Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 27.
Zaterdag 1 October 1904.
Achttiende Jaargang.
IE EENIIDE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementoprll» por drio maanden
Franco per postE 0,40.
Afzonderlijke nummer*f 0,05.
BureauBreedestraat 18, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniglng De Eembode.
Frtj» der Advortontlini
Van 1 tot 6 regel*
Voor iedere» regel meer
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
De Pers, een maebtig wapen.
IV. Slot.
De jongste Statenverkiezingen, toen
het inzonderheid ging om de hoogste
en heiligste beginselen, kunnen tot voor
beeld strekken hoe allernoodzakelijkst
het is voor onze partij te beschikken
over een krachtige pers. Opnieuw is
toen gebleken, welk een groot aandeel
deze heeft in den strijd onzer dagen,
en hoezeer de uiUcomsl van hare mede
werking afhangt. Maar tevens is toen
weder daghelder in het licht gelreden,
dat die pers niet genoeg, nooit te krachlig
kan gesteund worden.
Het katholieke orgaan aLe bien public"
bevatte onlangs een merkwaardig arlikel,
waarin als meest dringend noodzakelijk
voor dezen tijd werd aangegeven: het
steunen van de katholieke Pers.
,Voor Katholieken aldus schreef
o.a. het blad kan en mag de pers
niet voornamelijk een letterkundige of
winstgevende onderntming zijn, maar
moet, op de eerste plaats, een wapen
zijn in den strijd. Anders verslapt de
geentdrift; worden we een onbekende
grootheid in het landdringt de dwaling
door lot zelfs goedgezinde, doch kwalijk
ingelichte kringen, en vormen zich geestes
richtingen van afkeer en ongeloof, die
zich steeds verder en verder uitbreiden.
.Waar de katholieke pers zwak is,
staat de katholieke opinie dra ontwapend,
en verzwakt het partijverband. En dan
is het voorgoed gedaan met alle staat
kundige overwinningen.
„Want maar al te licht beeldt men
zich in, dat de groote en duurzame ver
kiezingsoverwinningen te danken
bsd de krachtsinspanning, die men zich
getroost heeft onmiddellijk vóór de stem
ming. Wel dwaas zij, die meenen, dat
men de volkssympathie en de stembriefjes
kan winnen met vergaderingen, met ge
legenheidsblaadjes, met aanplakbiljetten
Al die vertooningen van ijver op het
laatste oogenblik zijn ongetwijfeld nuttig
en noodzakelijk. En hoogst gevaarlijk
zou het zyn voor een party, geen deel
te nemen aan dien laatsten stryd, als
alle weifeling gaat verdwijnen, als de
moed hooger dient gestemd, en het
vertrouwen, onontbeerlijk voor alle strij
denden, dient opgewekt en gesteund te
worden. Maar ook, wachten we ons wel
te gelooven, dat die laatste krachts
inspanning, alleen, toereikend en vol-
Wie een meer werkzaam aandeel neemt
i den polilieken strijd onzer dagen
zal volkomen beamen, wat door het
bovengenoemd katholieke orgaan wordt
gezegd. Waar het cou 3trijd om hooge
heilige belangen geldt, als waarop
wij in onze vorige Rrtikelcn hebben ge-
n, is hel dus niets meer dan plicht
de zaak dier Pers met geestdrift te be
vorderen op alle mogelijke wijze.
Inzonderheid mag daarop gewezen, nu
de politieke strijd van christelijke zijde
ook hier Ie lande eene verdediging vraagt
zonder eenige lauwheid of lafhartigheid.
In de dagen van verkiezingen, het be
hoeft niet gezegd, vinden de christelijke
partijen soms eene meer dan felle en
verbitterde bestrijding, waarbij de meest
valsche voorstellingen worden gegeven
van de bedoeling en het streven onzer
partij.
Hoe zeer trad dit niet in 't licht, toen,
na verwerping van de Hooger Onder
wijswet door de Eerste Kamer, op
voorstel der Regeering door H. M. de
Koningin deze Kamer ontbonden werd!
