Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 51.
Zaterdag 18 Maart 1905.
Achttiende Jaargang.
OE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijiit eiken ZATERDAG.
Franco per post
Afzonderlijke nummers
10,40.
f 0,05.
BureauBreedestraat 18, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
BIJ dit nummer behoort
«en BIJvoegael.
Wegens den feestdag
van MARIA BOODSCHAP,
op Zaterdag 25 Maart a.s., zal de
„Eembode" reeds Vrijdagnamiddag
verschijnen en 's avonds op de post
of bij de abonné's bezorgd worden.
Beleefd verzoeken wij derhalve
advertentiBn en correspondentiën
voor dit nummer van ons blad
bestemd, tijdig aan ons bureau te
willen inzenden.
HET KIND.
i.
Een wereld ligt in dit algemeen begrip,
de wereld der toekomst. Hoe deze zijn
zal, hangt aan de vorming van het
kind. Hier is toepasselijk 't woord des
dichters
In het kind ligt de vormeiooze slof
gereed voor den toekomstigen Staat, de
Maatschappij en hel Huisgezin. De school
is de verheven werkplaats, waar, door
onderwijs en opvoeding, de vormeiooze
stol grootendeel» wordt gevormd tot
«wat worden zal." Geen wonder, dal
de school het brandpunt moet zijn te
midden der partijen, die elkander de
toekomst betwisten.
Immers het is den mensch van nature
eigen, niet alleen 't menschelijk geslacht
voort te planten, maar ook zicb zelf
met eigen levensopvatting en wereld
beschouwing te doen voortleven in het
kind. Het middel der ouders daarloe
vooral is de school. Dat ouders daarvoor
zorgen, voor hun eigen kroost is hun
natuurlijk, onvervreemdbaar recht. Doch
de ouders vormen partijen en dikwijls
ziet men het onzalig schouwspel, dat
de eene partij over de andere wil heer-
scfaen en door de school voor de toe
komst hare beginselen wil doen zege
vieren. Wanneer eene dusdanige partij
de meerderheid vormt in den Staat,
zal bare school ten koste van anderen
wederrechtelijk worden bevorderd en
gesteund. Dit geschiedde met het libe
ralisme.
Gedurende een halve eeuw had hel
de meerderheid in Europa's Stalen, de
teugels van het bewind in handen. Het
heeft, gelijk bekend, van hare macht
misbruik gemaakt om de toekomstige
staatsburgers naar zijn beginselen te
vormeD. Het richtte de staatsschool op,
or alle kinderen. Het plaatste
zich daartoe op zoogenaamd neutraal
standpunt, onder de leugenachtige leuze
.Ghristendomboven geloofsverdeeldheid."
Om niemand in godsdienstzaken te hin
deren, of aanstoot te geven, mocht
over God, over Christus door den onder
wijzer niet gesproken worden. Men
hoopte daardoor den godsdienststrijd
te beëindigen en in hel openbare leven
allen in vrede te vereenigen, 't Bleek
echter spoedig een jjdele waan.
De christelijke partijen verzetten
daartegen met alle kracht. Zjj zagen daarin
een schandelijk onrecht, een ingrijpen
het recht der ouders. Wil de staatszorg
zich uitstrekken tot de school, dan moet
deze zooveel mogelijk voldoen aan de
eischen der ouders, eD, waar mogelijk,
moeten scholen worden opgericht, die de
godsdienstige overtuiging der verschillen
de gezindteneerbiedigen. Vervolgensdoor-
schouwden zjj de noodlottige gevolgen
van dit athêistisch onderwijs. Wilde
men den godsdienst behouden, dan mocht
men het kind niet overleveren aan de
godsdiensllooze school. De strijd begon
en zette zich gedurende al dien tijd on
afgebroken met hardnekkigheid voort.
Tegenover de staatsschool werden de
godsdienstige partijen zedelijk genood
zaakt uit eigen middelen godsdienstige
scholen in 't leven te roepen. Voor de
Katholieken werd op deze zware zedelijke
verplichting met nadruk gewezen door
Prijs dsr AdvsrtantUm
Van 1 tot 6 regelsf0.30.
Voor iedercn regel meer(0.05.
het Mandement der gezamenlijke Bis
schoppen van Nederland. Door hun ge
weten gedrongen schrijven zij zeer beslist
de regelen voor, welke de Katholieken
hebben te volgen, 't Was eén dringen
de aansporing om, waar mogelijk, eigen
scholen op te richten, eene ernstige
waarschuwing om van de openbare school
hun kinderen geen gebruik te
maken, dan in de uiterste noodzake
lijkheid en dan nog zonder gevaar voor
het kind.
Dit woord der hoogwaardige Bisschop-
•n was beslissend voor de Katholieken-
Miliioencn werden voor het kind geofferd,
alom werden uit eigen middelen scholen
opgericht, die voortdurend door milde bij
dragen moesten worden onderhouden.
