Katholiek Nieuws= en Advertentieblad
No. 24.
Zaterdag 14 September 1907.
Een en twintigste Jaargang.
OE EERBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Ve» schijnt eiken ZATERDAG.
Franco per post
Afzonderlijke
f 0,40
f 0,05
B; Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
PrU* dar AdvertantiUn i
Van I lot 6 regelsf 0.30
Voor lederen regel meerI 0,0b
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE BLAD.
Iets naar aanlcidiiiK van liet verslag
SOCIALE WEEK.
We leven terecht in een tijdperk
van sociale beweging. Ontelbare wak
kere geesten, mannen van studie en
ontwikkeling houden zich daarmede
bezigdat bewijst de arbeid door deze
personen op sociaal terrein reeds ver
richt.
Alleen de poging, om die beweging
in een goede richting te leiden ver-
eischt inspannende werkzaamheid, ge
paard gaande met een geest van
opoffering en godsdienstzin, die eerbied
en achting afdwingen van ieder, die
ook maar eenigermate de bezwaren
gevoelt en kent, die op sociaal gebied
moeten overwonnen worden.
Een bewijs daarvan werd dezer dagen
geleverd, door het verschijnen van het
verslag der Sociale Weck in 1906.
Ongeveer één jaar is voorbij gegaan,
vooraleer deze uitgave het licht mocht
zien, maar juist hierin ligt de verdienste,
dat het iets anders is dan een gewone
uitgave, dat een diepere gedachte aan
dit werk ten grondslag ligt.
In de aankondiging der verschijning
van dit boekwerk, wordt dan ook ge
zegd „De bedoeling gaat verder,
dieper. Men wil vastleggen voor den
vervolge, in beknopten vorm. in juiste
termen, wat de mecning is van onze
katholieke sociologen over de hoofd
punten van het sociale vraagstuk. En
dit wet, om anderen bij hun studie voor
te lichten."
En na vermelding der inhoudsopgave
wordt zoo juist gezegd
„Zeker is, dat zooveel belangrijks
bijeen, nog niet aan ons Katholiek
lezend publiek is aangeboden, en 'tis
ten zeerste te wenschen, dat iedereen
zich zal aangespoord gevoelen, om
zich dit officieel verslag aan te schaffen,
hetzij om in 't bezit te zijn van een
veiligen gids bij de eerste schrede op
het moeilijke pad van sociale studie,
hetzij om steeds bij de hand te hebben
een beknopt overzicht, als men de
kwesties zelf reeds meent onder de
knie te hebben."
Een veilige gids hij de eerste schrede
op het moeilijke pad van sociale studie
is waarlijk wel noodig, dringend uoodig,
ook zelfs voor degenen, die reeds
meenen de kwesties onder de knie te
hebben.
Een tweede Sociale Week is nu te
Breda gehouden, welke te voren door
Dr. Nolens, het lid der Tweede Kamer,
in de „Venl. Ct." als volgt besproken
werd,
„Dr. Schacpman schreef in I902.dat
de lyrisch-rheforische voordrachten
haar tijd hebben gehad. Dit moet zeker
het geval zijn op een Sociale Week.
Daar verwacht men eenvoudige, klare
uiteenzetting en beredeneering.
Het zou onzinnig zijn te verwachten
dat hij, die met nog zooveel ijver en
aandacht dc lessen gevolgd heeft, het
maatschappelijk vraagstuk nu ook
„onder dc knie" zou hebben.
Als een goede uril'ntccriiig het resul
taat is. mag men reeds tevreden zijn.
Voor een cenigszins grondige studie
zijn jaren noodig. En met name de
aanstaande priesters moeten die vinden
in hun opleidingsjaren.
Ik wang het de veronderstelling uit te
spreken, dat het doel der lessen beter
bereikt zou worden, indien de toehoor
ders deze konden volgen aan de hand
van een cenigszins uitvoerigen leiddraad.
Wie iets met liet onderwijs te maken
heeft, zal wel willen toegeven, dat zelfs,
aan hoogescholen noodig is óf wel het
volgen van een handboek, óf, wat
beter is, van een leiddraad, die tot
volgen en zelfdenken dwingt, en dat
men anders komt tot geestdoodend
dictaat-houden.
En voor het blijvend nut ccnerSociale
Week ware een stenographlsch verslag
misschien niet ongcwcnscht.
Moge de tweede Sociale Week tot
gevolg hebben
meer kennis van de maatschappelijke
vraagstukken
meer ijver tot leniging van maat
schappelijke nooden, tot opheffing van
misstanden
en steeds meer waardccring en chris
telijk solidariteitsgevoel tusschen de
verschillende maatschappelijke groepen
onderling."
