Katholiek Nieuws= en Advertentieblad
No. 43.
Zaterdag 26 Januari 1907.
Twintigste Jaargang.
DE EEIBIDE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
co per posl
Afzonderlijke nummers.
f 0.40
f 0,05
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Adverlentiën
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meerf 0.05
CorrcspondcntiCn en AdvertcntiCn moeten uiterlijk Vrijdag
avond voor A uur aan het bureau bezorgd zijn.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen
EERSTE BLAD.
De nieuwe Kiezerslijst.
De tijd is weer aangebroken, dat
met de jaarlijksche vaststelling van
de kiezerslijst een aanvang wordt ge
maakt. Men zorge dus zooveel mogelijk
oor, dat alle Katholieken, die in
de termen vallen door aangifte kiezer
te kunnen worden, op de nieuwe kiezers
lijst geplaatst worden.
Tusschen 1 en 15 Februari a.s. moei
de aangifte geschieden, wil men zeker
zijn op die wijze als kiezer in aanmer
king te komen. De nieuwe kiezerslijst
treedt 15 Mei in werking en geldt dan
lor een vol jaar.
Vooral dit jaar mag van onze zijde
el meer dan gewone moeite worden
gedaan ont te voorkomen, dat geen
enkele Katholiek, die daartoe aanspraak
kan doen gelden, op de kiezerslijst
ontbreekt. De verkiezingen voor de
Provinciale Staten, van zoo groote be-
teekenis, staan in dit jaar te wachten,
bovendien is het zeer onzeker of
ook nog algemecne Kamerverkiezingen
dit jaar zullen plaals vinden.
De eerste voorwaarde voor ieder, om het
kiesrecht deelachtig te worden, is dal hij zij
Nederlander, en vóór of op 15 Mei 25 jaar
geworden.
De grootste categorie der kiezers is dan
Je der bclaslingkiceers. Allen, die in de ver
mogens-, de bedrijfsbelasting of het personeel,
of voor minstens één gulden in de grondbe
lasting, over het laatslverloopen belastingjaar
:ijn aangeslagen, komen vanzelf op de lijst,
>p voorwaarde dal zij vóór I Februari 11)07
hun aanslag ten volle hebben voldaan. Wie
pas in Februari betaalt, inoet met zijn voldaan
biljet voor I Mauri naar het gemeentehuis
gaan. Wie in 1906 is verhuisd naar een andere
gemeente, moet met zijn voor voldaan gelec-
kend aanslagbiljet vóór 15 Februari naar het
gemeentehuis van zijn nieuwe woonplaats
Hen aangeslagene, die niet ten volle heeft
betaald, kan geen andere aanspraak op kies
recht doen gelden. Betaling na 1 Maart geeft
:ii aanspraak meer op kiesrecht. Aanslagen
de belasting van de vrouw gelden voor
den man.
De woniiigkiacrs mogen tusschen I Augus
tus 1906 en 31 Januari 1907 niet meer dan
zelfde gemeente, zijd verhuisd. Zij moeten
sedert 1 Augustus een zekeren, voor iedere
gemeente afzonderlijk vnslgcstcldcn huurprijs
hebben verwoond (hebben zij een stuk grond
gehuurd, dan teil dat bij den huurprijs mee,
ook al ligt het niet vast aan liet huis).
Bij de woningkiezers belmoren zij, die
schepen bewonen, van ten minste 24 kubieke
meters inhoud of 240O0 K.G. laadvermogen,
lielzij zij huurders of eigenaars zijn.
Contributie aan een coöperatieve houw-
vereeniging wordt als huurprijs gerekend, en
wanneer in den huurprijs gas- oi waterleiding
is begrepen, behoeft het bedrag daarvan niet
te worden afgetrokken.
De woningkiczer, die liet vorig jaar al kiezer
was krachlens woninghuur en in hetzelfde
huis is blijven wonen, behoeft zich ditmaal
niet meer aan te geven, Hij moet vanzelf
weer op de kiezerslijsl gebracht worden,
maar het is zaak, dat hij vooral einde Maart
oi begin April op hel gemeentehuis gaat
nakijken of s■—jjjjg"
Zoo ja, dan n
De laönkteicrs mogen tusschen l Januari
1906 en 31 Januari 1907 niet meer dan eenmaal
zijn veranderd van patroon, en zij moeten
in I90i) hebben verdiend een bedrag, dat
ook wisselt naar de gemeente.