De offers bleken hier en daar te zwaar
menige school moest bezwijken onder
financieele lasten. Gelukkig kwam Gods
Voorzienigheid te hulp. Onder Hare
leiding warenreedsreiigieusecongregatie's
ontstaan, nieuwe werden in het leven
geroepen met het doel zich aan 't onder
wijs te wijden. Bewonderenswaardig was
de wasdom, welke God daaraan schonk.
Vooral de vrouwelijke congregatie's
namen een hooge vlucht, zoodat bijna
overal meisjesscholen verrezen door
religieusen bestuurd. Zonder financieel
bezwaar, vooral met de subsidie door den
Staal aan het bijzonder onderwijs ver
leend, konden niet slechts deze scholen
worden onderhouden, maar zelfs vaak
daaruit steun erlangen voor de jongens
scholen, veelal in handen van leeken.
Dit alles liet de Staal toe tot eigen
voordeel. Men mocht uit eigen middelen
en fondsen scholen bouwen en onder
houden. De Slaat kwam daardoor in de
besle conditie, 't gaf een prachtigen voor
sprong. De geloovige partijen moesten
mede aan het land betalen voor de
staatsschool en bovendien haar eigen
school onderhoudenzij moesten der
halve met beide handen geven, met
de linker aan de school, waarvan zij
geen gebruik wilden of mochten maken,
met de rechter voor eigen onderwijs.
Klaarblijkelijk werd dnardoor een schan
delijk onrecht een zeer groot deel dor
bevolking aangedaan. Wil de Staat voor
eene gemengde bevolking rechtvaardig
zijn, dan moet bij lasten en lusten ge
lijkelijk verdeelen. Hier werden wel do
lasten gelijkelijk verdeeld, maar de Iusécii
kwamen ten voordeele van wie hel neutraal
onderwijs begeerden. Zoo bleek de liberate
Staal eene partijstaat te zijn, zijne school
een secteschool, in 't leven geroepenen
onderhouden door de belastingpenningcn
van allen.
Een tweede onrechtvaardige daad beging
de Staathij wierp zich op als opvoeder
van hel kind en randde het recht der
ouders aan door de natuur en godde
lijke wet als opvoeders hunner kinderen
aangewezen I immers de staatsschool
werd beslemd voor allen. Volgens zijne
leer en beginselen moest het kind worden
onderwezen en opgevoed. De ouders
hadden veelal geene keuze meer, de
staatsschool werd hun opgedrongen. Op
vele plaatsen kon meD, vóór de leer
plicht werd ingevoerd, het kind te
buis houden, of men was genoodzaakt
het onderwijs en de opvoeding grooten-
deels toe te vertrouwen aan de openbare
school. Sinds deleerdwang vigeerende
heeft voor de katholieke ouders het
rechl opgehouden, om volgens het
Mandement der Bisschoppen het kind
te huis te houden daar, waar de open
bare school een ern-tig gevaar oplevert
en geen katholiek onderwijs gegeven
wordt. Is dit geen afschuwelijke gewetens
dwang den katholieken ouders aangedaan
door den Slaat die vrjjheid in zijn
vaandei geschreven heeft in het dier
baarste, wat zij bezitten, het kind?
BUITENLAND.
Het Eucharistisch Congres, dat in Juni
aanstaande te Rome gehouden zal worden,
verwekt nu reeds een algemeen en-
thusiasme.
Men hoopt, dat de Paus zelf presi-
deeren zal, wat aan het congres den
luister en de plechtigheid van een concilie
geven zou. Om dat verlangen vervuld
te zien, wjjst men als plaats van bijeen
komst dnt deel van .Sint Pieter"
r in '87U het Concilie ge
houden werd.
Te Rome is sprake van een schrijven
dat Z. H. Pius X zou richten aan de
Katholieken van Frankrijk. De inhoud
zou een beroep op Frankrijk zjjn tegen
de misdaad der scheiding tusschen Kerk
Staat.
De eminente strijder voor Kerk en
Paus in Frankrijk, de bekende graaf de
Mun, heeft een merkwaardig artikel ge
schreven in de .Gaulois" met het op
schrift: de Kerk en de Vrijheid. Daarin
wijst de Mun op de geschiedenis van
den strjjd, dien de katholieke Kerk heeft
gevoerd in alle eeuwen om de vrijheid
van den mensch te verdedigen tegen
het heidendom, dat de schandvlek der
slavernij draagtlegen de verschillende
ketterijen, die in den loop der eeuwen
ontstonden en legen de moderne leer
stellingen. Geen dag, dat de katholieke
Kerk niet heeft gestreden voor geloof
en vrjjheid. Graaf de Mun verwijt de
tegenstanders der katholieke Kerk, dat
zij niet op dn hoogte zjjn van de kerk
leer. En daarom zou hjj wenschen, dat
er eens onkelen van die mannen, die
zoo trotsch zijn op den naam van
„inteliecluels," de grootmoedigheid wil
den hebben, op het oogenblik, dat de
Kerk als een beklaagde voor de recht
bank der volksvertegenwoordiging wordt
gesleept, zich te laten inlichten omtrent
de kerkleer, en eens naar de kerk te
gaan om Ie luisteren naar hen, die be
voegd zjjn die leer te onderwijzen.
