Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 17.
Zaterdag 22 Juli 1905.
Negentiende Jaargang.
DE EEMIIDE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum. Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG}.
Abonnementsprijs per drie maanden
Franco per post10,40.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
BureauBreedestraat 18, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prlja der UnrtntUn
Van 1 tot 6 regelsf0.30
Voor iederea regel meerf0.06
o aiteriyk Vrildagevond
ir aan het horna b
BIJ dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
Iets uit en over de jongste
ENCYCLIEK
over de Katholieke Actie.
De reeds aangekondigde Encycliek
over de katholieke actie van Z. H. Pius X
is verschenen, een merkwaardig sluk,
waarin de noodzakelijkheid wordt be
toogd, de beginselen worden blootgelegd,
de weg aangetoond, tot algemeene samen
werking om .alles in Christus te her
nieuwen." Ofschoon de H. Vader zich
in dit schrijven meer rechtstreeks richt
tot de Katholieken van Italië, toch heeft
de leer daarin ontwikkeld eene algemeene
strekking, toepasselijk derhalve op alle
katholieke volken. Daarom achten wij
het nuttig, te meer daar te dezer stede
een door den Aartsbisschop goedgekeurd
plaatselijk Comité voor de Katholieke
Actie is opgericht, in dit en in twee
volgende artikelen den hoofdzakelijken
inhoud der Encycliek mede te deelen.
Al aanstonds in Zijne inleiding wijst
de Paus op de leuze door hem verkoren en
op den vasten wil om met alle kracht
Ie werken tot herstel van alle dingen
in Christus. Hij gevoelt, dat daartoe de
samenwerking van alle leden van het
mystieke lichaam van Christus noodig
is, de samenwerking nl, van bisschoppen,
geestelijkheid en geloovigen. Deze samen
werking echter geschiede volgens de
door God gestelde orde, in ondergeschikt
heid aan 't kerkelijk gezag. Als't Opper
hoofd der Kerk, is het, zoo schrijft hy,
.onze eerste plicht anderen te leeren,
den rechten weg ter bewandeling te
wjjzen, de middelen daartoe aan te
loonen, en op vaderlijke wijze te waar
schuwen en te vermanen, zoo is het
ook de plicht van al Onze dierbare
kinderen, over de geheele wereld ver
spreid, Onze woorden bereidwillig aan
te nemen, ze eerst Ie verwezenlijken
bjj zich zelve en vervolgens op krachtige
wijze mede te werken om ze te ver
wezenlijken bij anderen, ieder overeen
komstig de genade, die hij van God heeft
ontvangen, overeenkomstig zjjn staat en
betrekkingen, overeenkomstig ook den
ijver, welke zjjn hart deed ontbranden."
Na deze zaakrijke inleiding bepaalt
de Paus de te behandelen stof, nl. de
katholieke actie, welke overal reeds
j bloeit en ook iD Italië zich ontwikkelt.
Vermanend richt hij het woord tot de j
Italiaansche bisschoppen dit werk ter
harte Ie nemen, te bevestigen en te
begunstigen. Hjj herinnert aan de groote
belangstelling, welke hij steeds in dit
werk toonde, niet slechts mondeling,
maar ook door onderscheiden schriftelijke
stukken, waaronder sommige waren
om de hinderpalen voor ontwikkeling
der katholieke actie weg te nemen, en
de ongediciplineerde strevingen tot groot
nadeel der goede zaak te veroordeelen.
Nu echter het terrein, naar hij hoopt
is gezuiverd, zal hij het vaderlijk woord
tot allen richten in zoet vertrouwen,
dat het door allen met een leerzaam
hart zal worden aangehoord en opgevolgd.
