen dergelijke, dal
wil zeggen. Aan bol krul» I Ter dood I
Voor de leeuwen I Voor do wild» dieren
Om zich dl
verklan
moet m
keizer Decins eerst in de laatste dagen
en bloedigste vervolgingen legen
de Christenen bad uitgevaardigd en door hel
geheole Romeinscho wereldgebied bad doen al-
kondigen. Daar de Christenen beschuldigd werden
vuur en te zwaard vernietigd worden.
Servius was, als uitvoerder der keizerlijke
edikten, een der eersteo, die van zjjn zetel op
sprong en met een van woede gloeiend gelaal
op Nikon toeliep. Deze stond kalm en vastbe
raden daar en op de vraag van den stedehouder
of hjj bjj zjjne woorden bleef, herhaalde hjj met
dezellde kalmte en vastheid„Ik ben Christen
en bljjf Christen I"
Na gaf Servius den soldaten bevel Nikon te
binden en in de gevangenis te brengen. Geen
enkel soldaat verroerde zich, niemand wilde de
hand aan zjjncn geliefden bevelhebber slaan.
Toen beval Servius Paphlagooische huurlingen,
ruwo krijgers, Nikon weg te leidendeze ge
hoorzaamden met grimmige blijdschap.
Op dat oogenblik baande Kalistos zich oenen
weg tot den gevangene, omhelsde, kaste hem
en gaf hem de hand ten afscheid. Men wist,
dat Nikon en Kalistod vrienden waren, maar do
handelwijze van dezon laalston, op dit oogenblik,
schoen velen verdacht, vooral den afgodspriesters.
Nadat de rust gedeeltelijk horatoid was,
Servius had lateo afkondigen, dat hjj logon Nikon
volgens de laatste keizerlijke verorderingeo, met
onverbiddelijke strengheid zou handelen bood
de opperpriester de met wierook gevulde schaal
Kalistos aan, Weder werd het doodstil. Ook
Kalistos wees de schaal van zich, zoodat de
wierook op den met tapijten belegden grond
viel. Hjj besteeg eveneens do trappen van het
altaar en riep: „Ik ben Christen, Christen even
als mjjn vriend Nikon."
Het gedrag van de menigte was dit maal ge
heel anders dan den eersten keer. Men kende
Kalistos als den besten men, als den afalara-
meliog der voormalige koninklijke familie, als
den schoonzoon des keizerljjkeu stedehouders. De
menigte was verlegen met bare houding, en
wist niet boe die Ie uiten. Een dof gemompel
hand kwam h:
Servius werd doodsbleekbjj stond op, doch
in zjjnen zetel terug. Eerst laugzamer-
ucg, sprak met eenige
bevriende ambtenarendaarna werd Kalistos
onder militair geleide weggevoerd.
Hel feest werd na deze dubbele onderbreking
voortgezetop het godsdienstig gedeelte volgden
de gewone feestspelen. Servius vertrok zoo spoe
dig en onbemerkt mogeljjk.
Do tjjd was lang voorlig, waarin men het
onwelvoegeljjk vond, dat voorname Romeinsehe
vrouwen aan openbare feesten, zooals die tn
Antiocbia, deelnamen. Julia ochter, door haren
vader in de gevoelens en gewoonten der oud-
Romeinen opgevoed, was niet aan het feostoffer
