Katholiek Nieuws- en Advertentieblad No. 22. Zaterdag 29 Augustus 1903. Zeventiende Jaargang. DE EEKBODE voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eenmes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist. Verschijnt eiken ZATERDAG. rata prijs par drie aai Franco per port Afzonderlijke nummer* 10,40. f 0,05. BureauBreedestraat18 Amersfoort. Uitgave van de Vereenlgfng De F.embode. PriJ* dar Ad vartan tién i Van 1 lot 6 regel* Voor iederei regel meer ii *i|o. a aitarljjk Vrijdagavond Christelijke democratie. Ter gelegenheid van het Kerstfeeit ten vorigen jare ontving Z. H. Paus Leo Kill z.n. de leden van het H. College, die bij monde van hun deken, kardinaal Oreglia, de gebruikelijke gelukwenschen kwamen aanbieden. De rede des kurdi- naals werd door den H. Vader met een toespraak beantwoord, wuarin Z. H. gewaagde van de bewijzen van liefde door hem in zijn jubeljaar voortdurend ontvangen uit alle oorden der Katholieke wereld. Maar ooksoiialegebeurlenissen kwamen voor, die het hart de* Pausen smartelijk (rollen. De rechten der Kerk worden op velerlei wjjze geschonden, sprak Z. H., en wal men wil en wat men zoekt, dat is de omverwerping der christelijke orde en het stellen der Staten op de grond slagen van het heidensch naturalisme. Vervolgens wees Leo XIII met vol doening op de christelijk-democratische actie door Z. H. goedgekeurd, en ging dan woordelijk voort: „Deze actie, ge heel in overeenstemming met het karakter des tijds en de behoeften, waardoor zij werd opgewekt, hebben Wij gesunction- neerd en aangemoedigd, tegelijkertijd met groole nauwkeurigheid haar doel bepalend, haar methode en haar grenzen, derwijze, dat, als iemand dwaalde in dit opzicht, dit niet zou kunnen worden toegeschreven aan het onvoldoende van de gezaghebbende leiding." En na gewezen te hebben op de resultaten in Italië en in den vreemde reeds door deze actie verkregen, sprak Z. H. ten «lotte: ,Wij hebben ook de geestelijkheid aangemoedigd, om met zekere voorzor gen, hetzelfde gebied van werkzaamheid te betredenwant elke oordeelkundige en nuttige onderneming van ware liefde past aan de roeping van het katholieke priesterschap. Welnu, is het niet ware liefde en zeer opportuun, zich te geven met ijver en toewijding aan de verbetering van den geestelijken toestand en het stoffelijk lot der scharen? ,De moederlijke liefde, welke de Kerk den menschen toedraagt, is universeel als het vaderschap Gods evenwel, ge trouw aan haar oorsprong en naar het goddelijk voorbeeld, haar gegeven, wa* zij gteeds gewoon bjj voorkeur toena dering te zoeken tot de nederigen dezer wereld, de ongelukkigen, de misdeelden. Wanneer zij zich oprecht en voortdurend met dezen geert van de Moeder der volken weet te bezielen, kan de christe lijke democratie het volite vertrouwen koesteren, dat zij haar doel niet missen zalen dat ook niemand aanstoot neme aan het woord, wijl men toch weel, dat de zaak goed is. Verstaan, zooals de Kerk haar verstaat, is de democratische idee niet slechts uitnemend met de ge openbaarde leer en het godsdienstig geloof in overeenstemming te brengen, maar is zij zelfs ontstaan uit en heeft Zij zich ontwikkeld door het Christendom. Het is ook de prediking des Evangelies, die haar verbreidde onder de volkeren. Athene en Rome hebben haar niet ge kend, alvorens zjj de goddelijke stem hoorden, die aan de wereld verkondigde ,Gij zijl allen broeders en uw gemeen schappelijke Vader is in den hemel". „Buiten deze democratie, welke zich christelijk noemt en toont, streeft de democratische beweging, die opruiend en van God afkeerig is, langs andere wegen naar een geheel ander doel. Aan