KB&Hyi
Katholiek Nieuws= en Advertentieblad
S. J. VAT
5 pCt. KORTINt
M. W. F. J
No. 35.
Zaterdag 1 December 1906.
Twintigste Jaargang.
IE EERIIOE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Franco per post
Afzonderlijke
f 0,40
f 0,05
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
PrflB dor Advortentiën
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meerf 0.05
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
Met bureau van „De Hembode"
is verplaatst naar de „Stoomdruk
kerij „De Iiembode" Langegracht 13.
„Een netelige quaestie."
II. Slot.
Dan releveert het „Huisgezin" het
slot van ons artikel, dat tot juister
begrip nog eens zij vermeld
De goede bedoeling van adressanten geen
■ogenblik in twijfel willende trekken, achlen
wij het toch hoogst bedenkelijk, dal de
arbeider zou gedreven wordt zijn heil te
gaan zoeken in zaken, waarmede zijn waar
achtige belangen nimmer kunnen bevredigd
worden. Mei algemeen kiesrecht kan men
wel illusiën wekken bij den arbeider, maar
de uitkomst er van kan hem niet anders
brengen dan diepe teleurstelling.
Het „Huisgezin" teekent hierbij aan:
Op onze heurl zouden wij kunnen zeggen,
dat we niet twijfelen aan de goede bedoelin-
behoeden voor de diepe teleurstelling, die
het blad van de invoering van algemeen
kiesrecht voor hen verwacht.
Maar dat is hier de zaak nietde arbeiders
zouden bovendien kunnen zeggen, dat ze
maling hebben aan goede bedoelingen, indien
hun onder die vlag onthouden wordt, wat
zij wenschen en waarop zij recht mccnen
te hebben.
Hel gaat hier om een andere vraag.
Op deze andere vraag van het
„Huisgezin" past, rneenen wij, de vraag
of toegeven aan wenschen, die zoo
diep in het leven van een volk ingrijpen
zoo maar moeten worden ingewilligd
als van de een of andere zijde daarom
verzocht wordt? Het is heel pakkend
le sprekenwij komen op voor het
recht van de arbeiders, maar bewijzen
dat de arbeiders dat recht verlangen
ontbreken nog, of liever gezegd zij
spreken van het tegendeel. De arbeiders
over het algemeen, geven allerminst
liet bewijs, dat zij haken naar kiesrecht,
uitgezonderd degenen, die daartoe eerst
worden opgewekt, en dan, nu ja, het
ook goed vinden,dal er om zoo iets ge
adresseerd wordt. Wie rekening houdt
met de teekenen des tijds zal waarlijk
niet verwachten, dat van de zijde der
arbeiders een spontane beweging zal
uitgaan om te komen tot algemeen
kiesrecht.
Maar bovendien, wij wezen er reeds
FEUILLETON.
Door hef kruis tot heil.
5)
Altijd was er een onderscheid tusschen
de twee kinderen merkbaarbij den kleinen
Vincent deed zich van zijn tecdcrste kindsch-
licid af een vastberaden streven naar diepen
godsdienstzin voor, en dit maakte hem vroeg
ernstig. Paula daarentegen was een goed
hartig kind, maar met haar opvallende schoon
heid, haar overvloeiende levenslust en haar
bewonderenswaardige lalentcn geleek zij een
zeldzaam bloempje, dat meer tot bewondering
der mcdcmenschen strekt.
Heide kinderen lieten dus bijna niets te
wenschen over en vervulden het hart hunner
pleegmoeder met innige vreugd en oprechten
dank tot God.
Zoo waren wederom jaren vervlogen en
de kinderen vierden op den feestdag van
den heiligen Vincentius van Paulo reeds hun
zestienden verjaardag, maar beiden waren niet
te huis bij hunne lieve moeder. Vincent be
zocht reeds sinds een jaar in een niet ver
verwijderde stad een door ordcnsgccstclijkcn
bestuurd gymnasium, en deelde zijn ganschcn
tijd in gebed en studie, zijn zoo hoog ver
heven doel, priester te worden, onwankelbaar
in het oog houdend.
De jeugdige Paula was ongeveer een
gelijke lijd in een andere stad in een daar
aanwezig klooster van de cerw. zusters der
orde van de H. Ursula, om haar zeldzaam
op, behoeft van den arbeider ook geen
aandrang om dit recht uit te gaan,
nu wat wij hoogelijk prijzen de
belangen van den werkman op ieder
program ter behandeling bovenaan
zijn geplaatst. Wat dus nu eigenlijk
de arbeider, zooals het Patrimo
nium-adres betoogt,, zoo naar het
kiesrecht doet verlangen, is voor
ons een open vraag. Moet daarmee
bedoeld, dat de sociale wetten toch
maar met meer spoed worden afgehan
deld Dan mag hierbij wel overwogen,
dat reeds wetten in het belang van
den werkman zijn aangenomen, die
noodwendig herziening vercischcn,
zooals door staatkundigen van rijpe erva
ring wordt verklaard, om den haastigen
spoed, waarmede deze door de Tweede
Kamer in elkaar werden gezet. Men
vergete niet, dat de meeste sociale
quaesties de grootste denkers soms
tot staan brengen bij liet zoeken naar
een gezonde oplossing.
