Katholiek Nieuws= en Advertentieblad
No. 19.
Zaterdag 10 Augustus 1907.
Een en twintigste Jaargang.
DE EEIBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Franco per post
Afzonderlijke nummers
f 0,40
f 0,05
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Advertentiön
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iedcren regel meerf 0.05
CorrespondcntiCn cn Advc-rtentiün moeten uiterlijk Vrijdag
avond voor 4 uur aan het bureau bezorgd zijn.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE BLAD.
een ernsticsociauvraagstuk.
I.
Onder de bedenkelijke vraagstukken,
die zich in de hcdcndaagsche samen
leving voordoen, mag zeker in de
eerste plaats genoemd: werkstaking.
De werkstakingen wekken terecht
in Itooge mate bezorgdheid.
Zoowel in de arbeiderskringen als
in de ambtenaarswereld heeft de nei
ging tot staking een ongekende hoogte
bereikt.
En toch kan het woord staking van
arbeid niet genoemd, of bij ernstig
overwegen komt aanstonds voor den
geest een somber tooneel, dat de naarste
ellende in de meest grillige vormen
vertoont.
Niettemin wordt maar al te vaak
een staking in 't leven geroepen, en
meestal is het 't werk van ophitsers
en volksopruiers. wier oogmerk alleen
is de maatschappij uit haar voegen te
lichten en het gezag te spelen in
eigen hand.
De ellende, op die wijs reeds gesticht
is huiveringwekkend.
Niet te berekenen is het aantal op
passende huisvaders, wier hoofden door
schandelijke ophitsing van volksmis
leiders op hol werden gebracht, en die
in korten tijd veranderden in slente
raars, ontevreden individuen, die de
maatschappij ten verderve zijn.
Hoe wreed werd in zoovele huisge
zinnen de vrede verstoord om erniinmer
in terug te keeron.
Vrouw en kinderen broodeloos en
tot bedelaars gemaakt.
In gezinnen, waarin betrekkelijke wel
vaart, tevredenheid en huiselijk geluk
hcerschten, zag men dit alles verdwijnen
om plaats te maken voor armoede en
gebrek.
Honderden huishoudens werden ge
bracht tot het diepst verval en duizen
den werklieden, die voorheen met op
gewekt gemoed ten arbeid togen,
slenterden dagen en weken lang wer
keloos en met verbitterd gemoed langs
de straten, hun eigen beklagenswaar-
digen toestand verwenschend en niet
wetend, wat de toekomst brengen zal.
En hoevelen werden niet voorgoed
uit hunne betrekking ontslagen niet het
vooruitzicht, werk zoekend, onverbid
delijk te worden afgewezen.
Nu staat ook onbetwistbaar vast.
dat een staking kan geoorloofd zijn.
maar wanneer nok het recht geheel
aan de zijde der stakers is. dan nog
dient alles beproefd oin tot een minne
lijke schikking te komen, vooraleer tot
staking wordt overgegaan.
Maar hoe dikwijls is niet het recht
aan de zijde der stakers en is er even
min met ernst beproefd de ellende,
die meestal uit staking voortvloeit te
voorkomen.
En de ondervinding heeft maar al
te zeer bewezen, dat geen middel meer
doeltreffend isom verbittering te kweeken
en ontevredenheid te wekken dan werk
staking.
Geen geschikter middel om edele
karakters, maar al te zeer vatbaar voor
indrukken, te bederven, dan staking
van den arbeid.
Daarmede wordt de staker aangezet
tot miskenning van orde en gezag,
wordt de onderlinge harmonie tusschen
patroon en werkman, tusschen over
heid en ambtenaar geschokt of vernie
tigd, en meermalen een klove gegraven,
die wellicht nimmer kan overbrugd.
Daarmee wordt de adeldom des
harleu onder de arbeidersklasse wreed
aangetast of geheel verwoest om plaals
te maken voor haat en liefdeloosheid.
Zelfs de stakingen van kleinen om
vang laten meestal wegen na, die niet
gemakkelijk worden weggewisclit.
Soms wordt in een onbewaakt oogeu-
blik een kijkje gegeven in een stakers
beweging, dat leerzaam is. Ziehier een
enkel staaltje.
Toen de staking der timmerlieden
in 't vorig jaar te Leiden geëindigd
was, deelde de correspondent van „De
Vrije Socialist" over die staking de
volgende bijzonderheden mee.
