Katholiek Nieuws= en Advertentieblad
No. 41. Zaterdag 12 Januari 1907. Twintigste Jaargang.
DE KIMDE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutcnburg, Veenendaal en Zeist.
Verschynt eiken ZATERDAG.
Franco per post
Afzonderlijke nummers.
f 0,40
f 0,05
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniglng De Eembode.
Prijs der Advertentiën
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meerf 0.05
jaarlijks om er een slag in te slaan
ongeveer 35,000 jongelieden, mis
schien meer of minder, gereed staan
om een plaats in de gelederen in te
„Des te beter, zou men zeggen.
„En dat zou inderdaad ook beter
zijn als de Staten-Generaal het geld
wilde toestaan, dat daarvoor noodig is."
Als dus de Staten-Generaal de schat
kist van Staat maar disponibel wilde
stellen voor de monsterachtige uit
gave, die algemeene dienstplicht
vorderen zou, dan zouookdatUtrechtsch
orgaan jubelen, dat het een aard had.
En nog meer zou het zich verblijden
als de oefentijd voor alle dienstplich
tigen dan op 12 maanden werd ge
bracht.
Om de pil van algemeencn dienst
plicht zoo te vergulden, dat ze toch
voor sommigen nog genietbaar wordt,
toog o. a. ook het „Handelsblad" aan
den arbeid, toen het opzienbarende
adres der twee militairisten verschenen
was. Het blad vindt de loting ook on
billijk en ze belet de Regeering de
gezondste, krachtigste mannen een
maand of wat voor de verdediging op
te leiden, en het hoorde onlangs een
knap officier zeggenAfschaffing der
loting behoeft niet te leiden tot uit
breiding van 't contingent. Er zijn beter
middelen dan de loting om uit 50.000
ingeschrevenen 17.500 geschikten aan
te wijzen. Het is te bereiken door
zwaardere eischen van toelating en
door de ineest te billijken vrijstellingen
in te voeren.
„Wat het eerste aangaat, om, bij
behoud der loting, te ontgaan de moei
lijkheid, dat voor iederen afgekeurden
ingelijfde iemand moet invallen, die
een vrij nummer heeft getrokken, zou
de maatregel, om de keuring aan de
loting te doen voorafgaan, reeds een
goede zaak zijn. Doch dit is niet genoeg.
Strengere eischen van physieke ge
schiktheid komen het leger ten bate.
Het zou er bij winnen, indien de in
lijving gelijkstond met de verklaring
jij behoort tot de flinkste jonge mannen
van 20 jaar.
„Het tweede middel is: vrijstelling
voor kostwinners. Dat is te zeggen
uitstel, indien later de geldelijke om
standigheden mochten veranderen.
„Want een grooter leger dan wij nu
bezitten hebben wij noodig."
Alzoo, afschaffing van loting behoeft
niet te leiden tot uitbreiding van het
contingent, is de opzet van het „Han
delsblad", maar ondanks billijke vrij
stellingen en strenge keuring zou het
in plaats van 17,500 tot 25 30,000
man moeten worden opgevoerd
Op ontzettende verzwaring van per
soonlijke en fmancieele lasten wordt
het dus aangestuurd. En toch wane
men niet, dat deze militairistischc drij
vers vergeefsche pogingen daartoe
aanwendenzij winnen veld op den
duur als men niet waakzaam blijft.
De ondervinding heeft dat maar al te
zeer bewezen.
Dus „Opgepast!"
BUITENLAND.
Het Petersburgsche telegraafagent-
schap bericht over de voorgenomen
reorganisatie van het departement van
marine, dat als voorbeeld daarvoor zal
dienen devoorhetDuitscherijks-marine-
departement bestaande regeling. Voors
hands zal de reorganisatie niet in haar
vollen omvang verwezenlijkt kunnen
De adjunct-minister van binncnland-
sche zaken, Goerko, die schuldig erkend
is aan overschrijding van zijne macht
door uitkcering van een groot voor
schot aan de firma Lidval voor leve-
rantiën ten behoeve van de noodlijden
den, zal zijn ambt terstond nederleggen.
Het gerucht over een minder goede
verstandhouding tusschen Rusland en
Japan, wordt nu ook door den Japan-
schen gezant te St. Petersburg, den heer
Montono de kop ingedrukt. Deze ge
zant heeft aan een correspondent van
de Echo de Paris verklaard, dat zoodra
de gedurende den laatsten oorlog ver
nielde baanvakken hersteld zijn, het
transito-verkeer tusschen den Trans-
mandsjoerijschen en den Transsiberi-
schen spoorweg hervat zal worden.
