Katholiek Nieuws- en Advertentieblad No. 18. Zaterdag 30 Juli 1904. Achttiende Jaargang. DE EEMBODE voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum. Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk. .Soest .Stoutenbueg, Veenendaal en Zeist Verschijnt eiken ZATERDAG. Abotmementnprtja per drie naa Franco per post Afzonderlijke (0,40. f 0,05. BureauBreedestraat 18, Amersfoort Uitgave van de Vereenlging De Eembode. De Romeinsehe quaestie. Deze quaestie blijft nog alljjd aan de orde sinds de overweldiging van Rome, het wettig bezit der Pausen. Het is en blijft eene brandende quaestie, die der diplomatie al heel wat zorg en misrekening heeft gekost. Wil kwamen de vrijbuiters in 1870 door de bres in de Porte Pia Rome hinnen wèl installeerde zich de regeering van het zoogenaamde ééne Italië in de Eeuwige Stad wél werd Rome tot de Residentie van koning Victor Emmanuel gekozen, die zich vestigde in 't Quirinaal, maar daarmede was nog geenszins verkregen, wal eigenlijk beoogd werd. De staatkundige talenten van den onvergetelyken Paus Pius IX waren reeds schitterend gebleken, tijdens zjjn bestuur over de Kerkelijke Staten, vooraleer de heiligschennende aanval op zijn gebied en ten slotte op Rome werd beproefd. Maar na de voltrekking van deze snoode daad gaf de groote Paus-Koning een bevel aan zijn katholieke onderdanen zich niet te mengen in de regeerings- zaken van het nieuwe koninkrijk, en onder de leuzene eletti, ne ellettori, geen kiezers en geen gekozenen, zich buiten de politiek te houden. De gevolgen van dit voorschrift des Pausen konden niet uitblijven. De Katho lieken, gehoorzaam aan den Paus-Koning, weigerden van af dien tijd deel te nemen aan het openbaar leven, zjj wilden in geen enkel opzicht verantwoordelijk worden voor den toestand, door de vrij buiters geschapen. Dra gevoelde dan ook de Ilaliaansche monarchie, dat zjj andere medehulp noodig had dan de mannen, die haar het Rome der Pausen hadden overgeleverd. Zonder de Katho lieken, die de rechterzijde der constitu- tioneele partij zouden vormen, zou bet staatkundig leven een gaping ver- loonen, die voor de toekomst noodlottig worden kon. Toen de ellende van het ééne Italië dan ook als met den dag begon aan te groeien, schroomde zelfs de maker der Waarborgenwet, Ruggiero Bonghi, niet in een open brief aan den Paus de hulp in te roepen van het Vaticaan om Italië op te heffen uit zijn ellendigen toestand. Men telde toen 1892. Reeds twee en twintig jaren dus had hel Romeinsehe volk de zegeningen ondervonden, die zijn bevrijders hadden beloofd. En nu ver langde men van den Paus een troon te steunen, die ondanks den Paus en tegen den Paus was opgericht en zonder diens toedoen dreigde in te storten. 't Was toen reeds zoover gekomen, dat er in Rome zelfs op de honderd, vijf en zeventig kiezers van de stembus weg bleven, deels omdat de Katholieken het bevel des Pausen stipt eerbiedigden, deels ook omdat zij aan den goeden uitslag toch wanhoopten. Geen wonder dus, dal veel werd be proefd, vooral onder de roemrijke regeering van Leo XIII, oin van dezen Paus de toestemming te erlangen, die altijd door Pius IX geweigerd werd. Bij de pogin gen der diplomaten voegden zich de wenschen van sommige leden van het H. College en het eerbiedig verzoek van zeker aantal geloovigen en zoo werd getracht van Leo XIII voor de Katho lieken verlof te bekomen zich in het openbaar leven