Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 5.
Zaterdag 5 Mei 1906.
Twintigste Jaargang.
DE EEHtlDE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnomeutapcija por drie maanden
Franco per post0,40,
Afzonderlijke nummersf 0,05.
BureauBreedestraat 18, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Ecmbode.
Prijs dn AdvortentiSm
Vin 1 tot 6 rogelsf 0.30
Voor iederen regel meer(0.05
ItiJ <111 nnnniMT behoort
een Itijvoegsvl.
HET KIESRECHT-VRAAGSTUK.
i.
Men herinnert zich, dat onlangs werd
v rineld, dal, nu door het tegenwoordige
Ministerie het kiesrecht-vraagstuk weder
aan de orde is gesteld, door de Katholieke
Kamorclub een commissie uit haar midden
was benoemd, die, na grondige bcstu-
leering van dit vraagstuk, daarover een
rapport zou uitbrengen.
Door enkele katholieke bladen werd
blijkbaar van dit bericht met een gemengd
gevoel kennis genomen. Dat de Katholieke
Kamerclub dit vraagstuk in studie had
genomen en daarover een rapport zou
uitbrengen, daarmede konden zij zich
wol vercenigenmaar als dit rapport
zou moeien beschouwd worden als een
leiddraad voor do R. K. Kiesvereenigingen,
■tan ging men daarmee te ver. Alleen
de uitspraak dier Kiesvereenigingen. en
op de eerste plaats die van den Alge-
uicenen Bond van R. K. Kiesvereeni
gingen in Nederland konden als zoodanig
in aanmerking komen.
Welnu, dat de Bond spreken zal over
deze quaeslie, slaat reeds vast. Door
verschillende bij den Algemeenen Bond
aangesloten R. K. Kiesvereenigingen zijn
reeds moties aangenomen, die ter behan
deling zullen worden voorgesteld in de
te Utrecht te houden jairlpksehe ver
gadering van den Bond op 28 Mei a.s.
De behandeling dezer moties, die alle
eenzelfde strekking hebben, zal onge
twijfeld ten gevolge hebben, dat een
commissie wordt benoemd, die de quaes
lie van liet Kiesrecht aan een nauw
keurige studie zal onderwerpen en erover
en uitvoerig rapport zal uitbrengen.
Over deze gang van zaken kunnen
wij ons bij voorbaat reeds verheugen.
Niet, dat een rommelen in de Kicsreeht-
quaeslic ons bijzonder tegenlacht, de
ondervinding toch heeft geloerd, dot dit
soms onaangename oogcnblikken in eigen
partij bezorgen kan maar nu ze eenmaal
aan do orde is gesteld en alle politieke
partijen cr zich incdc bezig houden,
achten ook wij een rustige, kalme, wel
willende, grondige behandeling ervan
gowenscht.
Ook meenen wij, alvorens op de zaak
iets dieper in te gaan, te moeten con-
statecren, dat de Kieswet-Van Houten,
nooit onze volle sympathie heeft weg
gedragen. Du practischo ervaring door
Besturen van Kiesvereenigingen en Propa-
ganda-clubs h(j de toepassing van deze
wet opgedaan in zake kweeking van
nieuwe kiezers, heeft geteerd, dat ze
vee! tc wenschen overlaat. Maar toch
kleeft deze wet de groole verdiensle
aan te hebben Uitgemaakt, dat de be-
weiing als zou liet volk achter de kiezers
met brandend ongeduld verlangen naar
het kiesrecht, een grove onwaarheid is.
En deze wetenschap is bij de oplossing
van liet Kiesreehl-vraagstuk een zaak
ai niet geringe beteekenis.
In de vergadering van den Algemeenen
Bond van R. K. Kiesvereenigingen zal
derhalve iiet Kiesrecht-vraagstuk in be
handeling komen en als gevolg daarvan
nader in de onderscheidene Kiesver
eenigingen een gcdachtcnwisscling daar
over gehouden worden. Aan voorlichting
echter zal liet die vereenigingen daarbij
geenszins ontbreken. Verschillende katho
lieke bladen hebben reeds over do quaes
lie een en ander in 'l midden gebracht.
Ook liet Centrum heeft onder het op
schrift: „De Katholieken en het Kiesrecht-
vraagstuk" daaraan een tweetal artikelen
gewijd. In het eerste artikel worden uit
een drietal katholieke bladen.het
Huisgezin", .de Post" en .de Nieuwe
Zoeuwsche Courant." beschouwingen ont
leend, waaruit wij op onze beurt slechts
een paar citaten wenschen te releveercn.