Rusland zal te dien behoeve eene bij
zondere spoorwegovereenkomst sluiten,
die overigens reeds voorzien is in het
vredesverdrag van Portsmouth. Deze
overeenkomst zal ook de goede poli
tieke betrekkingen tusschen Rusland
en Japan nog meer bevestigen.
Te Petersburg is Dinsdagmorgen
weder een aanslag gepleegd, waarbij
de eerste militaire procureur-generaal,
luitenant-generaal Pawlow door een
revolverschot werd gedood. De aanslag
werd gepleegd op het binnenplein van
het gebouw van het hoog militair ge
rechtshof, waar de dienstwoning van
Pawlow zich bevindt. De dader was
gekleed als ambtenaar van de militaire
intendance. Hij schoot driemaal op
den generaal, die doodelijk getroffen
werd en spoedig overleed. De moor
denaar vluchtte naar de naastbij gelegen
straat voordat hij kon worden ge
vangen genomen, werden nog twee
politie-agenten en een jongen door hen
gedood of gewond.
Uit Rome wordt aan „de Echo de
Paris" het volgende geseind. Ik ver
neem, dat een vrij belangrijke overeen
komst is gesloten tusschen de Rus
sische regeeriug en het Vaticaan, een
overeenkomst krachtens welke de taal,
in de Katholieke kerken gebruikelijk
bij het extra liturgische gedeelte van
den ceredienst, d. w. z. bij de sermonen,
het doopsel, katechismus-onderwijs,
godsdienstige gezangen, de taal der
streek moet zijnbijv. Poolsch in Polen,
Russisch in Rusland, Litausch in Li-
thauen. Deze overeenkomst is een be
langrijke concessie der Russische re
geering, die, tot heden, zich het recht
aanmatigde het uitsluitend gebruik van
't Russisch voor dit extra-liturgisch
gedeelte van den eeredienst op te
leggen. Zij bediende zich hiervan als
een machtig middel om de niet-Rus-
sische menschen Russisch te maken.
De Russische regeering heeft op haar
grondgebied een aantal verdreven Fran-
sche Congregaties aangenomen, en
heeft haar alle faciliteiten geschonken,
om zich in Siberië te vestigen.
Door geheel het Amerikaansche epis
copaat, de Anterikaansche geestelijkheid
en de voornaamste Katholieke vereeni-
gingen van Amerika is een adres ge
zonden aan den Paus, aan president
Dit nummer bestaat uit
twee bladen
EERSTE BLAD.
OPGEPAST I
II.
Dat het povere adres van de twee
militairisten, hetwelk wij in ons vorig
artikel onder de aandacht onzer lezers
meenden te moeten brengen, nog bijval
vindt, wettigt wel eenigszins het ver
moeden, dat er berekening aan ten
grondslag ligt. Bladen als het Utrechtsch
Dagblad, Handelsblad etc., die wel
inzagen, dat het bewuste adres alles
behalve op stevige argumenten berust,
sprongen fluks bij, om het steun te
bieden. En dat gebeurde nog, nadat
een korten tijd te voren in die bladen
bitter was geweeklaagd, dat de be
staande Militiewet moeilijkheden in
het leven geroepen had, die bezwaarlijk
te verhelpen zijn, althans de steun van
het „Nederlandsche volk" werd daarbij
ingeroepen.
Zooals immers bekend is, werden
in 1903, wegens de staking van spoor-
personeel, twee lichtingen der militie
onder de wapenen geroepen, waarvan
bij het naar huis zenden honderden
broodeloos kwamen te staan, daar zij
in hunne betrekkingen door anderen
vervangen waren. Het gevolg hiervan
was, dat een „Nationale Verceniging
tot steun aan Miliciens" werd opge
richt. Maar het aantal dier jonge
mannen, welke door inlijving bij het
leger, bij tehuiskomst broodeloos staan
is zoo groot, dat genoemd Comité in
Maart 1905 een circulaire aan het Ne
derlandsche volk uitvaardigde, waarin
o.a. wordt gezegd
„Ziet, wat het Comité vroeger niet
had geweten, dat wist het nuniet
alleen bij die buitengewone oproeping
van 1903, maar jaarlijks maakt het
FEUILLETON.
Een gelukkig Kerstfeest.
Toen dc student uit liet portaal trad, kwam
de maan achter dc bergen te voorschijn en
verlichUc den Dom met zijn zilveren licht.
Onwillekeurig bleef onze theologant staan.