Om slechts een feit te noemen. Over
de „Werkeloosheid" bevatte de „Stan
daard" dezer dagen een merkwaardig
opstel, waarvan het slotwoord luidde
„Het vraagstuk blijft een voorshands
nog onopgelost probleem, maar waar
mede voor den arbeidenden stand
zoo bittere ellende gemoeid is, dat
het niet mag blijven rusten, en onder
de oogen moet gezien worden. Nu
juist, nu de handelsconjunctuur gunstig
staat. Immers niets waarborgt ons, dat
die conjunctuur niet fataal kan omslaan,
en dan zou 't te laat zijn, en zou de
nieuwe ellende ons onvoorbereid
vinden."
Wat wil men nu nog meer! Naar
de oplossing van het vraagstuk wordt
steeds ijverig gezocht, en het mag niet
blijven rusten, omdat leniging voor
bittere ellende daarmee gemoeid is.
Dit eene vraagstuk leert dus, volgens
de Standaard, dat al bestond algemeen
kiesrecht, de oplossing ervan geen
schrede nader kwam.
Het „Huisgezin" betoogt verder
recht, die de^rbeide^s" nfci toSkiësrecht
gvgS^A'B'Sr'lB
lijke orde en zien de revolutie in haar gevolg.
De Ecmbotlcnu wil den arbeiders het
kiesrecht onthouden in hun eigen belang.
Het zal hun diepe teleurstelling brengen,
meent hel blad.
Men ziet: wij staan dus niet alleen,
wanneer wij bezwaren opwerpen tegen
algemeen kiesrecht. En naar wij met
bescheidenheid rneenen, is het bezwaar,
door ons opgeworpen, nog al steek
houdend, Ja, wij willen den bedoelden
arbeiders het kiesrecht onthouden
maarin hun eigen belang. Dat heeft
vooral bewezen de Kamerverkiezing
in het vorig jaar. Werd toen vooral
de mindere klasse onder de kiezers
niet letterlijk overstelpt met strooibil
jetten en pamfletten, waarmee de vuigste
laster, de gemeenste verdachtmaking
werd verspreid, en tevens wat den
Christen heilig en dierbaar is door
het slijk gehaald? Waren toen niet
juist de minst ontwikkelde lieden een
soort prooi, waarop de socialistische
volksmenners en propagandisten als
gieren neerstreken om hen toch maar
voor te houden, dat de leiders der
christelijke partijen eigenlijk bedriegers
zijn, die den werkman misleiden terwijl
zij, de socialisten, eerst de ware strijders
zijn voor de belangen van den arbeider?
En hebben deze godsdiensthatende en
maatschappij-bedervende individuen
geen succes gehad Was het soms
niet een bijna hopeloos werk voor de
propagandisten der christelijke partijen
om de verderfelijke ideëen in de harten
der argelooze werklieden gezaaid, weer
uit te roeien, en deze tot andere ge
dachten te brengen? Wat zou het dus
wel worden, als den arbeiders achter
de kiezers ook het kiesrecht werd toe
gekend? Moeten deze, op politiek ter
rein totaal onbekend, door het verleenen
van kiesrecht aan hen, als 't ware
worden aangewezen om bij volgende
verkiezingen ook door de socialisten
te worden bewerkt? Nu worden ze
met rust gelaten, omdat van hen voor
de socialisten bij de stembus toch
niets te halen valt, maar als men ze
kiezer maakt, dan is juist dat soort
kiezers het voornaamste doelwit ter
bewerking voor de volksopruiers,
omdat deze kiezers dan door drog
redenen en valsche voorspiegelingen
het gemakkelijkst te misleiden zou
den zijn.
Om nu deze klasse onzer bevolking
door het verleenen van kiesrecht niet
alleen in hun gewone rust te storen,
maar ze aan het gevaar van schromelijke
volksbedriegerij bloot te stellen, zonder
eenig heil hunnerzijds, aan zulk een
politiek wenschen wij niet mee te doen.
't Verwondert ons dus wel te lezen
in het „Huisgezin":
Vooreerst lijkt ons te dezer zake iets meer
overtuigends noodig dan het hloote uitspreken
cener mccning. Welke redenen heelt men,
om van het algemeen kiesrecht diepe teleur
stelling voor de arbeiders Ie verwachten En
waarin zal de diepe teleurstelling beslaan
Is bovendien de verwachting van diepe
teleurstelling voldoende grond om aan de
arbeiders hel kiesrecht te weigeren De
arbeiders staan niet onder voogdij en wij
zijn niet hun voogden, die te beslissen hebben,
of iels voor hen goed of verkeerd zal zijn.
