Katholiek Nieuws= en Advertentieblad
No. 36.
Zaterdag 8 December 1906.
Twintigste Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
tsprijs per drie
Franco per post
Afzonderlijk)
f 0,40
f 0,05
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
PrU» der A
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor lederen regel meer f 0.05
Correspondent!!!!! en Advcrtcntil'n moeten uiterlijk Vrijdag
avond voor 4 uur aan het bureau bezorgd zijn.
Dit nummer bestaat
uit twee bladen.
EERSTE BLAD.
Het lui ren ii van „De Hemhode"
is verplaatst naar de „Stoomdruk-
kerij„I)c Hembode" Langegracht 13.
Geruststellend.
Met een kort woord hebben wij in
hel vorig nummer van ons blad melding
gemaakt, dat Mr. Kolkman, mede na
mens zijne politieke vrienden, in de
Tweede Kamer over het kiesrecht ge
sproken heeft en daarbij verklaard tot
een definitieve regeling van dil vraag
stuk te willen medewerken. Wij noem
den het reeds een geruststelling, dat
de heer Kolkman aan een nieuwe
regeling van het kiesrecht de voor
waarde van evenredige vertegenwoor
diging had vastgeknoopt. Tot juister
begrip dezer zaak laten we hier volgen,
wat naar de Handelingen door dezen
Afgevaardigde bij de algemecne be
schouwingen over de Staatsbegrooting
daaromtrent is gezegd.
De aanleiding tot bespreking van
het kiesrecht was gegeven door den
Karbinets-formateur Mr. Borgesius, die
in zijn onlangs gehouden Unie-rede
gezegd had, dat de heer Kolkman in
de Kamer had verklaard, dat hij niet
meer kiezers wilde hebben.
Aan de Handelingen zij daarover
het volgende ontleend
Ik heb dit woord gesproken
aldus Mr. Kolkman maar hoe? Ik
voegde er aan toe, het gold uitbrei
ding van kiesrecht, dat
Kaan. Maar op dit oogenblik en onder de
omstandigheden waaronder wij thans leven,
schijnt de uitbreiding mij geheel oiiniiodig
toe." (Handelingen, 19 October 1900).
Zie, Mijnheer de Voorzitter, wanneer
ik zoo hoor praten over het algemeen
kiesrecht, alsof dit, zonder meer, het
eenige mogelijke ware, dan komt mij
voor den geest, dat de meeste van onze
geachte collega's niet zoo mir nichts
tlir nicliis, voor deze zaak zijn. Als ik
zie, dal de commissie voor de herzie
ning der Grondwet nog hij haar man
daat, behalve de herziening van het
kiesrecht-artikel, de opdracht heeft ge
kregen om te onderzoeken, welke
andere artikelen in verband daarmede
moeten worden gewijzigd, dan weten
wij allen, dat dit betcekenf de uitwer
king van het algemeen kiesrecht «enigs
zins te mitigecrcn. Indien dit zou
kunnen gebeuren bijv. door een ander
stelsel van kiesrecht, door evenredige
vertegenwoordiging, uitbreiding van
de bevoegdheid van de Eerste Kamer
ik noem maar een paar zaken
is dit uit den aard der zaak heel iets
anders dan te zeggenwij hebben nu
600.000 kiezers, ik wcnsch er 200.000
bij onder de bestaande wet. Men weet,
dat dit een groot verschil is. Komt
men echter werkelijk met een nieuw
stelsel van kiesrecht, dan zal men ons
bereid vinden dit behoorlijk onder de
oogen te zien.
Nu zegt de geachte afgevaardigde
uit EnkhiiizetiKijk eens, daar hij de-
Katholieken, daar zegt een Kamerlid
geen kiezer meer, maar uit het katho
lieke volk dringt men aan op meer
kiezers. Wat is dit een rumor in casa
Vertoont zich een meeningsverschil
niet in elke partij En blijkt uit de
Unierede van den lieer Goeman Bor
gesius niet, dat in zijn eigen casa zulk
een rumor over het kiesrecht is, dat
men over de vraag zelfs niel durft ver
gaderen Daar wordt toch gezegd, dat
de lieeren het wel eens zullen zijn met
het rapport van de heeren Rink, De
Kanter en Patijn, maar dat in de kies-
vereenigingen verschil van meening
over onderdeden, nl. over het uitsluiten
van verschillende categorieën, bestaat.
„Blijft dan echter nog de vraag, zoo
gaat de heer Goeman Borgesius door,
welke categorieën uitgesloten bchooren
te worden.