de gemeenschap, die haar vleit en bij haar steun zoekt, bereidt zjj bittere dagen. .De christelijke volksbeweging is eon aan haar tegenovergestelde macht, die haar tegenstandster het terrein betwist en deze zeer dikwerf belet, veld te win nen. Wanneer zij niet anders deed, dan de sociaal-democratie tegenhouden en den noodloltigen invloed dier democratie keeren, zou zij alleen diiardoor reeds een grooten dienst bewijzen aan de burgerlijke maatschappij cn aan de christelijke beschaving." In hel late avonduur zjjns levens, bijna staande aan den rand des grafs, heeft Z. H. Leo Xlll alzoo nog de hart roerende waarschuwing doen hooren tegen een democratie, welke opruiend en van God afkeerig ii, en aan de ge meenschap, die haar vleit en bij haar steun zoekt, bittere dagen bereidt. Het woord democratie, door de socialis ten als een tooverwoord gebruikt, is van dis zijde dus allergevaarlijkst in zjjne be- teekenis. Onder dat woord wordt verstaan de zoogenaamde souvereinileil des volks, dat door de uitoefening van zijn slem- recht liefst algemeen stemrecht den drager van het gezag niet alleen aanwees, maar veeleer iemand benoemde, die slechts de uilvoerder was van de souvereine macht des volks. Deze demo cratie beoogt de werklieden te vereenigen tegen den patroon, wiens gezag moet vernietigd en daardoor de harmonie tusschen werkgever en werknemer jam merlijk verbreekt. Aan deze democratie is, volgens het waarschuwend woord Leo Xlll, slechts een sombere toe komst beschoren. Hoe schoon daarentegen glanst de democratische idee, zooals de H. Kerk die verslaat en in toepassing brengt. De echt christelijke demoeralïc is immers niets anders dan het Christendom, dut van zjjn goddeljjken Stichter geleerd iicofl de armen als de gelijken van de rijken, in zekeren zin als de meerderen te be handelen dat zjjn weldaden brengt in de paleizen maar bij voorkeur in de hut ten der armen dat met het purper van zijn waardigheidsbeklceders vooral de armen kleedt cn vooral de armen een macht geeft, grooler dan die van konin gen en keizers. De Kerk, de Bruid van Christus, weet, dat haar Meester vooral de armen om zich vergaderde en het .wee" zoo dik wijls over de rjjken heeft uitgesproken. Zjj weet, dal Hij lot Zjjn vrienden en vertrouwelingen, lot de dragers van Zjjn woord en Zijn macht, tot de voort zetters van Zijn liefde- en verlossings werk maakte, niet de machtigen en wijzen en rijken der wereld, maar onbe kende eenvoudige visschers. En andermaal heefl de Kerk weder een zoo verhevene, echt christelijke democratie beoefend, toen hel H. College een opvolger kiezen moest van den 011- vergetelijken, roemrijken Paus Leo Xlll. Zoo zichtbaar geleid door den H. Geest werd der Katholieke wereld thans een Paus geschonken, wiens vroomheid als een aareooi om zijne slapen blonk, en die door zijn lieftalligheid en nederigheid, zijn diepen eenvoud en reinen levens wandel, steeds aller harten voor zich wist te winnen. Zijn nederige al komst, zjjn aangeboren neiging lol het beoefenen der deugd van eenvoud, zoo sterk in 't oog vallend bij al zjjn handelingen en daden, schenen juist nog meer bjj te dragen, om hem te plaaLen op den Zetel van Petrus, hem te verheffen tot de hooge hoogte van het Pontificaat. De beroemde Fransche prediker, pater Lacordaire heeft weleer zoo schoon ge zegd „De Kerk riep lot den glorievollon last harcr regeering en de bediening van het Woord niet de prinsen en de wjjzen, maar diegenen onder de broeders, die, ongelet op hunne afstamming, door liefde uitblonkenzij verkoos het kind van den herder en den zoon van den slaafzjj plaatste op hun hoofd de kroon dus priesters, den mijter