Katholiek Nieuws- en Advertentieblad Zafardag 3 Januari 1903. Zestiende Jaargang. DEEEMBOOE voor Amersfoort, Apeldoorn, Baam, Barneveld, Blaricum, Busstim, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg. Veenendaal en Zeist. Verschijnt eiken ZATERDAG. Abonnezuentaprija per dne m&andon Franco per post Afzonderlijke nummer* BureauBreedestraat, 18 Amersfoort Uitgave van de Vereeniging De Eembode. Prijs der Adrsrtentièn i Van 1 tot 6 regel*f0.30 Voor iederen regel meer-0.05 Correspondent)!1!! on Advertentiën moeien uiterlijk Vrijdagavond In,de gegeven omstandigheden moet ons dan ook van 'I hart de bekentenis, dal het ons zeer onaangenaam aandeed, dal bij de samenstelling van het huidige Kabinet een plaats werd ingeruimd aan een minister van Oorlog, wiens mililairistische neigingen een vroeger christelijk Ministerie deed uiteenspatten, en door wiens op treden niet enkel de harmonie om 't zachtste woord te gebruiken onder de bondgenooten, maar ook en vooral onder zijn eigen geloofsgenooten jam merlijk verstoord werd. Toch durfden wij ons nog vleien met de hoop, dat het gebeurde in die dagen ook hem lot beter inzicht zou hebben gebracht, maar de Memorie van Antwoord van minister Bergansius stelde ons weder bitter Ie leur. Uit bijna alles, wat wij daar vernemen, ademt de oude militairist. Hel Ministerie, waarin hij thans zetelt, is opgetreden met een program, dat op de eerste plaats spreekt van sociale her vormingen, en wijl deze hervormingen veel, zeer veel geld zullen kosten, inocht verwacht, dat bjj invoering der rampzalige wetten van zijn voorgangster, naar alle mogelijke bezuinigingen zou worden ge streefd, doch bij dezen minister van Oorlog is daarvan geen spoor te ont dekken. En nu vele Kamerleden eindelijk bezorgd over de ontzaglijke uitgaven, die 's lands defensie afperst, een voorstel deden tot benoeming eener commissie, die zou onderzoeken of in oorlogszaken vereenvoudiging en bezuiniging zou kun nen aangebracht worden, werd dit voor stel door den minister hooghartig van de band gewezen. Wellicht bekruipt Zijne Excellentie de vrees, dat dan o. m. ook van zijn eisch tot aanschaffing van snel- vuurgeschut vooreerst niet veel zou terecht komen. Wat evenwel het christelijk gemoed pijnlijk treft is, dat ook onder dezen minister op zedelijke verbetering van het~ kazerneleven uiet te hopen valt. Het denkbeeld aldus lezen we in de Memorie van Antwoord om in de kazernes voor en na de maaltijden ge legenheid te geven om te bidden, acht hij na gezette overtuiging niet voor ver wezenlijking vatbaar. Vloeken, godslas teringen, liederlijke taal moeten in de kazernes toegelaten worden, mits men geen mindere „uitvloekt," wal wel niininer gebeuren zal, tenminste geen straf zal uitlokken, daar dit moeiiijk zou te be- wijzen zijnrnaar bidden tot den eeuwigen God is in de kazernes niet voor ver wezenlijking vatbaar Als de pers inzonderheid de Katho lieke tot heden cr op wees, dal de kazerne een kweekschool is van gods dienstig en zedelijk bedert, durfde men telkens van hoogerhand beweren, dat van de kazerne een opvoedende krac',1 ten goede uitgaat en dat zij vooral den man vormt, die ds maatschappij tot eere strekt. Dal tegen dergelijke redeneering ieder rechtschapen gemoed met veront waardiging in verzet inoest komen, ligt voor de hand. Waar toch het verzoek, slechts een luttel bewijs van eere aan God te geven door in de kazernes vóór en na de maaltijden te bidden niet kan worden ingewilligd, terwijl Satan daar gediend en gehuldigd wordt, mag niet van een christelijk, maai alleen van een hcidensch opvoedende kracht gesproken worden. Gaarne willen we echter