Aan „de Post" van 17 April ontleenen
wjj het volgende citaat:
.ipciciiipuriio ingl-lllt-nu siciiiicciii i
buitoit kijl In ons Ininl nau <te orde en vrnagi
om ooiic oplossing. En volgens onze. over
tuiging sou deze ijuncetle aan de orde ge
komen zijn, zij liet dan waarschijnlijk iels
later, ook al waro dun vorigon zomer geen
liberaal Ministerie met hotz.g. blnnco-ariikol
opgoiredon, Ken lionuil jaren toch na de
invoering van eon kieswet nis do tegen
woordige moc.it wol allengs dc vraag haar
antwoord komen opelsehenvordert het
Staatsbelang nog langor, dat zij, dio op dik
wijls vrij willekeurige wijze in dio wet van
hei kiesrecht worden uitgesloten, daarvan
nog langer verstoken blijven 01' vordert
dal belang niet veeleer, dat do grenzen van
dat guwlclitigsto van alle staatsburgerlijke
rechten Opnieuw en thans zeer ruim, ol'zcll's
zoo ruim mogelijk, worden uitgebruld V
Misschien zullen eeuigon el veten dor
onzen meunen, deze laatstu vraag, of alliums
linar tweede dool, alsnog ontkennend te mogen
beantwoorden, doelt datt dient dit nu «mi»
te geschieden tin goede overweging op dut-
dolljkc en dougdclijko gronden.
Mot Cassandrn proletieëu, als onlangs Dr.
Voruieulen iu de Eerste Kauter ten beste
T, on die wij haast onbeduidend door hare
punoenheld zouden durven iioumen, zal
mi, dunkt ons, noch veel licht kunnen
rspreldon, noch veel goeds kunnen uil-
irkon.
Welken weg ,de Post" nitwit, heeft
vrij duidelijk gemankt. Gelukkig wordt
de deur toch nog open gelaten voor
degenen, die ,na goede overweging op
duidelijke en deugdelijke gronden" mee
nen de laatst gestelde vraag ontkennend
te mogen beantwoorden. En wjj gelooven,
dat er nog wol zullen zijn, die ter be
antwoording van de gestelde vraag zich
zullen aandienen. Voorzichtigheid zij
daarbij echter in acht tc neuten, wil
men voorkomen, evenals hot lid der
Eerste Kamer, Dr. Vermeulen, op minder
nette manier te worden uilgewezen.
Nu nog even vernield een citaat uil
do beschouwing over hel Kiesrecht-
vraagstuk van de „Nieuwe Zecuwcchc
Courant", in „hel Centrum" gereleveerd.
In Frankrijk met zijn algemeen stemrecht
heerscln zoo'u outz«ttcn<l bedorf Iu dc poli
tieke kringen. zul tucii tegenwerpen.
Wij ontkennen 't niet, doeii vragen alweer
ol' zonder 'l algemeen stemrecht dat bederl
verdwijnen zou Ol' dut bederl niet juist
«Wc klasse hooft nangegvopen, welke bij hut
moest beperkt stemrecht «foor haar stembiljet
dienende richting geven zou aau 'l
tcmrccht zul een paarsoeia-
o Kamer brengen. Maar liet
it in Frankrijk Cu iu Duitsch-
Kauier zijn gekomen en zij
tengevolge gesplitst en verzwakt heelt
liet is niet 't Indische. Centrum, dat af
schutting van 'i algemeen stemrecht verlangt.
En waar liet in de afzonderlijke Staten van
't Dnitsche li ijk nog ltiet beslaat zieu wfj
liet Cenmiut, die machtige It. K. organisatie,
naar de invoering ervan streven.
Dal „de N. 'L. Ct." liet noodig vindt
in zake het Kiesrecht-geding hut buiten
land er bij te halen mot nog wel Frank
rijk aan de spits, is toch al heel zon
derling, nu ter beantwoording voor ons
slaat, welke kiesrecht-regeling voor ons
UihiI 't beste is. Doelt hot blad scltynl
in deze zaak al heel gemoedelijk gestemd.
,'t Algemeen stemrecht zul een paar
socialisten moor in de Kamer brengen",
durft hot zonder te blikken ot te bloozon
verzekeren. En dan worden we er aan
herinnerd, dal .ook in ons land scheuring
in de socialistische partij is ontstaan,
doordat hare volgelingen in de Kamer
z|jn gekomen en zij zielt dientengevolge
gesplitst en verzwakt heelt in parlemen
taire en anti-parlementaire socialisten."