Uit dit welsprekend woord blijkt de
ernst, die ook Dr. Nolens ten aanzien
van liet sociale vraagstuk bezielt. De
waarschuwing tegen onzinnige verwach
ting verdient waardccring. Het maat
schappelijk vraagstuk „onder de knie"
te krijgen is niet het werk van enkele
dagen. Met een bescheiden uitkomst
stelde de geleerde socioloog zich
tevreden. Als een goed inzicht van den
toestand het resultaat is, dan is al veel
bereikt.
En zoo treffend juist merkt Dr. Notens
op: „Voor cenigszins grondige studie
zijn jaren noodig".
Moge deze verklaring van een zoo
bevoegd man ter harte genomen worden.
Een harde studie, een studie van
jaren zal noodig zijn, vooraleer een
oplossing gevonden is van sociale
vraagslukken, die zich steeds krach
tiger op den voorgrond dringen. Wij
behoeven slechts tc noemen de bran
dende qiinestiün: loon, arbeidsduur,
staking, werkeloosheid enz. om te be
seffen voor welke moeilijke problemen
de sociologen thans zijn gesteld. Warme
toejuiching verdienen dan ook daden
als het houden van bijeenkomsten,
waarin de meeningen van scherpzin
nige geesten op sociaal gebied uiting
vinden en wel op bescheiden wijze,
als op voormelde sociale vergaderingen
is geschied. Uit alles spreekt de over
tuiging, dat wel een veilige gids werd
geboden op het moeilijke pad van
sociale studie, en deze gids de cenige
betrouwbare is om te leiden in de
richting, die tot een gewensehte oplos
sing voert; maar tevens werd niet
verheeld, dat ontzaglijke oneffenheden
zich op dien weg voordoen, dat alles,
wat goed katholiek wezen wil moet
medewerken om de hindernissen weg
te helpen ruimen, die het pad des
socialen levens versperren en bemoei
lijken.
Daartoe ook maar het geringste te
mogen bijdragen is het doel dezer be
schouwing.
BUITENLAND.
Een nieuw geval van anti-clcrica-
lismc en geloofshaat heeft zich Zondag
tc Rome voorgedaan. Terwijl de aarts
priester van de kerk van de H. Mag-
dalena rustig op het kerkplein wan
delde, werd hij door eenige individuen
aangevallen. Het viel de lage aanval
lers echter niet mede, want de aarts
priester is van een herculische kracht
en dreef de aanvallers op de vlucht.
Hij slaagde erin een van hen te grijpen
en hem naar liet commissariaat vim
politie over te brengen.
De Itearcn hadden hun verdiende
loon I
In verband met de schandelijke anti-
clericafc beweging in Italil', bevat de
„Univers" onder het opschrift: „Voor
de onafhankelijkheid van den Paus"
o.a. liet volgende:
„De anti-clericalc pers tracht nog
maals den nieuwen aanslag, waarvan
kardinaal Merry del Val liet voorwerp
is geweest te vermoffelen.
De emotie der Katholieken tegenover
deze misdadige aanslagen moet zich
niet uiten in ijdel gejammer; zij moet
zich vertolken in krachtige protesten.
lit den kardinaal-staatssecretaris, die
den Paus vertegenwoordigt, hebben de
ellendelingen den Paus zeiven willen
treffen, en in den Paus het Pausschap.
Alle geloovigen gevoelen zich der
halve getroffen door dc slagen, gericht
tegen den cininenten minister des
Pausen.
Indien er nog waarlijk katholieke
mogendheden bestonden, zouden zij
reeds krachtig geprotesteerd hebben
bij de Italiaansche regeering. Want
deze is op de eervc plaats verant
woordelijk voor deze misdaden. Indien
zij niet door een lijdelijk toezien, die
aan medeplichtigheid grenst, den anti-
godsdienstigen veldtocht aanmoedigde
zou die niet dergelijke uitbarstingen
van haat voortbrengen.
Maar in die aanslagen zelf vindt het
Quirinaal een eerste straf voor zijn
zwakheid of dubbelzinnigheid. Want
zij tonnen aan, hoe belachelijk de
waarborgen zijn, waarmee het Quiri
naal beweerd heeft, de pauselijke ma
jesteit te beschermen, en hoe gerecht-
vaaidigd de protesten zijn, die de H.
Stoel niet heeft opgehouden te doen
hooren tegen de berooving van zijn
onafhankelijkheid. Er waren optimis
tische en verzoeningsgezinde Katholie
ken, die verzekerden, dat de Paus, in
dien hij er In toestemde, door de straten
van Rome te gaan, er slechts eerbe
wijzen en vereering zou ontmoeten,
verschuldigd aan zijn souverciniteit.