dat de Minister van Oorlog machte loos staat, wat bidden in de kazerne en aanstelling van aalmoezeniers bij het leger betreftevenzeer in de tege moetkoming aan de klacht over onbe tamelijkheid bij keuring van militieplich- tigen - maar onwillig blijkt hij in zake bezuiniging op de ontzaglijke uitgaven voor de defensie. Ziedaar wat bij de behandeling der bcgrooling vcor oorlog, voor ieder op nieuw daghelder gebleken is. In generaal ftergansius hebben wij een minister, die zich blind schijnt te staren op al wat militair is, doch om de belangen der burgerij zich niet in 't minst schijnt te bekreunen. Dat geheel in strijd met het Katholiek Program de jaarlijksche oorlogs-uitgaven reeds tot over de 25 millioen zijn opgevoerd, laat hem volkomen koud. Dal een dusdanig opdrijven van fmancieele lasten, tol hel onhoudbare toe, juist wapens in de handen drukt van degenen, wien hel Christelijk Ministerie een doorn in 't oog is, ook daarvan schijnt h|j zich niets aan te trekken. Soldaten, kazernes, snelvuurge- schut enz., ziedaar zijn ideaal I Een enkel staaltje van weelderig be heer bij het departement van Oorlog zij hier even vermeld. Onder «kosten mili taire academie" had de minister een post gerekend van f400') voor viering van het 75-jarig bestaan der Kon. Mil. Academie, welke som, volgens den minis ter, zou besteed worden voor een feest tent enz. Toen Zijne Excellentie echter gewezen wa* op deze grove verkwisting, door een voorstel van de hoeren Fock c. s. om liet bewuste artikel uiet f4000 te verminderen, wolk voorstel zeker zou aangenomen worden, trok de minister die post behendig iu maar de roeke- looze wijze, waarop bij het legerbestuur soms met de penningen der belasting plichtigen wordt omgesprongen, was nog te scherper in '1 licht getreden, dat viel niet meer weg te cijferen. ;e moenmg Onlangs hebben v verklaard, dat wij v, die tot opdracht kreeg te onderzoeken of in oorlogszaken vereenvoudiging en bezuiniging zou kunnen worden aange bracht wij bedoelden een Staats commissie niet veel heil verwachten, daar soortgelijke commission vaak de zaken op de lange baan schuiven, of weinig resultaten opleveren. Dat generaal Bergansius de vorming van zoo'n commis sie afwees, heeft ons dan ook geenszins ontstemd. Een minister van Oorlog, die in zijn Memorie van Antwoord durft zeggen, dal voor de te kennen gegeven bezorgd heid over de snelle stijging van onze defensie-uitgaven, naar hel heni wil voorkomen, geen aanleiding bestaat, moet op krachtiger wijze van zijne verregaande verblindheid genezen worden. Een lichtstraal in de sombere atmos- pheer van oorlogszaken werd tijdens de behandeling dier netelige begrooting in de Tweede Kamer inzonderheid verwekt door het optreden van de heeren Passtoors en Van Vlijmen. Met beslistheid drongen deze katholieke Kamerleden bjj den minis ter aan op dc benoeming eener zoodanige commissie, waarinoofc hel burgerlijk element werd opgenomen. Aan mannen, die de zaak zoo willen aanpakken, en die toonen deze te begrijpen, zou eene commissie vorming, als hier bedoeld, naar ons gevoelen, ten volle zijn toevertrouwd. Ook mag vtilig verondersteld, dat deze afgevaardigden hiermede het gevoelen vertolkten van dc geheele Katholieke Kamerclub maar bovendien werd van schier alle zijden in ons Parlement om zulk een commissie gevraagd, wijl deze noodzakelijk werd geacht. Zou nu, waar de zaken zich zoo voor doen, r'e Katholieke- Kamerclub zich niet geroepen achten, een besli:senden sloot in deze quaestie te geven De taak eener dusdanige commissie, tot welker samen stelling andere invloedrijke paitijen in de Kamer zeker gaarne zouden mede werken, zou