Het Ministerie moest het geducht ont
gelden en dr. Kuyper, de minister-presi
dent, wel 't meest. Hem werd verweten,
en niet zoo maar door den eerste den
beste, maar zelts door een hoogleeraar
aan Utrecht's Staats-universiteit, dat
Kuyper een .revolutionnaire daad bij
uitnemendheid" had gesteldhij
.schroomt niet de kroon te advisecren
de hand te slaan aan de Eerste Kamer,
den onmisbaren en heilzamen conserva
tieven factor in ons Staatsrecht"hy
wil .zijn geliefdkoosde schepping, de Vrije
Universiteit met het aureool van een
staats-attribuut tooien," en daarbij bleef
het niet eens. De Regeering heeft .haar
zegeteekenen binnengehaald en zal ze
misschien nog eenigen tijd binnenhalen
onder valsche leuzen" werd haar voor
de voeten geworpen, en daaraan toege
voegd, dal Kuyper en de zjjnen hebben
getriomfeerd door een .leugen, zoo enorm,
dat woorden ontbreken om haar naar
waarheid te geeselen" enz. enz.
Waar zoo van uit de hoogte eens
hoogleeraarssloels onzer Regeering, en
bij name dr. Kuyper, de onedelste prak
tijken en huiciielaclitigste bedoelingen
werden toegedicht, omdat ze recht durft
eisehen ook voor de christelijke partijen,
behoeft men niet te vragen naar hetgeen
uit lagere kringen der Regeering naar
het hoofd geslingerd werd. Maar de
Christelijke pers, men weet het, liet zich
niet onbetuigd en heeft niet alleen he
Ministerie, maar vooral de aangevallen
beginselen schitterend verdedigd en de
aanvallers met fierheid afgeslagen.
Ziedaar feiten, die spreken als een
boek. Doch hoe zou dit alles hebben
kunnen gebeuren, nu der christelijke be
ginselen vijandige bladon en geschriften
allerlei soort aan het volk als 't
worden opgedrongen, zonder ook
krachtig gesteunde katholieke pers?
Hoe zouden al de uitingen van laster
en logen, om de volksmenigte te be
driegen, kunnen ontmaskerd en in al
hunne afschuwelijkheid aan de kaak ge
steld worden, zonder onzerzijds te beschik
ken over eene wakkere en strijdbare pers
Hoe zouden de kiezers, wanneer zij ge
roepen worden orn deel te nemen aan
een strijd, waarbij de hoogste en heiligste
begiaselen op het spel slaan, de ware
richting vinden, nu van de tegenpartij
alies beproefd wordt om ze op een
dwaalspoor te leiden, indien niet eene
pers bestond, die de dwaalwegen aan-
wyst en de bedoelingen der volksmis
leiders in hun ware gedaante voorstelt?
De vragen stellen, is ze beantwoorden,
De katholieke pers verdient dus terecht
warmen steun: de katholieke journalist,
wiens laak zwaar en moeilijk is, aan
moediging tot volharden in den strijd,
door hem te voeren.
Tot besluit zy hier het volgende
vermeld
Onlangs, zoo vernam de .Germania"
uil Rome, ontving de H. Vader in audiën
tie een katholieken journalist. Gedurende
den loop van het gesprek nam de Paus
uil de hand van zijn bezoeker een pen,
zegende deze en gaf haar terug met de
woorden: „Er is tegenwoordig geen ver
hevener werkkring op de wereld, dan
van den journalist. Ik zegen het
symbool van uw beroep. Myn voot-
gangers zegenden de zwaarden en de
wapens der christen-strijdersik acht
my gelukkig den Zegen des Hemels te
kunnen afsmeeken over de pen van een
katholiek journalist."
BUITENLAND.
FEUILLETON.
DE KERKKLOK.
lo de groote gieterij, altijd rol rook, die diebt
bg de icheepetlmmerwerf van de alad B. ge
legen was, oog men een groep wertlieden drnk
bezig om allee klaar te makeo, om de groote
klok. die op de kathedraal van een naburige
«tad geplaatst aou worden, te giolen. Nog elecbla
één uur moeit men wacbteo en dan zon het
kokende, schilferende metasl in den rorm vloeien,
die dicht er bg diep in de aarde was geplaatst.