des bisschops, de tiaar des opperpriesters, en sprak tot de vorsten dezer wereld„Ziedaar, aan wier voeten gij het licht en den vrede zult komen zoeken. Gij, CeBar, gij xult uw trot* afleggen en u buigen voor den zoon van uw dienstknecht, die eens in de keldergewelvcn van uw paleis woonde, 't Is aan hem, dat gij uwe zonden zult beljjdon bjj is het, die de hand u zal opleggen on u zeggenIn den naam God, Cesar, uwe zonden zjjn u ver geven ga en doe niet meer, wat gij gedaun hebt." Wuarljjk, verhevener en schooner democratie laat zich moeiljjk denken I Dc Kerk, die in het Pausdom het monar chaal beginsel huldigt, toont zich demo cratisch in dien zin, dat zjj ook het kind van dèn arme, den behoeftige met hoogste rechterlijke en regeeringsmacht kan bekleeden, cn daardoor bewijst, dat zij, in navolging van haren goddeljjken Meester, geen onderscheid tusschen armen en rijken maakt. Zij weet, dat hare zending is: aan de armen het Evangelie te boodschappen, en aan deze zondingaan het geheele volk, aan de groote massa, die bljjde bood schap Ie brengen, is zjj sinds negentien eeuwen getrouw geblevenzjj heeft de volkeren vrij gemaakt en opgevoed zjj heeft aan de grooten de nederigheid en liefdadigheid geleerd, aan de kleinen de gehoorzaamheid en de deugd der onder werping, den weg tol den vrede en het zielsgenot der dienstbaarheidzjj heefl do rnaalschappjj waarheid en liefde ingoprcnl, en zoodoende getracht de menschheid op paden te voeren, die leiden tot tijdeljjk en eeuwig geluk. En terwijl thans de ondankbaren en eer- zuchtigen haar belagen, vervolgen en bcrooven, schenkt zjj Dog hare wijsheid en toewijding, en ruischt over de wereld in zoele klanken het alt jjd indrukwekkend woord van haar Pausen en Bisschoppen, dat recht vraagt voor de arbeiders en de zaak der armen met innige liefde bepleit. Ziedaar de echt christelijke democratie, de democratie van onze Moeder de H. Kerk I BUITENLAND. Uit Rome wordt gemeld, dat de datum van liet eerste Consislori van het nieuwe Pontificaat nog niet is vastgesteld. Het zal waarschijnlijk niet voor November plaats hebben. De eerste encycliek, waarin Pius X zjjne troonsbestijging aan de wereld zal mededeelen, zal enkele dagen te voren verschijnen, 't Zal een document zjjn van het allerhoogste ge wicht, daar het zal bevatten het pro gramma der Pauseljjke regeering. De keuze van den staatssecretaris zal eerst later bekend worden. De H. Vader wil eerst zelf op de hoogte zpn van de loopende zaken en der moeiljjkste kwes ties, om zjjn staatssecretaris welover wogen instructies te kunnen geven. Den 22en September aanstaande zal de Czaar eon bezoek brengen aan den keizer van Oostenrjjk. Alle Europeesche organen zjjn van gevoelen, dat deze ontmoeting van het hoogste gewicht zal zjjn met het oog op de Macedonische gebeurtenissen. Men verwacht, dal eenige belangrjjko beslissingen zullen genomen worden betreffende een gezamenlijk op treden in geval van ernstige gebeurte- De opening van een tramljjn te Saint Porchaire op ZondBg 1.1. heeft Combes weder benut om duidelijk te maken, met welk een feilen haat bjj tegen de Kerk is bezield, en wat hjj nog voor plannen heeft. In een redevoering ge- dur'nde een feestmaal hield bij allereerst een lofrede op zich zei', en tofees hjj zjjne hoorders er verder op, dat bij 't clericalisme, den doodsvjjand der Repu bliek, zonder omwegen bestreed en het uit zjjn stellingen verdreef. Hjj verzekerde, dat deze strijd om het beginsel een strjjd was zonder gonado en hjj dien strijd zou voortzetten tot het einde, ongevoelig voor bedreigingen, beleedigingen en smeekingen. Thans reeds troostte hem hel zoete bewustzjjn, dat alle republi keinen den strjjd tegen de nationalistische en clericale reactie goedkeuren I Toen hjj een delegatie van vrijmetse laars ontving, zei hjj, dat .instellingen als die der loges noodig zjjn oip het werk, door de school begonnen, I-.