Vervolgens wijst de H. Vader aan hel
terrein voor de katholieke actie, welke
even onbeperkt is als de goddelijke
zending der Kerk. Ons dunkt niet beter
dan het Hoofd der Kerk zelf te laten
spreken
,Zeer uitgebreid is het veld der katho
lieke actie. Door haren aard sluit deze
niets hoegenaamd uit, dat op eenigerlei
wijze, hetzij middellijk of onmiddellijk,
behoort tot de goddelijke zending der
Kerk. De noodzakelijkheid van ieders
persoonlijke medewerking zal gemakkelijk
worden ingezien, waar het geldt een
zóó belangrijk werk, niet alleen tot
heiliging onzer zielen, maar ook om het
Hijk Gods te verspreiden en steeds meer
tot ontwikkeling te brengen bij de afzon
derlijke personen, in de gezinnen en in
de maatschappij, doordat ieder, over
eenkomstig zijne krachten, tracht het
welzijn van den naaste te bevorderen
door <L verbreiding van de geopenbaarde
waarheid, de beoefening van de chris
telijke deugden van naastenliefde en van
de geestelijke en lichamelijke werken
van barmhartigheid. Zóó immers is het
gedrag, Gode waardig, geschikt Hem in
alles te behagen door alle soorten van
goede vruchten voort te brengen en toe
te nemen in de wetenschap Gods, waartoe
ons de H. Paulus opwekt: .Opdat gij
waardig raoogt wandelen Gode in alles
behagende, in alle goede werk vrucht
dragende, en wasdom hebbende in de
kennis Gods."
.Behalve deze voordeelen, zjjn er nog
vele, die tot de orde der natuur be-
hoorende, niet onmiddellijk deel uitmaken
van de zending der Kerk, maar die
daaruit als een natuurlijk gevolg voort
vloeien. Zóó krachtig is het licht der
katholieke openbaring, dat het klaarheid
uitstort over aile wetenschap; zóó groot
de kracht der evangelische voorschriften,
dat die der natuurwet daardoor vaster
gegrondvest en versterkt worden; zóó
groot eindelijk <le heilzame kracht van
de waarheid en de zedenleer, door Chris
tus gepredikt, dat zelfs hel stoffelijk
welzijn van het individu, het gezin en
de maatschappij daardoor op providen-
tiecle wijze gesteund en versterkt worden.
De Kerk terwijl zjj Jcsus en dien gekrui
sigd, als ergernis en dwaasheid voor
de wereld predikte, is de eerste en
voornaamste opbouwende en verbrei
dende kracht der beschaving geworden,
zjj verbreidt deze overal, waar hare
apostelen predikten, door de goede
elementen van oude heidensche bescha
ving te bewaren en te volmaken; door
de jongere volken, die tot hare moeder-
school kwamen gevlucht, aan de bar-
baarschhsid Ie ontrukken en op te leiden
tot beschavingdoor op de geheele tn en-
scheljjke samenleving, hoewel schrede
voor schrede, maar mei zekeren en
steeds voortschrijdenden stap haren weg
voortzettende, dit schitterend slcmpcl
te drukken, dat zij nog algemeen heden
ten dage bewaart.
De beschaving der wereld is eene
christelijke beschaving; zjj is des te
wezenlijker, duurzamer en rijker in kost
bare vruchten, naarmate zij meer chris
telijk is; zij geraakt meer in ve-val, lot
allergrootst nadeel van de maatschap
pelijke welvaart, naarmate zjj zich aan
de christelijke denkbeelden onttrekt.
Door de inwendige kracht der dingen
wordt de Kerk dan ook heden ten dage
nog feitelijk de bewaarster en de be
schermster der christelijke beschaving.
En dit feit werd, in de vroegere eeuwen
der geschiedenis, erkend en aangenomen
het vormt nog den onwankelbaren grond
slag van de burgerlijke wetgevingen. Op
dit feit gronden zich de betrekkingen
tusschen Kerk en Staat, de openbare
erkenning van het gezag der Kerk in
alle zaken, die op eenigerlei wjjze het
geweten raken, de ondergeschiktheid
van alle staatswetten aan de goddelijke
weiten van het Evangelie, de goede
verstandhouding van de twee machten,
den Slaat en de Kerk, om het lydelijk
welzijn der volkeren te bevorderen op
een wijze, dat het eeuwig heil er niet
onder lijdt."
BUITENLAND.
Het Engelsche eskader, dat een bezoek
heeft gebracht aan de haven van Brest,
en door de Franschen met onstuimig
vreugdevertoon is ontvangen, is Maandag
vandaar weder vetrokken.
President Loubet heeft bij die gelegen
heid hel grootkruis van het legioen van
geschonken aan admiraal May en de
rozet van officier aan de commandanten
der elf oorlogsschepen.
