Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 38.
Zaterdag 16 December 1905.
Negentiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soèst, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs par drie a
Franco per post
Afzonderlijke nummers
t 0,40.
f 0,05.
Bureau: Breedestraat 18, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prjja dar Advertentilni
Va* 1 tot 6 regel»
Voor iederea regel meor
BIJ dit nummer behoort
een Bljvoegnel.
Het militaire vraagstuk.
IV.
't Ziet er waarlijk niet naar uit om
te verlangen naar een Volksleger. De
lijd is voorbjj, dat een natie in de ure
des gevaars ten volle steunen kan op
bet leger en de vloot. Het ideaalhet
gebeele ,volk wapens in de handen
geven, verwekt dan ook in onze dagen
een zekere vrees, die niet denkbeeldig
is. Terecht verwijst de schrijver van
hel artikel over een Volksleger in de
„Nederlander", door ons gedeeltelijk
gereleveerd, naar de Commune le Parijs,
die juist met de ontwapening der mobile
garde begon. De wapens hun ontnomen
werden toen met gsweld teruggenomen
en tegen de handhavers van gezag en
orde gekeerd. Volken, door warme
vaderlandsliefde bezield kunnen onover
winnelijk worden, zegt de schrijver,
maar als de burgers de wapens, die
bun ter verdediging van het vaderland
zijn toevertrouwd, tegen het vaderland
keeren, is het een geneesmiddel erger
dan de kwaal.
Deze woorden vinden een bevestiging
in. het rampzalige Rusland, het voorheen
zoo machtige Czarenrijk. Wat baatte de
ontzaglijke legermacht in de velden van
Mandsjoerije ontplooid, toen ware moed,
door vaderlandsliefde ontgloeid, bjj het
leger ontbrak F Wat baatte een vloot, die
in haar slagvaardigheid een zekere hui
vering afdwong, toen de geest van tegen
zin en muiterjj alle edele geestdrift had
gedoofd F
Nog andere vragen doemen hier op,
welke een diepgaande beteekenis hebben.
Zullen om slechts enkele dezer vragen
te stellen de legermachten in de
toekomst niet veeleer tol onderdrukking
van binnenlandschen onlusten, dan tegen
een buitenlandschen vijand moeten wor
den gebruikt? Blijkt niet overduidelijk, dat
in onzen modernen tjjd oorlog veelal
revolutie na zich sleept? Hebben Rus
land en Japan beiden niet moeten onder
vinden, het eene Rijk veel vreeselijker
dan het ander, dat corlog door binnen-
landsche onlusten, soms zoo bloedig en
FEUILLETON.
Het gevonden schip.
1) De sleutel paste op beide sloten. De
eersla kist, welke ik opende was ledig. Met
lange gezichten eiondtn wg er om beei
keken elkaar teleurgesteld aan,
lk opende de tweede.
,Hs!" riep Dixon*
.Drommels!" schreeuwde Watson.
Ik zelf zei niet*. De loog kleerdo mij
't gehemelte en mijne oogeo puilden bijna
1 kunne kaseeo. In deze kist stondoo een aantal
▼aatjes in 't gelid. Ik nam er een uit en voelde,
dal het zoo zwaar als löjd wis. Het waren
hontcn vaatjes, welke ik mei mjju zakmes opende.
Ze waren alle zoet slolgoud geruid! Ik uam
voor een op en woog ze op mjju hand
alle waren even zwaar.
,1» het goud f" vroeg Dixon bgna ademloos.
•Ja. ja, klinkbaar goud," antwoordde ik geheel
van itreek.
.Wat zou dal wel Waard zjjn F vroeg Welsou,
afgrijselijk mogeljjk, wordt opgevolgd?
Ligt in die ontzettende voorbeelden nu
niet een schrikwekkende waarschuwing
om 'met militairiseeren van een volk
uiterst voorziciitig te zijn?