„De uitkeering aan de stakers werd
vastgesteld op f8,75 voor gehuwden,
met 40 cent bijslag voor elk kind be
neden den leeftijd van 14 jaar. Voor
ongeluiwden bedroeg de uitkeering
f6.50. Dat was toch al tamelijk hoog,
dunkt mij. Niet alzoo naar de meening
van 13 vrijgezellen of ongehuwden,
en nu volgt een leuk geval. Bovenge-
noemden toch schreven een briefkaart
door hen allen onderteekend, en zij
eiscliten loonsverhooging, of befer uit
gedrukt hooger stakersuitkeering. Het
was waarachtig binnen deze moderne
staking tot een directe-actie-staking
gekomen, als het bestuur niet gauw
hun eischen ingewilligd had. Een sta
king in de staking zooals wij het
noemdenNaar aanleiding van deze
dreigende directe-actie-staking toog
het afdelingsbestuur nnar Amsterdam.
Na terugkomst deelde Verdorst, die er
speciaal voor meegekomen was, mede.
dat de eischen der beroemde 13 inge
willigd werden en de uitkeering alzoo
gebracht zou worden op f 8. Maar ook
de gehuwden kregen verhooging en
voor heil werd de uitkeering gebracht
op f 9.75 en de bovengenoemde bijslag
voor kinderen. Nu kan men misschien
begrijpen, waarom de staking zoo lang
heeft geduurd. Verscheidene personen
hadden meer uitkeering dan zij bij hun
patroon verdienden. Schrijver dezes
sprak verschillende S. D. A. P.'ers,
die zeiden zich wel te willenabonneeren
als staker, want dat zij bij hun patroon
met hard werken minder verdienden
dan de stakers met visschen."
Hoe karakterbedervend toch zoo'n
werkstaking is!
BUITENLAND.
De samenkomst van den Czaar en
Keizer Wilhelm behoort weer tot het
verleden. De officieele berichten uit
Swinemiinde en St. Petersburg komen
zoo ongeveer op hetzelfde neer. „De
samenkomst der beide keizers, wordt
in het bericht uit St. Petersburg gezegd,
werd gekenmerkt door groote hartelijk
heid. De besprekingen tusschen vorst
Bülow en minister Iswolky, die sedert
geruimen tijd reeds in vriendschappe
lijke betrekking tot elkaar staan, liepen
over verschillende, den tegenwoordi-
gen toestand betreffende quaesties,
maar hadden geen bijzonder doel.
Beiderzijds werd geconstateerd, dat
noch in Europa noch in China de vrede
wordt bedreigd en dat de jongste ge
beurtenissen in Marokko geen reden
geven tot ongerustheid.
„Erkend werd, dat de conventie tus
schen Rusland en Japan en de overeen
komst tusschen Rusland en Engeland
slechts bevordelijk kunnen zijn aan
de handhaving van den algemeenen
vrede. De ontmoeting van beide keizers,
de gedaclitenwisseling der beide minis
ters kunnen in geen enkel opzicht ver-
andeting brengen in de alliantie-be
trekkingen van Duitschiand en Rusland
met andere mogendheden, maar zullen
het hare bijdragen tot versterking van
de traditioneele vriendschap van Rus
landen Duitschiand als goede naburen."
Bij liet afscheidsmaal aan boord van
het Russische keizerlijke jacht de
„Standart" werden nog hartelijke toos
ten tusschen de beide monarchen ge
wisseld, waarin met nadruk gewezen
werd op de onveranderlijke vriend
schap tusschen de Vorston en hunne
volken.
Na afloop vergezelde de Czaar Keizer
Wilhelm onder saluutschoten van de
„Standart" naar de Hohenzollern, waar
de monarchen aan de valreep op de
hartelijkste wijze afscheid namen.
De Czaar keerde terug naar de
„Standart", die kort na 12 uur met de
het jacht vergezellende schepen de
reede verliet. Van de „Hohenzollern"
werd het sein „Goede reis" geheschen.
Van de „Standart" beantwoordde de
Czaar dit, door zijn innigeu dank uit
te spreken voor de gastvrijheid.
dat de koning 14 dezer, des morgens
te 9 uur. te Wiihelmshiïhe zal aan
komen, begeleid door den Engelschen
gezant te Berlijn, Sir Frank Lascelles.
Het geheel garnizoen van Kassei, met
vier regimenten uit omliggende garni
zoenen versterkt, heeft order gekregen
te Wilhemshöhe voor afzetting vanhet
terrein en parade dienst te doen.
Naar is aangekondigd, zal koning
Eduard den 15en Augustus te Ischl
een ontmoeting hebben met keizer
Frans Jozef.
De Neue Freie Presse wijst er
op, dat ditmaal de Engelsche onder
staatssecretaris van buitenlandsche
zaken, sir Charles Hardingo, en de
Oostenrijksch zaken, baron von Achron-
tlial, bij de ontmoeting zullen tegen-
woordigzijn. De vorstelijke samenkomst,
zoo schrijft het blad, krijgt daardoor
een bijzondere beteekenis. Toen koning
Eduard den I5en Aug. 1905 Frans
Jozef bezocht, waren er geen ministers
bij tegenwoordig. Het bezoek van nu
moet dus meer beteekenis hebben dan
dat van twee jaar geleden.
