Katholiek Nieuws- en Advertentieblad No. 20. Zaterdag 18 Augustus 1906. Twintigste Jaargang. DE EEIBIDE voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist. Verschijnt eiken ZATEBDAS. A-bonnomonteprije por drlo ma&odon Franco per post 10,40. Afzonderlijke nummersf 0,05. Bureau: Breedestraat 18, Amersfoort Uitgave van de Vereeniging De Eembode. Prijs dar Advertnntilui Van 1 tot 6 regelsf0.30. Voor iederen regel meerf0.05. Bij <llt nnnunrr behoort een It Ij voegsel. Een kloeke daad. {Ingezonden.) Mei groote belangstelling nam ik kennis vafi het opstel van R. K. met den titel .Aanbestedingen", voorkomende in de „Eembode" van Zaterdag 11 Aug. 1.1. Een kloeke daad mag het heeten zoo den vinger te leggen op een sociale ziekte, die sterk voortwoekert en toch zoo zichtbaar wordt verwaarloosd. In de pers wordt er over gezwegen alsof ze niet bestond. Men verneemt alleen iets van de gevolgen dezer ziekte als b.v. een aannemer blijkt financieel te zijn uitgeput. Voor belangen van den werkman in teresseert men zich met voorbeeldigen jjver, en 't is te prijzenmaar den patroon daarbij te vergelen is een kapitale fout. Deze is toch het stootkussen tusschen werkgever en werkmau. En toch wordt niet gevraagd, of die onontbeerlijke factor in de samenleving soms ook wordt dood gekneld. Voor den patroon blijft alles risico. Of hij tegenspoed in zijn zaken ontmoetof hij posten te boeken heeft, die hem nooit uitbetaald zullen worden of hij door belastingen wordt geprangd of hij na afioop van werkzaamheden tot de ontdekking komt, dat hij voor al zjjn tobben en zorgen nog van zijn eigen geld bijpassen moet, daarover gaat in onzen tijd maar zelden een zucht op onder zijn werklieden, en gewoonlijk wordt hij evenmin beklaagd door den werkgever, als de werkzaamheden maar tot dezer genoegen zjjn afgeloopen. 't Is een goed, een verstandig werk, dat R. K. eens de .aanbestedingen" tot een onderwerp van een zaakrijke beschouwing heeft gemaakt. En het middel, door hem genoemd, eerlijk toe gepast, is radicaal. Men zal geen architect nemen als h|j niet betrouwbnar is, dus is zijn begrooting dat ook. Waarom dan bij aanbestedingen geloerd op omstandig heden, die by uitvoering van een werk den werkgever in de handen doet wrijven, omdat hij voor een laag bedrag zijn doel bereikt, maar den aannemer een schade post bezorgt, dien hij soms nooit weer te boven komt 't En dat er in de bouwvakken bijna niet meer aan te ontkomen is, heeft R. K. onomstoolbaar bewezen. 't Gaat in onzen tjjd zoo moeilijk om gehoor te vinden, omdat van alle kanten over sociale nooden geroepen wordt. Maar zou het nu niet eens tijd worden, dat toch ook eens naar den noodkreet van R. K. geluisterd wordt Ze is pak kend en waar tevens. Zonder holle frasen wordt hier gezegd met welk een sociale ziekte een voornaam deel der burgerij te kampen heeftzonder socialistische bedreigingen en bombastisch misbaar verneemt men een klacht, die reden heeft geuit te worden. Want zoo voort gaande zullen vele aanbestedingen steeds bevorderlijk zijn om de toekomst patroons in de bouwvakken minder gunstig te maken, of deze zelfs totaal te vernietigen. En daartegen kan, dunkt my, niet te ernstig worden gewaar schuwd. BUITENLAND. De lang verwachte encycliek van Z. H. den Paus aan de Fransche bisschoppen is eindelijk verschenen. De .Osservatore" van Dinsdag jl. bevatte dit hoogst be langrijke schrijven, waarin het denkbeeld tol de oprichting van .vereenigingen voor den eeredienst" wordt verworpen als strijdig met de heilige rechten dei- Kerk en het oprichten van soortgelijke lichamen, die den naam zouden dragen van „kanonieke vereenigingen" even onge oorloofd wordt verklaard, zoolang niet de volstrekte zekerheid bestaat, dat in de bedoelde vereenigingen de Goddelijke inrichting der Kerk, de onveranderlijke