Katholiek Nieuws- en A
eblad
No. 52.
Zaterdag 24 Maart 1906.
ntiende Jaargang
DE EEMI
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Drieb
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenbi
V6rioh(jnt eiken ZATEB
Aboannnuntnpryn pr drie uuln
Franco per post
Afzonderlijke mummers
f 0,40.
f 0,05.
Bureau: Breedestraat 18, Amer
Uitgave van de Vereeniging De Ee
BIJ dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
„De sociale-quaestie.'
(Ingezonden.)
Mijn bescheiden opstel onder boven-
staanden titel in de „Eembode" ran 10
Maart 1.1. heeft de aandacht getrokken
van het „Huitgerin"fen wel in die male,
dat het onder den titel ,Een stukje soci
ale kwestie" daaraan een artikel heeft
gewijd.
Tot juister begrip der zaak zij hier
nog„even eraan herinnerd, dat ik schreef:
,Een dezer dagen kwtra mij een
niet-katholiek blad in handen, waarin
stond vermeld, dat de gemeenteraad
vaa^Haarlem besloten heelt tot verkor
ting" van den maximum-arbeidsduur in
de besteksbepalingen, van 11 op 10 uur,
en van verhooging van het maximum
loon van 20 op 23 cent per uur.
„Tot zoover is de zaak correct. Maar
aan deze mededeeling werd toegevoegd,
dat op dit besluit grooten invloed hadden
gehad de verklaringen van een raadslid-
aannemer en een raadslid-werkman, die
beiden uit ervaring mededeelden, dal bij
de verkorting van arbeidstijd de produc
tie ongeveer gelijk gebleven was. Het
raadslid-aannemer verzekerde bovendien,
dal de aanbestedingssommen, bjj vroegere
jaren vergeleken, niet gestegen warer
tengevolge van het hoogere loon.
„Aan dit betoog werd vastgeknoopt.
De ervaring te Haarlem is niet nieuw.
Korter werken en toch niet minder
afdoen. Hooger loon en gelijke aanbe-
sledingsiommen."
Na vermelding van de bezwaren, door
mij aangevoerd tegen de onware stel
lingen door een raadslid-aannemer en
een raadslid-werkman verkondigd, zegt
het „Huisgezin":
Eenlee bevreemding moet het wekken,
dat deie schrijver, van wien niet blijkt dat
ook tr
beroepen, de verklaringen van twee mannen
der praktijk een patroon en een werkman
zonder complimenten ale onwaar brand
merkt.
Hier een enkel woord, om het blad
te verzekeren, dal ik rojj wel degelijk
op persoonlijke practische ervaring be
roepen kan, en op eene van vrij langen
duur. Ware dat niet 't geval, miste ik
persoonlijke practische ervaring, zooals
zoo velen missen, die in onze dagen
toch als sociologen van de praktijk zich
Het „Huisgezin" zegt verder
Armzalige argumenten, drles'o verminking
r waarhold, toiaal onverdedigbare en
onware stellingen, die do waarheid geweld
het klinkt alles positief on bar
genoeg, zelfs oen beetje te bar, waar de
twee Haarlemmers in quaestie toch n.'et de
do eenlgen xjjn, die de meoning
zijn toegedaan, dat verkorting van arbeids
duur niet per se tot vermindering der pro
ductie leidt.
Maar, waarde Redactie, daar gaat het
niet om! Dat de twee Haarlemmers
in quaestie de eersten en de eenigen
zijn, die de meening zjjn toegedaan, dat
verkorting van arbeidsduur niet per se
tot vermindering leidt, heb ik geenszins
beweerd, en doet ook weinig ter zake. Hel
gaat hier eenvoudig om de waarheid
van hun beloog. Dat er meer zjjn, die
de onhoudbare stelling omtrent verkor
ting van arbeidsduur verkondigen, daarom
behoeft ze toch waarlijk niet als een
evangelie te worden aangenomen. Juist
een gcoot euvel bij de oplossing
sociale vraagstukken is, dat een
spraak van personen, als in de raadzaal
van Haarlem werd gehoord, i
onfeilbaar wordt opgedrongen.
