Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 40.
Zaterdag 31 December 1904.
Achttiende Jaargang.
OE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest Stoutenburg, Veenendaal en Zeist
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie meenden
Franco per post
Afzonderljjke
(0,40.
f 0,05.
Bureau Breedestraat 18, Amersfoort
Uitgave van de Vereeniglng De Eembode.
Prijs der Advertentidn i
Va* 1 tot 6 regelsf 0.30.
Voor iedere» regel meer-0.05.
Correspondenten en Advertentifn moeien niterlyk Vrijdagavond
mor 4 ure aan hel bureau bezorgd zjjn.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Wegens bet feest v»u
H. H. Driekoningen
»nl,,Dc Kembode" Zaterdag a.a.
leta later veraehljnen.
Nieuwjaar.
Een veel bewogen jaar spoedt weder
ten einde. Nog slechts enkele uren en
de wisseling van twee jaren is geschied.
Op zich zelf is het eene gewone ge
beurtenis, een wisseling, die in de tijd
rekening staat aangegeven in de ge
wone volgorde, doch eene, welke
niettemin een erostigen indruk maakt,
als bijna in den loop van een jaarkring
op geen enkel tijdstip wordt waarge
nomen.
Want herinneringen aan vervlogen
dagsn, die veel leed of ware ziels-
vreugde schonken, trekken dan het oog
des geestes voorbij en doen den mensch
in zichzelven keeren. Deze stonde toch
grjjpt ons aan midden in het drukke
leven en dwingt ons ten minste enkele
oogenblikken de woelingen des tijds
van ons af te houden en niet alleen
een blik in ons zeiven te werpen, maar
ook in het verleden en in de toekomst.
En het afgeloopen jaar was inder
daad rijk aan ernstige feiten. Slechts
een korten tjjd was de loop des
jaars aangevangen, of oorlogsgeruchten
doorkruisten reeds de lucht. De vrede, of
beter gezegd: de gewapende vrede, die
al zoo zwaar den volkeren drukt, werd
plotseling verdrongenoorlogsrumoer
uit het verre Oosten werd vernomen,
en spoedig daarop trilde wapengekletter
en rommelde kanongebulder, die ons
konde deden, dat een moorddadige
worsteling begonnen was. Het werd een
strijd om de heerschappij in die verre
gewesten, een kamp als op leven en
dood. 't Is geworden een menschen-
slachting, zoo gruwelijk en barbaarsch
als de wereld wellicht nimmer heeft
aanschouwd. Met menschenlev ens wordt
gespeeld alsof alle menschelijk gevoel daar-
FEUILLETON.
DE CE0ÜAN.
6} Voor ds bal der Cbonans kwamen daarna
de maoneo uit de omgeving, bereid goed eo
bloed voor bnonen godedienet te geven. Vast
beradenheid lag op aller trekken.
.Wet wilt ge van mg vroeg Jeau Colterau,
uit de deur tredend.
,Gjj moet onze aanvoerder zjjn ln den etrjjd
voor het heilig gelooft" klonk bet. Oe Cbouao
keek zjjn oude moeder ten.
.Doe het, mjja zoon," sprak zjj. .God zegeno
u." Zjj maakte het kruieteekeo op zjjn voor
hoofd en kuate hem.
No begon de Chonan de mannen toe te
.Manoen," aoo begon hjj, ,ik wil uw oproep
voigeo. Binnenkort sal geheel Bretegoe de
wapens hebben opgevat. Laten wjj voorgaan,
dat zal ona in de toekomst teo roem zjjn.
Toonen wjj de wereld, det de mannen van
Sl Qnen-dea-Toits niet baog zjjn zich voor de
goede zaak aan de epits te plaateen. Gisteren
reeds hebben onze witkappen (hoofddeksel der
vrouwen in Bretagne) een. indringer weggejaagd
ons, mannen, betaamt hel, de ware priesters
terne f* voeren. Alle dapperen kunnen zieb bjj
ent aansluiten en bm leven wagen. Laten wil
bij is uitgedoofd. Bij duizenden worden de
lijken der gesneuvelden op de slagvel
den geteld, piramides dier slachtoffers
worden opgericht en door de vlammen
verteerd, omdat eene gewone begrafenis
der dooden niet doenlijk is. En deze
onmeoscheiyke moordpartij woedt nog
altijd voor!nog immer staan honderd
duizenden gereed elkaar met de nieuwste
moordtuigeu te dooden of le verminken,
alsof de hel in dat gedeelte der wereld
ware losgebroken.