rechten van den Paus en de bisschoppen, en hun gezag over de goederen, welke de Kerk noodig heeft, in het bijzonder over de gebouwen van den eeredienst onherroepelijk en ten volle veilig zijn. Onder het opschrift„Rome heeft gesproken," schrijft dn Univcrs o.a. het volgende „Zjj deden alsof zjj met den Paus geen rekening behoefden te houden. Zij hieven het Concordaat op zonder zelfs het Vaticaan ervan in kennis te stellen. Zij hadden zoo dikwijls verzekerd, dat zij de meesters waren in alle: en over alles en dat Frankrijk hun toebehoorde, dat zij het ten slotte zelve geloofden. Zij hebben hun wet gemaakt. Welnu, die wet zal niet worden uitgevoerd liet kindje van Briami is niets meer dan een lijk Alles valt io puin. liet „bloc" had zes maanden gewerkt. Petrus spreekt eenige woorden en het werk van het .bloc" is vernietigd. Daar zal nu niets anders overschieten dan de vervolging. Welaan, '.at zij kome De Kerk heelt alles gedaan om haar te verhinderenmaar zjj vreest haar niet. Negentien eeuwen hebben haar geleerd, dat de moeilijk begaanbare paden der vervolging haar steeds leiden tot de overwinning, tot de hernieuwing." De „Osservatore Romano" bevatte deze week den tekst van een adres, door de Fransche bisschoppen eenige weken ge leden aan den H. Vader gericht in ant woord op diens encycliek „Veliementer". De prelaten geven hun verontwaardiging te kennen over den misdadigen moed van de wereldlyke macht, die, toen zy het met de Kerk aangegane contract wilde verbreken, zich niet met het hoofd der Kerk in verbinding wilde stellen. Het antwoord geeselt de goddelooze in bezitneming en de schending der kerke lijke goederen en bevestigt de trouw der Fransche Katholieken. Frankryk wenscht beslist den Paus te vertrouwen en te gehoorzamen. Op den dag, dat de toestand door de Fransche democratie beter ingezien zal worden, zal zy zich als één man opheffen in de liefde voor den Paus en het geloof in Christus. Verder verzoeken de Fransche bis schoppen aan den Paus om alle voor rechten van het protectoraat, dal Frank rijk bezat over de katholieke belangen in het Oosten, te willen blijven handhaven. Omtrent den gezondheidstoestand van den Sultan van Turkye, liepen voor enkele dagen onrustbarende berichten. Hjj had verleden week Vrijdag het Selamlik nog bygewoond, zonder echter, gelijk gewoonte is, daarna vreemde diplomaten in gehoor te ontvangen. Maar jl. Vrijdag is hjj niet in staat geweest voor hel middaggebed te verschijnen. Dit feit bewjjst beter dan eenig ge neeskundig bulletin, dat de Sultan ernstig ziek moet wezen, want het Selamlik behoort tot de plichten, die de kalief der moslim alleen indien hjj volkomen verhinderd is, mag verzuimen. Zijne tegenwoordigheid in een voor het volk toegankelijke moskee is noodig, opdat de iman het middaggebed voor den kalief kan opzenden, dat in zekeren zin telken male de hernieuwde erkenning van zjjn macht bevat. Blijft de gang naar de moskee achterwege, dan is de Sultan, gelijk gezegd, zwaar ziek of een gevangene. Volgens goed ingelichte kringen moet de toestand echter niet gevaarlijk zjjn en Ijjdt de Sultan aan een chronische nier-aandoening. Alle gezantschappen, welke Zaterdag in Yildiz-kiosk naar den toestand van den Sultan hadden laten vragen, ont vingen reeds van den ceremoniemeester, Galib-pacha, een bericht, waarin namens den Sultan bedankt werd en tevens werd meegedeeld, dat de Sultan vol komen genezen is, en binnenkort per- soonljjk de gezanten hoopt te bedanken. De Amerikaansche minister van marine Bonaparte heeft in een rede te Suterland gehouden, de vrjjheden, die in Amerika aan de anarchisten gegeven worden, afgekeurd. Hij verklaarde van meening te zijn, dat het noodig is zonder uitzondering de doodstraf toe te passen op de anar chisten, die hetzjj direct, hetzjj indirect schuldig