Zoo verheven schoon was hem het machtige
gebouw nog nooit voorgekomen, als thans
in het heldere maanlicht. Zijn blik gleed
langs de met sneeuw bedekte tinnen en
torentjes tot aan dc spits en nog hoogcr tot
bij de sterren, die tusschen dc wolken flik
kerden. En boven de sterren Een stillen
troost daalde in zijn hartHij, die alles ge
schapen heeft, die de wereld en de harten
der menschen bestuurt, zal ook zijn lot wel
bepalen I
Nu echter vlug naar huis. Ofschoon hij
zich maar een oogenblik in de kerk heeft
opgehouden is hij toch dc laatstede anderen
zijn reeds thuis. Gelukkig is de deur nog
open en bemerkt niemand den nakomer, die
niet gaarne een berisping zou hebben opge-
Weldra zit hij in de warme kamer bij zijn
studiegcnoolen, en is, evenals deze, in zijn
werk verdiept. Zeer verwonderd kijkt hij op,
toen hij bij zijn naam geroepen wordt. Moet
hij heneden komen? Ilij voelt, dat hij bloost.
Nu krijgt hij de berisping tochhij is niet
opkomen voor de militie tal van jonge
mannen broodeloos. Telken jare keeren
er velen met verlof naar hunne haard
steden terug, daar alles terugvindend
behalve hunne betrekking. Wèl lust
tot arbeiden, maar géén werk, wèl
honger, maar voor dien honger geen
verzadiging. De barbier heeft zoolang
de plaats niet kunnen openhouden,
de kleermaker niet, het kantoor niet.
Broodeloosheid, het loon van welver
vulden burgerplichtDat had men in
Nederland nog nooit zoo duidelijk ge
weten. DSt had het Comité zelf nog
nooit zoo duidelijk gezien. En nu
men het wist, zou men nu verder doen
of men het niet wist Zou het Comité
nu maar uiteengaan?
Die vraag werd een gewetensvraag."
Wel jammer, dat het Comité zoo laat
tot de wetenschap kwam, dat, volgens
de Militiewet van 1901, jaarlijks hon
derden jonge mannen broodeloos wor
den. En dat nog wel ondanks zoo her
haaldelijk vóór en tijdens de behandeling
der Militiewet in de Tweede Kamer,
daarvoor werd gewaarschuwd. Het
was toch op de vingers voor te rekenen,
dat bij een enorme verhooging van
het jaarlijksche contingent en vooral
met invoering van den persoonlijken
dienstplicht zeer vele jongelieden, die
anders zich hadden doen vervangen,
al moesten daarvoor ook groote finan-
cieele offers worden gebracht, hun
betrekkingen zouden verliezen. En
het zonderlingste is wel, dat, nu de
voorstanders van het militairismc weten,
dat zoovele jonge mannen jaarlijks
broodeloos worden en zij daarover
steen en been helpen klagen, toch zoo
gaarne zouden zien, dat algemeene
dienstplicht ons volk kwellen kwam.
Het Utrechtsch Dagblad levert o.m.
daarvan een sprekend bewijs. Onlangs
schreef dit orgaan in verband met het
meergenoemde adres o. a. het volgende:
„Schakelt men het lot uit en hand
haaft men vrijstelling en keuring op
de dusver gevolgde manier, dan zullen
ongezien door het „poortje" geslopen
Maar wat is dat Waakt hij of droomt
hij De postwisscllooper wacht hem en telt
hem, den armste van alle studenten, zes
blinkende goudstukken voor en verzoekt hem
op onverschilligen toon te teekenen voor
kwitantie. Voor meer dan honderdtwintig
mark te tcekenenAlsof zoo iets alledaags
ware I Nauwelijks is de van opwinding bevende
hand in staat het te doen. Maar iets anders
doet hem wijfelen. Kwam hem 'dat'geld
eerlijk toe? Als er eens een misverstand
had plaats gehad, wat zou dan de ontnuch
tering groot geweest zijnNeen, 't was on
mogelijk duidelijk staat er op den postwissel
Cand. theol. Jozef Thalmann. Het schrift is
hem echter geheel vreemd en te Straatsburg,
waar het geld op dc post is gebracht, kent
hij niemand. Een ongeduldige beweging van
den besteller onderbreekt dgzc overpeinzingen.
Als uit een droom ontwaakt de student, geeft
den voor ontvangst getcckenden postwissel
terug, benevens de laatste penningen, welke
hij nog beziteen kwartje, dat hij den be
steller in de hand drukt. Deze bedankt hem
hartelijk, niet vermoedende, welk gelukkig
mensch hij verlaat. Dc student herhaalt telkens,
overgelukkig: „Een wonder, een wonder,
en dat om-'mijnentwille, heb dank. o mijn
God I" Als in een droom', bracht hij het
geld weg, en zoo als te voren'dc zorgen
haar zwarte schaduwen in zijne ziel hadden
geworpen, zoo was zij thans vervuld van
gelukkige, blijde gedachten. Niet slechts wijl
hij thans plotseling uit drukkende geldelijke
moeilijkheden geraakt was, maar nog meer
werd zijn hart met groote blijdschap vervuld
over dit geschenk des hemels, omdat het
een vingerwijzing Gods was, met vertrouwen
den ingeslagen weg te volgen, terwijl nog
zoo pas geleden twijfel bij hem was opge
komen, of deze weg wel de rechte voor hem
was. Toen sloop dc stille hoop in zijn hart,
dat Hij, die zoo liefderijk voor hem gezorgd
had, ook zijn goeden vader niet zou vergeten.