Een hoogst gewichtige vraag onge
twijfeld. Uitsluitingen willen alle de
mocratische partijen, zelfs de sociaal
democraten, maar over den omvang
dier uitsluitingen bestaat groot verschil
van gevoelen, Waarschijnlijk evenzeer
in als buiten onzen Bond." Maar, zegt
de spreker, „uw bestuur heeft dit
oogenblik voor de behandeling van
het vraagstuk minder geschikt geacht".
Wanneer dit in het openbaar wordt
gezegd mag er wel eens op gewezen
worden.
Ik ben zoo vrij dozen plicht op mij
te nemen, en vraagis daar nu geen
rumor in casa I Maar is liet nu alles?
Is de heer Goeman Borgesius de man
om bij anderen op rumor in casa te
wijzen, hij, de man van het blanco-
artikel Dat artikel, dal twist en twee
dracht moet brengen, dat ieder zal
uitleggen naar zijn eigen smaak. Waar
van ten vorigen jare de vrijzinnig-
democraten hebben gezegd wij zullen
er aan meedoen, maar wij lichten dade
lijk het gordijn op en stormen op
algemeen kiesrecht aan, Dat artikel,
over welks strekking zelfs de Unie-
niaiincn verschillen dat zelfs door een
conservatief de lieer Goeman Bor
gesius zeide het verleden jaar kon
worden geaccepteerd, en waarin Tyde-
man een bron van ruzie zag.
Is het nu rumor in casa of niet?
Wanneer inderdaad dit artikel zal
zijn aangenomen, zal een storm Inslaan
in de casa, waarin de bewoners nu
zoo liefelijk bij elkaar zitten, bewoners
die elkander als „politieke avonturier"
zoo de heer Treub betitelen.
Bijzonder vriendelijk is dat voor vrien
den, die in één casa wonen, wer
kelijk niet, maar, wanneer dan inder
daad dat blanco-artikel zal zijn binnen
gehaald in zijn casa, dan zal liet als
een bom die casa doen uiteenspatten
en de bewoners naar alle windstreken
verstrooien.
Dan zal de generaal Goeman Bor
gesius alle mogelijke tactiek noodig
hebben en waarschijnlijk de hulp van
den luitenant Roodhuyzen niet kunnen
ontberen om zijn mannen saam te
houden.
Mijnheer de Voorzitter! Hoe dit zij,
ik voor mij wil hier wel verklaren en
dit verklaar ik ook namens mijn poli
tieke vrienden, dat wij zijn, en som
mige heeren zullen die verklaring mis
schien glimlachend opnemen, vooreen
definitieve regeling van het kiesrecht.
Wij wenschen, dat dit voortdurend ge
haspel met het kiesrecht een einde
neme en dat men komc met een vaste
regeling, waardoor aan andere parle
mentaire werkzaamheden geen voet
angels en klemmen meer zullen worden
in den weg gelegd.
Ik hoop dat de heeren met deze ver
klaring vooreerst tevreden zullen zijn.
Wie met aandacht het zaakrijke betoog
des heeren Kolkman gelezen heelt, zal
zeker met ons tot de conclusie komen,
dat de zienswijze van dezen Afgevaar
digde en zijn politieke vrienden In
zake het kiesrecht, niet verontrus
tend lijkt. Moge het dan ook aan
deze Staatslieden gelukken mede een
definitieve regeling van het kiesrecht
tot stand te brengen, in den geest door
hen bedoeld, dan zullen zij den dank
verdiend hebben van geheel Nederland.
Intusschcn zij volgaarne geconstateerd,
dat ook wij met de verklaring van Mr.
Kolkman vooreerst tevreden zijn.
BUITENLAND.
Zondagmiddag had de plechtige
begrafenis plaats van de slachtoffers
der roburict-ontplofflng in de fabriek
te Anuen. Duizenden woonden deze
droevige plechtigheid bij, 23 veronge
lukten werden op hot evangelische
kerkhof en elf op het katholieke kerk
hof in een gemeenschappelijk graf
k ofschoon liet vuur Inde puinhoopen
der roburiet-iabriek is geblnscht, is
men toch nog niet geheel zeker, dat
het gevaar voor een nieuwe ontploffing
in de puinhoopen geweken is; waar
schijnlijk is er geen gevaar ineer, daar
de in kisten aanwezige roburiet zooveel
mogelijk is weggebracht, maar liet
terrein wordt toen nog streng bewaakt
en de bevolking is nog niet volkomen
gerust.
De stad Anncii ziet er uit als half
verwoester is geen ruit heel gebleven,
en in de nabijheid der fabriek zijn
vele muren ingestort. Het politietoezicht
is zeer streng, want men vreest voor
dieven, zoodat de politie ieder naar
zijne woning moet geleiden 0111 zich
te overtuigen of het niet zijn bedoeling
is in eens anders huis binnen te dringen.