zjjn aan het veroorzaken van den dood van een medemensch, en dat zjj, die aan minder ernstige misdrjiven schuldig zyn, ten strengste moeten wor den gestraft. Men beschouwt deze redevoering als een voorbode van scherpe maatregelen tegen de anarchisten in Amerika. Met den wederopbouw van het door aardbeving en brand verwoestte San Francisco, moet het naar den zin der Amerikanen niet hard genoeg opschieten. Het schijnt, dat alle beschikbare arbeiders bezig zjjn aan het bouwen van winkels, pakhuizen, kantoren enz., en dat de huisvesting van de inwoners als bijzaak wordt beschouwd. Bjj gebrek aan huizen, moeten nog 50,000 menschen voor een onafzienbaren tjjd in tenten kampeeren. Men is dientengevolge bang voor het uitbreken van besmelteljjke ziekten. Het orgaan der Fransche regeering bevat het verslag van de commissie, belast met het onderzoek naar de om standigheden, waaronder de ingenieurs het reddingswerk in de mjjn van Cour- riéres geleid hebben. Met 4 stemmen tegen 2 heeft de commissie besloten, dat er geen vcrwjjl kan gedaan worden aan wie ook, voor de wijze, waarop het reddingswerk uitgevoerd is. In het fort Vincennes is een matroos in hechtenis genomen. Volgens de .Petite République" is bjj het onderzoek ge bleken, dat daar een door burgers ge steunde dievenbende bestond, die niet alleen proviand en schietvoorraad, maar ook geheimen van de landsverdediging, in het bjjzonder waardevolle modellen, gestolen heeft. Naar aanleiding van een verzoek door de familie van Waldeck-Rousseau gedaan om gebeden te storten voor de zielerust van den staatsman, onder wiens bestuur het tjjdperk van vervolging voor de Fransche Kerk een aanvang nam, schrjjft de „Univers". ,De familie van Waldeck-Rousseau staat er op te laten bidden voor den ongelukkige, die over Frankrjjk den godsdienstoorlog heeft ontketend. Wij willen hopen, dat de opperste Rechter, die ook een God vol goedheid is, op dien grooten schuldi -e een blik zal werpen van inededoogen en hem het kwaad vergeven zal, dat hjj de Kerk en zjjn land heeft aangedaan". De geruchten omtrent een wensch van den Czaar lot abdicatie zjjn reeds op grond van verstrekte informatie bij alleszins bevoegde autoriteiten te St.- Petersburg, met de meeste beslistheid tegengesproken. Er moet niet het minste verschijnsel bestaan, 't welk er op wjjzen zou, dat de Czaar de mogeljjkheid van zulk een stap ook maar zou overwegen. De pogingen van den Russischen minis ter-president Slolypin, ominzjjnkrbinet althans eenige niet-bureaucrateu op te nemen zjjn mislukt. In een opzicht schjjnt hjj echter wel geslaagd. Aan zjjn invloed toch zou het zjjn toe te schrjjven, dat de benoeming van grootvorst Nicolai Nicolajevitsj tot opperbevelhebber van het leger waartoe reeds besloten was niet heeft plaats gehad. De minister had den Czaar weten te over tuigen, dat deze maatregel een ongun- stigen indruk zou maken en een uit breiding der revolutionnaire beweging ten gevolge zou kunnen hebben. De minister van oorlog zou den heer Stolypin hierbij hebben gesteund. De Nowoje Wremja keurt de houding FEUILLETON. Onder de Communards. „Ga met God, broeder Firmlnn*, ea koon spoedig lerug 1" Zoo sprak de overste der scliool- broeders ia de S.straal, ea drukta den aange sprokene vol beleekeois de bend. Broeder Firminus droeg eeo wereldsch gewaad, doch, dal dit slechts een vermomming was, was op het oerste gezicht te tien. Zijn bescheiden houding, de bjjoa kinderlijke ingetogenheid, de erosl en tevens bescbroomheid, dia uit ijjn nog jeugdige trekken spraken, alles am bem verried den ordesgeestelijke. Dit scheen den overste ook op te vallen, want schertsend en toch half bezorgd voegde by er aan loe.Moed, broeder, gy moet een weinig komedie spelen, wat flinker, meer zelfbewust optreden. Dat is nu eenmaal noodzakelijk in ons arm