Een zoete troost vervulde zijn hart f
Nog een der blijde gedachten mogen wij
verraden, die thans het hart van den geluk
kigen student vervulden. Hij, die zoo veel
offers van zijn ouders moest vergen, had
thans geld in overvloed, terwijl thuis waar
schijnlijk onder deze omstandigheden juist
het tegenovergestelde 't geval zou zijn. O,
hoe gelukkig, hoe rijk kwam hij zich zelf
voor, dat hij thans in staat was de zijnen
hulp te vcrlecncn I
Het is maar goed, dat het tijd is voor 't
algemeen avondgebednu kan hij God zijn
iouigsten dank brengen, waarvan zijn hart
geheel vervuld is. Met weinige stappen is
hij in 't kerkjemet welke andere gevoelens
als daar straks is hij thans vervuld en in
een vurig dankgebed verzonken.
V.
't Is in den namiddag, daags voor Kerstmis.
In dc woning van den onderwijzer te N.
hccrschtc ook reeds icts^gchcimzinnigs, dat
steeds den heiligen avond schijnt vooraf te
moeten gaan. Een fluisteren, vol bange ver
wachting, die zoete hoop. waardoor de harten
der kinderen op dit uur veel sneller kloppen.
Ook juffrouw Thalmann gaf heden toe aan
de Kerstvreugde, daarom had zij haar kinderen
toegestaan het boompje, hun door een buur
man geschonken, te versieren. Daar zaten
ze nu, de grootsten ijverig bezig met van
lijm en gekleurd papier, dat zij al lang tot
heden bespaard hadden, alle mogelijke
sterren, slingers en bloemen te vervaardigen
terwijl dc kleinen, thans geheel hersteld,
bonte wollen draden aan de appels en noten
bevestigden, om ze te kunnen ophangen.
In hun midden zat, in een leunstoel, heden
voor 't eerst weer hun vader. In den nacht,
waarin.zijn bewustzijn een oogenblik terug
keerde, trad beterschap in; weldra verliet
dc koorts hem geheel en de geliefde echtgenoot
en vader was weer aan zijn gezin terugge
schonken.
Hoe gelukkig en dankbaar zag zijn vrouw
op de groep der haar zoo dierbaren. Hoeveel
had zij meencn te zullen verliezen in de
laatste weken, en nu mocht zij alles behouden!
Als JozefNeen, zij mocht niet ondank
baar zijnGod zal haar wel een middel aan
de hand doen, om ook hem te helpen, en
zij wilde dan ook den moed niet laten zinken.
Lachend luisterde zij naar de kleine babbe
laars, die hun vader uit dc dagen vertelden,
„toen hij zoo ziek was en geen van hen
herkende."
Hoor, daar wordt geklopt. „Dat is dc brieven
besteller." Een brief met het bekende schrift
van hun zoon overhandigde hij hen.
„Laat eens kijken, moeder," sprak Thalmann
tot zijn vrouw, die bleek geworden was.
Wijfclend gaf zij hem, een nieuw ongeluk
vrcczcnd. Het scheen wel, dat zij gelijk had,
want weldra parelde een traan in 's mans
oog, en viel langs zijn bleekc, uitgeteerde
wangen. Daar legde hij den brief neer en
sprak met gevouwen handen„O, God, hoe
groot, hoe goed zijt Uij I"
Daarna sprak hij tot zijn vrouw: „Jozef
is geholpen, lees maar." Reeds had zij den
brief in de hand en nu las zij zelf de wonder
bare geschiedenis, die haar zoon vol dank
baarheid en gejuich meedeelde. Nu was die
zorg al weer vau de ouders weggenomen.
In 't kleine schoolgebouw heerschtc Kerst
vreugde, zoo groot, zoo zalig, als het door
glans noch rijkdom kan geboden worden.
Uit louter vreugde hoorde men de bellen
der slede niet. welke voor het huis stilhield,
evenmin den stap des dokters; eerst toen
voor de tweede maal geklopt werd, riep
„Kom toch nader, dokter," sprak Thalmann.
„Steeds hebt gij gedeeld in ons leed, en het
verheugt mij daarom, dat gij dc eerste zijt,
die" in onze vreugde deelt 1" Ilij gaf hem den
brief zijns zoons.
(Wordt vervolgd.)