Tot het brengen van een tegenbezoek
wordt hel Fransche noordcr-eskader den
7en Augustus te Cowes verwacht. Van
daar zal de admiraal met 80 officieren
en een aantal matrozen Londen, Wind
sor en Portsmouth bezoeken. Het vertrek
is bepaald op den 14en.
In de laatste dagen ging door de
liberale pers hel gerucht, dat de l'aus
Home zou verlaten en zich naar Gastel
Gandolfo zou hegeven. Dit gerucht nu
wordt uit Rome beslist tegengesproken.
Aan een schrijven van een hooggeplaatst
waardighcidsbekleeder te Rome is het
volgende ontleend;
,lk kan u allerzekerst verzekeren.dat
er bjj Z. H. absoluut niets bekend is van
een verlaten van Rome. Ik ben meer
dan twee weken in de naaste omgeving
van den Paus geweest en heb naar de
zaak een grondig onderzoek gedaan. Wel
spreekt de omgeving van den Paus het
verlangen uit, de buitengewoon warme
zomerdagen buiten Rome door te bren
gen. Maar op geen enkele wijze zal z
op Pius X haar invloed doen gelden.
De Paus is absoluut vr(j om ieder oogen-
blik, dat Hij wil, hel Vaticaan Ie ver
laten. fiy is alleen meester van zjjn
beslissingen. Wanneer de Paus het niet
doet, heeft Hg dsarvoor zeer gewichtige
redenen."
Een ernstig streven in Duit9chland
naar versterking van de vloot komt
meer en meer aan den dag.
Ue Duilsche werven hebben tegen
woordig volop werk aan oorlogsschepen.
In het eerste halfjaar is alleen de kleine
kruiser Leipzig, aan de Wezer, te water
gelaten, maar in de laatste zes maanden
van dit jaar rekent men op het afloopen
van niet minder dan zeven oorlogs
schepen, drie daarvan zyn op rijks-werven
gebouwd.
In September en Novemher zullen
twee groole linieschepen gereed komen,
onder de andere schepen is een ge
pantserde kruiser.
De Belgische regcering is met een
vestingwet voor den dag gekomen, die
in de katholieke pers schier eenstemmig
verzet ondervindt. Ook in vergaderingen,
waarby Kamerleden tegenwoordig waren,
vondt het ontwerp een heftige bestrijding.
By de flnancieele en militaire bezwaren-
komen zich ook nog andere voegen.
In den provincialen raad van Namen is
Maandag een hcele vergadering aan de
quaestio besteed. Ten slotte werd met
28 stemmen tegen 21, en een onthouding,
aangenomen een motie van den volgenden
inhoud
„De raad drukt den wensch uit, dat de
regecring, in slee van zooveel millioenen
te besteden aan haven- en militaire
werken, wier tijdigheid en degelijkheid
geenszins bewezen zyn, eindelijk de
werken zou uitvoeren, zoolang door de
provincie Namen gevraagd."
Onlangs werd door den Tzaar van
Rusland een decreet uitgevaardigd, waar
door de vryheid van godsdienstuitoefening
heette verzekerd te zyn. Thans bevat
de „Regeeringsbode" van 16 dezer een
gratie-decreet voor allen, die wegens
godsdienstige vergapen de daarvoor
opgelegde straffen ondergaan, of tegen
wie by de publicatie van het besluit
nog geen gerechleiyke vervolging is
aanhangig gemaakt of nog geen vonnis
is geveld. Uy het besluit wordt de straf-
lyd van hen, die wegens godsdienstige
vergrijpen tot correclioneele gevangenis
straf, of hechtenis veroordeeld zyn, met
een derde, en voor hen, die tot dwang
arbeid en verlies van rechten veroor
deeld zyn, met de helft verminderd.
Dit laatste is ook van toepassing op
minderjarigen, die tot gevangenisstraf
veroordeeld zijn.
Uit de laatste zinsnede blykt dus, dat
in Rusland ook minderjarige kinderen
voor .godsdienst-overtredingen" met
gevangenisstraf konden getroffen worden.
Wel een toestand, die veel te denken
geeft.