Wie een pensioen of een lijfrente geniet
van een onderneming, een bijzondere oi open
bare instelling, mag dal als loon beschouwen.
Pensioen en loon mogen dus worden samen
gesteld.
Kost en inwoning worden naar een afzon
derlijken maatstaf berekend en mogen bij
woning kan uok door den zoon, die in hel
bedrijf der ouders werkt, als aanspraak op
kiesrecht worden aangcmcrkl.
Wie een vast loon geniet, en tijdens zlckle
of verwonding gedurende ten hoogste 2
maanden dit niet of niet ten volle kreeg, mag
zijn loon berekenen, alsof het was doorgegaan.
Ongevallenrente geldt ook als loon. Wie in
een onderneming vast werkt, waar de arbeid
uit den aard van het bedrijf gedurende een
deel van het jaar stilstaat, mag dien lijd van
stilstand meetellen, ook al was hij toen tijdelijk
Inkomen, pensioen oi lijfrente van de vrouw
gelden voor de manvan de kinderen mag
daarentegen slechts de helft van het Inkomen,
pensioen of de lijfrente worden meegeteld.
Wie op Zon- en Feestdagen den kost niet
geniet, behoeft voor deze dagen niets af te
trekken. Hij wordt toch gerekend volle kost
en inwoning Ie genieten.
Loonkiczers moeten zich ieder jaar opnieuw
tusschen 1 en 15 Februari aangeven.
Men behoeft niet op te geven hoeveel loon
men verdient. Men kan volstaan met op te
geven, dat men het minimum, dat de -wet
eischl, verdient.
Wcck-inkomcn wordt door vermenigvuldi
ging met 50 tot jaar-inkomen herleid.
Dan komen de spuurtmnkkieeers, dat zijn
zij, die op 1 Februari 1907 sedert een jaar
minstens f 100 op het Grootboek hebben, of
minstens f50 op de Rijkspostbank, in een
gemeentelijke of een andere erkende spaar
bank. Zij behoeven zich niet elk jaar opnieuw
aan Ie melden. Maar zij moeien vooral einde
Maart controlCercn of zij niet vergeten zijn.
l-.ii ten slotte komen de examenkicters,dat
zijn zij, die met goed gevolg een examen
hebben afgelegd, dat lot bepaalde ambten
en betrekkingen bevoegdheid geeft. Tot die
bij de Staatsspoor en de H. IJ. S. M„ examen
voor ouderwijzer, muziekonderwijzer, politie,
in verband met den militairen dienst, den
belastingdienst, de koopvaardij, enz. Oin
examcnktczcr Ie worden,
welk examen en waar on op welken
men het heeft afgelegd. De cxamei
behoeft zich niet ieder jaar opnieuw op te
geven.
Dit alles betreft het kiesrecht voor de
Tweede Kamer.
Voor de Provinciate Sinten wordt men op
dezelfde wijze kiezer, als men tevens ingc-
De helasliugkiezcrs voor de Kamer hebben
ook liet kiesrecht voor den gemeenleriuul,
maar de woning-, loon- enz. kiezers hebben
eerst het gemcentekiesrecht, als zij in de
plaatselijke direcle belasting van hun ge
meente zijn aangeslagen voor een bedrag
minstens gelijk aan de huursom, die iemand
Kamcrkie/cr maakt. Ook deze belasting moet
op I Maart ten volle zijn betaald.
BUITENLAND.
Uit Spanje wordt bericht, dat Katho
lieken te Barcelona Zondag een meeting
hebben gehouden otn te protesteeren
tegen de wet op de Congregaties, die
de anti-clericalen in Spanje, in navol
ging van Frankrijk, zonden willen. So
cialisten en anti-eleriealcn trachtten de
bijeenkomst der katholieken injdewar
te sturen en verwekten onlusten. Er
werd geschoten en twaalf personen wer
den gewond. In een café werd een een
bom geworpen, waardoor een persoon
7.waar gewond werd.