Men ziet thans, dat zijn waardigheid,
ja zelfs zijn leven niet veilig zou zijn
voor de woede der anti-clericaleu,
onthreidcld of toegelaten door de
regeering, die de pretentie heeft den
Paus te beschermen
Dat is een onhoudbare toestand, die
niet kan voortduren.
Vroeg of laat zal het noodzakelijk
zijn, dat het Pausdom, onder den een of
anderen vorm, een waarlijke onafhan
kelijkheid verkrijge, gewaarborgd door
de gansche christelijkheid."
Nog steeds ziet Italil' duizenden zijner
bewoners naar over den Oceaan ver
trekken om elders een beter bestaan
te zoeken.
Blijkens de jongste opgaven nopens
den omvang dezer landverhuizing heeft
deze in 1906 alle vroegere jaren, en
eveneens, die in andere landen over
troffen. Niet minder dan 787,977 land
verhuizers ot ongeveer 60.000 meer
dan in 1905, hebben in dit jaar liet
land verlaten, De verdeeling naar de
geslachten was 642,716 mannen en
145,261 vrouwen. Jonger dan 15 jaar
waren 83.585 der landverhuizers.
Omtrent het inslaan van den bliksem
in de katholieke kerk te Lemberg
waarbij 4 personen gedood en ver
scheidene gewond werden, worden
nader de volgende bijzonderheden ver
meld.
De parochie vierde dien dag juist
FEUILLETON.
Leven voor leven.
(Slot.)
5) Een stoot, en gehuil van woede, en
de kerel viel dood neer.
„Dc deuren sluiten en versperrenven
sters, luiken, openingenalles bezetten."
riep Ragowskl. In een oogwenk was hel
huis in een vesting veranderd; uit elk ven
ster, uit elk luik, uit elke opening stak de
loop van een gewcr, en dc Kozakken scho
ten uitmuntend.
Bijna twee uur duurde de ongelijke, nach
telijke strijd, waarna de Japanners plotseling
niet vuren ophielden. Wat hen daartoe mocht
bewogen hebben konden de Russen niet
„Ze zullen misschien den morgen afwach
ten," sprak Ragowskl, „en dan den dans weer
beginnen. Maar die zal spoedig ten einde zijn,
onze munitie raakt op."
Er viel geen schol meer, docli de Japan
ners hielden de hofstede nauw omsloten.
Toen de morgen aanbrak vloog er een steen
door een venster naar binnen. Op het papier
stond de cisch zich binnen tien minuten over
te geven; ua verloop er van zou hel vuur
weer geopend worden.
Rugowski riep nu zijn mannen bijeen;
eeiilgcn hoorden en zagen niets meer, zij
lagen dood bij de schietgaten.
„Jongens," aldus sprak du ritmeester zijn
getrouwen aan, toen alle overlevenden om
hem geschaard waren, „onze miiuitic is op.
Er blijft ons niets over dan ons over te geven,
of met den^ sabel door te vechten, en een
„Wij geven ons niet overt" riepen allen.
„Qoed, dan doen wij een uitval, maar gij
weet, dat wij dan allen in den dood gaan."
„Dan zullen wij sterven, ja wij willen ster-
godsdienst I"
Nu vouwden allen de handen en knielden
neder naar dc vier windstreken, zooals dc
Russische godsdienst dat voorschrijft. Daarna
stonden zij op en trokken de sabel, terwijl
zij de gewcoren, die zij thans niet nicer kon-
gebruiken, op den rug hingen. Ragowski ging
aan hun liould slaan, met den sabel in de
rechter hand, terwijl de linker nog steeds in
den doek hing.
Dc tien minuten waren reeds lang voorbij,
en juist toen hel escadron, dal ten doude was
opgeschreven, van 'I gebed opstond, vlogen
de eerste kogels der Japanners tegen dc muren.
Zwijgend verliet de troep hel vertrek. Reeds
wil Ragowski 't hevel geven de poort te
openen, den uitval te doen als er Russi
sche schoten vallen, leder bemerkt het. Nog
eens snellen er eenige naar 'I raam, om er
uit te kijken. Daar zien zij de Japanners in
grooto verwarring. Een aldcellng staat nog
naar 't gebouw gekeerd, maar 'I grootste
aantal loopt door elkaar, en velen schieten in
't dal.
„Daar is dc redding," roepen de Kozakken,
„üod redt ons." Ook Ragowski heeft er zich
van overtuigd en nu vlamt de begeestering
eerst recht in hem op.