Bovendien zal 't aan het „Huisgezin"
toch evenmin zjjn ontgaan, dat
raadslid-werkman zich als zoodanig het
meest verdienstelijk kan maken bjj zijne
kiezers als hij maar, hoe dan ook, hun
belangen, die ook de zijne mogen ge
noemd, met kracht verdedigt. En
verlangen, dat men b.v. zo
werkman, tot raadslid gekozen zijnde,
een in de praktijk gerijpten socioloog
ging beschouwen, wiens adviezen als
alleen betrouwbaar moeten worden aan
genomen. Ik moet gulweg bekennen,
dat ik mjj met zoo'n zienswijze volstrekt
niet vereenigen
Men versta mjj echter wel. Dal een
bekwaam werkman met gezond oordeel
en eenige algemeene kennis als raadslid
zich hoogst verdiensteljjk kan maken,
is ook mjjn onwrikbare meening; maar
om een werkman, alleen omdat
raadslid gekozen werd, zoo maar voet-
stools als een specialiteit in de loon-
quaestie te acccpleeren, acht ik wel wat
veel gevergd. Tenminste ik dank er voor.
Ook het foii, aldus goot het .Huisgezin"
voort dat in den Haarlemschen gemeen
teraad geen enkel woord van protest tegen
j. jgevochtr1
dat*6de .onnoozelste
de door schrijver aangevochten eielling
iboord, had hem tot eenige voorzicht!;
j z(jn critlek
Indien waai
jk, Hilversum, Hoogland,
Prijs dar Advortonüém
«elsf 0.80
egel meer(0.05
•n en Advertentién moeten alterijjk Vrijdagavond
it, dat do rodeneerlng dor twoe
Hsarlemmers geen etoek houdt, dan ware
het toch wel oon beotje al to nalel te ge-
Ioovod, dat in het raadscoilego van oon
groolo stad niet dén man zitting zou hobbon,
die zich door een dergelijko redoneeriug
et llot misleiden.
Hier bestaat alweer misverstand. Door
mij is geenszins beweerd, dat niet één
man tegen de aangevochten stelling is
opgekomen, Alleen gaf ik mijn verwon
dering erover te kennen, dat zooals ge-
word, de verklaring van een raads-
tnnemer en van een raadslid-werk
man, dat bjj de verkorting van arbeidstijd
de productie ongeveer geljjk gebleven was,
op hut raadsbesluit van grooten invloed
geweest. Of er tegen de redeneering
de bewuste raadsleden is geprotes
teerd, en of het besluit bjj meerderheid
van stemmen o( met algemeene instem
ming is aangenomen, bleef geheel onbe
sproken.
Thans ineen ik even in herinnering
te moeten brengen, dat door m|j bjj
de bestrijding der stelling, dat in 10
uur tjjds evenveel wordt geprodureerd
als in 11 uur, werd geschreven
Als immers de stelling opgaat, dat
een werkman in 10 uur tjjds evenveel
arbeid verricht als in 11 uur, dan zal
even veilig de gevolgtrekking worden
gemaakt, dat in 9 uur evenveel wordt
geproduceerd als in 10 uur; de boven
staande bewering leidt logisch tot deze
conclusie.
Na vermelding van deze zinsnede in
het „Huisgezin" laat het blad er op volgen
Schrijver bod met zijn logisch concludeeren
nog iet* vorder kuunon gaan«la in 9 uur
eveuveel wordt geproduceerd, als in iO uur,
dan in 8 nur evenveel als in 9 uur, in 7 uur
evenveel als in 8 uur enz., om ton slotte,
logisch door coucludeorend, tot het besluit
te komen, dat in 0 nur evenveel wordt ge
produceerd als In 1 unr.
Men houde 't mjj ten goede, maar
zoo „logisch door concludeeren" laat ik
liefst aan het „Huisgezin" over.
Vervolgens zegt het blad:
Het spreekt van zelt, dat, wanneer een
werkman 10 nur heelt gewerkt, bij ook in
het elfde nog produceert. Zéé beschouwd
wordt in 11 nur meer afgedaan dan In 10.
Dat is voor geen tegenspraak vatbaar en
wordt ook door niemand betwist.