De gemeentelijke overheid gaf tol leni
ging van den nood 20,000 mark, terwijl
van particuliere zijde reeds 7500 mark
kwam. Een comité tot verstrekking van
hulp heeft zich gevormd met generaal
v. Scholl, den adjudant des Keizers,
als president.
Nu reeds worden er toebereidselen
gemaakt voor het gouden priesterfeest
van Z. H. den Paus iu 1908. De opper
ste raad der „Katholieke Italiaansche
Jongelingschap" heeft besloten, een
circulaire te zenden aan het katholieke
episcopaat, ten einde de stichting te
bevorderen van diocesane eomité's om
liet programma der [eesten bekend te
maken, die nu reeds in groote lijnen
bekend zijn. Onder het programma
komt o. a. voorInternationaal congres
van vertegenwoordigers van alle jon-
gclingsvereenigingen, dat te Rome ge
houden zal worden in September 1908.
Verder internationale bedevaart naar
Rome van die vercenigingen bij gelegen
heid van dit congres. Aanbieding van
een gouden kelk aan Z. H. den Paus.
Tentoonstelling van kerkornamenten,
die don H. Vader zullen worden aan
geboden voor de arme kerken.
Iu den laalsten tijd liepen er geruch
ten over handelingen van den 19-jarigcn
Servischen Kroonprins, die hem als
een gevaarlijk persoontje aanwezen. Nu
weer meldt een telegram uil Belgrado,
dat daar een paar dagen geleden twee
soldaten, die voor het palels op wacht
stonden, ernstig gewond werden door
twee schoten, die uit het paleis op
hen gericht waren. Een Belgradooscn
blad deelde mee, dat een soldaat in
het paleis 't gedaan had, maar oen
paar mcnscheii uit de omgeving van
den kroonprins van Servië hebben,
naar 't heet. uitgebracht, dat dit jong-
mensch weer bezig was geweest.
De Franschc scctarisscn kunnen
zich weder beroepen op een nieuwe
daad, die het best den toestand in
Frankrijk teekent. Door eenige socialis
ten werd bij monde van den afgevaardigde
Breton een voorstel ingediend, waarin
„de Kamer de regoering ultnoodigde
om van den rand der geldstukken de
woorden te doen verdwijnen, die er tot
dusver op geslagen waren „Dieu pro
tégé la France". (God beschermc
Frankrijk). Onverwacht was binnen
enkele minuten het voorstel aangeno
men.
De minister van financiën verklaarde
daarop, dat het aannemen van het voor
stel, waartegen de regeering zich niet
verzet had en dat zij zelfs aanvaardde
de bctcekenis tevens had, dat dc re
geering naar een nieuw devies moest
uitzien en kiezen. Wellicht dat het
devies: „Geen God noch meester",
daarvoor nu wel in aanmerking komt.
De minister van eeredienst Briand
heeft in een ministerraad medcdccling
gedaan over een rondschrijven, dat lil]
aan dc prefecten zou doen toekomen.
Het bevat bepalingen over de uit
oefening van den eeredienst na II
December, wanneer geene ceredienst-
vereeitlgingen gevormd zijn. Aan de
loyale priesters wordt toegestaan gods
dienstoefeningen te houden met inacht
neming van de wet van 1881. De voor
den eeredienst bestemde gebouwen cu
het daarin aanwezige meubilair zullen
voor hunne vroegere bestemming bc-
FEUILLETON.
Door het kruis tot heil.
o
Reeds in den vroegen morgen «as liet
gansclic stadje op de been en in blllde be
weging en spanning. Van alle dorpen en
vlakten uit den omtrek stroomden i.icnschcn
loe. En geen wonder, een nieuw gewijd
priesler zou dan ook voor liet vers! hel II
Misoffer opdragen.
Dc algemcenc deelneming was dezen keer
grooler nog dan gewoonlijk, want niel slechts
was de jeugdige priester in hel stadje geboren
en - gelijk het aan allen bekend was
als arme wees groot gebracht, maar urging
hij den aanvang zijner priesterlijke loopbaan
ook een vèrverhreiddc roep ccncr meer dan
gewone deugd vooruit, en ieder die van den
jongen nleuwgcwijdeii priester slechts hoorde,
wenselile liet sladje geluk, waarin hij geboren
was, en dc brave pleegmoeder, die hem bad
opgevoed. Daarom stroomde men ook van
alle zijden zoo talrijk lol zijn (eestgetij, dal
- wal zeldzaam voorkomt lieden een
jeugdige Vincent zou zijn eerste II.