De lasterpraat door de Fransche
regeering mei ijver verkondigd over
verdeeldheid onder de bisschoppen
is thans opnieuw door het Fransche
episcopaat te schande gemaakt, in
plaats van verdeeldheid hebben deze
kerkvoogden een bewijs van eenheid
gegeven en tevens van trouw en ge
hechtheid aan den Paus, dat zelfs de
verstoklste kerkvervolger tot nadenken
moet stemmen. Te midden van de
droefenissen, de gcheele katholieke
wereld bereid door het verval van het
katholiek geloof in Frankrijk, kom! de
krachtige eenheid, door het Fransche
episcopaat getoond, een groote bemoe
diging schenken voor de toekomst.
Wat ook nog moge gebeuren, op eene
zaak mag gewezen worden, nl. op het
behoud der eenheid tusschen den Paus
en de bisschoppen in Frankrijk.
In de laatste zitting der bisschoppen
vergadering, Zaterdaggehouden, hebben
de Fransche bisschoppen het volgende
adres aan den II. Vader gezonden.
„Op het oogenblik waarop wij, kar
dinalen, aartsbisschoppen en bisschop
pen van Frankrijk voor de derde maal
in voltallige vergadering vereenigd zijn,
om te beraadslagen over de belangen
van dit zeer edel deel der katholieke
Kerk, waarvan wij de eerste herders
zijn, is liet ons allereerst een behoefte
Uwe Heiligheid de uitdrukking van
onze diepste dankbaarheid te zenden
voor het nieuwe bewijs van zeer vader
lijke en apostolische bezorgdheid, die
Uwe Heiligheid ons, onze geestelijkheid
en aan ons welbemind land gegeven
heeft door de Encycliek van 6 Januari.
Bij dit gevoel van dankbaarheid
haasten wij ons te voegen de verzeke
ring van onze algeheele, eenparige en
overtuigde instemming met het oordeel
dat Uwe Heiligheid kenbaar heeft ge
maakt over de wetgeving op godsdien
stig gebied, die begonnen is bij de
wel van 1905 en die voortgezet wordt
door de wet van 2 Jan. 1907. Is hel
mogelijk, Heilige Vader, beter dan Uwe
Heiligheid het gedaan heeft, het scherp
ste licht te doen vallen op al die
duistere punten van deze duistere
onderneming? Wij gelooven het niet.
Met U protesteeren wij tegen liet ge
weld. dat de heiligste rechten wordt
aangedaan.
Wij verklaren aan Uwe Heiligheid,
en op onze beurt, dat de godsdieusl-
vrede, vreeselijk gestoord onder ons,
niet hersteld zal worden dan op de
voorwaarden, in Uw Encycliek uitdruk
kelijk vermeld; de eerbiediging der
hiërarchie der Kerk, de onschendbaar
heid en de vrijheid.
Tot zoolang zullen wij het voldongen
feit niet onderschrijven. Uwe Heiligheid
gewaardigde zich ons te zeggeii, dat
het schouwspel van onze onderlinge
eenheid en de eenheid met den H.
Stoel haar een vreugde is. Zij gewaar
digde er bij te voegen, dal voor dit
schouwspel, dat wij de wereld geven,
zij wil, dat wij geprezen worden voor
de gehcele Kerk. Ontvang daarvoor
onzen dank, Heilige Vader! Wat ons
vooral gevoelig maakt, is dat zij voor
ons christelijk vaderland een titel van
glorie uitmaakt, omvattend hen, die haar
waardig zijn en onze vereerde voor
ouders uit de vervlogen en niet minder
moeilijke dagen. Wij staan er op U
uitdrukkelijk te verklaren, dat de gevoe
lens, die wij hier uitdrukken, spontaan
ontsprongen zijn aan ons hart van
Fransche bisschoppen.
Onder de lasteringen, waarvan de
Kerk iu de laatste tijden het voorwerp
is geweest, is er eene, die beurtelings
gericht is tegen uwe verheven persoon
en de onzen, lasteringen, die Uwe
Heiligheid ongetwijfeld vrijwillig na
gelaten heeft te vermelden in de Ency
cliek. Doch zij is voor ons te smartvol
om er over te kunnen zwijgen.
Heeft men terzelfder tijd,dat de
Heilige Stoel werd voorgesteld als be-
heerscht of beïnvloed in liet huidig
conflict door overwegingen, min of
meer vreemd aan Zijn heilig ambt, niet
durven zeggen, dat het Fransche episco
paat den Paus tneer volgde uit tucht
dan uit overtuiging en dat de schoon
heid van het schouwspel onzer eenheid
tanen zou door het passieve onzer
gehoorzaamheid.