Het werd avond en de vallende schemering maakte,
dat men blanwe vlammen nit de booge acboor-
teenen te roorsebgn kon zien komen en de nabu
rige huizen werden daardoor spookachtig verlicht
tevensde zwarte gedaanten van de werklieden,
gedeeltelgk dcor het gele Ucbt nit bet fornniB
beschenen, bewogen zich als schimmen in de
onderwereld en de met roet bedekte balken
evenals de zware kettingen, die godeoltelgk
zwart en gedeeltelgk door bot licht verguld
overal zichtbaar waren, deden deoken aan de
werkplaats der cyclopen onder den berg Etna.
De etadsklok sloeg zes, het wie tgd voor het
avondmaal; de mannen wierpen hun gereed-
touïÏÏV" 80 U"Pen °m hD° i""D "D
,In een half nnr precies moet je terng zgn I"
riep da meesterknecht; ,wg zullen kwart voor
,lk hoor, dat ei
.Ja, sprak een onder, wat zullen zg er van
opkgkenl In bet heele land is nog oooit een
klok gegolen xooals deze zgn zal."
In bet volgend oogenblik was er nog maar
één ran bet werkvolk met den meesterknecht
in de gieterg over. De eerste moest blgren en
op den oven paesen hij had een dubbele portie
zelfden scberteendon to
s verkeerd ra
Hallo, ballo
Kom bier ba, daar
i^hgl"
Als antwoord op zgn geroet
harige jongen met groole grjj:
een bleek gelaal van achter een hoop gieteel
te voorsebgn,
.Wel Mopus," zei George, terwgl hg hom
een klap op don schouder gaf, .zou je nog
verstand genoeg hebben om te blaffen en te
schreeuwen, aio er iets gebeurde?"
De kuaap koek weseuloos rond en koikte.
,Qa hier dan zitten en kgk naar den oven,
je mag hem geen enkel oogenblik uit 't oog
verliezen."
De arme jongen glimlachte en deed gehoor
zaam, wat hem borolao werd, juist als een
trouwe houd zich op de ju ran zgn meostor
Uy gelegenheid der audiónlie van de
Fransche bedevaart bij Z. H. den Paus
las de abbó Odelin, vicaris-generaal,
een adres voor, waarin ten slotte wordt
gezegd
,Wy smeeken Uwe Heiligheid, ons
vaderland te zegenen. Frankryk blijft
steeds de oudste Dochter der Kerk, door
zijn vele werken en door zijn missiona
rissen, die in bet werk der missies een
aandeel hebben van 75 procent."
De H. Vader antwoordde hierop door
een treffende toespraak. .Uwe tegen
woordigheid,'' zei Z. H., .bevestigt Üns
in de overtuiging, dat God Frankryk
liefheeft, wijt Hij de Kerk bemint, en
dat Hij, daar Hij Zijn Kerk beschermt,
ook het heil Zijner oudste Dochter wil."
De H. Vader besloot zijne toespraak
met de woorden
.Een volk, dat dergelijke zonen heeft,
kan niet verloren gaan."
Treffend is mede een adres van hel
kapittel der kathedrale kerk van Dijon
aan Z- H. den Paus, waarin het Z. H.
zyn liefde en gehechtheid betuigt.
.Herder der herders, zullen wij aan
U steeds gehecht blijven als aan den
Oppersten Herder van Christus' kudde.
.Onlcilbare leeraar, zullen uw onder
richtingen voor ons steeds zyn de uit
spraken van den H. Geest.
„Onomkoopbare bewaarder der ker-
kelyke tucht, zullen wjj steeds met al-
geheele gehoorzaamheid uwe heilige
leiding volgen.
.Evenals de Zaligmaker der menschen
zoo is de Paus, Zyn plaaUbekleeder,
voor ons de weg, de waarhoid en het
leven, en wij belijden, dat zich onttrek
ken aan zijn gezag voert tot de dwaling
en den dood."