Hoe hebben we het nu? Mjjne bewering
is voor geen tegenspraak vatbaar
wordt ook door niemand betwist, zegt
het blad, en toch laat het er op
volgen
Anders wordt de zaak, wanneer m<
van een moer algemeen en redelijker s
■•viaiyu iiixu.,..., ncial, Ituer Komt
thans alleen in 't geding een verkorting van
arbeidsduur van 11 op 10 uur) zoodat
in de breedte wordt gewonnen, wat in
de lengte verloren gaat, is voldoende om
te bewjjzcn, dat bjj het blad persoonijike
practische ervaring ten eenenmale ont
breekt.
In mjjn vorig opstel schreef ik: Of
het wenscheljjk is, dal voor de bedoelde
gemeente in de besteksbepalingen ver
korting van arbeidsduur en verhooging
van loon wordt opgenomen, blijve hier
geheel buiten beschouwing. Thans bljjve
evenzeer buiten beschouwing of werk-
lied- n zich over 't algemeen wel zouden
vereenigen met verkorting van arbeids
duur als bet loon niet geijjktjjdig werd
verhoogden ook of het nu juist wel ill
het waarachtig belang zou wezen van
den werkman in zoo menig vak, indien
verkorting van arbeidsduur gepaard met
loonsverhooging werd ingevoerd. Dat
aan deze vraagstukken een diepe studie
ten grondslag ligt, bewjjsl wel het feit,
dat een aldoend antwoord op zoo vele
vragen in zake deze quaestie nog alljjd
wordt ingewacht.
Laat ik ten slotte vrjjmoedig bekennen,
dat het „Huisgezin" mij een niet geringe
teleurstelling heeft bereid door zich alleen
te bepalen tot bespreking der quaestie
van den maximum arbeidsduur. Ik
ook zoo gretig geluisterd hebben i
zjjn uitspraak, omtrent de verzekering
van het raadslid-aannemer, dat de aan-
bestedingssommen bjj vroegere jaren
vergeleken, niet gestegen waren ten g(
volge van het hoogere loon.
R. K.
BUITENLAND.
Maandag vierde Z. H. de Paus zjjn
patroonfeest.
De H. Vader ontving Zondagmorgen
om elf uur in zjjn bibliotheek alle kardi
nalen, te Rome aanwezig. Kardinaal
Oreglia, deken van het H. College, bood
den H. Vader de gelukwenscben aan
bjj zjjn patroonfeest. De Paus antwoordde,
dankte de Kardinalen voor hun mede
werking, die Ood zal beloonendaarna
sprak Z. H. over de rampen, die de
laatste weken de wereld geteisterd heb
ben, vooral de vreeseljjke mijnramp van
Courrières.
By gelegenheid van den naamdag van
Z. H. den Paus Sint Jozef ontving
Z. H. van alle katholieke souvereinen
en van zeer vele niet-katholieke staats
hoofden o.a. keizer Wilhelm, koning
Edward, de sultan van Turkjje en presi
dent Roosevelt telegrammen vu
geluk wensch.
De H. Mis, welke de Paus des morgens
opdroeg, werd door ongeveer 800 per
sonen bjjgewoond.
Uit Rome wordt gemeld, dat het door
Z. H. den Paus aan kardinaal Cavagnis
ter samenstelling opgedragen an in de
Latynsche taal geschreven werk over
het kerkelyk-politieke vraagstuk in Frank-
rpk, Zondag is verschenen. De kardinul
eindigt zjjn verhandeling met de belang
rijke verklaring, dat door de „maat
regelen van bestuur", door de bepaliDgen
omtrent de wjjze, waarop de wet zal
worden toegepast, haar geest en strek
king niet in het minst worden gewyzigd.
In een schoon artikel brengt het
Fransche blad de Univers op hel feest
des Pausen den H. Vader betuigingen
van dank en trouw. Men heeft getracht
de banden te breken, die Frankrijk hecht
ten aan de Kerkmen wilde hel Fransche
volk losrukken van Rome, maar nauwer
is nu reeds geworden de vereeniging
met den H. Stoel.