Op dezen laster, die ons gekwetst
heeft, antwoorden, wij dat het den Paus
genoeg is zijn broeders te behouden
zonder ze gade te slaan in historische
gebeurtenissen zoowel als in goddelijk
recht. En na dit te hebben verklaard,
/.uilen wij,'sterk door de eenheid, waar
aan Uwe Heiligheid haar lof heeft ge
bracht, verlicht door Uwe voorlichting,
aangemoedigd en gesteund door Uw
zegen, onzen werkzaamheden beginnen,
voortzetten en voltooien iu de volheid
onzer vrijheid.
Tot besluit, Heilige Vader, vragen
wij uwe Heiligheid ons toe te slaan,
iu het aangezicht der verdwaalden, die
ons lasteren, te herhalen, hoezeer wij
ons vaderland liefhebben, en hoe wij
onderworpen aan zijn instellingen en
met eerbied voor het gezag, steeds aan
het vaderland alle offers zullen weten
te brengen, die niet strijden met ons
geloof en onze eer.
(Geteekend) De kardinalen, aartsbis
schoppen en bisschoppen van Frankrijk,
vergaderd ten kaslcele van La Muette,
den 15en Januari 1907.
FEUILLETON.
De zege der naastenliefde
op het verre doodsveld.
Waar du Alpen langzamerhand in du
Bciersclic hoogvlakte overgaan, niet ver van
du talrijke hergmccrcn, welke dun noordelijken
van dun bergketen zoo fraai omgeven,
ligl liet dorp Gundelsbcrg. Eun schuimende
burgbuuk subiet dicht hij dit plaatsje door
nauwe spluut en lirungl weldra na zijn
verschijnen eun grooton molen in beweging.
Dc Guicrsbuck is een wilde beuk, die dun
omwonenden hocicnvooialin 't voorjaar heel
wal last veroorzaakt, maar die dan ook den
insclicn zijn woeste kracht dienstbaar
maakt. Bruisend stort zij zich op het door
lerdoin zwart geworden molenrad, dat
!l begint te draaien. Dag en nacht weer
klinkt liet eentonig gemurmel, waarin hel
doffe gckloppcr der molen zich mengt. Hier,
vangt oiis verhaal aan.
n kan hel den molenaar en zijn liuisge-
nooten aanzien, dat zij nu juist geen gebrek
lijden; dc gcheele omgeving toont de wel
vaart van den eigenaar. Vriendelijk kijken
ons de vensters van liet netle woonhuis aan
daar tegenover staan dc voorraadschuren,
terwijl beide verbonden worden door hel
JriiuisJe, waarin de werktuigen klapperen.
Op dc open plaats slaan volgeladen wagens
;rool aantal knechts en dienstboden zijn
overal druk in de weer, terwijl het vroolljke
gelach en hun scherts te kennen geven, dat
hier tevreden mcuschcn wonen. En toch
niettegenstaande dat aanhoudend af- en aan-
loopcn, ziel huis cn hoi er zindelijk uil, en
bemerkt men al spoedig, dat hier een dege
lijke
v de b
Inderdaad, al twintig jaren is de wcdi
Prciszler de haas in dit uitgebreide li
houden, en zij zorgt zoo Hink voor alles,
het zelfs den bijna dertigjarigen Marti:
haar cciligcii zoon, niet invalt zijn moi
te vervangen. Eu al zcidc zij ook al m
.Martinus, je i
flinke
en, ik
gaarne wat rust willen hebben," dan gaf
bel) ik nog geen lust. 't gaat mij Dij u veel
beter. Eu dan, bier in den omtrek is er geen.
die mij lijkt, want met u kan niemand de
vergelijking doorstaan."
„O, wal een bengel!" dreigde hem dan zijn
moeder. „Wat een vleier I"
En de omwonenden zeiden: „De weduwe
Preiszier Is tocli maar een flinke vrouw. Zij
heelt den moed niet laten zinken, ofschoon
zij toch niet de beste lijden mccgcmnakl
heeft."
Uit de ineuschcu hadden gelijk. Blijmoedig
vervuld van een onwrikbaar betrouwen op
God, en met een nimmer rustend handenpaar
was zij. toen zij na een niet al te gelukkig
huwelijk weduwe was geworden, begonnen,
den met schulden bezwaarden eigendom
gelicclcn ondergang te redden. En thans
baar bezitting er uil, dat liet een lust is.