In de benoeming door den Tzaar
van Witte lol vredesonderhandelaar
schijnt men een bemoedigend teeken
te zien. Men oordeelt, dat hjj vastheid
van karakter en genoeg geestkracht
bezit om de vredesonderhandelingen
met het vereischte gezag in Ruslands
belang te leiden.
Op het verzoek van China tot deel
neming aan de vredesonderhandelingen,
heeft, naar verluidt, Rusland niet ge
antwoord.
China moet nu oen nota hebben ver
zonden aan de onzjjdige mogendheden,
waarby hel verklaart, zich geenszins
gebonden te zullen achten door eenige
overeenkomst, die Rusland en Japan
bij de vredesonderhandelingen mochten
sluiten.
In de diplomatieke kringen te Londen
ziet men Ihans, volgens een bericht van
de Frankf. Ztg., de aanstaande vredes
onderhandelingen met groot vertrouwen
tegemoet. Men verhaalt, dat van Beriyn
uit direct by den Tzaar porsooniyk voor
FEUILLETON.
In den sneeuwstorm begraven.
3) Aan da geopende dear dar klaina miaaia-kapal
stond aan groep Indianen an kleurlingen, die in
ban bonte dekens en pelsen gebald, zach
elkander spraken en telkens veelbeteekenend
door de open dear wezen. Daar binnen boog
sicb een eerwaardig priester met sneeuwwitte
baren over een ontzield lichaam, dat aan den
voel van bet altaar in een rnwgetimmerde
open kist lag. Wie was de priester, wie de
doode?
De priester was de Eerwaarde heer Gascon
de zielzorger der naaatbilgelegen, wel tacbUg
rnjjlen verwijderde Opoacfakwaa-misaie, die jaar
lijks een- ot tweemaal vader Rene kwam be
zoeken.
De storm van den vorigen dag had ham ge
noodzaakt, in een eenige weinige mijlen van daar
verwijderd lager te overnachten. Dezen morgen
was bij hierheen gekomen, om zyn dierbaren
vriend en medebroeder Ie ombelzen. Wie be
schrijft zgne smart, toen bg den «toet ontmoette,
die het veratyide lyk van het meer Merhaen
grooten geest was gegaan, welke met
mannen den doode gevonden had. Het bezorgd
heid hudden zjj haa geliefden vader nagestaard,
dien zijn apostolische y»er in den storm voort
dreef De onzekerheid over het lot van den
missionaris liet den wakkeren roodhuiden geen
rast. Heel in de vroegte waren zy het meer
opgegaan en vonden tot ban smart bet lot ys
verstgfde lichaam en de jankende honden, die
nog leelden.
Kom zwartrok, zeide Toekoendo lot
Gascon, toen deze met de oogen vol tranen
naar bniten trad kom, ik zal a laten zien, hoe
vader René gestorven is.
Gascon kende bet wonderbaar instinct der
Indianen en volgde zwygend zij o gids, vergezeld
van een menigte Indianen en Heetiezen, die
allen wilden zien, hoe bet han veder gegaan
was. Zy gingen eerst naar den anderen oever
en vervolgden den weg terag, dien vader René
genomen had. Na begoo Toekoendo die won
derbare scherpzinnigheid te ontwikkelen, welke
natanr en langdurige oefening aaó de zonen
der wildernis in zoo hoogen graad verleenen.
Het byna ongelooflijke zekerheid de sporen
volgend, die voor bet onervaren oog ven den
Earopaaan door den stormwind geheel ver
dwenen waischilderde by hel gansche ver
ven het ongeluk met een bepaaldheid en
aanscbonweiykheid, alaol by alles met eigen
oogen gezien had.
Hier, begon hy, verdween de zwartrok
uit onze oogen, Zwijgend ging hy dan bjjnt
een inyi verder de zwakke sporen na. Hiei
stond bjj stil, wees naar tien grond en zeide
Hier bield vader stil en keerde voor hel earsl
zjjn rag tegen het geweld van den storm. D»
andere roodhuiden zagen scherp naar da plaati
en knikten bevestigend. Hier, ging Toekoendo
oa een twintig, dertig schreden op eerbiedigen
toon voort, hier knielde onze veder nede
Ie bidden De jonge Indiaan viel op tun knieflo
en nam de houding een, waarvan zyn scherpe
oogen de sporen zogen. Het maakte een
indruk, en zelfs de anders zoo koelbloedige
wilden momoelden hon „llana", de uitdrukking
ven deelnemende bewondering.