De Paus heeft voor twintig duizend
franks geteekend voor de nagelaten
betrekkingen der slachtoffers te Cour
rières; ook alle kardinalen, te Rome
tegenwoordig, schreven in op de Ijjst.
De H. Vader heeft kardinaal Mathieu,
den Franschen Curie-kardinaal, beiut,
de* giften over te maken aan den bis
schop van Atrecht, in wiens diocees
Courrières ligt.
De mynwerkers-beweging in het bekken
Pas-de-Caiais begint ernstig te worden.
feuilleton.
Ter van bet ooderlijk beis.
i) „Een vervloekt Und" mompelt een der
ruitere, zich het sweet van het voorhoofd vegend.
„Je hebt gelijk, kemeraad," geelt een ander
ten antwoord. „Ik aal wat big zjjo, als we deae
otreek eene achter den rug hebben I"
„Ja wel," merkt een derde op, „ela
aooala jij, zjjo ecbaepjes op bet drooge heeft,
kan men licht goo spreken." Daarbij wtaeelt
hjj met aljn overige kemereden een snellen blik
het doel bereikt. De ruiter* atjjgen af en torgen
voor bon vermoeide paarden. Daarna gaan sjj
in een kring ailteo, om uit te ruateo ven den
vermoelenden degrit en hnn karigen mi
to houden. Op deo'heeteu dag volgt na een
korte schemering een voor die streken xeer
koude nicht. De mennen wikkelen zich da
spoedig in hun man tela en gaan liggen, om
nieuwe krachten op Ie doen voor de vermoeie-
"laten van den volgenden dig.
Een der rnltera soekt echter tevergeefa de
sooseer begeerde tlaep. Hjj ligt dear mal
oogen en kgkt naar het donkere hemelgewelf,
waaraan duitanden gUaneode ntorrao in wonder
bare praebt etaao te elraleo. Ia het heimwee,
del ago xlel vervultia het de berlnnerlog aan
veder en moeder, die bem too hevig aaogrgpr,
dal hem, den verharden eo tegen allee bestand
tjjaden man, tranen van ontroering in de oogen
komen
Jeren ijfo vervlogen aedert hjj 't onderlijk
bui* verliet, in grooten overmoed een vertoornden
veder en een diep bedroefde moeder achter-
lateod. Wet heelt hjj in dien tgd al oiel moeten
verduren! Hjj heeft ljjden en ontberingen loeren
kennen en ook het leven in volle tongen genoten
by beeft in kelmcn arbeid ago brood gecocbt;
by ward door den wilden dorst neer gond aan
gegrepen eo heeft de jacht op 't geluk meege
maakt. Teo «lotte heelt hem de fortaio begunstigd
eo hem goad in dea echoot gevvorpea, maar dea
innerlgken vrede, de genutheid vso geweten
beeft by niet teruggevonden.
De man, die daar ligt, gefolterd door beronw,
zelfverwgt en ongeetild verlengeo, toekond naar
rust, tonder te te vinden, iaLeopold, de
toon van dea Kraiieohoi-boer.
Eo na by daar too ligt, gepgoigd doorkwel-
leode gedachten, komt by bem het vaste, onver-
tnderiyke besluit op, terug te keereu near 't
ouderljjk bult, om eau ago diep gekreukte oudere
goed te maken, wet by mledaan heeft.
Ia dit gepeins wordt by gestoord door een
belf luid gevoerd geeprek van twee ayner reis
makker», die In xyn nabgbeid liggen.
„Hoor eens, Frits," segt juist eeu hunner,
„met dien Duitse her moeten wQ maar gauw
afrekenen, De etel heelt op zjjo mlnal 10.000
doller ean gond en bankpapier bg zich. Andere
ontglipt hjj one In 't eind nog eo kanoën wy
hem oekgkeo."
„Zoo'o baset ie er oog niet hg," epreekt de
ander, „Wy hebben nog wet tvreo of drie degen
Ijjd, voor by om teep moet. Hoe tenger by
den last van 'I geld te dragen beeft, dei te
korter behoeven wy het te doen. Laten we
nog een paar dagen wachten."