te mengen. Opeens echter bleek de hoop, om dit te verkrjjgen, vervlogen het vragen hield op, omdat de onwrikbaarheid des Pausen in deze quaestie niet te overwinnen was. En het opmerkelijk verschijnsel deed zich toen voor, dal zelfs zij, die een ander besluit van Leo XIII gewenscht hadden, bij nader inzien hulde brachten aan het groote doorzicht van den Paus. In den laatsten tijd heeft de quaestie der wereldlijke macht van den Paus, vooral in Italië, veler gemoederen bezig gehouden. Men ineende teekenen van toenadering tusschen Vaticaan en Quiri naal te kunnen aanwijzen. Het bezoek van Kardinaal Svampa aan koning Victor Emmanuel, gebracht bjj diens bezoek aan Bologna, werd als zoodanig aangemerkt. Te meer nog toen de hatelijke en nijdige uitvallen tegen den Paus in de anti-cleri- cale bladen juist verrieden, dat de schijn bare toenadering van Vaticaan en Quiri naal haar in niet geringe mate ergerde en evenzeer in verlegenheid bracht. Nog een ander opmerkelijk feit deed zich dezer dagen voor. Bjj hot bezoek, dat ile Pauselijke vicaris Respighi aan alle Romeinsehe heiligdommen brengt, was de beurt gekomen aan iIp kerk van hel militaire hospitaal te Rome. Sinds 1870 was dit niet meer geschied. De ontvangst bjj dit bezoek was plech tig al de militaire overheden .varcr. aanwezig, om den vertegenwoordiger des Pausen te verwelkomen. Nog te meer heeft dit feit de aandacht getrokken, wijl pas te voren naar aan leiding van het bezoek van Loubet aan Rome, Pius X opnieuw voor zijn recht is opgekomen. Men zal zich herinneren hoe de Paus in een nota aan regeeringen van Europeosche Mogendheden uiteen zette, dal hij de Fransch-Italiaanschc toenadering gaarne zag, omdat alles, wat tot den voorspoed van Italië kon bijdragen hem voldoening schenkt, doch ging dan voort .Indien de heer Loubet na deze toe nadering Victor Emmanuel een bezoek had gebracht in een andere Ilaliaansche stad, zou de H. Stoel zeker niets gezegd hebben; maar van den anderen kant kon hij niet zwijgend gedoogen, dat het hoofd van een katholieke natie, vooral de Fransche, een officiëel en plechtig bezoek te Rome bracht in een apos tolisch paleis (Quirinaal), feitelijk de berooving van 1870 goedkeurde en zoo doende hel recht des Pausen aantas'Ie." Kras en duidelijk werd door Pius X hier opnieuw gezegd, dat hij zijn recht in zake de berooving van 1870 or zwakt blijft handhaven. De nota vermocht evenwel niet in de loenaderende houding van Quirinaal lol Vaticaan, gelijk boven staande feiten o. a. komen bewijzen, eenige wijziging te brengen. Uit deze omstan digheid meende ook eene party onder de Prijs dsr Advertentiên t Van l tot 6 regelsf 0.31 Voor iederen regel meer-0.01 Katholieken in Italië, die de wjjze inzich ten des Pausen niet altijd deelen wil, dat. meer nog dan anders in zake deel neming aan het openbaar leven in Italië, nu de tjjd gekomen was. Van deze zienswijze trachtte echter het bevriende orgaan van het Vaticaan, de .Ussorvatore Romano" die party terug te brengen. IIel blad soinde de redenen op, waarom de Paus niet toegeven kan, als het gaat over de w ireldljjke macht des Pausen, over de oplossing dier hoogst gewichtige quaestie. De kern van het merkwaardige beloog van hel blad was, dat de Paus onmogelijk afstand kan doen van rechten, welke liet best zijne vrijheid, zijne onaf hankelijkheid waarborgen. Zoo blijft de Paus in afwachting en handhaaft zijn recht. De