Frankrijk biedt een ander misdadig
tooneal. Daar gaat de strjjd om wat
den mensch het heiligst en dierbaarst
moet wezen, om de onsterfelijke ziel.
Wat daar in den loop van het schei
dende jaar is geschied gaat rechtstreeks
tegen God en zijne Kerk. De Schepper
van 't heelal mag voor Frankrijk niet
bestaan. Geen God, geen meesteris
daar het parool. Hel clericalisme is de
vijand, wordt daar als van de daken
geschreeuwd. En daarnaar handelt
men ook. Wie den Eeuwigen God zijn
ootmoedige hulde biedt, is reeds als
onwaardig gevonnisd den Staat te dienen.
Alleen zjj, die naar de begrippen der
Revolutie zich keeren tegen God en
Zijne gebodenzjj, die ai wat den
mensch tot zijn tijdelijk en eeuwig heil
moet dienen, met voeten treden, worden
door den Staat in bescherming geno
men en als mannen van onzen tijd, als
creaturen naar den heerschenden geest
in Frankrijk gehuldigd.
Ziedaar twee wereldfeiten, waarin
treffend besloten ligtde geheele strijd onzer
dagen, een strijd, die overal gestreden
wordt. Eenerzijds een kamp om het
stoffelijke, om aardsche goederen, om
bezit, macht, eer, roem en ander
zijds een strijd, door Christus ons aan
gezegd met de goddelijke woorden .Zij
hebben Mij vervolgd, zij zullen ook u
vervolgen.'"
En te midden van dat strijdge
woel staat ieder onzer geplaatst't is
een itrjjd, waaraan niemand ontkomen
kan. Want allerwege heeft men het volk
ontkerstend, bet met den hemel en
eeuwige belooning leeren spotten. En
vooral zjj, die de volken besturen,
dit plechtig beloven, bg ooi geloof als Chris
tenen eo ooi aandeel aao het paradjje."
Allen spraken de belolte uil eo geen raD hen
brak zqo woord. Van hem, deo Cbouao, kregen
zjjoe dertig ot veertig volgeliogeo deo naam
vao Cbouaos eo de oorlog dieo van Chooan-
.Komt, laten wjj naar de kapel der Moeder
vao Smarten gaao, zjj zal io de toekomit onze
plaats van «ameokomst zjjo," sprak Jeau Cotte-
reau. Io bet eenzame woudkapelletje, boven
welke met mos begroeid dak dennen en eiken
hunne takken wuifden, koielde de gewapende
tchare in gebed neder. „Koningin dee Hemels.
Moeder van Smarten, n eo uwe bescherming
wjjden wjj ona toe, wjj, die ten dood gaan,"
bad luide Jean Cotterean, da Chonan. „Amen I"
weerklonk bet plechtig nit aller mond.
De geschiedenis heeft de namen van eeoigen
dezer belden voor 't nageslscbt opgeteekeod.
Daar was George Cedoudal, de molenaar, een
onwrikbaar in doen en laten. Naast hem Fiéton,
ook Soelbeen genoemd, die, niettegenstaande
h0 hinkte, zeer vlug was en ign slag goed
wist te slaan. Saiot Paal, een vondeling, knielde
sao zjjoe sjjde. Eo zoo volgden zjj op elkaar,
zonder onderscheid van stand of rang, van den
gryzen mijnheer Jacques, den afstammeling van
een ond adellijk hei», tot op Trolté tos, deo
snelveetigeo kolenbrandtrsjoogeo. die alt bod#
hebben in het oude jaar hard ge
ijverd, als door satanischen haal gedre
ven, om ze godsdienstig en zedelijk te
verderven. En, helaas, het gelukte
maar al te zeer. Het volk is grooten-
deels van God vervreemd, en juisl daar
door is zjjn lol zoo droevig geworden, zijn
ellende niet te overzien.