Toen zwegen belden en Leopold hoorde oiele
meer, boe acherp by ook luiaterde. Maar wat
hg gehoord bad, deed hem het bloed in de
aderen stollon. Hy zweefde derhalve, zonder
Met angst en schrik wachtte bg het aanbreken
van den dag. Duizenden plannen om bet gesair
te ontvluchten, doorkruisten zjjo brelo, doch
wat moest by beginnen? Eene vlucht in de
hem geheel oubekenJo woestgo was eeu zekeren
dood tegemoet snellen. Hy waa due genoodzaakt,
ot by wilde oi niet, ook verder by hen te
blgven, en aooveel mogelijk voor hen op zyu
hoede zyu. Miaechien gelukte het bem door
wel overlegde vragen te weten te komen, welken
kant uil hy sou moeten vluchten, dan had by
meer kans op reddlog.
Den volgenden morgen werd de rit door de
woeatyn op dexelide wjjte voortgetet. Ia dea
loop van den dig reed Leopold, zonder opzien
te baren naar den leider ren den ruitertroep,
den reeds genoemden Frite, om hem uit to
„Komt er du oog olet gauw eeo eind aan
die verweoaebte woeatgn 1" vroeg by, „Na rgden
we nl byoa eeo week in deae woeste streek en
de drommel moge weten, hoe laog dit nog
zat dnreo."
„Geduld, beste vrleud," gel Frite teu antwoord,
la twee of drie dageo beu je die plug te
boveol" Daarby krulde een eigenaardige lach
ayoe lippen.
Leopold begreep heel goed, hoe de ellendeling
dat bedoelde, nur by mocht geen argwaan
toonen, om tich niet te verreden.
„Al zoo gauw zet hy. „Ik dacht, dat we
nog veel langer te rgden hadden I"
Frite beet zich op de lippen. Op dien loon
mocbf by m;t den Dnitscher niet verder praten,
andere kon by wel eens argwaan gaan koesteren.
,Jk we anllen nog wel wat langer moeten
rgden," antwoordde by dearom, „maar dao
komeo we toch io eeo meer begroeide etreek,
waar het reizen niet meer moeilgk ie."
„Gaao we dan maar Heeds In dezelfde richting
vroeg Leopold weder. „Ik dacht, dat we dan
meer naar 't oosten moeiten."
„Tol aan onze eerstvolgende halt gaat de
weg nog zuidwaarts. Du gasn we morgen in
anidoosteiyka ricütiog Verder lot aan een kleine
ririer, die, hoop ik, niet uitgedroogd tel ty n, eo die
na een korten loop nilmoodt ln een meer. Vu
daar uit moeten we du nog eeu kleine vier degen
afleggen door een meer vu water voorziene
streek, byoa geheel ooiteiyk, tot we ln bewoonde
gedeelten aankomen. Bra je na tevreden
it aal wol wur aljn," antwoordde Leopold
lacbeod, „ik verheug tr m|j nu reeds op weer
eena wat groene te alen to krjjfeo, ra m(j niet
den hielen dtg te latsn uitdrogen, aooals hier P
Nn wiet Leopold, wat hy bad svlUra wetoa.
H|) verrolgde zjjo weg zsvygead eo overlegde
by zich zeil alle bytooderheden vu devluoht,
welke hy vu plu wis le Demon,
m.
Kort voor zonsondergang bereikte men de
plaits voor het nichlleger. Het «n era dit-
kom, waarin zich niettegeuztzude de groote
hitte eealg vochl ln den bodem had versameid,
Een dicht boscbje groeide er, dat naar dra kut
der woeetjjn in krcnpelbonl overging.
Terwyi de munra zich legerden op era open
plaete in bet boecbjo, werden de paarden era
weinig zywaarle vastgekoppeld. Leopold toondi
zich heden zeer moe en afgemat, xoodat Frits
Woltera hem dadeiyk na het eten den rmed
gif, te gau slapen, opdst fay morgenoebtaad
wear trlsch zon xyn.
Leopold volgde dezen reed ook oefatjsbur
op. By tocht dan ook era weinig totftjde va
hst vaar era gemakkeljjk plaatsje op, rold»
De een na dra rader ging Uggen oi
tarwyi er slechte één wekkar bleef oa 't
aan te bond» ea te waken.
(W«nUjmoól0dy