werkelijk niet zoo heel moeilijk zijn. De heer Van Vlijmen, die sinds jaar en dag op oefeningen buiten de kazerne heelt aangedrongen, vond in een der jongste Kamerzittingen in een andt re militaire specialiteit, den heer Ver- liey, ook een medestander, die verklaarde van oordcel te zijn, dat men bij voor bereidende oefeningen en praktische op leiding met veel korter ocfeningstijd kan volstaan. De grondslag tot bezuiniging, maar ook de weg om aan het demo- raliseerend kazerneleven ee. igszins meer te kunnen ontsnappen, is hiermede reeds aangewezen. De woorden der katholieke Kamer leden Passtoors en Van Vlijmen hebben, dal valt niet te ontkennen, een gunstigen indruk gemaakl, maar ze dienen nu ook in daden te worden omgezet. Wordt dit niet gedaan, en minister Bergansius vrjj spel gelaten in zijn defensie-beheer, dan slaat te vreezen, dat bij de eerst volgende algemcene verkiezingen het ministerie van Oorlog hel zeer zwakke punt zal bieden, waarop de vjjand voor namelijk zijn aanvallen richten zal. Indien derhalve niet tijdig gehandeld wordt, loopt het Christelijk Bewind, dat met zooveel jjver en moeite, opoffering en toewijding door de Christelijke partijen het Rogecrkastcel is binnengedreven, ge vaar dat het op minder eervolle wijze opnieuw eruit zal gedrongen worden. BUITENLAND. Onder strenge bewaking werd Zater dagavond de familie Humbert uit de Madridsche gevangenis geleid naar den trein, die hen in Frankrijk terugbracht. Zij reisden in eenige daartoe afzonderlijk bestemde wagons. Aan elk station kwam een polilie-commissaris het transport controleeren. Maandagmorgen te 7.35 stoomde de trein, die 2'/a uur vertraging had, met de Humberts het Orleansstation te Parijs binnen. De trein stopte en de waggon met de gevangenen werd afgehaakt. De Hum berts stapten uit, elk hunner vergezeld van twee agenten. Eerst vertrok raad. Humbert, vervolgens Marie Daurignac, Komain en Emile, Eva en Frederik Humbert. Zij reden rechtstreeks naar de con- ciergerie, de met het gerechtsgebouw verbondene gevangenis voor gevangenen in preventieve hechtenis, langs de rue Chevalerie en den boulevard du Pare. Te 8 ure 's morgens waren zij in het dépót. Mad. Humbert zag er zeer neerslachtig dit nummer behoort een Bijvoegsel. GIFTEN voor het Nederlandsch College te Rome. Vori* bedrag1291.20 0. O1.- Door tusrcheokomstTanKap, Grimmell 5,15 Sl. Agatha Weeshuis5.— Militairisme. Bij de behandeling der.begrooling voor oorlog in de Tweede Kamer is hel Neder- landsche volk eerst recht aan de weet gekomen, dal de vorige Hegeering met te Legerwetten, onze welgevende Kamers eenvoudig beeft misleid, of dat de reken kunde bij zoogenaamde militaire speciali teiten soms zeer veel te wenschen over laat. Door den'toenmaligen minister van Oorlog, generaal Eland, werd voorge- cijferd, dat de kosten ongeveer een hall millioen zouden bedragen. Alle twijfel om trent de juistheid dier berekening ge opperd, werd luchthartig afgewezenen de minister verklaarde nog wel leukweg van gevoelen te zijn, dat de kosten niet het voornaamste punt van oppositie waren tegen zijn legerorganisatie. In de katholieke pers vooral werd destijds met klem van redenen tegen de onbetrouwbaarheid dier berekening ge waarschuwd maar 'zonder succeshet blind vertrouwen in (fenfminislerjtreeg *,le overhand. En nu blijkt van achter, dat niet enkel velen'kamet leden 'minder fraaie parten zijn gespeeld, maar, wat veel erger is, dat van die misleiding ons geheele volk de dupe is. Door onzen> huidigen minister van Oorlog, generaal Bergansius, werd thans niet een half millioen, maar twee millioen meer aangevraagd tot invoeringdernieu