De slag bij Moekden is op een ernstige
nederlaag voor de Russen uitgeloopen.
De verliezen der Russen worden door
den Japanschen generalen staf op ongeveer
130,000 aan dooden, gewonden, ge
vangenen en op andere wijze buiten
gevecht geslelden geschat. Ook vielen
vele kanonnen en eene groote hoeveel
heid munitie en leeftocht in handen der
Japanners.
Buiten verwachting zijn de drie bij
Moekden uit elkaar geslagen groepen
het Russische leger in de nabijheid
Tieling aangekomen. Het is den
Russischen generaal Koc-ropalkine, zij
het dan ook onder zware verliezen, ge
lukt de afgescheiden gelederen weer bij
de hoofdmacht aan te sluiten.
Reuters berichtgever bjj Koeroki's
FEUILLETON.
Gen jaeht op leven en dood.
Op 't oogenblik, dtt de ambtenaar de boeien
voor deo dag haalde, kon zijne vrouw bel
niet meer uithouden. Zjj viel op do kuicêo en
smeekte met opgeheven banden r .Genade,
Een duivelecbe lieh vloog over het geleet
vu den Commissaris.
.Blijf klim, mevrouw," «prak hg, ,u behoeft
niet naar Siberië, u kont in Zabln blijven, ooder
mjjn bescherming."
Een blik vol diepe verachting wierp zg hem
toe j iij stond op en keerde sich vu den onbe-
over, en terwijl BOdigere vrouw bitter weeode,
gebruikte de Commissaris meer sterken drank
du hem goed waa. Toen het avond werd,
dacht hij er ten slotte au te vertrekken. Daar
het eene paard nog eteedi kreupel was, beval
hg zijn knecht Stanislaus, bet meer te laten
staan en ajjn eigen rijpaard voor de slede te
spannen. Hg wilde echter niets weten vu den
raad vu Staaialana om gedurende deo nacht
den langeren weg, die niet door 't woud liep,
ta nemenhg beval dan kortaren straatweg te
.Mijnheer de Commissaris", sprak Stani
toen hjj oogeveir twee uren gereden ha
dat was bet eerste woord, dat gedurend-
rit gesproken wan ,,w(J hadden toch den
anderen weg moeten nemen, 't ziet er kwaad
nit. Het wond is vol wolven, hoor se eei
huilen. De nacht is kond, en als ze ons In dl
neuH kr(jgon, zullen wij do handen vol hebben
„Rjjd door, lummel!" was het antwoord vi
Koetkoff, die door bel overmatig gebruik vi
sterken druk groote neigiDg tot slapeo gevoelde.
Dat zou echter ODvergeetlgk ago, wut achter
in de slede zat zijn gevangene met zjjn „ge
broed", sooala hg gezegd had, toen hjj
geljjk gehad bad. Het schrikaanjagend geluid
vu het builen der wolven kwam steeda nader.
Weldra werd ook hel kreken der sneeuw, waarop
de beesten voortrenden, duidelijk hoorbaa
straatweg liep midden door bet wond, en
en rechts ervan was hjj nog geen honderd pas
verwijderd. Een dunne nevel lag op de ai
en de toppen der hoornen. Plotseling traden
uit dezen nevel de wolven te voorschgo.
.Daar zgn de wolven al 1" riep Suoislans.
De paarden roken het gevaar en liepen,
zjj konden. Pijlsnel schoot de slede ovei
gladde tneenw. Meer dat hielp weinig, re
en links werden de fonkelende oogen meer
zichtbaar en zjj snelden de slede na. Nu werd
ook Koetkoff wakker, en toen do eerste wolven
uit het bosch sprongen, greep hg zgn geweer.
Steeds dichterbij kwamen de beesten, men kon
gesprongen, zijne vrouw gilde vao angst, toen
zjj de eerste wolven zag aankomen,
„Heb gjj geen revolverI" riep KoelkofT nanr
„Er zjjn nog drie patronen in, maak mjjn
boeien los, om vrouw eu kind te kuonen ver
dedigen," sprak RSdiger.