katholieke onderdanen van Z. II. in Italië, gehoor zamend aan zijn bevel, wachten evenzeer rustig de dingen af, die komen zullen en gevoelen zich veilig onder de leiding van den Paus. En als de tijd daar is, door God bepaald, waarop die Katholieken door Christus' Stedehouder zullen ge roepen worden aan het openbaar leven deel te nemen, dan zullen zjj zich be reid toonen mede te werken lot het scheppen van een nieuwe orde van zaken, lot een gelukkiger toestand voor het ongelukkige Italië. BUITENLAND. Zelfs de vrienden van Combes begin nen nu reeds te erkennen, dat de toe stand op het gebied van 'l onderwijs, ten gevolge van de overhaaste sluiting der Congregatie-scholen, zeer critiek is. In een vergadering van zeshonderd leeken- onderwijzers, te St. Etienne gehouden, is verklaard, dat er groot gebrek is aan onderwijzers en dat, om in de groote behoefte aan onderwijskrachten te voor zien, jongelui worden genomen, die in derhaast zijn voorbereid, en die totaal ongeschikt zijn, om als onderwijzeis op te treden. Omtrent het geschil tusschen Frank rijk en den H. Stoei, merkt de .Osser- vatore Romano" op, dat zelfs de Orga nieke Artikelen van het Concordaat, welke de Heilige Stoel te allen tjjde heeft gewraakt, geen bepaling bevatten, welke van de Fransche bisschoppen staatsambtenaren maakt, gelijk de Fran sche regeering thans in hen wil zien. Tegen het Concordaat in heeft de staat herhaaldelijk salarissen van bisschoppen ingehoudenhen uit hun ambt ontzet ten kan alleen de Paus, die alleen be voegdheid heeft om de bisschoppelijke waardigheid te verleenen. Maar de Fran sche Jacobjjnen willen het Concordaat verbroken zien, zegt de Osservatorezij wenschen het Concordaat als een mid del van tweedracht in hun land te ge bruiken. Woensdagochtend heeft hel H. Officie vergaderd onder voorzitterschap van den Paus. Het II. Officie was geheel vol tallig. Uit Rome wordt gemeld, dat Dinsdag aan de Fransche legatie een nieuwe nota van antwoord van het Vaticaan is afgegeven. Het Vaticaan verklaart, dat het, zoo goed nu als vroeger, allen eerbied heelt voor het Concordaat, maar dal de brieven aan de bisschoppen van Djjon en Laval geenszins de geestelijke en disciplinaire bevoegdheden van het Vaticaan overschrijden, welke het Con cordaat niet beperkt heeft en waarover de Paus geen loven en bieden kan toestaan. Een telegram uit Dijon van Woensdag m eldt, dat Mgr. Le Nordez in den nacht van Dinsdag op Woensdag naar Rome vertrokken is. Het agentschap Havas zegt, dat de bisschop van Dijon zonder verlof der re geering vertrokken is. Voor den minis terraad van Dinsdag a s. zal echterfgeen beslissing omtrent zjjn persoon genomen worden. De autoriteiten in Zuid-Afrika hebben, volgens een telegram van generaal Louis Botha aan dr. Leyds, toeslemming ge geven tot de ter-aarde-bestelling van wijlen president Kruger in Transvaal. De familie van wijlen president Kruger wer.scht, aldus wordt uit Johannesburg gemeld, dat de begrafenis te Pretoria zal plaats hebben op 10 October, den verjaardag van den overleden staatsman. Er zouden geen militaire eerbewjjzen werden aanvaard, maar de Boeren zul len in zeer grooten getale van alle kan ten komen toestroomen om de plechtig heid bjj tc wonen. De vrijmetselarij in Italië heeft eene beweging op touw gezet tegen de klooster orden, en wel, naar verluidt, onder be- FEUILLETON. Zuster Angela. 