we Legerwet'en, plus een bedrag als buiten gewone uitgave van f 1,204,000 als eerste termjjn voor den bouw van nieuwe kazernes. En het zou van kortzichtigheid getuigen, als men zich in den waan liet brengen, dat het bij deze aanvrage blijven zal. Terecht werd dan ook door hel katholieke Kamerlid, den heer Passtoors, in de Kamerzitting van 20 Dec. j.l. op- gemerkt, dat, indien men een beter in zicht van de kosten had gehad, velen tegen de militaire wetten zouden ge stemd hebben, welke bewering door geen enkel kamerlid weersproken werd. FEUILLETON. Gered door de eoorant. 3) Gewillig nam de diepgeroerde moeder de lamp en verklaarde zich bereid om deu oodeu vriend vu bareu man, die nog nooit bet druk kende van xjjn ambt zoo pjjolgk had gevoeld, de gevraegde inlichtingen Ie geven. Zij deed bet des te liever, omdat zij bjj zich zelt de vaste overtuiging koesterde, dat bjj niets ver dachts in hare woning zou vindenzg kende Trada Ie goed en zoo gaarne een eed gedaan hebben op hare eerlgkbeid. Eerst zoebt de beamble in Trnda's kamer, welke zij met hare zoster en bare moeder deelde, dan in de keuken, in het kleine kamertje, waerin haar broertje sliep, en len slotte in de woon kamer, nergens werd ook maar 't geringste gevonden, hoe nauwkeurig de Commissaris ook zocht De bedden en menbels werden van hnnne plaats gebaald, kasten en kisten doorzocht eo juffrouw Heliwig moest meedeeteo boe bare dochter aan haar nitzet was gekomen; de schilderijen biel hg met de band op, om te zien ol er iets achter verborgeo was, keek in de kachels, schudde de ascb uit en ging zelfs met de hand in de daar hangende kleederen. Eindelijk, na een groot nar, wilde bij, dood moede, allien van verder onderzoek, toen zjjn blik viel op een met geurige bloemen prijkend mandje, del, els gave vu een barer dierbaren, midden op de latei atond. Terstond nam bjj het op; voorzichtig hief bjj het mos op, wzarin de bekwame haod drs tuinmans de traaie kin deren van Flora gesloken had. «Och, verniel het niet," sj 'ak jufhouw Heli- wig. «hel is een geschenk v i Gustaa'. Daarin „Daarvan ben ikovertuigd, wilde de Commissaris antwoordenop hetzelfde oogeo- blik scheen bjj te schrikken, zjjn gezicht nam plotseling een harde uitdrukking aan, en met bevende band baalde bjj een iu courantenpapier gewikkeld voorwerp voor den dag een klein papieren doosje kwam te voorsebgn. Hij opende bet eo de gestolen briljanten flonkerdon in liet scbjjnsel der lamp. Truda liet een gil eo zonk bjjna machteloos in eenen stoel. De Commissaris trad, diep adem- baleod, op haar toe en legde baar de hand op den schouder. «Dos toch een dievegge," sprak hg barsch. „Wie beeft o den valschen sleutel gegeven, waarmede gij liet kutoor en den lessenaar geopend hebt V' Het jonge meisje stond op. „Mijnbeer de Commissaris, bjj den almachligen God, o geloof mg, ik weet niet, boe bet doosje in de bloemen is gekomen. Ik heb mgnheer Mahrhorit Diets ontvreemd, niet voor de waarde vu een he. ren cent en wal dit kleioood aangaat „Het beste barl kan bezwjjken voor de ver zoeking," vermaande de Commiesaris. „Als dat bel geval is, Truda, spreek dan vrjj uil om uws vaders, om uws zelfs wilVoor strat kan ik u niet behoeden, maar ik zal alles, wat ik ku, te nwer gunste doen, zoodra gjj door „Truda, lief kiod, om 's hemels wil, spreek, wanneer gjj voor de bekoring bezweken zjjt,' „Moeder! Ook gjj hebt het vertrouwen in „Ik weel niet, hoe het daar gekomeo is. Ik weel slechts, dat ik het er niet heb neergelegd." Daarbij bleef liet jonge meisje, wal ook de Commissaris verder mocht zeggen. Er bleel hem zijnen plicht Ie vervullen. «Gjj moet met injj medegaan, Truda, ik