En wij rneenen juist, dat het een
der eerste plichten is der Katholieke
pers er voor te waken, dat de arbei
ders niet door valsche voorstellingen
op een dwaalspoor worden geleid. De
redencering, dat wij niet hun voogden
zijn, die te beslissen hebben of iets
voor hen goed of verkeerd is, is zeker
in een onbedachtzaam oogenblik uit
de pen gevloeid. Daarom wenschen
wij er dan ook niet dieper op in te
gaan.
Het „Huisgezin" zegt tot besluit:
Indien de arbeiders het kiesrecht niet
mogen hebben, omdat er onder hen zooveel
ongodsdienstige en onbetrouwbare elementen
zijn, dan mag men aan de andere standen
het kiesrecht wel gaan ontnemen, want daar
vindt men, naar verhouding, wellicht nog
meer, die geen christelijke beschouwing
huldigen.
En indien, zooals i"t het optreden van
Patrimonium blijkt, in de kringen der christe
lijke arbeiders de kreet van kiesrecht opgaat,
dan achten wii het geen goede en geen
verstandige politiek, daar een botte weigering
tegenover te stellen.
Wel moeten wij, Christenen, zorgen, dat
zoo weinig arbeiders mogelijk vcrdoolcn in
het socialistische kamp, en als wij onze
christelijke organisaties sterk maken en sterk
houden, dan kan zonder ongerustheid ook
aan den werkman het kiesrecht worden ~f-
Waaront wij het kiesrecht niet verder
talent des te beter te kunnen ontwikkelen,
als in haar kleine geboorteplaats mogelijk was.
De weduwe Ehrhart koesterde de stille
hoop, dat het lieve kind, voor wier levendig,
licht ontvankelijk gemoed zij de gevaren der
wereld vreesde, daar bij eene echt kloosterlijke
opvoeding ook wellicht neiging tot dicnordens-
stand in haar gemoed zou zien ontkiemen.
Zij was tegenover hare lieve Paula in den
laatstcn tijd werkelijk iets streng geweest,
want het steeds bloeiende meisje ontvouwde
zulke en zeldzame beminnelijkheid, dat de ver
standige pleegmoeder zich voor haar gevoel
vol dochtertje bezorgd maakte.
Zij was daarom blijde, toen zij het lieve
kind voor een paar jaar aan de kloosterlijke
ingetogenheid en de trouwe bescherming
der vrome kloosterzusters kon overgeven.
zij wist, dat zij daar toch zeker behoed was
voor ieder gevaar.
Weliswaar was het voor haar moederhart
een groot offer, zich van beide kinderen zoo
opeens te scheiden, van Paula minstens voor
meerdere jaren, en van Vincent nog veel
langer tijdwant deze moest toen na het
verlaten van het gymnasium naar een hooger
seminarie om zijn vurig begeerde doel te
bereiken.
Maar zij had slechts het welzijn der kinderen
op het oog en dacht geen oogenblik aan zich
zelve. In hare eenzaamheid bad zij voort
durend voor de belde dierbaren inden vreemde
en arbeidde met hare rappe handen dubbel
Ijverig, om ten minsten een behoorlijk aan
deel in het benoodigde kostgeld voor de
kinderen te kunnen bijdragen. Alles door
zeker met den besten wil onmogelijk geweest,
maar God en goede menschen lieten haar e:
niet in den steek.
Voor allen was hel de grijze pastoor, die de \t
brave weduwesleeds mei onveranderde goed- 0
beid Ier zijde stond en een niet onbeduidend b
deel bijdroeg tot de opvoeding der kinderen.
En wanneer vrouw rhart den groot-
moedigen weldoener met geroerd hart haren
dank wilde brengen, dan onderbrak hij 1
lachend haar met een „Stil, stil goede vrouw
Ehrhart, en nu geen woord meer, anders
drijft gij mij oogcnblikkelijk uit uwe stille ii
woning, ik doe toch slechts, wat ik als
priester in den geest van de goddelijke
kindervriend doen moet zijn lievelingen
tot het ware geluk te helpen I Maar ik ben
honderd- en duizendmaal beloondwant
hoor slechts wat ik daar voor tijding ontving.
Een briet uit H. van mijn vroegeren leerling
en een van zijn tegcnwoordlgcn professor van
het Gymnasium, dien goeden pater Valentin. J:
Hem had ik in het bijzonder onzen Vincent -
aanbevolen. Heden schrijft hij mij weder, dat
hij een bestendig oog op den knaap hield I
cn dal hem nog nooit zoo'n voorbeeldig
student voorgekomen was. Hij zou eenmaal
een priester worden, die zijn ganschcn stand
tot cere zou strekken".