De anti- clericale pers in Italië is
niet erg gelukkig inet haar onthullingen
over „Klooster schandalen"
Nu weer is gebleken, dat zij de in
richtingen en instituten van de paters
Salesianen schandelijk belasterd heelt.
Zoo hebben de anti-clericale bladen
zich druk gemaakt over schandalen in
het jongens- en meisjes instituut der
Salesianen te Varrazze. Daarop heeft de
algemeene overste der Salesianen for
meel aan de regeering gevraagd een
staatsonderzoek in te stellen, naar
de honderd instituten door die paters
bestuurd, Dit onderzoek is nu gesloten
met de verklaring, dat er geen aanlei
ding is tot het vervolgen der Salesianen.
Naar de „Temps" een blad. dat
alles behalve clericaal is uit Rome
verneemt, heeft een onderzoek thans
op tal van plaatsen aan 't licht ge
bracht, dat er heel veel valsehe zus
ters en nonnen rondloopen met een
valsch ordegewaad, die de openbare
liefdadigheid met zelfzuchtige doelein
den misbruiken door giften in tc zame
len voor instellingen, welke niet be
staan. Vooral in Florence moeten er
veel van die valsehe nonnen zijn.
De katholieke geestelijkheid heeft
in 't openbaar gewaarschuwd tegen
alle zoogenaamde zusters, die zich
FEUILLETON.
Een Offer.
Slot.
Wal was er gebeurd? llit nieuwsgierigheid
had de neger daarboven zijn zwarten kroes
kop een oogenblik uil bel torenvenster ge
stoken en was terstond opgemerkt cn berkend
geworden. De ontdekking ging van mond tot
mond. Alles drong het kerkje binnen. Ter
stond vlogen «enige mannen naar de sacristie
cn daar de trap op, die naar de aangrenzende
pricsterwoning voerde. Maar spoedig bemerk
ten zij, dat zij een verkeerd spoor volgden
cii kwamen terug.
Dom Ambrosio bad deze weinige oogen-
blikken benuttigd om post te vatten voor de
kleine deur, die naar den toren voerde.
Maar ook tot daar drong hem de woedende
troep tierend achterna. De priester begreep,
dat zijn pogen vergecfsch was en dal de
overmacht Item zou dwingen haar den weg
vrij te laten, üeen oogenblik echter dacht de
edele grijsaard aan zich zelf noch aan bel
gevaar, waaraan hij zich blootstelde. Met
knlmctl, vasten blik zag hij de lieden, die
hem met dreigende gebaren omringden, aan.
„Sir", riep een stoere Yankee hem toe, „als
gij niet op zijde gaat cn ons doorlaat zullen
wij geweld gebruiken." „Padre," zei oen an
der. die zich wat beter wist te bedwingen,
„waarom trekt gij zoo partij voor dien zwar
ten lummel Een Nigger meer of minder op
de wereld, wat maakt dat
Toen richtte Dom Ambrosio zieli in zijn
volle lengte op, zijn oogen schotelt bliksem
stralen en zijn diepe klankvolle stem beefde
van inwendige ontroering, toen bij antwoord
de:
„Ziet gij dat kruis, daar boven in het koor?
Gij weet toch. wie daaraan hangt? Is hij
misschien alleen voor den blanke gestorven
en niet voor den zwarte, dien gij zoo vol
verachting behandelt? Wat gij den gcring-
sten Mijner broeders doet, dal hebt gij Mij
gedaan; dat woord kwam uil Zijn heiligen
mond en het is voor ons allen gesproken."
Getroffen week de man een oogenblik
achteruit: ouder die ruwe gezellen waren er
wel velen, die in jaren geen kerk meer ge
zien hadden, maar zonder twijfel keuden al
len dit woord des Heeren en verstonden zeer
goed, wat de priester daarmee zeggen wilde.
„Gij zegt mij, dat deze man schuldig is,"
hernam hij. „goedheeft iemand van ii gezien,
dat tiij die misdaad bedreef?" „Ncenl"
„Wie durft onder cede verklaren, dat hij liet
gedaan heeft? Gij zwijgt, dus niemand
waagt liet." „Maar," zoo wierp nu een der
mannen op. „hij is gevonden in do nabijheid
van de plaats waar de misdaad geschiedde;
daarom heeft hij het zeker gedaan. Geen
andere zwarte was in de buurt, ofschoon wij
den omtrek mijlen in 't rond afgezocht heb-
„Zoo", antwoordde Dom Ambrosio, „cn
omdat gij geen ander gevonden licht, werpt
gij u blindelings op dezen. Gij wilt hem het
teven ontnemen, dat God hem gegeven heeft.
Waar blijft toch uw rechtvaardigheidsgevoel?