„De deur opcnl" roept hij en aan 't hoofd
zijner mannen stormt hij vooruit, dc Japan
ners in den rug. Een lievig gevecht begint,
doch slechts een oogcnblik. De Japanners
gaan op de vlucht.
Toen de strijd beslist was, snelde Ragowski
op den commandant der hulptroepen toe.
„Kameraad, riep hij, „Uod heeft ii in den
hoogstel nood gezonden; nog cuitkwartiertje
en we hadden hier allen verslagen gelegen."
En nu begun men Ie vragen en Ie vertel
len, eu heiden waren verwonderd over het-
„ln t dal beneden," zoo verhaalde de offi
cier, „hoorden wij al 't schieten boven in 't
gebergte. Wij verkeerden in den gruolsten
angst om ii. Met de paarden, die door den
scherpen ril van twintig uren geheel ullgc-
put waren, konden wij de beklimming langs
smalle, steile paden niet wagen, en te voet
vreesden, wij te laat tc zullen komen. Wij
hadden echter een ritmeester der garde hij
ons uil 't hoofdkwartier, die zich vrijwillig
hij ons had aangesloten. Hij kent deze streek;
hij gloeide van verlangen u Ie redden en
leidde ons langs een eenzaam pad. dat nie
mand onzer zou gevonden hebben, naar hier.
Deze ritmeester was uw redding. Hadden de
Japanners bemerkt, dal gij geen munitie meer
luidt, dan zouden ze uici geaarzeld hebben,
en ware onze hulp Ie laat gekomen." Dit
hoorde Iwun van zijn wapenmakker. Ijverig
zocht Iwan op 't slagveld naar den officier,
die Item cn zijn escadron gered had. Hij vond
hem cchcr lilj geen der soldalcnlijkcn. Plot
seling hoorde hij zich hij den naam roepen.
Hij keek om, vanwaar dc stem kwam en
vond den gezochten ritmeester bij eenig
struikgewas liggen. Hij snelde er heen,doch
toen hij hem in 't gelaat zag, deed hij een
„Baron Schels," riep hij, „zijtgij hel? Mijn
hemel, welk een weerzienZijl gij gewond
„Ja, ik heb een kogel in de borstik kwam
hierheen om u tc redden,"
„Ik weet het, mijn kameraad heeft mij
reeds alles verteld. U alleen hebben wij 't leven
te danken," sprak Iwan.
„Het doet mij genoegen, dat Ik geen vcr-
geetsch werk gedaan heb. Ik stond nog steeds
bij li ill de schuld, gij herinnert u de sleppe
wel.... leven voor leven,,,. Wij zijn nu quitte,
Iwan, niet wanr? 't Loopt met mij ten einde.
n mij."
Schels, gij moogt niet sterven I Ik ga hulp
halen, opdat gij verbonden cn verpleegd
wordt I"
Spoedig daarop kwam Iwan met eenige
soldaten terug. Hier baatte echter geen hulp
meer; baron Schels blies kort daarop den
Snel verspreidde zich 't gerucht van den
dood des dapperen garde-ritmeesters en wel
dra stonden officieren en manschappen in
een lutlvcn kring om liet lijk en zongen een
treurlied, hem ter eer.
Enkele minuten later klonk het signaal lot
verzamelen.
„Wij moeten terug, dc Japanners zitten ons
op de hielen," sprak de commandant.
Toen dc eseadrons bijeen waren, werd cr
een troep uitgelicht en onder bevel van een
luitenant geplaatst.
„Jelui blljtt hier, begraaft de dooden, ver
pleegt de zwaargewonden, tot dc Japanners
komen, wlen gij dezen moet overgeven. Dc
gevangenen cn dc lichtgewonden moeten dc
eseadrons in hun middr-t nemen, beval de
commandant.
Ritmeester Ragowski wierp nog een langen
en dankbaren blik op zijn gesneuvelden vriend,
voor wicn spoedig 'I gral zou ontsloten wor
den; daarna trok hij met zijn escadron berg
afwaarts.
In de gevechten, welke enkele dagen na
dien geleverd werden werd Iwan zwaar ge
wond en als onbruikbaar voor den dienst
daaruit ontslagen. Wel speet het hein, niet
meer, voor zijn keizer en zijn vaderland te
kunnen strijden, maar het Sl. Gvorge-Kruis,
dat zijn borst siert, bewijst, dat hij ven der
dapperste was.
Met zijn gezin en zijn schoonouders ging
hij naar Europa cn bewoont liet stamslot.
In 't park heelt hij een (raaien grafheuvel
opgericht, en een stcencn gedenktecken her
innert aan den gesneuvelden held, baron
Schels. Diens beenderen echter rusten mijlen
ver In den schoot der aarde van 't verre
Oosten.