1) Het rjjtnig bield stil voor sbet gouden Hert", hel eenige logement in bet dorp. een net, landelijk bnlsje, welks uithangbord aan een langen gieren stang been en weerschom- melde. Spoedig bad ik met mjjo weinige bagage een kleine kamer betrokken en volgde, nadal ik ajjoe koffie gebrnikl bad, mgn reisgenoot naar het MtriagealichL Daar ik den jongen man bjj het eerale onderhoud met de overate an zjjoe muter niet wilde atoreo, nam ik voor de poort aficheld van hem en wandelde lang- xeam langt den Ininmnur verder den berg op. Rel wat een prachtige Heiavond, een avond zoo vreedzaam en kalm, ala ik, die in het ge woel der wereld been en weer geslingerd werd, in lang niet beleefd bad. Uil een wolkenloozen hemel lachte de galden lentezoo, veld en weide praalden in bet beerlgkaie groen der Hei, en de boaachen, die in trolacbe majesteit de bergen sierden en al verder en verder zich uitstrekten, tot zjj zich io een blaow waai verloren, stonden daar in bon eerste lentegroen, bet gekrolde, goadglanaend loof der eiken aterk aistekend tegen het lichte groen der beuken en bet doakere groen der dennen. Tallooze knoppen en bloeeema aan strnik en heg, overal waar de zon de dankbare aarde beroerdelg»terslag en bei gekweel van den vink overal, eo boven dat ellea nit o schrille wanklank in deze heer lijke harmonie der natnnr, veraebrikkeljjk memento in deze lachende lentewereld een niel te ontwarren mangeliog van lonen, een geluid, dat door merg en been drong, ais een echo der amartkraleo uit duizend gepijnigde menschenbirten. Waarheen ik mg ook wendde, dat zucbtend, lachend, steunend van uil de moren van bel krankzinnigengesticht opsteeg en sidderend scheen le zweven in de stille lacht. Scherper nog kwam de tegenstelling nil, toen ik 's avonds laat, aangelokt door deo helderen maneschjjn en de geurende lentelucht, aan het geopende venster zat eo op de laatste sigaar oog een latere liet volgeo. Eeo zoel, mg aso mg- zelf ontvoerend droomeo deed mg zacht in sluimeren, en bjjna had Horpheus mjj in sjjne armen genomen en ongemerkt io zjjo rjjk ge voerd, toeo eeo zeldzame looo mjj plotseling deed opspringen. Io een bloeiendeo vlierstruik van den lain van mjjo logemeol zong een nachtegaal haar lacht, en heerlgk liedtegelijker tijd klonk vso boven in klare, glasheldere tonen, het voorjaarslied der Wtlküre van Wagner, too vol eo reio, met tolk eeo hart- en zinver- heffend geweld, dat ik er koud an werd. Nooit waa ik zoo aangegrepeo gewordeo door de be roemdste zangeres op het toooeel, als door dit gesaog io deo stillen lentenacht. Ik luisterde ademloos tos en smnde mjj in de onzichtbare zangeres le zien te krijgen. Tenslotte ontdekte ik bsar. Aan eeo der tegenover mjj liggende rameo van het geslicht zat eeo witte vrouwe lijke gestalte, en hield de spijlen van eeo jjzeren hek omklemd, en liet de eene aria na de andere hoor en. De nachtegaal in da Tliaralruik de machtige tonen, klonk ook weer het lied nit de hoogte klagend en vragend, tot de heide stemmen ten slotte ineen-motten in een iniil, schallend gejubel. Zoo hielden T-ii een aangrijpende krankzinoige achter do epjjlon harer cel. Geen wonder, dat de slaap tnjjn oog ontvlood en ik in ernstige beschouwingen den d 'gerand afwachtte. Een prachtige morgen ging op over Wellen- dorf. Licht de hemel, licht de aardebloemen geur vervolde da lucht, en slechts de groote, tegen den hemel al. Mgn Hngo Forster, 1 s geboord en nilerljjk. Een beter