Zljt gij wilden of zijl gij beschaafde men-
schen
Hoe ruw cn gevoelloos die mannen ook
waren, zóó bleven toch hel woord cn de edele
houding des priesters niet zonder indruk.
Eenigcn lieten beschaamd liet hoofd hangen,
anderen waren blijkbaar de zaak moede en
schenen geneigd, hel op tc geven.
In zulke oogcnblikken van wankelmoedig
heid behoeft maar éin beslissend op te tre
den om er een eind aan tcmakcu.Dat gebeurde
ook hier, maar de beslissing viel aan den
verkeerden kant. Hel was de vader van het
meisje, dat men beroofd en mishandeld op de
straat gevoudan had.
Joe Blacksmith, de smid van het district,
een reusachtige kerel, was om zijn heftig
karakter algemeen gevreesd. Dc woorden des
priesters hadden zijn toorn gewekt. Met zijn
ellebogen baande hij zich een weg door de
menigte en schreeuwde ntct hccschc stem
„Zijt gij dan vrouwen geworden, dat gij u
door een paap bang laat maken?" En met
hij zich tot Dom Ambrosio en riep: „Haast
u oude, en open de deur, of ik sla u tegen
den grond, zoowaar ik Joe Blacksmith heet!"
De priester ging een trede hooger op de
kleine trap, die naar de torendeur leidde, als
wilde hij ze nog beter beschermen, en ant
woordde: „Hier sta ik cn ik zal niet levend
van hier weggaan: ik ken men plicht."
Onrustig golfde de kring van mannen af
cn aan, en het gelukte den smid nicl, door
den kring tc breken. Daar verhief zich zijn
gespierde, roetzware arm in de boogie cn
slingerde met een ontzettenden vloek den
zwaren smidshamer naar het hoofd des prie
sters. Ecu luid, smartvol „O mijn Jezus I"
weerklonk door de kerk; de hooge priester
gestalte wankelde en slorttc voorover de trap
pen af.
Het zware werptuig had Item doodelijk
aan den slaap getroffen. Mei bloed over
stroomd lag hij levenloos Ier aarde nog in
den dood de armen als beschermend uit
breidend.
De vrceselijke daad had de uilwerking van
een donderslag. De mannen verbleekten cn
weken ontzet achteruit. Dc achtersten in dc
rij slopen weg. de voorsten drongen hen
achternahet was een formeelc vlucht uit
de heilige plaats, die zij door geweld en
moord ontwijd hadden. Niemand dacht eraan
den nu vrijen toegang naar den toren over
het lijk van zijn wachter te bestormen. Binnen
eenige minuten was de kerk leeg. Vreedzaam
flikkerde voorin het roode licht der godslamp,
buiten om de kerk kwetterden de zwaluwen,
maar daar beneden in den hoek vloot liet
roode bloed in lange, smalle beekjes over
de stecncn, hel bloed van den goeden herder,
die zijn leven had gegeven voor zijn schaapje.
loren wat eten gebracht. Terstond daarop
wilde hij naar dc kerk tcrugkccrcn, maar
was door de oude Suzanna, dc halfdoove
keukenmeid, vastgehouden cn in de keukeu
aan het werk gezet. Onrustig geworden door
het geschreeuw, dat hij uit de verte hoorde,
ijlde dc knaap, nauwelijks vrij, de kerk in.
Maar wie beschrijft zijne smart, toen hij zijn
vaderlijken vriend dood in een plas bloed
zag liggen. Onder hartverscheurend weeklagen
wierp hij zich op het beminde lijk. „Ach,
vader, vader, spreek maar óóit woord, gij
kunt, gij moogt niet dood zijn!" .Maar de
bleeke lippen bleven gesloten en de gapende
wonde aan het voorhoofd toonde hem duidelijk
genoeg, dat Dom Ambrosio uil zijn lijden was.
Buiten zich zelf van drovfheid vloog de
arme jongen de straal van hel dorp op cii
verkondigde al handenwringende de vrcese
lijke misdaad. Daar het kerkje cn dc pastorie
tamelijk afgezonderd op een heuveltje lagen
cn de menschen wegens het naderend middag
uur grootendcels in huis waren, had niemand
iets gemerkt van al. wat er gebeurd was.
Grcnzcnloos waren de droefheid en de veront
waardiging over den goddeloozcn moorden
stegen ten toppunt toen men, naar dc kerk
gesneld, de verschrikkelijke waarheid zoo
aangrijpend met eigen oogen zag.
„Ach, onze vader, onze goede Dom Am
brosio," zoo riepen de vrouwen en kinderen,
die daar handenwringend en weeklagend om
het lijk stonden. En ook bij menigen ongc-
voetigen man rolde tersluiks een traan over
den ruigen baard. Vol eerbied weid het stof-