Ook de „Standaard" schijnt dit ernstig
le beseffen, als het dezer dagen, na ge
wezen te hebben op vaderlandslievende
beweegredenen, die sommigen bewogen
of nog bewegen tot het dringen in de
richting van een Volksleger, waarschu
wend zich aldus uitliet
.Maar tegenover deze groep, en geheel
van haar onderscheiden, slaan de revo
lutionairen, voor wie de afschaffing van
het bestaande en de invoering van het
volksleger in hoofdzaak eene politieke
quaestie is.
,Zjj zien in het beslaande leger een
macht ten dienste van de Kroon, om
het gezag tegenover oproerige elemen-
in hel volk le handhaven. En wat
daarvoor in de plaats wenichen, is
een leger, dat ten dienste van de lagere
volksklasse zal staan, om weerstand aan
het gezag te bieden, en den wil van
deze volksklasse, tegenover de Kroon
te helpen doorzetten.
,Het .Volksdagblad" heeft dit plan
ten onzent openlyk geproclameerd, en
de heer Van Kol heeft als sociaal-demo
craat door een interruptie in de Kamer
zjjn adhaesie gegeven.
.Dat hel deze revolutionaire groepen
niet om liet behoud vau onze onafhan
kelijkheid, noch om de verdediging van
het vaderland te doen is, volgt recht
streeks uit hun internationale beginselen.
Hun m^lestrijders zijn de revolutionairen
in alle landenhun vijand is in het
land zelf de beslaande macht, die moet
worden weerstaan en te niet gedaan."
De verklaring hier door de Standaurd
afgelegd, laat aan juistheid weinig
te wenschen over, geen enkel rechtge
aard man zal ze dan ook durven tegen
spreken. De staking van het spoorweg-
perioneel in 1903 heeft overtuigend
bewezen, dat ook bet revolutionnaire
element hier te lande het.op hetg
gemunt heeft. En met de wetenschap
toegerust, dat juist die elementen een
volksleger willen om weerstand te bieden
aan het gezag, moest alreeds voldoende
zijn om zich af te houden van een streven,
dat zooveel gevaren voor land en volk
in zich bevat De voorstelling derhalve
door de militairïsten van een volks
xich over do kist heeabuigeud.
.Ik heb wel eens hooreu xeggeo, dal itolgoud
vjjllig gulden
.Bommen en granaten I" jubelde Dixon. .Meer
hier in die kist zitten hee! wal pondon I Dan
lijn we in eene rjjke heercnl"
.Wij moeten bet acblp naar huis breugenl riep
ik bulteo mg zelf van opwindirg.
,Ëo wat xit er in deze dooi?" vroeg Walaon,
lerwjjl hjj naar een groote vierkante dooi weee,
die in een boek van de kist naast de raatjes goud
stood. Ik lichtte deu deksel op en
menigte goudklompen en ruw bewerkte riogea,
vau 't zelfde metaal, sieraden, welke, zoo
ik later hoorde, door Afrikaanscbe vorston
bnone vrouwen gedragen werden.
.KerelsI" riep ik, .wij hebben oni leven
gewalgd en ons klein vermogen prijs gegeven,
eo deze klit beantwoord on de vraag, die ik
mijzelf meermalen gesteld heb, boe aai dit
tnnr eindigen? En nu, 't eiudigl met eeu ver
mogen I Maar eerst moeten wjj 'l icbip
huis brengen, jougena; ais we ooit Iets waard
waren als zeelni, dan moeten wjj 't nu bewjjzen I"
Ik sloot de kisten en wg gingen met ons
drieSn op 'l dek. Ons eerete en voornaamste
werk was, dat wjj de Ijken in zee neerlieten
eo bet ichlp goed
leger gegeven is dan ook door-en-door
valsch.
Als van zelf dringen zich hier weder
cenige vragen op, en wel deze: Zou het
socialisme zoo welig tieren, als het niili-
tairisme tot het noodige ware terugge
bracht? Zijn er niet zeer vele jongelin
gen, die in het gevaarlijkste tjjdperk
huns levens in het leger de kiemen in
zich hebben opgenomen van het ver
kankerend socialisme, dat zich verder
in hen ontwikkelend tot mannen vormt,
die een schrik zjjn voor oen welgeor
dende maatschappij?