kan niet anders Een kwartier later traden zjj den stikdonkeren nacht in. Truda wankelde naast den Commis saris, haar bruidegom vergezelde haar, diep bedroefd, tot aan haar smartelijk doel. „Troost moeder, Gustaal," smeekte zg wceoend, toen hg afscheid nam. «Zeg haar, dat zij zich het niet moet aantrekkenik ben onschuldig, de hemel zal rnjj wel bijstaan." III. lo diep nadeoken verzonken zat de Commis saris, nadat bjj Trnda in bet arrestantenlokaal had doen opsluiten en de briljanten aan den heer Mahrhorst verhandigd had, 's avonds laai in ijjoe woonkamer, den rook eener sigaar laogzaam wegblazend. Den mu van plicht en nauwgezetheid was het niet wel te moede; hel aangrijpende, smartelijke tooneel, dal bjj bijge woond had, wilde hem maar niet nil den zin. Waarom moest joist hij er toe geroepeu zijo, om tegen de hnisgenooton van zijo voormaligen dien een ander overgelaten, juist om de arme juffrouw llellwig zooveel mogelijk te kunnen sparen. Nu peinsde lig, wat hjj van dal alles ino <t denken, en wat een mci«je, dat op elkeo der ziel droeg, zoo diep had doen zioken, en of zu werkeijjk den haar len laste gelegden diefstal gepleegd had? Zeker, zij kon verleid zjjn, maar door wien? De koperslager Nell slecht menscb. Hoe kwam echter het doosje op die tafel? Bijna geheel in de war greep hjj zjjn loorboold, bet doosje was een bewijsgrond, dat al zjjnen pogingen om Truda te veront schuldigen, den bodem insloeg. Eo waarom zou het niet zoo zijo Hij bad in zjjo ambt al beel wat anders beleefd Met geweld beproelde hjj zicb van de lastige voorstellingen te ontdoen, en greep naar het stuk courantenpapier, dat voor bem lag; het was hetzelfde, waarin het doosje met de briljanten gezeten bad. Op gedachtelooss manier, zooala dat het geval pleegt te zijo, als men zjjne gedachten op iets nieuws wil vestigen, zon 'er dat hel gelukt, de oude af U schudden, overzag hjj het stuk, tol zgn blik bleel rusten op een gedicht, waarin eene overwinning der Boeren op de Eogelscben verheerlijkt werd. Dat scheen bem te koeien glimlach plooide zgoe lippen. Daarna bromde by wat tnaschen de tanden, en draaide het blad naar alle kanten, het vervolg stood er maar half, daar hel blad, nit eenen kant der Küloische Zeilung bestaande, zoo afgeschenrd Commissaris liet daarop hel papier liggen, zon der er verder naar te kijken morgen zon hij bet meer uit ambtsvoorzichtigheid, dan wel, omdat dit noodig was, bg de andere akten leggen, verder bad hö er niets meer mee te Den volgendeo dag liet de Commissaris ter stond eene adverlentie plaatsen, om den jongen op te sporen, die Truda, volgens haar zeggen, naar het kantoor geroepen had. 't Was toch mogelijk, ofschoon hjj zich moest bekeooen, dat de kans heel gering was, dat deze werd opge spoord. Tevergeels hoewel hy een tamelijk booge belooniog in 't uitzicht stelde - en wel uit eigen middelen, daar de staat er geen belang bij had meldde zich niemand aao, Beden kelijk schudde hy 't hoofd, Nogmaals nam hy de moeder, den bruidegom, haar broer en snater in verboor, alles overtnigde hem opnienw van de goedheid, de opoffering en de spaarzaamheid der gevangene, en tevens van de onmogciyk- heid, dat Gnstaaf Nell zgne bruid tot diefstal had aangezet. Beiden, moeder en bruidegom, verzekerden, dat Truda niet scbnldig kon zgn, hoe alles ook tegen baar mocht spreken. Daarop ging hij nogmaals oaar het meisje, en sprak baar alt een vader toe; zg bleef bg bare ooschuldbetaiging. Hy vroeg haar vervolgens of zg ook den een of anderen vgand had, rta wien zg denken kon, dat hg haar verderf zoebt.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1903 | | pagina 1