„God geve het!" zei de weduwe met n
bewogen stem, „en moogt gij, eerwaarde,
die zoo veel voor den knaap opoffert, cn
ik die hem als mijn eigen kind bemin,
LANGESTRAAT OVE
Practische, a;
geschenken
Te beginnen MAA
op de beke
- LANGESTRAAT
Mantels, Astrakan-kra:
ej Zwarte thibets, Baaie
- en HEERENKLEEDlh
GROOTE KEUZE. O
zoo weinig arbeiders mogelijk verdoolcn
in het socialistische kamp, maar met
algemeen stemrecht bereiken we veeleer
het tegendeel. Ook stemmen wij in met
de mcening onze christelijke organisatie
sterk te maken, maar dat moet niet zoo
zeer geschieden in politieken maar in
godsdienstigen zin. Niet aan politiek
maar aan godsdienst heeft het heden-
daagsche menschdom 't meest behoefte.
Ten slotte zij gevraagd: Zou het
niet hoogst wenschelijk zijn, dat de
Redacteis van katholieke bladen, die
zich nog al interesseeren voor uitbrei
ding van kiesrecht om niette spreken
van algemeen kiesrecht bij de eerst
komende Statenverkiezingen eens als
ijverige propagandisten in werkelijken
zin de kiezers naar de stembus dreven
In dezen gaat de praktijk toch altijd
verre boven de theorie. Want dan eerst
krijgt men eenig denkbeeld, wat het
worden zou als het kiezerscorps nog
werd uitgebreid.
En zou het ook niet zeer wenschelijk
zijn, dat die Redacties ook eens een
middel aan de hand deden om zoo
menig aanzienlijk tekort, dat nu reeds
in de kas van vele kiesvereenigingen
gaapt, maar bij uitbreiding van het
kiesrecht bijna onoverkomelijke moei
lijkheden aan-Eëcr veLe-lwesverecnigin-
gen zou bereiden, op gemakkelijke
wijze te kunnen dekken
De beantwoording dezer vragen zul
len we maar in kalme berusting af
wachten.
Een definitive regeling.
In de zitting der Tweede Kamer van Dins-
'ïeeft de heer Kolkman
vrienden de verklaring
r definitieve regeling v
Wat hier onder definitieve regeling moet
worden verslaan, is nog niet recht duidelijk.
Bij iedere wijziging der kieswet werd ge
woonlijk verklaard, dat dit vraagstuk zoo
geregeld was, dat men de zaak als definitief
opgelost mocht beschouwen, althans dat
deze quaestie voor langen tijd van de baan
was. En toch was nog kwalijk de gewijzigde
wel in werking of alweer werd geroepen om
een andere regeling. Wordt thans door den
heer Kolkman bedoeld, dat wij verlost zullen
worden van het kiezersmaken, zooals de
wet-Van Houlen dll verlangt, dan zullen wij
dil toejuichen, mits het ons niet nader brengt
tot het ideaal der socialisten: algemeen kies
recht. De lieer Kolkman heeft wel verklaard
niet te zijn tegen uitbreiding van het kies
recht, mits invoering van evenredige ver
tegenwoordiging daarmede samengaat. Hierin
ligt gelukkig alvast eenige geruststelling.
blijft, wat ik nooit geloofd heb dan zal
zij toch in de wereld terug treden, sterk ge
noeg om met Gods hulpe alle gevaren te
ontgaan, en voor God en Zijnen dienst te
leven, al is het dan ook midden in de
Een heerlijken zonnemorgen daalde den 19c
Juli van het jaar 18.. op de aarde neder.
Berg cn dal praalden in feestgewaad, uit groen
cn bloem geweven, en het kleine bergsladjc
A. had zich reeds daags te voren volledig in
pracht-ornaat gestoken.
De vriendelijke parochiekerk was van alle
zijden smaakvol getooid en met zinrijke op
schriften voorzien, van binnen zoowel als
Niet ver van de kerk verhief zich een
prachtvolle eerepoort. Aan beide kanten der
deur van den hoofdingang der kerk waren
slanke dennenboomen geplant en hingen geu
rige guirlandes neder, welke boven de deur de
woorden van een feestgroet omkransten.
Maar niet slechts de kerk praalde in de
schoonste en zinrijkste pracht, ookdejiastorie,
de school, het koffiehuis, waarin liet feest
maal zou gehouden worden en geheel
bijzonder cn bescheiden, maar vriendelijk en
lief een kleine woning aan het uiteinde van
Opschriften, die de gansche volle vreugde
van de gcloovige bevolking dier streek over
een nicuwgcwijde priester in Itaar midden
uitdrukten, kon men overal lezen.
(Wordt vervolgdJ