Mis aan God opdragen, en tevens liet huwelijk
inzegenen zijner zusier Paula, die in den echt
zou treden met een zeer bemiddeld jonkman,
die zich voor enkele maanden met haar
verloofd had.
Groot was de verbazing van Paula en niet
minder van hare trouwe pleegmoeder geweest,
loen op zekeren dag een hun geheel vreemd
en voornaam lieer in het nederige woninkje
trad en na een korle inleiding de weduwe
om de hand van Paula vroeg.
jonkman had ondersteund, lol hein luid de
jonkman zich voorheen schriftelijk wegens
Paula gewend en hem ook opgezocht, alvorens
hij zijn schreden naar de woning van de
weduwe Llirharl wendde. En de waardige
priesler, wien de eelit christelijke familie van
den jonkman reeds lang hekend was, overwon
nu alle tegenwerpingen der weduwe, die als
haar meening te kennen gat, dat het geen
geluk voor haar dochter was. zoo hoog boven
haar stand Ie trouwen, en iu een geheel
meer toelaten. Zoo werd Paula de bruid
van den edelen jongen man en op den Ihans
aangebroken naamdag van Paula zou haar
huwelijksfeest gevierd worden.
Geen wonder, dal lieden het licclc stadje
op de heen was, om de feestelingen, die daar
geboren en opgegroeid waren, op dezen dub-
estdag It
hegroe
nel hen Ie verheugen en
Iedereen gunde de godvruchtige vrouw
ihrhari ook heden hel groole geluk en van
lel wel verdiend I Een hetere ziel Is er nergens
e vinden. Hoc stil en geduldig Heelt zij
laar zware kruis des levens gedragen en
val zij al voor den goeden God reeds heelt
[edaau, zal In den jongste» dag eens aan
iet licht komen. Maar Onze Lieve lieer wil
t Hij I
inning
Doet
n de waardige priester zljil zegen
nocdcrhnrt geen bedenking
illgdc van haar pleegkinderen
beleven, die zij uit liefde tot Hem lol ziek
genomen had,
De prachtige feestrede, waaronder menige
traan werd weggewisclit, en hel plechtig
Misoffer door den feesteling aan God opge
dragen, waaronder de naaste verwanten en
vrienden, onder wie ook liet bruidspaar, de
II. Communie uil de hand van den nieuw-
gewijden priesler ontvangen hadden, waren
Hel dubbel hoogtijd was nu gesloten. Vin-
des Heeren Paula aan een edelen, echt
clirislvlijkeii cchtgcm ol. Helden hadden hun
beroep begrepen, zoonis reeds dc aanleg
in hun leedorsle kindsheid deed vermoeden,
En als iiii het diep aangrijpende dubbel
feestgetij in hel huis Gods voorbij was trad
du grijze zleleherder met tranen lil de oogen
op de feestelingen loc en heide handen iu
de zijne nemend, zeide hij met van ontroering
gebroken slem
„O God Ik dank U, dal mijne oude oogen
dezen dag nog aanschouwd hebben I Hij i*
een van dc vreugdevolste mijner lange
Ie wenschen dan een zalig stervensuur. Vin
cent en Paula gij mijne beide lieve
paruchlekindercn God zegens ii I"
Wederom was hijna een jaar vcrloopeil
en veel was In den loop ervan gebeurd,
Spoedig na liet feestgetij zijner gehelde be
schermelingen was de eerbiedwaardige pas
toor. diep betreurd door al zijn parochianen,
die in hem hun ticsion vriend verloren, Ier
eeuwige rust Ingegaan, En Vincent, die in
vcne naburige gemeente als ijverig priester
de bedenkelijke ziekte van zijn grijzen vader
lijken vriend was toegesneld, had den troost
gesmaakt, nog eenige dagen en nachten
aan zijn stervenssponde te mogen toeven
en eindelijk hel brekende oog te mogen
toedrukken. De laatste wcnsch des pastoors
was geweest, dal God in latere jaren den
jongen priesler, als zielzorger in dc hem dier-
hnrc gemeente, in wier midden hij, dc ster
vende, bijna zijn ganschc leven had gearbeid,
ceu werkkring mocht laten vinden.
Paula lucide tevreden cn gelukkig aan de
zijde van haar edelen echtgenoot op een
zeer schoon buitenverblijf in Zuid Tyrol,
Helden waren zeer godvruchtig cn onvermoeid
In het beoefenen van werken van liefdadigheid
en naastenliefde. Aan hun geluk ontbrak
niets meer, toen God hun In de eerst» jaren
van hun huwelijk een dochtertje schonk, dal
lilden doop na wcderzijdsch goedvinden den
naam van Elisabeth ontving tol blijvend
aandenken aan de edelmoedige pleegmoeder
van dc dankbare echigenootc.