Maar liet blad schijnt '.elf totaal tc
vergelen, dal, hoe verdeeld de socialis
tische partij ook wezen moge, van ver
deeldheid ondur hen geen sprake meer
is als bij verkiezingen hut Clericalisme,
hun aller v|jand, moet genekt worden.
Dc verkiezingen voor de Tweede Kamer
in 't vorig jaar hebben daarvan, dunkt
ons, nog een welsprekende getuigenis
afgelegd.
BUITENLAND.
Over den toestand te San Francisco
wordt door den correspondent van den
tiert. Lok, Anz. genteld, dat de gezonds-
heidslncstaml goed bljjtt, doch dat de
doctoren vroozon, dat liet slechte drink
water een typhus-epidimie zal doen uit
breken. Uitgebreide gezondheidsmaat
regelen worden door de autoriteiten
genomen.
Te Oakland begint men zich thans voor
de geleden verliezen schadeloos tc stellen,
en zijn alle prijzen met uitzondering
van die der levensmiddelen, die voor
eelt deel nog gratis worden verstrekt
zeer gestegen. Do huur van huizen en
kantoren steeg tot het vijfvoudige van
vroeger. Voor een automobiel, welke
voertuigen thans van groot nut zijn,
betaalt zelfs liet Roodo Kruis dagelijks
75 dollars huur.
De locale pers toont zich zoor onte
vreden over president Roosevelt wegens
zijn besluit tol hel weigeren van buiten-
landschc hulp.
De troepen hebben opnieuw bevel
gekregen tc schieten op schatzoekers.
In het Engelschc parlement diende
Maandag de minister van Financiën
Asquith do begrooting in. Hierin worden
dc uitgaven in het komende hegrootings-
jaar geraamd op A.' 1-11,786,Uül) en de
inkomsten volgens den gewonen grond
slag van berekening op i.' 141,860,600,
zoo-at een batig saldo van i'3,074,800
geraamd wordt.
Van deze som zal i' 500,000 waarby
nog komt 1' 500,000 uit de Cbineesclte
schadeloosstelling worden aangewend
tot terugbetaling van staatsschuld,
waarna, na aftrek van verdere gelden
ten dienste van onderwijs, posterijen on
onvoorziene uitgaven, een slotsuKto van
ongeveer 1'2,000,000 zou overblijven.
Het uitvoerrecht op steenkool zal den
ten November worden afgeschaft, en
het recht op thee mot een penny per
pond worden verlaagd.
De mijnwerkers in België zullen voor
eerst niet slaken.
Het la.tdcongres van Belgische mijn
werkers, waaraan 117 afgevaardigdun,
te zanten 140,000 werklieden vertegen
woordigende, deelnamen, heelt Zondag
avond tc Charleroi besloten, geen staking
le beginnen. Alleen de mannen uit Luik
stemden voor de staking.
Koning Leopold van België is Zondag
te Milaan aangekomen en begaf zich
rechtstreeks naar het koninklijk paleis,
waar hij een lang onderhoud had met
den koning en de koningin.
Zondagmiddag bezocht koning Leopold
de tentoonstelling te Mi.'aan en ontmoette
daar don koning en de koningin van
Italië. De ontmoeting der vorsten was
zeer hartelijk. Koning Leopold drukte
zijn bewondering uit over de organisatie
der tentoonstelling.
Het gerucht, als zou de H. Stoel
bij den komenden verkiezingsstrijd in
Frankrijk zjjn invloed doen gelden, is
de kop ingedrukt. De „Osservatore Ro
mano" bevat de volgende nota;
.Men herhaalt van verschillende zijden,
dat de H. Stoel op eenigerlei wijze zal
tusschon beide komen in den aanstaunden
verkiezingsstrijd in Frankrijk. Wij zijn
gemachtigd te verklaren, dat dergelijke
tendentieuze berichten van allen grond
ontbloot zijn".
liet heelt zeer de aandacht getrokken,
dat bjj een ter eere van Mgr. Ireland
door den Aiuerikaanschcn gezant bjj
het Quirinaal, While, gegeven diner,
ook verscheidene kardinalen, als Salolll
n Vincentius Vannutelli, tegenwoordig
zijn geweest. Hel .Giornale d' Italia"
meldt nu daaromtrent, dat het sedert
1870 dc eersto maal is, dat Italiaansche
Kerkvorsten bij een diplomaat, by den
koning van Italië in dienst, gedineerd
hebben. In een gesprek der beide kar
dinalen met een redacteur van het boven
genoemde blad wezen dezen op den
particulieren aard der uitnoodiging en
op de omstandigheid, dat «te Ver. Slaton
bjj den 11. Stoel geen diplomatieke ver
tegenwoordiging hebben.