Dit schouwspel vertoont zich thans
schier overal. Ook in onze onmiddellijke
omgeving hoort men sarrend de menigte
inscherpen, dat het clericalisme de
vijand is. Ook hier te lande is het
streven der moderne volksmenners om
God uit het maatschappelijk en politiek
leven te bannen te spreken van een
Christelijke staatkunde is hun een
gruwel. In staatsbestuur, noch huis
gezin, noch school moet sprake zijn
van een almachtig God, die de wereld
bestuurtziedaar hun hartstochtelijk
begeerd ideaal.
Wel een tijdperk van harden en moei
lijken strijd wordt met den aanvang
van 't jaar 1905 weder afgesloten.
Doch de jaren tnogen wisselen, de slrijd
zal blijven en wacht ons derhalve ook
in het komende jaar. En wel ditmaal
op een bijzondere wijze. Dan immers
moet de Tweede Kamer periodiek af
treden en zullen de kiezers uitspraak
moeten doen over de vraag, of ons land
in christelijke dan wel in modern onge-
loovige richting in de eerstvolgende
vierjarige periode zal bestuurd worden.
Dan, het werd ons reeds bij herhaling
van de zijde onzer politieke tegenstanders
toegezegd, zal aan de stembus beproefd
worden onze Regeering, die ook in het
staatsbestuur in de eerste plaats aan
God de verschuldigde eece biedt, ten
val te brengen. Daarom wordt zij dan
ook nu reeds met felheid bestreden,
en meestal zelfs met middelen, verre
beneden critiek.
Wal hel dus wezen zal als de kiezers
ter stembus zullen optrekken en de
gemoederen bij de tegenstanders door
he: ciericale spook tot een bedenkelijke
hartstochtelijkheid zullen zijn opgevoerd,
laat zich gemakkelijk vermoeden. Doch,
dan mag ook onzerzijds verwacht wor-
den, dat eenzelfde moed en onversaagd
heid, als bjj de Kamerverkiezingen in
dsn opstand ts prediken
Reed» op een der volgende dagen, op Maria
Hemelvaart van 't jaar 179J, verjoegen de
Cbonans ds districtsbeambten, dia gekomen
waren, om de jongelingen bjj 't leger in te
Ijjven. No begon een guerilla-oorlo,-, welke ver
derfelijk werd voor de nationale garden. Ten
einde de bekoring verre ran zich le bonden,
badeo de Cbonans in de moshutteo, die iQ zich
in 't wond gebouwd baddeo, doo rozenkrans
gedurende den tjjd, dat zjj niet nitrnkteo. Dag
aan dag werd hnn getal grooter. Jean Colterau
vormde compagnieën en afdeelingeo, terwijl
bjj nit zjjn eerste volgelingen de aanvoerders
koos. Strooptochten tegen ben hielpen weinig.
Voor de overmacht trok een troep steeds terug
om weldra in een andere streek te verscbijoeo,
nit een ander woud te voorschijn le komeo,
om de regeeringstroepen onvoorziens aan te
grijpeo. Niet in groote veldslagen, doch in
kleine gevechten werd de geweldige krijg "ïe0
de revolntionnaireo en kerkschenners ingeleid,
waardoor de krachten van dan ?»nd veel
meer te lyden badden.
,De Brelagoer," zoo meldt een Beroemd
geschiedschrijver, .bleef in zyo eigen land,
welks wegen en schuilhoeken hg overal keude.
Zoodra eeo afdeeling der regeeringstroepen
caderde, werd zjj omsingeld en gedund door
onzichtbare, achter boomen wegschuilende
1901 zich zoo schitterend voordeden,
ook weder de Christelijke partijen ten
volle bezielen zal.
Daarom geen vreeze voor de toe
komst. Stellen we slechts onbeperkt
vertrouwen op den algoeden God, die
over al onze lotgevallen beschikt, dan
zal geen wachtende strjjd ons kunnen
ontmoedigen.