- vol tooien." Natuurljjk werd hjj door zjjn trouwe volgelingen dapper toegejuicht. Op dienzelfden dag heeft nog een ander minister, de heer Pelletan, aan een diner, hem aangeboden door de onderwijzeressen van Cherbourg, de vroegere collega's van zjjn vrouw, zjjn welsprekendheid gelucht, en gezegd, dat hjj, als man van eer, van plan was zjjn collega's in hun strjjd tegen de Kerkte steunen. Dat hij de anti-clericale ge moederen stormenderhand hiermede had ingenomen, wordt bewezen door het feit, dat hjj opgenomer en rondgedragen werd. De Ëngelsche Staatsman lord Salisbury is 22 dezer overleden. Robert Arthur Talbot Gascoigne Cecil, derde markies van Salisbury, was geboren den 3en Februari 1830 op Hatfield, FEUILLETON. Weldoen en dankbaarheid. Frans Thonret was jongeling geworde en had op eene handelsschool genoegxam kennis opgedaan om een groole zaak Ie knone bestieren, en de algemeene achting door ee Wie echtor meenon mocht, dat mjjoheer Laarent al dat geld had nitgegeveu, om tbane geheel van hem te proflteeren, kende dezen edelen man nidi, want aan zoo iela dacht hj) niel. Neen, hg gal Frans evenveel loon ale zgn andere handelsbedienden, behandelde hem even als deze, doch nam hem bjj zich in liet hem Zjjne tafel deelen. Frans rechtvaardigde geheel de verwachtingen, welke mijnheer Laurent van hem koesterde; hjj was onvermoeid io zjjn beroep, Ingetogen en spaarzaam, en vermeed den om- o, zoo gaarne op alecbte paden geleid hadden. Toen zjj zagen, dat het levergeeie was, lieten zjj hem met rost eo bjj kon zjjn vrjjen tjjd be steden, om door het lezen van goede boeken zjjn kennis le vermeerderen. Des zomers, als mijnbeer Laarent in een fraaie villa bnilen de slad woonde, ging Frans met hem mede, vergezelde hem 's morgens naar zjjn kantoor in de stad, en keerde 'e avonds met hem terug, zoodat hjj den heer Laurent niet meer verliel. Hierdoor gewende hjj zich aan hunnen omgang en de goede echtelieden aan den zjjnen, zoodat zg niet meer bullen elkeai konden, en hnnne verhouding was als die van ouders lol buo kind In dit vreedzame, wsarljjk gemoedelijk samen leven van den braven Frans met mijnheer en jnffrouw Laurent verliepen een aantal jaren. Daar brak do Fransche Revolutie uil Reeds bjj hot begin van het oproer vermoedde mjjnbeer Laurent de verscbrikkoljjke gebeurte nissen, welke er bol gevolg vsn zouden zjjo. Hjj trok zich uit deo handel lerug cn belegdi zijn geld te Genève bjj behield alleen de fraaie villa te Rouaan en bleef daar wonen. Frane Thoarel bleef by hem als rentmeester, cn daar bjj veel van het stille landleven hield, kwam bg zelden meer in de stad Rouaan, en de meeslen wisten niel eens, hoe hjj heette, doch noemden hem den jongenheer Lanrent. Mijnheer Laurent was, sis elk rechtschapen meuscb in Frankrijk, een vjjind eo tegenstander van hel woeale, ruwe geweld, van de Revolutie, die een baat gezworen had aan godadiensl, wel, reebt cn orde. Hg bleof den zoning Irouw evenals Frans, die het in dit opzicht geheel met mijnbeer Laarent eens was. Dat wisten de raddraaiers in Ronaan, die vol waren vsn revolntio-ideSn en zjj haatten mijnheer Laurent en eindelijk bereikte Robespierre baar toppunt, zind, als rijk en godsdienstig naar Parjjt gesleurd, en wie et optreden te Parjji el schrikbewind vac i. Nog e k had md atond, werd i Revoluli ad, die kwam niet meer vrjj, maar werd naar da guillotine gevoerd, eu zjjo hoofd viel