Z.Em. kardinaal Merry del Val heelt,
in antwoord op dit adres, een schrijven
gericht aan den deken van het kapittel
van Dyon, waarin hy, namens den H.
Vader, dank zegt voor de gevoelens,
in het adres uitgesproken.
Uit Washington wordt gemeld, dat
de president der Staten van Noord-
Amerika, de heer Roosevelt, voornemens
is, om in verband met het bijeenroepen
van een tweede Haagsche conferentie,
voorbereidende onderzoekingen te laten
sou neergelegd hebben, om die te bewakoo.
Een vreemde jongen was Mopus; ouuoozel
genoeg ia gewoae dicgen. om met sorg nage
gaan te worden, maar toch wonderhaarl jk wel
geschikt om eeo smeltoven te bewaken. Hij
kende, als het ware b|) instinct, ai het werk
tan gieten, en ijjn leepheid daarin was het
overblijfsel van syo vroeger helder verstand.
Als er iets gebeurde, of anders dan gewoon
scheen, ton hjj het aliyd opmerken, en eeggeo,
wat er gedaan moost worden, schoon hjj misschien
niel te keonen kon geven, wsarom hot zoo
moest geschieden.
Tweebaar geleden was hjj een vlugge knaap
veel verwachliog g(
•üu oen ingeuieur, aanv
uy had altijd vryon toegang in de
.■rbonden
•kplaatsen
pralen eu bg
mam oeas WIS de ketting
vso eeo bijichtoeatel gebroken, en een stak yter
trof hem op het hoofd en betorgde
diepe wond. Deze genas gaandeweg v
slechts ten deele, en ln zyn hersens
stoornis gekomen, Zy'n natnurlgke liefde voor
machine en machioale proefnemingen bleef, en
toen zyn lichaamskracht weer was teruggekeerd,
besteedde by het grootate deel vnn zgn Igd met
wielen en huizon maken en oude gebroken
diagen herstellen, die by dsn met trotsche te
vredenheid liet zien.
Deze trek In den jongen man
titel van ,de uitvinder" bezorgd,
gegeven. Do mannen wareo aJtjjd
sm, al w
was opgedragen van don oven, w
doen welke ongeveer zes weken zul
len duren door het departement van
buitenlandsche zaken, om zich op de
hoogte te stellen van de wenschen der
mogendheden, betreffende den lyd en
de plaats van de te houden conferentie.
Zoodra do antwoorden ontvangen zijn,
zal president Roosevelt formeel de con
ferentie byeenroepen. Officieel wordt
meegedeeld, dat hij niet wachten zal tot
het einde van den Russisch-Japanschen
oorlog, maar dat hij de conferentie in
het begin van 1905 zal doen houden.
Het schynt inderdaad, dat in Rus
land een nieuwe koers zal worden ge
volgd. Bij de ontvangst van de vertegen
woordigers der pers, bericht Reuter,
hield de minister van binneniandsche
zaken, prins Swiatopolk Mirsky een toe
spraak, waarin hy wees op de groote
beteekenii van de pers, vooral van de
provinciale. Hij zeide steeds van oordeel
te zyn geweest, dal de pers, die oprecht
behoeften der bevolking be
vordert, groot nut kan stichten en de
regecring in haar moeilijke taak onder
steunt. Ik was altijd een vriend van de
provinciale pers, besloot de minister
zy steeds oprecht en goedge
zind de ware behoeften vertolkt, zat ik
verder haar vriend blijven.
De toestand van Port Arthur schynt
hachelijker te worden. Niet alleen, dat,
naar bewecid wordt, de cholera daar is
uitgebroken, maar volgens geruchten
hebben de Japanners ook een overwinning
behaald.
Een telegram uit Tsjifoe, meldt het
volgende omtrent die verovering
,De aanval op de forten van Port
Arthur, die op 19 dezer begon, duurde
meer dan 50 uren en had tot uitslag,
dat drie belangrijke stellingen en zes
kleine, maar veel last veroorzakende
forten tusschen Sjoesjoegen en Erloen-
sjan werden genomen."