In deze goede verwachtingen zij onzen
lezers bjj hel intreden van het jaar
1905 van ganscher harte een gelukkig
en zalig Nieuwjaar toegewenscht.
BUITENLAND.
Daags voor Kerstmis heeft de receptie
der kardinalen ten Vaticane, die bjj deze
gelegenheid de gebruikelijke heilwenschen
den Paus kwamen aanbieden, plaats
gehad. Een toespraak werd niet ge
houden, noch door den Deken der ka, -
dinalen, noch door den Paus. Wijlen
Leo XIII sprak bij deze audiëntie ge
woonlijk eene redevoering uit, en gaf
aan deze bijeenkomst van kardinalen
iets hoogplechtigs. Dat thans de ver
wachte toespraak achterwege is gebleven,
is waarschijnlijk hierin gelegen, dat
Pius X de tijd tot spreken nog niet
gekomen acht. De H. Vader scheen zich
echter over eene goede gezondheid te
mogen verheugen.
Een vredesconferentie zit wel in de
lucht, doch wanneer ze gehouden zal
worden, blijft nog onbepaald. Te Wash
ington is de lekst gepubliceerd van een
nota van staatssecretaris Hay, waarbjj
aan de mogendheden, die de Haagsche
conventie tejkcnden, wordt meegedeeld,
dat de uilnoodiging lot een tweede
Haagsche vredesconferentie vriendelijk
is ontvangen. De nota geeft den inhoud
weer vandeantwoord-nota's der mogend
heden en van het Russische voorstel
de conferentie uit te stellen tot na den
oorlog. Ook Japan's antwoord wordt
meegedeeld, waarin dit land zegt, het
Russische voorstel te kunnen goedkeuren
mits de vredesvoorwaarden van den
tegenwoordigen oorlog niet worden aan
geroerd.
Inlusschen worden nog steeds pogin
gen aangewend om een einde te
krijgen aan het bloedige drama in het
Oosten, zooals opnieuw blijkt uit een
telegram uit Berlijn aan de Londensche
avondbladen, waarin wordt gezegd, dat
het in Berlijn geen geheim is, dal
invloedrijke personen, die Rusland wel
gezind zijn, er op uit geweest zijn den
oorlog in Oost-Azië ten einde te brengen.
vijanden, die een groot gevecht vermeden en
daarom ook nooit kondeo verslagen worden,
terwyl zjj den legenstander steeds gevoelige
veriiezeo toebrachten. Evenals io de Vendée
waren er in Bretagne weinig straat-, doch veel
landwegenelk huis was omgeven door booge
boomen eo hekken, die een veilige schnilplaals
boden."
Weder had men hevig gevochten de Cbonans
waren teruggetrokken in bet woud van Si.
Quendes-Toile. In weerwil buuner overwinning
heersebte er een gedrukte stemming ouder ben.
,Wy hebben geen priester, niemand brengt
ons de H. Sacramenten," klaagde Saint Panl, de
strengste van alle aanvoerders. Hy toch had
op vloeken de doodstraf gesel en reeds was
er een uit zjjn troep, die zich dasraan bad
schuldig gemaakt, doodgeschoten.
.Morgen zal dat anders zyo," antwoordde
de Chonan. Voor eenige weken had by reeds
een vertrouwden bode naar rjjn geestelijken
vriend, den eerwaarden beer Marbure gezonden,
eu hem verzocht by de Chooaos le komen, om
hen van 't bedrijven van gruwelijkheden af te
houden en hen in hun gelooi te bevestigen.
De eerwaarde heer Marbure, die zich totnn
toe ean alle nasporingen bad Luooeo onttrekken,
verscheen. Toeo by sicb by de Cbouaos aan
sloot begroelteu deze hem met uitbundig ge
jubel-, velen weenden van vreugde en kusten
itjne banden. Met hem kwem ook geoeretl
Tot dusver had de Czaar persoonljjk
nadrukkelijk geweigerd aan zulke voor
stellen gehoor te schenken. Thans kan
echter van zeer bevoegde zijde verzekerd
worden, dat de Czaar de raadgevingen
in het belang van den vrede, die hem
zjjn gedaan, niet langer volstrekt ver
werpt. De Fransche gezant te St. Peters
burg vertrok onlangs via Berljjn naar
Parijs, en er wordt verzekerd, dat hij
de drager is van zeer gewichtige brieven.