Teokoeodo stond op, om zflo aangrijpende
schildering voort te zetten. De sporen gingeo
nn in een onregelmatig zigzag. Hier begon de
stryd op leven en dood, de atryd eener sterke,
op God vertrouwende ziel tegen de woeale
macht der elementen, gegrift ia ys en oneeaw.
in vluchtige, half uitgewischte teeken-. Haar
Teokoendo los ze, als eeo beproefde kenner een
oud, bijoa uitgewiocht handschrift. Hier valt
onze vader weder ter aarde, richt zich op,
dringt weder voorwaarts. Haar de vreeseiyk
woedende wervelwind is te machtig. Steeds
korter wordeo de alsleodeo, die by met iospao-
dlng zyoer laatste krachtso, daim voor daim
aflegt. Daar ia de plaats, waar by ueaergevsllen
Is, om niet weder op te staao. De laatste uit
putting, de ijzige wind, die de oogan verblindt,
>t hel binnenste merg door-
t, ondanks
dringt, het bloed
heeft eindeiyk over hel moedige pli
hart gezegevierd. Hier vonden Ti
zijne gezellen des morgens het lol
verstyide lijk, de handen els tot
borst gevouwen, het schoone gel
den vreeeelgken dood, vreetlzatm en kalm ten
hemel gericht, waarheen zyn leatste gedachte
zich vol onderwerping aan God gewend bad.
Hel wae een diep treffend oogeoblik. Zwygend
etoodeo Gascon en zyn metgezellen eenige
minuten en hunne lippen bewogen zich zacht
tol gebed. Dan keerde de echaar naar hel
dorpje terug en giog de kapel binnen, waarheen
reeds van alle kanten de arme Indianen
stroomden, om het ontzielde lichaam van bnn
geliefden vader nog eene Ie zien. Nooit meer
zouden z\jn verstyfde haoden hun hst Brood
des levens reikeo, nooit meer zyo verbleekte
lippen ven den grooten Geeet lot beo spreken.
Oe loopbaan van den apoatel waa voleindigd,
els offer van syo yver waa hy gestorven. Twos
dagen later werd zyn
ld. Een machtige oude den staal na
gril en een groot bonten krnia loont
it rond aan de zonen der wildernis
pleats, waar han vader zyn lat
t wae echter een wars beschikking van
de Voorzienigheid, dat de Eerwaarde beer Gas
con op dat uur in het dorpje was gekomen.
Hy kon de diepbedroefde Indianen troosten, hy
had do pfttis met het H. Sacrament vol eerbied
uit dao boezem van dan overleden# genomen
eu braoht den hemelachen Giethear naar bat
doodzieke Indienenmelqe, wier hulpgeroep vader
Rend dien avond bewogen bad, den gevearlUksn
tocht te wegen.
De E-rwaerde heer Gascon eindeiyk was het,
dit met omzichllgbald aan dea zieken knaap
den dood van eyn vaderlijken vriend meedaeld i,
aan wisn hy met al den gloed ren zyn dtna-
betr, edel bert geheoht wea geweest.
- Hy ia daar heengegaae, Hanachskieta,
waar geen wlnteratarm meer woedt, waar een
eeuwige lente laeht, wear hy by den rooien
Geeet oneindig en eenwig gelukkig ie. Van
daar tiet hy neder op Hanachakieta als aen
lichte eter en vermeent ham, getrouw te biyvan
aan de heilige leasto, die by ham gegeven
heelt.
Arm kind, het had troost noodig I
Het waa tien jaar later, toen da zomerzon
haar schitterende vtrsleo uitgoot op hst Witte-
swananmaer, loon overal in het rond da boscb-
rijke hoogten groenden, an bergen en dalan
weerklonken ven de vreogdeecholen der jonge
krygers, toen de eerste xwertrok uit dan atam
der Cblppewejra zyn intocht bield lu hel del eo
in hol dorpje. Dal wae Haneohekletz „bet klvlne
atemboofd".