De .Figaro" meldt, dat de kardinaal
aartsbisschop van Par(jt, eenige maat
regelen getroffen heelt om dc geesteiyken
van arme parochies, die door hel uit
voeren van de scheidingswet in ongunstige
condities zouden konten, zooveel moge
lijk te steunen.
FEUILLETON.
In volle zee.
Op zekeren dag liet kapitein William ILtckson
in do straten ven Liverpool bekend maken dal,
zjjn pakketboot de Vulture," gereed liggend voor
van uclil pond sterling ilo passagiers in do hutten
eersto klus naar New-York zou overbrengen. t)u
aankondiging roemde do voortreffelijkheid der
titel, de soelheid vao de boot eo somde al de
gemakken op, dio men aao boord had,
De passagiers badden eerat niet al te reet ver
trouwen In de aankondiging en onderzochten eerst
dn zaak. Tut hun groulu verwondering echter
vonden z(j do .Vulturn" 20u als ze wu» nlgc-
ichilderd, dal is: grout en van alle gemakken
voorzien. Kapitein lluckson nam de .bnnoeut's"
sis enn volleerd gentleman waar. In hel kort,
een groot aantal passagiers besloot, van deze
goeilkoopn en voortrelTelijku reisgelegenheid ge
bruik te maken.
Up don vualgoateldon dug vorlieltlo. Vulturn"
do haven «Ie kapitein groette van ut do brug
de ku-tcu van het oude Engeland, terwijl de
vrienden oo bloedverwanten met bun zakdoek
wuifden.
Alles giog den eersten dag naar wonacli: du
Atlantische Ucuuan toonde zielt barmhartig, du
dag weriDIo zee verbolgen, en sloten dn gevoelige
zielen zielt in do hutleu up en vau du dertig of
veertig passagiers verschenen slechts een twaalf
lal in de colzaal. Zjj merkten op, dat liet gelaat
van den kapitein org somber was. Deze nam
dooliets scheen hem te bekommeren. De stout-
mueillgaten ondervroegen hem over de kansen
van liet weer, hjj antwoordde kortal, dat de zi
t)o volgende dagen gingen eeatooig voorbij.
Oen vijfden dag werd de zee minder onstuimig i
eonigo bleoko gezichten kwamen uit de hutten,
detslel Werd talrjikor en de guleeidslen onder
da passagiers veikluardeo vol vreugde, dat men
de belli van den loelit had utgelegd. Du
.Vulturn" had juist hel uiiddeu van den Allan-
thclien Oceaan bereikt; op gclllken afstand der
twee werelildeelcD. Deze goede tijding kaapte
de passagiers op; een commissionoair in wjjn
id eeuigo llassclieu van z(jn besten champagne
steïi!' ge
ziekpi'olessor zette zich i
■lik kwam de kapitein tr
ile manschappen overhoop. Ik heb op hot laatste
dienst moeten nemen. Zjj stellen zich uu niet
mot de overeengekomen aoldjj eo met liet ge
bruikelijke rantsoen tevreden. Ik heb aan mijn
equipage steeds gezouten varkennvloescli en
thee gegeven dit is injjii regel en mijn provisies
zijn uok uiet hut oog daarop aldus ingeslagen,
geen mannier liuliboii wjj daaiin tunsoi'onbelili
le komen. Wjj hebben betaald oin gezond er
wel te worden vervoerd. De zaak gaal uiteen u
Kapitein Hackcon boel zicli op de lippen
- Do zaak Is voel ernstiger dan gU schijnt
to gelooven, vervolgde hij. lodieu ik ooodig ge
oordeeld heb tf dit rues te doelen, ia bet omdat
zijn baard tr
'oortvlorlon. die u zouden
hut terug, koortsachtig
r de passagiers een b«-
- Ik
gedaan hebben, mijnheer, iodten
.innen niet gevlucht waren en zicli niet
gebarricadeerd. Ik alleen kan hen niet
i vciscliansiiig jagen.