Het antwoord op deze vragen moet,
helaas, bevestigend luiden. Waar immers
het militairisme stelselmatig allen gods
dienstzin in het kazerneleven vernietigt,
waar een individu, die alle gevoel voor
godsdienstzin en zedcljjkhcid heeft af
gelegd, maar zjjn kleeding proper en
zjjn wapentuig blinkend houdt als een
model soldaat geprezen wordt, lerwjjl
een waartjjk godsdienstig jongeling, die
toonen wil dal te zjjn, bjjna niet weet
hoe aan spotzucht te ontkomen en de
gelegenheid te vinden zjjn godsdienst
plichten stipt te kunnen vervullen,
is niet anders te verwachten. Wjj
weten zeer wel, dat dit reed» voor de
zooveelste maal is gezegd, maar waar
niet geluisterd wordt, dient deze droeve
waarheid in de ooren te worden ge
schreeuwd. Duizenden jongelingen hebben
bjj het leger hun onschuld ingeboet en
de gevolgen daarvan zjjn mede, wij
hebben er reeds op gewezen, dat het
ongeloof en zedebederf in de maatschappij
steeds voortwoekert en het socialisme
zoo snelle vorderingen maakt. En ondanks
dit alles wil het mililairisino ma
verder drjjvcn in een richting, die voor
land en volk zoo uiterst gevaarlijk is.
En krachtig verzet daartegen is dan
ook niets meer dan plicht.
BUITENLAND.
De „Osservatore Romano" maakt een
brief, van den Paus aan de bisschop
pen van Russisch-Polcn openbaar, v-aarin
dezen worden uitgenoodigd ijverig mee
te werken tol het herstel van den vrede.
De katholieke Polen moeten zich
steeds schare- aan de zijde der orde
lievende partjjen en moeten zich veree
nigen om den godsdienst en het vader
land te verdedigen. Deze vereenigin,''"
moeten er vooral naar streven een einui
te maken aan de werkstakingen en wer
ken tot verbetering van hel lol van het
proletariaat, op geesleljjk en stoffelijk
gebied.
De Paus beveelt verder aan het stich
ten van katholieke scholen, als ecnig
middel, om goede burgers voor te be
reiden. Vooral beveelt de H. Vader den
bisschoppen de opvoeding der jonge
geestelijkheid aan, want van de gees
telijkheid hangt het heil van het volk af.
Ten slotte prijst de Paus do wijze
goedertierenheid van den Czaar voor
zjjn ockaso van den 3üen April over do
gewetensvrijheid, welke vrjjheid bevestigd
en aangevuld is door de oekase van 20
October. De Paus spoort daarom de
bisschoppen aan, degenen te helpen,
die uit vrijen wil het Catholicisinc wen
schen te omhelzon.
Maandag hield Z. H. de Paus ecu
Consistorie, dat door alle lu Rome
aanwezige kardinalen werd bjjgcwoond.
Do II. Vader verhiet in het Consis
torie vier aartsbisschoppen tot het purper
benoemde vervolgen» een aantal bis
schoppen, echter geen enkelen Franschen
bisschop.
Do Paus hield vervolgens een allo
cutie, waarin Z. H. zjjn vreugde uit
drukte, hut ii. College om zich heen
te zien. De H. Vader zei, dat hjj ge
lukkig zou zjjn, den kardinalen aange
name en vertroostende mededeelingcn
betreffende het bestuur der Kerk te
kunnen doen, maar de treurige Ijjds-
omstuiidighcdcn veroorloven deze ver
troosting niet. Het is waar, voegde er
de Paus bjj, dat, dank zjj God, het
katholieke geloof in de wereld zich steeds
meer en moer uitbreidt en rjjke vruch
ten draagt in de niet-kalliolieke landen.