Toen kon zij 'I hoofd niet laten hangen, of
weeklagen en zuchtener moest aangepakt
worden, goed gerekend en gespaard, en er
l'wintig jaren zijn dan ook een lijd. waarin
Heden echter had het den schijn, als zag
de molen er heel anders uit. Het dienstper-
durideu 'haast niet luide spreken. Er rustte een
gedrukte stemming op I Itcclc huis, en i
kou zelfs wel eens iemand toeschijnen, dal
liet klapperen van hel molenrad minder
vroolijk klonk dan anders. Wat was er dan wel
gebeurd
Een moeilijke lijd is aangebroken, wij
schrijven 1870. Er zal oorlog komen, zei men
reeds een gcruinicn lijd, eerst onzeker cn
twijfelachtig, daarna steeds luider cn hepnal-
der. Eu toen weerklonk het door geheel
DuitselilandTe wapen legen den overmoe
dige» Franschcn nabuur, die Duitschlands
eer durft aan te tastenMnrtilllis, die bij de
landweer slaat, is eergisteren opgeroepen en
moet zich heden bij zijn regiment voegen,
is liet dan een wonder, dat thuis alles iu de
war loopt? Zijn moeder schreit en men
waagt het niet baar aan te spreken, ze zou
iu snikken uitbarsten. Martinus zit aan tafel,
doch kan bijna niets door de keel krijgen.
Ten slotte schuift hij liet bord weg en zegt:
I recht in den doo
t toch
„Gij neemt liet nog al kalm op," glim
lachte zijn moeder weemoedig. „En toch, 'I
is mij zoo bang te moede't is mij, als zal
ik tl nooit terugzien, cn dan heb ik zoo'u
naren droom gehadik heb niet anders
dan bloed en lijken gezien,"
Martinus lachte, ofschoon zijn stemming
mi niet van dc vroulijkstc was. „Wie gelooft
„Ja, ja. maar toch
„Vaarwel, moeder, God zij met u
Snikkend valt zij hem om den hals en
zegt: „Mijn lieve zoon, mijn eenigsle op
aarJeMoet ik u dan werkelijk missen
Martinus zoekt haar op alle mogelijke
manieren te troosten, doch zijn moeder bleef
„Bid voor mij, moeder, ik zal het noodig
hebben in 't gewoel van den slrijd," vraagt
hij nog aan de deur. Alsof hij dat nog aan
Van dien lijd af zag men ddNveduwe dage
lijks Ier kerke gaan, cn als dc gclOOVigcn
bel Godshuis reeds verlaten hadden, knielde
zij nog, in innig gebed verzonken voor 't
ilcrk aan," spraken
dc r
s zij li
renrig zij
■t verliezen."
veld; overwinningen werden gemeld, welke
overal de hoop wekten op de overwinning
in 't einde. Waren reeds vroeger de gedach
ten der beangstigde weduwe bij haar kind
in "t verre, vreemde land. nu was zij niet
meer in staat aan iets anders te denken. Dag
en nacht peinsde zij: „Waar zou bij zijn?
Wat zou bij nu wei doen Hoe zou "l met
hem gaan?" Slechts een moederhart kan
dezen kommer, deze angst des harten, deze
pijnigende onzekerheid, die telkenmale terug
komen, medegevoelen.
II.
Bij Mars-la-Tour wordt hevig gevochten.
De aarde dreunt onder dc hoeven der paarden,
het kanongebulder cn het ratelend knetteren
der geweren. Sedert den vroegen morgen
woedt over de geheclc vlakte de verbitterde
strijd. Als een lange wolk trekt de rook der
vuurmonden op, telkens door vuurstralen
verlicht.
De moedige landweermannen van 't regi
ment, waarin Martinus zich bevindt, hebben
sedert den ochtend stelling genomen op den
linker flank der zich ver uitstrekkende ge
vechtslinie; nog steeds hebben zij geen ge
legenheid gevonden zich met den vijand te
meten. Ongeduldig wachten zij op 't bevel
reeds urenlang iu 't vuur is.
Daar komt een ordonnans aanrennen.
„Voorwaarts, hel giudschc dorp nemen cn
onder welke omstandigheden ook behouden!'