r ging opgewonden naai
en besloten eenparig de wenschen van liet
scheepsvolk in le willigen. Een insclirjiving
werd onmiddellijk geupei
som wel) opgehaald. Das
op aanhoudend verzoek
■lelijk In toe. met de muitelingen te gaan ouder-
hutidulcu. Men kun liet Itviti aanzien, dat liet
z|jn trots veel kostte, maar de noodzakelijkheid
machine op. Tegen mi-
eiundering uit
i ingang v
telhout
guacbomuiei van liet setup hu I 0|
In een oogenhlik was Iedereen
Eerst verwomlcriug, daarna algemeens
tonis onder de passagiers. Een lamp aange
die oen zonderling schouwspel verlichttei
eu vrouwen in nachtgewaad, beladen n
geen hun liet dierbaarst was ut' wat zjj
haast hu iden kunnen vinden Ecu killd
droeg Z|jn kist ni-t stalen en de «entiu
huur hart. Overal weerklonken Jaminvrklnchlen
en bnogo vragen, die niemand beantwoordde
Up dat ougeublik verscheen ito kapitein
Ik had u gowaarsoliuw, zei li|)gejaagd,.! -
machinisten, de stokers, gehort «Ie heniuiiDing
ia opgestaanzjj weigeren dienst om m(| te
dwingen toe te gi-ven. Il.ntonkkumer is verluien,
nijpt hiidlMigiiigen hublien niuln uitgewerkt
■iiui.ei.upe,, u.-uugu u|,geslotsn. V3D I UltOII
te barricadotirunik zal hen dour honger wel
Maar, itoe zullen w(| do rol» dan voort
zetten? vroeg een der pis.agiers.
Du moeten wjj beproeven door de wrrk-
zaamheden op hot schip te veiderlcat deze
aan de machine, geeuc aan tivl roer, andoron
op de brug.
Eeu bejaard lieer schudde het hoofd.
Aan de luuchino uu aan liet roer zouden
wji als lilinden etaan.
Ik prul,Meerzet do sentimenteel# dal
ik eitch, dat nten ui|j onmiddsll||k met li
Ik kun er geeu hier Iu do nab||h
iiovrnuw,
Dan, iiillnltaor de kapitein, geel onmlddol
"-U\Va.r denk" u a'
leden
d mijlen
werk gi
tteljjk# hulp t
Allen h-ekki
muiteling n
l(jn.
men den eersten den buten
- Welnu, liefde oen ver,
ir, indien uw wnurdighim: op nev -i
>t gil tenminste uns niet beletten oil,
zijn Indien liet on» behaagde
aw I Ik toegeven
vlug>g#Zlnde dame
maar ik zou iiipn recht tegen de muitelingen.
en Ik zou niet nalaten liuu een voorbeeldige
Ie» to geven.
Dn toon, waarop de kapltnln dit zei, gal te
kennen, dat h(J nimmer zou toegeven, De bc>
«ogitigdc passagiers hielden eoa vergadering
Voor Ue gvsloten deur liet hjj «la
nAuzluut||ku som aantioden, indien zjj In
wihh-n hervatten, Dn bemanning otentde unarm
toe, onder voorwaard», dal muo hun volledtgo
Maar op dit punt toonde kapitein Kackioo
zich ooverietleluk. Hp verklaarde - *lt|)d voor
do gebarricadeerde dear dat de havenautori
teiten van hel feit in kunul» zouden worden
gesteld en dat nili.atona oen, wuursclijju!||k tv. .0
iiiiiehini.leii zouden worden gein, tpan. Dn pas
sagiers waren den kapitein gevolgd zjj smeekten
Item zielt op dit laatste punt niet onverzoenlijk
le willen looneo. De lady met hot hondje wietp
zich voor de voeten van den ouden zeebonk.
- N«eu, geen pardon, herhaalde Hackson on
verbiddelijk, wat zou er worden van mijn presllgo
op de zecilu uu in alle liuvuuu der wereld, In
dien men vernam, dat ik m oproer aan boord
ongestraft heb gelaten V
kapitein, tnen zal lint nooit vernemen, noch te
Nuw-York, nocli to Liverpool, noch In welk
tand uokl Laat on» allen zweren oen eeuwig etil-
zwijgen over dit noodlottig ongeval to bow,iron.
- Wjj zweren liet t Wu zworon liet allen t
En do passagier» staken plechtig de handen
op, de w||d» ze» tot getuige Deinend.
Deze heluho scheen Indruk op deu kapitein
amnestie, do muitelingen kwaiv
ticlmnalng om zich weor uuar hun werk te be-
geven, en weldra wenschten do passagier», ieder
met ucuigo ponden sterling verlicht, elkaar