De nadere berichten over die be
storming loopen echter uiteen. Het
schynt zeker, dat de Japanners het fort
Koeropatkine vermeesterden, maar voor
het overige schynen zij slechts kleinere
werken in handen gekregen te hebben.
En hel fort Koeropatkine behoort niet
tot. den eigenlyken fortengordel, die nog
onaangetast is.
De Londensche Expres kreeg Woens
dag uit Tokio een telegram meldende,
dat een gedeelte der Japansche bladen
zich zeer ontstemd toont over het lange
uitblijven van den val van Port Arthur.
Eén blad verklaarde ronduit, dat gene
raal Nagi, de bevelhebber van het be
legerende leger zelfmoord behoorde te
plegen.
Naar Port Arthur zijn deze week nog
>lo hooidkluk van dc kathedraal zou gegolen
worden. Hy bleef irouw op do aangewezen plaats
zitten, terwjjl George zich een eindje verwij
derde om syn avondmaal te houden. Zonder
twytel dacht laatstgenoemde een algemeen toe
zicht te hoodeo, maar bg liet aan de oogen
ven den oilviodcr het grootste deel van het
toezicht over. Of hg een al le groot vertrouwen
'telde io het ioslioct van zgo halfwyzen met
gezel, ol dat bet luiheid was, die hem toeflaia-
lerde, dat er niets kwaads kon gebeuren, in
ieder geval wou hg goduc.it te laken, dat hjj
van do bolangrgke tank, hem opgedragen, zoo
weinig op eigen schouders nam.
Geen woord werd tarschoa de beide wachters
gewisseld, en alleen het zwaro gebrom van
den oven werd door de geheels gieterg ge-
George had zgn maal geëindigd en zocht in
de hoeken van de werkplaatv naar zyn pgp
do .uitvinder" zat alleen voor den grooten
gloed van het gesmolten metaal. Het eene hel
dere pnnt in zgn verstoorde horaens stelde hem
in staat te begrgpoo, waartoo
.'an de groolheid der
onderneming, die daar voor hem In dlon gh
werd voorbereid. Hy wiBt, dat de oven vol
kostbaar metaal en dicht naast hem, be-
raven in het zand, bevond zich de vorm (de
ero) die aanstonds met het kostbare gietsel
gevold zon worden. Hy wist en sag hel, hoe al
kanalen (ol troggen) gereed waren gemaakt, dat
de gloeiende massa er door kon stroomeo en
naast de opening van den oven werd hjj de
langen yzeren roe gewaar, die gebruikt werd
op het oogonblik, dat men bet gietsel in den
vorm zou laten vloeien.
Dit alles begreep by met zgn beperkt vorstand
s uit gewoonte, en daar by er zich ven he
ust was, dat er spoedig wat byzondera ge-
luren zou. zat bg met zgn oogeu op den oven
Plotseling verschrikte hem iels, bg boorde
•nig goluid, en sag, dat er een scheur io den
top van den gloeieoden oven was gekomen.
Opnieuw hoorde hg eeu nog heviger gekraak,
eeo gloeiende Bteeo viel naar beneden eo vlak
-oor zyoo voeten.
De knaap opende den mond om te schroeuwen,
nnr hy waa soa ontsteld, dat het geluid in
zyn keel bleet steken, alsof bg door een nacht-
re knecht
,i het pant
i haltwyzen
Waar was George Zocht de o
nog altyd zyn pyp? De oven sfa
van te barsten, met slechts een ai
knaap er by, om dien ta bewaken.
Wat kon hg doen? Hij deed, wat mis
schien een knaap, die geheel normaal was,
niet had durven doen. Hfi vloog naar den in
gang van den oven, greep de lange yzeren roe,
die daar stond, stiet met de scherpe pnnt tegen
de stop klei, die de opening vnide en na eeu
paar eikander anel opvolgende alagea viel de
kiel naar binnen on de geel witte stroom stormde
met niet le breidelen kracht eruit.
De gek bad een daad volbracht, een generaal
op het slagveld waardig.
(Wordt tmvolgd.)