„Wat heb ik aan ilen gevangeoe, als ons
de wolven toch verslinden," dacht KoelkofT en
maakte hem de boeieo los. Soel greep ROdiger
dan ook naar zjjn revolver en zoo Blonden
belden tot schieten gereedde een stond op
den bok, de ander achter in de slede, terwjjl
Stanislaus de paarden aanzette, zoodat zjj als
pylon langs den neg vlogen. ROdigers vrouw
zat op den bodem, haar zoon au de borat ge
klemd, sidderend vu angst.
Daar waagde een wolf een sprong naar de
slede. ROdiger schoot, sa 't dier wentelde zich
in zjjn bloed, 't Scheen, dat dit schot nog meer
wolven had opgeroepen, waot heele troepen
kwamen rechts ea linke uit het bosch te voor
schijn. Weldra viel een tweede, eu derde achot,
en telkens rolde er een omver. Weer een paar
.Mijne patronen zjjn op," zuchtte RSdiger.
.Hemelsche vader riep Koetkoff, .waar zgn
mgu patronen 9" Zjjn geweer was ook afgeschoten,
doch tevergeefs zocht bj) naar zijne patronen.
.Die beb ik in de herberg lalen liggen, ik onge
lukkige, sa thans verslinden ons de wolven, geen
patronen eo zooveel wol vu!" schreeuwde hjj.
ROdiger had zijn revolver weggeworpenhg
kon hem toch niet meer gebrniken. Op den
bodem der slede voed bg de jjzeren rem. Hjj
en als eeo wolf het waagde dicht hg de slede
Ie komen, dan liet hg het op zgn kop neersuizen.
Koetkoff had zgn geweer bg don loop gevat
en sloeg met de kolf er op In. Een renaachligen
wolf bad hg den kop verpletterd, doch meteen
was daarbg de kolf gebroken. Links en rechts
deelde bg slagen nit met het gebroken geweer,
hield. Van woede huildo hg mei de
't hardat.
.ilemelschi
wolven versli
riep hg. Ook ROdigers
einde. Zeker twintig
beesten lagen reeds dood in dn sneeuw,
steeds kwamen er meer. Eenige wolven trachtten
de paarden te bespriogu, doch zg wordt
zg geworpen. De paarden, ofschoon zichtbaar
beangstigd, hielden nog steeds goed vol.
Door het geboil der wolven en bet schreenwen
der mannen was de kleine Herman wakker
geworden en hg schreide, zoo bard hg kon.
Daar schoot Koetkoff iels te binnen.
.ROdiger," sprak hg. ,'t helpt allemaal
wg hebben niets meer om er op in te
De wolveo zullen ons verslinden, ons
Wg moeten hun wat toewerpen, dat hen
ophoudt. Wal hebt ge aan het kiad, als gezel
wordt verslonden. Werp het er nit en wg zjji
.Oomeosch!" stoof ROdigtr op, .liever zelf
sterven, dan mgo kind opofferen!"
„Gg zgt een gek," schreeuwde Koetkoff, wlen
het doodszweet reeds op 't voorhoofd slond,
,gg moet 'tkind er nit werpen, uders verslinden
ons de wolvu."
Bg deze woorden greep bg naar hat kind om bet
danr zg op zulk een aanval niet voorbereid
Reeds had de booswicht het kind in handu,
vader en moeder grepen beiden «r nur
iu begon een hevige slrgd om 'l kind, dat
geweldig schreeuwde. Du beangste moeder
weerde zich met tanden en nagels, zoodat,
Koetkoff ten leste het kind moest loslaten. Op
dat zeilde oogenblik sprong weer een wolf tegen
de slede op. Koetkoff wilde nogmaals naar 't
kind grgpen, daar hg zag, dat de moeder bgna
io zwgm viel; hg verloor daarbg echter het
evenwicht en met een vreeselgken kreet vlei
bg uit de slede, den wolf met zich medesleepend.
Een woedend gehnil stieten de wolven uit en
zg wierpen zich alle opeen donker voorwerp iu
de sneeuw. Stanislaus sloeg op de paarden lo,
welke mol Inspanning der laatste krachten met
Je slede voortsnelden.
Nog vgftig pas en 't wond hield op, de lichten
hield de slede daar op. Half bezwgmd lag
ROdigers vrouw naast haar kleinen Herman,
die weer ingeslapen was, en slechts met groote
moeite konden ROdiger en Stanislaus baar iu
Den
olgendu ochtend zetten zg hun w
g namen nu uiet den kortoren bost
straat, daar zg nu vo
zicb zelf niet z<
Hun doodsvijand Koetkoff kon hen nu nief
meer vervolgen. Zonder ongeval kwamen zg
nog deotelfden avond aan de Oosteorgksche
greozeo. lo het dierbaar vaderland leefden
ROdiger en zgo vrouw gelokkig. Wel leidden
zg daar een bescheidener leven, doch veel vrjjcr
en xorgeloozer dau in Rusland.