Maar de Paus gaf uiting ann zjjn
groote droefheid en vrees, veroorzaakt
door volken, die den naam van .katho
liek" dragen. De natie, tot nu toe de
oudste dochter van de Kerk genoemd,
geeft aanleiding tot ernstige ongerust
heid en angst, met betrekking tot tiaar
aan de Kerk vijandige wetten, die thans
zjjn afgekondigd tegen alle rechtvaar
digheid in. Het is le vreezen, dat voor
Prankrjjk dit vonnis der tl. Schriftuur
verwezenlijkt zal worden: De regeering
zal ons ontnomen en toevertrouwd
worden aan een ander volk, dat goede
vruchten zal voortbrengeu".
Wjj zullen er tegelegener tijd met
nog meer ernst over spreken.
Om den moed niet te verliezen moet
men zich herinneren, dat Christus in
hel Evangelie dikwijls herhaald heeft,
dat het lot der Kerk op de aarde
aldus moest znn en dat Zjjne discipelen
zouden word jeiiaa' en vervolgd wegens
den naam vt hun goddelijken Meester.
Deze overweging is een reden tot
ooten troost. Denkend aan hol lijden
o Jezus Christus, moeten de geloo-
moesten wg er In wonen en waarachjj-ilii
tamelijk lang, en dat terwijl de g.-heole
bemanning uit drie mannen bestond. Dixon
wierp eerst don hond overboord. Het was
onmogelijk bet godsdienstig gebruik bjj 't
neerlaten der dooden in see toe to paaien; huu
niet a
Wg m
daoden zoo anel mogelijk verwijderen.
Wjj namen een horloge, een notitieboek en
wat Amerikaansch geld uit de lakken ven Jen
kapitein en lieten het Ijjk tan een touw ia zee
takken. Ik bad God om erbarmen voor de tiel
van den armen aeemao, toen ajjo l|jk In liet
heldere water eonk; ook voor de anderen bad
ik. Toen de lijken op die maaier verwijderd
wareo, was ons eerste werk het gebeele
vaartuig grondig to ondertooken. Voorxlcb-
lig liet ik mjj door hot kleino luik tukkeu
waot ik vreosde do lucht, die m|) tegemoet
•troomde evenveel ala Jen aanblik, die mg
beneden misschien wachtte. Olacboon bet
echter verschrikkelijk heel wae daar beneden,
ontdekte Ik loch geen spoor van kwade dampen.
Ook rood ik, tot mjjn niet geringe verlichting,
geen Ijjken meer. Ik ging weer op dok en wij
logon aan 't werk, om '1 schip van boven tot
boneden te ontsmetten. Dit doden wij door pek
vigun moed en kracht putten uit de
tegenspoeden, die hot geloof verslerkon
en het vertrouwen in do Voorzienigheid
vermeerderen. De Heer maakte de vol
ken vatbaar voor verbetering en zal
een tjjdperk van rust en vrede doen
herboren worden.
Do wet op de schoiding van Kerk en
Staat in Frankrjjk is bereids in de Staats
courant verschenen.
Tegelijk met de alkondiging van de
wet tot scheiding van Kerk on Staat
heeft de minister van Eeredienst in den
Moniteur een schrjjven gepubliceerd,
waarin er op gewezen wordt, dal dezo
wet en in het bijzonder g 16 er van
onmiddellijk in werking treedt.
Deze paragraaf bepaalt, da', alle ker-
keljjko gebouwen en do daarin aanwe
zige roerende goederen van kunst-histo-
risehen aard in de ljjst van openbare
slaats-kunstwerkon zullen worden opge
nomen, die de wet van 1887 voorschrijft.
Verder wjjsl do minister er op, dal
du kunstwerken, die aan den Stuut be
lmoren, volgens die wet onvervreemd
baar zjjn, en dat voor de vervreemding
van voorwerpen, die in eigendom be
lmoren aan de departementen of ge
meenten een bjjzondere ministeriele
goedkeuring voreischt wordt. Overtreding
van deze voorschriften is strafbaar.