onder de gruwramo v De vijanden van den heer Laurent, die g wat vau zjjn groot vermogen voor zich zelf wenschleo, lieten niet na hem te Parijs als een koningsgezinde aan le slagen, en op het raad huis te Rouaao kwam het bevelschrift, deo beer Laurenl sis gevangene naar Parjja te voeren. Dat zjjn verderf bem zoo van nabjj be dreigde, vermoedde mijnheer Laurent niel, even min als Frans, toen hjj op zekeren morgen ter slad ging. Op hat raidhuis werkte als schrijver een jong menscb, die vroeger, toen Frans nog een arme metselearszoon was, zgn vriend en i makker was geweest. Hg was een brave ji dien Frans dikwgls eo ruimschoots mei spaarpenningen geholpen had, opdat hjj iel loeren en lot zjjn tegenwoordige betrekkiog komen. Met dankbaarheid hing hjj daarom zjjo vriend en weldoender. De jonge man de lijst der personen gezien, die naar Parjis moesten gezonden worden als gevangenen, en mynheer Laurent stond bovenaan op die lijst. Gaarne was deze trouwe vrleud naar Frans ge sneld, om hem bet gevaar (e melden, dal zyn pleegvader dreigde, doch hU kon niet, zonder zich aan het gevaar bloot te stellen, dat men hem als verrader oplichtte. Toen hg nu aan hot raam van bet stadhuis aloud, om zgne pen le versnijden, bemerkte hg Frans, die voorbgging. Hy legde dan ook, schynbaar kalm, zgne pen neder en trad naar da daarsprong sds! de trsp af en zag juist nog, dat Frans den heek eener straat omsloeg. Ving liep hy bem achterop en bad het geluk hem le bereiken. Hg trok hein snel in eenen hook en sprak zacht tot hem Ga spoedig naar mijnheer Laurent I Hy staat op de lijnt der veroordeelden! Misochien wordt hg nog heden gevangen genomen. Gy weet, wat dat wil zeggen I Vlag, zoo vlag mogeiyk naar De schryver keerde naar 't Stadhuis terug eu beklom langzaam, een liedje Huilend, de breeds treden, betrad langsasm de zaal en ging atn 'l werk. Niemand vermoedde iets. Als van den donder getroffen stond Frans daar; bet duizelde hem en xyne boenen weigerden hem bnnnea dienst. Tot zyn geluk kwam een huurrgluig voorbij. Frana riep bel aan, betaalde dubbele vracht eu bet rytuig vloog met hem over deo naasten whg uil de stad oaar mijnheer Laurens villa. Toen Frans binnenstroomde, bleek als een doode, viel juffrouw Laurent In onmacht. Myuheer Laurent zag hem aan; oen biltere, imartciyke lach epeelde om xynen mond. ,Gy brengt zeker de lijding Frans, welke lk ling roods Niel waar, men wil mjjn hoold?" Frana bevestigde dit. ,Maar", sprak hy, .nog is er reddiog mogeiyk." .Een vriend van my, schyvsr op't raadhuis, heeft het mij medegedeeld, doch het bevel tot inhechtenisneming la nog niel uitgevaardigd. Als gil n haast mot uwe vlucht is er nog kaue op „Maar waarheen vroeg myuheer Laurent. .Near Genbvol" riep Frans uit. .Haast u, neem mede, wat gy kuott 't overige syt ge toch kwytl" De dienstboden hadden intusscben juffrouw Laurent weer bygebracht. Zy hoorde nu de droeve boodschap eu drong aan op vluchten; ten slotte Kaf mynheer Laurent toe. Het plan werd besproken en vastgeateld, en alles, wat eenige waarde had ingepakt. Eindelijk viel de avond, en de boot lag by den lain onder alhangeodo wilgendeze zou hen een eind weegs stroomafwaerts brengen, waarna z|J den straatweg zonden nemen. Zy gingen •en tefel voor hun tsalsteo, Irenrigen aealtgd, en mynheer Lsurent deelde nog datgene mede, .Daar tyn tal" riep Frans v bracht mynbeer en jnffronw Laurent nier deo tain, om haastig le vlochten; daarna haalde hy uit zijn sak vlug een gr(Jze pruik, welke hem geheel veranderde en verouderde en snelde naar de voorkamer. Zyn besluit was genomen:

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1903 | | pagina 1