Bary» Men schreef Mei 1871, 'I was de tijd, waarin de Commune bear bloedige dagen ioFrankryki hooldstad vierde. Tot tu toe hadden de ge regelde troepen tevergeefs getracht do stad tt bukken. Straten en wegen waren door barri cades versperd, welke deels door halt-dronken proletariërs, desls door fanatieke drooraeri verdedigd werden. Men had de tuillerieCn ic een puinhoop veranderd, kerken en openbart gebouwen werden mot verwoesting bedreigd. Aogatlg bleven de weldeokeoden in hun huizon opgesloten priesters en ordesgeeslelyken wilg- den zich niet up straal, om niet bloot te staao door hel gepeupel te worden beschimpt, ja mishandeld, Geen wonder, dat liet deu armen bro zyn ig. Hy m 'Ichtige vaarlgke gang worden, en daar broeder Fir- minus van nature angstig en beschroo>,.l was, werd er de zaak niet beier op. Voot hjj hol huis verliet viol hot hem zwaar op 't hart, dat zelfs da rozenkrans, welke by by zich droeg, hem ten verrader kon worden. Heeds was hy op 't puut dezen tiouwcn leidsman in zjn cel achter Ie laten doch gelukkig zegevierde zya vertrouwen op de Hemelkoningin over zyn geboren vrees. Uy hield dan ook den rozen- krans by zich, doch verborg heut zorgvuldig in zjin veat. En zoo ving hy zijn tocht aan. Eerst liep hy ving door, ronder rechts of links te zien toen vreesde hjj, dat dat argwaan kon wekken en h\j begon langzamer to loopen. Hg dwong zich zelf naar alle kanten heen te zien, neuriede een liedje, en trachtte deu niets doener to spelen hy gevoelde echter Zelt 't best, hoe slacht beru dat gelukte. En toen er ou een troep baricadelicldoo eu slechte menschen hem joelend en schreeuwend tegemoet kwameu, ver loor lijj zyn zeil belieersching geheel en al onwillekeurig ging hy op zy cn tegen den muur .Hola, bangerd I Bijdrager I Beactionnair canaillebrulde men hem 10 't oor. Hel schemerdo hem voor oogen. Zjjn ver momming had hem dus niet gehuilmen had hem herkend I Zou men het hy schelden laten V Hy hoopte het. llfj hield zich doodstil, het hielp echter niets. In een oogenblik was hy omringd door een dozyn alschuwelyke, dui- velsche gezichten, die met omzettend gebrul op Broeder Firminut bovnl zjjoe ziel aan God scheuren. Langzamerhand echter begon hy te begrypon, wat deze menschen wilden. Hy werd gedwongen zus jas te verruilen voor een werk raanskiel, en moest een geweer opoeinen, zoodal men zien kon, dat Iffi oen paliiot wae; «Is hy weigerde zou by zich de wraak van het volk op den hala balen. tya U had hy een benauwenden droom. Een ding troostte hemt zyn rozenkrans hadden de schel, men niet ontdektdien had hy aan hun blikken onttrokken en tn zijn kiel verborgen. Dat gaf hem de overtuiging, dat hy nog zich zeil was, oicltegeoalaande zyn plotaeliuge, ontzetlende verandering. Hy peinsde op uicls anders dan te ontsnappen uit zyn netelige positie, by de eerste do beste gelegenheid. Dat was echtsr ge makkelijker gedachtdaugedaao. Men waotrouwde inviel, vond by geen middel lot ontvluchten. Overal flikkerden wachtvurenalle lantaarns algelost te worden, duel- tevergeefs I Na midder nacht werd aan de barricade-mannen brood en brandewyn verstrektniemand eprtk van rusten of gaan slapen. Misschien was er een nieuwe storm der geregelde Iroepen Ie ducblco. Hoe verlangde broeder Firminus naar deze bevryders. En zy kwamen. Den volgenden dag sloeg het uur der bevryding voor do verdrukte stad. I)« hoepen ruklon Barüe binnen. De ocoe barricade tegenstand, geoe zonder slag of sloul. De party van orde zegevierde. Nu heelden op huo beurt de anarchisten. Wio met de wapens in de hand gegrepen werd, wachtte de dood. In een ruim ducli lang, keldervormig hok van do Conciergerie gevangenis welke getraliede vensters hel oilzictil gaven cp oen donkere, met gras begroeide binnenplaats, stonden oonige houderden hlouan-minnen opeen gehoopt, aan