Terecht schrijft hel Franscho orgaan
,Le Soleil":
.Zullen thans nu eindoljjk de Katho
lieken zich vcreenigen, om met hun ge
loot ook de maatschappij le verdedigen,
dio in gevaar is? Want nog nooit was
de maatschappij in grooter gevaar dan
thans. De scheidingswet plundert de
kerken en opent daarmeo de deur tot
alle aanvallen tegen het eigendom
Mogen zich thans allca scharen om
dezelfde banier, de banier der gewetens
vrijheid Dat is voor haar zelf, dat
is voor do Kerk, dat is voor Frankrjjk
een levensquaestie."
Het kapittel van St. Jan van Lateranen
heeft, na de onderteekening van de
wet door den president, hem vervallen
verklaard van zjjn waardigheid van eere-
kanunnik van die basiliek.
Het nieuwe Engelschu Ministerie, in
i het Staatsblad vernield, is zooals ver
wacht werd, uit liberalen saamgeslcld,
die een gesloten geheel vormen. Alleen
lord Rosebcry is niet toegetreden, wel
bljjken meerdere van zjjn volgelingen,
o.a. de zeer bekwame Asqnith, Grey en
Fowler, zich met Bannorinan voreenigd
te hebben.
In Januari zullen nu de algemcenc
verkiezingen uitspraak te doen hebben
over do formatie-Bannerinan. Wel mag
men verwachten, dat zjj den liberalen
een overwinning zullen schenken, toch
zal sir Henry wel eens met vreuze en
■e Vunden eo loer te koken, wat genoog op '1
icliip iu voorraad was. Het macbioovuur'de
goed, eo lorwjjl de niatrozeo bet schip reiuigdeo,
onderzocht Ik oog eens de lakcluga ran het
vaartuig. De mast wae, met zjjn hout- en touw
werk oog goed io orde) ook de xeileo ao 't
overige acheepsgereedschap was in goeden Haat,
vernietigd, door dea blikst
.Joageav," sprak ik lot rajjo belde melgeielleo,
.wjj rullen alleen maar bjj gunsligen wind kunnen
zeilen en daarop kannen we op den diur niet
rekeoen. We mogen oob daarom niet iang be
zinnen, moeten doen wat we kunnen om dezen
etomp van den maat xoo to heratelleo, dat er
een teil aan kan. En sle we 't geheel dan roo
wat teeweardlg gemaakt hebben, lade volgendo
vraag: waarbeen? De Kanariacbe eilanden zjjn
't diebtvt bjj, maar ik kan niet zeggen, dat ik
groolen last voel, ome aansprakeu op een goede
belooning voor 't redden van 't vaartuig te
doen afhangen van de genade of oogeoade der
Spaanaehe overheid."
,lk evoomio, •ieurmao," sprak Dixon.
.Waarom niet regelrecht naar buis gevaren?"
vrueg Wateon.
.Het is nog al moeilijk," solde ik, .zoo'n
verre reis met zoo'n ellendig vasrluig."
,M»»r 't xou toch wel gaanl U kent den
koere toch, aluurman 1"
,Ja, Ja, ik aal jo wat op 't droge brengen,
maar ol bot met seilen gelukken iel ia een
andere vraag."
.Wjj moetan het probeeren, aluurman, maar
we moeien hel alleen doen," seidaDixoo. .Ale
er loch anderen bjjkomeu, rallen ze ook bun
part willeo bobben, eo dao krjjgen wjj niet
veel; en daar wjj alleen de gelukkige vinders
geweest rjjn, ia T niet maar dan bllljjk, dat wjj
alleen de hoelo belooning krjjgen."
Ik dacht een oogcublik na, on iprak toen:
.Goed dan, we lullon al 't mogelijke doen, om
onzen wil door to sotteo."
Belde malroion rlopon lulde: hoeral We
aioten de overige rulmton behoorlijk at, opdat
de sterke lucht van bel brandende pok ono
goede uitwerking zou hebben. Daarna namen
wjj uit onto eigen boot, alles wat sr nog in
was eo lieten ze in de golven zakken; het
gevonden schip loch had nog drie goede booten,
Nu maakten we de uoodlge loebereidaelen voor
den toebt en islten koere naar 't noorden.
"(JFordf vervolgd,)