Een boodschap van den Czaar aan
den Senaat heeft de verwachting eener
constitutie, waarnaar het Russische volk
zoozeer verlangde, terleurgesteld. Doch
wel wordt daarin aangekondigd, dat be
langrijke wijzigingen in de bestaande
toestanden zullen gebracht worden ter
te gemoetkoming aan de nooden des
volks. De eerste zorg van den Keizer
is gericht op eene verbetering der positie
van den boerenstand.
Verder in de eerste plaats maatregelen,
waarborgende de volledige bescherming
door de wet en die de verantwoorde
lijkheid van de overheden voor daden
van willekeur regelen.
In de tweede plaats maatregelen, waar
borgende grootere deelneming van plaat
selijke en stedcljjke instellingen aan het
locale bestuur, onder verleening van de
noodzakelijke autonomie en medewerking
van vertegenwoordigers van alle deelen
der belanghebbende bevoiking.
Voorts hervorming van het rechts
wezen ter waarborging van gelijkheid
voor de justitie en van de onafhanke
lijkheid der rechterlijke beslissingen. Dan
arbeidersverzekering van rjjkswege.
Verder herziening van de tjjdens het
optreden van misdadige vjjanden van
de openbare orde uitgevaardigde uit
zonderingsbepalingen.
Ook herziening van de wetten over
de rechten van afgescheidenen, van per
sonen van heterodoxe en niet-chriate-
lijke geloofsbelijdenissen, tot bevestiging
van de door de grondwet des rijks ge
heiligde verdraagzaamheid in geloofs
zaken.
Eveneens herziening van de bestaande
bepalingen, die de rechten van vreemde
lingen en van de ingezetenen van bjj-
zonderc rijksgebieden beperken, zoodat
alleen de bepaliogen, die Ruilauds welzijn
bevorderen, overblijven.
En ten slotte verwijdering van de
overtollige beperkingen in de voorschriften
betreffende de pers ten nutte van Rusland.
De Keizer beveelt een herziening, zoo
spoedig mogelijk, op deze grotdslagen
hjj bepaalt, dat al deze vragen door
het minister comité zullen worden onder
zocht en dat de besluiten en rapporten
aan hem toegezonden zullen worden.
Pnisaye, een krjjgiman vso groota bekwaam
heid. Hy wss osar Bretagne getrokken om
zich geheel te kunnen wyden aan den opstand
tegen het schrikbewind te Pary». Bereidwillig
stond de Chonan, Jean Colterau, het opperbevel
aan dezen geoefendsn krijger af; reeds waa
zyo troep tot een leger aangegroeid. Hy zelt
behield slechts het commando over de mannen
van St. Qnen-des-Toil».
Pnisaye stelde alles in 't werk om het leger
volgens de regelen der krggeknosl in le richten,
om den strijd in Bretagne slgemeeo te maken
en ten slotte alle Franschen er aan te doen
deeloemen. Den iCeo Juli 1794 vaardigde by
eene proclamatie uit, welke Inidde.Franacbeol
schudt eindeiyk uw juk af, en waagt bel, vtjj
te zjjn. en gü aalt bet zynl Richt de altaren
Nn echter rokten de vyandeiyke legere van
alle kanten met overmacht legen hen op, eo
er begon een verwoede ïlryd tegen land en volk
in Bretagne, dat da aarde doorweekt werd van
bet vergoten bloed. De retolutioonair Rosaigool
stelde voor de dorpen te verbranden en alle
inwoners te vermoorden, evenals io de Vendée.
De even bloeddorstige geoeraal Bachot schieet:
,Ik dorst or naar, mg op de schnrken te werpen,
die ik als een echte sansculotte zal behandelen.
Ik zal vnur en yzer tegen hen gebrnikeo."
Elk dezer woesteling» hield tronw rijn bar
baarsch woord. Wor4t vtrvolgd).