wie nog heden hol duodvonnii zou voltrokkea wonlen. Onder dvzon bevond zich ook broeder Flrminu 'i Was alles zoo snol in zyn werk gegaan I Hy had zelfs goen l||d gehad hel gownei te werpen «n te vluchten naar zyn wiilta i ia de ü.stnnl, waar men bom zeker met spanning verwachtteTevergeefs had hy zyn onschuld betuigd de krijgsraad oordeelde slechts oasr betuigingen. De dappere soldaten, door bloeder Firminur als zyn bevrijders beschouwd, zonden thana zyn heulen warden I Er heersebte diepe stille ia de akelige ruimte. Van tyd tot t{jd werd de Kerkerdeur geopend traden de zes, die het dichtst by de deur standen voor -, terstond daarop knelden de schoten, en weer was liet „Zes man voorl" Niemand verzette zich tegen dit bevel, dat ter dood riep. Deze brandstichters en moorde naars, voor wie gisteren nog allen sidderden en heelden, waren thans door een dolle onver schilligheid aangegrepenzjj schenen ongevoelig, ouverschillig voor hun bloedig noodlot. Misschien waren zy verstompt door al het ontzettende, dat zy gepleegd haddenmisschien waren er velen onder Iteo, die gevoelden, dat dit oordeel verdiend was, on hun dood een noodzakelijke boetedoening- Alleen broeder Flrmlous worstelde toyorgcots tegen de waahoop. Nu eens bruiste zj|n bloed op, zoo dal zjjn polsen heftig klopten, dan weer scheen het tol ||s lo vrratyvon. T Koude zweel Uit. Uy dacht aan noten V< "II I' ll Hol der Oiyvoi doch aan Dien» doodsangst, mor den geest doch als misdadiger I Ziin geweten beschuldigde hem nlal van slechte hsnJelwyze, matr het pree» Item evenmin, 't Zon odeier, grootmoediger gewcoet zyn, als lit .-n geweer met verontwaardiging hul algaw Misschien had men hem toch wel laten gaan en zro niet, dan lou h|| gevallen zyn, omdat men In hem een ordesgeesteiyke tou herkend hebben; dan ware hy govallen ter wille van t|jn stand, en nu stiet f hQ als coinmun Had kende tya onschuld, maar (lod wist dal broeder Firminus geen martelaar et elke minnut groeide ïya angst aan. Hy logde zich te babeerschen, zich moed in te ireketihy troonte zich met bet denkbeeld, it bet tpoedig voorbij zou zyn, en de manier tn sterveo, welke hem wachtte was eao ge- mikkeiykc. Al.ee tevergeefs! Juist de dood, dnge- wcldige, bloedige, snelle dood deed hem huiverco. eon paar woorden konden hem de vryheld schenken, als men hem maar bad willen hooreo, maar dat wilde men nisi I is man voor, nog eens. ea nog eene iload bjj la bet voorste gelul I Bulten knaldea do schoten, dan werd allee stil I ,Zea man voorl" riep de binnentredend* Een kreet van vertwijfeling ontsnapte aan broeder Firminus' lippen: ,1k ben onacbuldlgI" Zyn vfjf Intgsnoolon kaken elkasr aan. Gean hunner, zelfs geen enkel io den kerker bad het gewaagd, dit woord to utton. Er verliepen eenige oogeoblikknn van ptjnlyk zwijgen. De zschle trokken ven den jeugdigen veroordeelde icheoto indtuk te maken op dan bavalvoaranden officier. Iiy aarzelde. Dat schonk den ongelukkige moed, en by eprek i ,tk ben ontchuldig, men heelt rojj op deo wvg aaogehouden, my gedwongen een geweer t* nemenIk behoor tut een orde, ben eehool. broeder uit de 8,virielIk beo onechnldlg legen mUn wil slond >k op de barricade. Ik h*b geen achol gelust, o neen, liever ware ik aalt gestorven. Doe ondersoek neer broeder Fir minus vraag naar my by myn overste. Ik verleng «lacht» Uitstel I Uitstel I" lleltig had hy deze woorden uilgestoolea. Na brik hj la enlkken uil. De officier icheen te overleggea. Wal d* ongelakkige gezegd had wee niet onmogelUk, ja cells niet uowiifschyolyk. Maar zoo n(j dezen zoo maar u. titel gif, soudeo dan ook niet veel anderen met armzaligevoorwtaditle komen, en ook ultalel verlangen 7 „Hebt g|l stukken, die uw identiteit bewjjMof" vroeg dn officier ten elotl*.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1906 | | pagina 1