besct le geven. „Mijnheer bedoelt zeker de krankziooige Val- dina 7" mengde zjj zich, zich in postuur zettend, iD 't gesprek, „doch dal is een arm, ongelukkig Wcxeo. Het geheele jaai door zit zg stom eo lusteloos io esn hoek, maar ala bet lento wordt en ds nachtegaal er weer ia, wordt zjj ala hel ware plotseling aangegrepeo. en zjj zingt nacht op oaebt zoo zielroerend, dat het iemand de tranen in de oogen brengt." „Valdina?" herbaalde ik nadenkend, „waa dat niet aen beroemde zaogerae te Bairoeth 7" in dn redn, .men zegt, dat zij gezongen heelt als een engel. Doch er kwamen dagen van be proeving en telenrslelling voor haar eo toen is hel haar in liet hoofd geslagen, zooals men eeo welsprekende beweging met de hand uaar het voorhaold en trok de schouders op. Mjjn reismakker, die gedoreode het laatste gedeelle vsn baar verhaal levendige leekenen vao ongeduld had gegeven, maande tot spoed. Voor deo tweedeo keer reeds luidden de klokken, hel begin der plechtigheid aankondigend. Zwijgend en io herinnering aan de talentvolle scboooe zangeres, die ik als Elsa meer dan eens in Lohengrin geboord had, volgde ik den jongen Forster bel slingerend pad bergopwaarts. De deuren der kerk van het gesticht stonden wgd open, een zee van licht en bloemen vulde het inwendige eo een menigte mensclien verdrongen elkaar io banken en zijbanken. Nauwelijks hadden wjj onze pissteen inge nomen, ol er werd eene deur naast de sacristie geopend, eo, begeleid door eenige znsiers, traden de communiekinderen 't priesterkoor binoen. sluier en kroontje, de jongens in een zwart pakje, een lelie in de rechterhand. Mgn oog oveizag do twee en twee loopeode kinderen eeo treurige aanblik voor hel oog eens dokleis, deze ongelukkige wezeos, met hun puntige hoof den, lino temgslootende gelaatstrekkeneen bigde aanblik voor bel oog des meoschenvriends, des Christens, want op eik voorhootd, hoe weinig verstand ar ook uitsprak, rnstte eeo straal van hooger licht, eeo uitdrukking van roerende hulpeloosheid, van kioderljik verlangen en innig geluk. Mjjo blik dwaalde van de kinde ren naar de vrome vrouwen, wier onvermoeide zorgen eo liefde den sluimerenden vonk hadden gewekt en door jarenlange moeite lot oen zwakke vlam hadden aangewakkerd. Hoeveel geduld moest er niet aangewend zijn, deze arme schepsels zoo te vormen, dat zjj thana op esn (eekeo der znsiers hunne bestemde plaatsen innamen en met vaste stem en op goeden toon de akte van geloot baden 7 Den grootsten invloed op deze achterlijke kin deren scheen een slanke non te bezitten, wier fijn gevormd boold door den sluier niet ver borgen kon worden. Zjj beheerschte zonder twjjfel do geheele schaar; na eena hier, dan weer daar ordende zjj en gal vlug en zacht bevelen -. hare slem zweefde boven de onvaste kinderstemmen en liet het schoone lied: „Hier ligt <oor Uwe Majesteit", in volle reioe lonen hooren. Lang poogde Ik vergeefs een blik te werpen op het gebogen hoofd der snater. Ol- schoon zjj io mijne onmiddellijke nabjjheld knielde, vond ik toch geen gelegenheid haar gelast te zien. Eindeljjk keerde zjj het hoofd om, eo Mo oogeoblik, slechts een enkel oogen- id achteruit, verbaaad, bjjoa geschrokken. Waar bad it irstandige gelaal groote bruine oogen mei boo lange op- larts gebogen wimpers en de lijn geteekenda mkbranwen ooit meer gezien 7 Gezien bad ik

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1904 | | pagina 1