Katholiek Nieuws» en Advertentieblad No. Zaterdag 4 April 1908. Twee en twintigste Jaargang. DE EEMBODE voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist. Verschijnt eiken ZATERDAG. Franco per post Afzonderlijke nummers f 0.40 f 0.05 Bureau: Langegracht 13, Amersfoort. Uitgave van de Vereeniging De Eembode. PrtJs der Advertentiün Van 1 tot 6 regelsf 0,30 Voor iederen regel meerf 0.05 Dit nummer bestaat uit twee bladen. EERSTE BLAD. Reehtsvorni door Paus Pius I bepaald ooi trouwbelolien on huwelijk. Den |en Paasclidag van het jaar 1908 treedt eene wet voor de Katho lieken in werking, waardoor de rechts vorm van het huwelijk en van de trouwbeloften op bevel van Paus Pius X nader omschreven en bepaald wordt. Aangezien deze wet, vooral wat trouw beloften betreft, ecnige in het oog loopende veranderingen voorschrijft, meenen wij goed te doen in het kort den voornaamsten inhoud der wet, in zoover ze voor ons land van toepassing is, onzen lezers mee te declcn. Zooals bekend is zijn trouwbeloften eene wederzijdsche belofte tusschen twee aanstaanden volgens den kerke lijk voorgeschreven rechtsvorm gedaan om met elkander te zullen huwen. In dezen rechtsvorm is voor de geldigheid der trouwbeloften voorgeschreven, dat zij le. moeten geschreven zijn en bo vendien 2e. voorzien van de onder- teekening der beide aanstaanden en 3e. voorzien van de onderteekening van een pastoor (of Ordinarius bis schop) die zich in zijn eigen plaats (of bisdom) bevindt, of minstens van twee getuigen. Kunnen bruidegom of bruid, of bei den niet schrijven, dan moet de acte van trouwbeloften toch schriftelijk wor den opgemaakt en deze omstandigheden daarin worden vermeld. Vervolgens moet dan die acte worden ondertee kend niet alleen door den plaatselijken pastoor of Ordinarius of minstens twee getuigen, maar bovendien ook nog door een anderen getuige. Wanneer op eene andere wijze als deze gehandeld wordt, dan vloeit uit zulke ongeldige trouwbeloften geene verplichting voort om met elkaar te huwen. Voor de geldigheid des huwelijks is door de H. Kerk als rechtsvorm vastgesteld, dat het moet worden ge sloten ten overstaan van den pastoor of plaatselijke Ordinarius (bisschop), of van een priester door een dezer gemachtigd en in tegenwoordigheid van minstens twee getuigen. Hierbij moet verder het volgende worden in acht genomen. De pastoor moet om bij eencgeldigesluiting des huwelijks te kunnen assisteeren le. zijn ambt hebben aanvaard en niet zijn gesehorst enz., 2e. zich bevinden binnen de grenzen van zijn eigen grondgebied, 3e. door of namens hen, die het hu welijk ten zijnen overstaan willen slui ten. vooraf zijn aangezocht of gevraagd en zonder onder den druk te zijn van geweldpleging en ernstige vreesaan- jaging aan partijen de vraag stel len of zij elkander nemen tot wettige echtgenooten en hun bevestigend ant woord vernemen. Voor een geoorloofd') sluiten van een huwelijk wordt verder gevor derd le. dat de pastoor zich vol gens de bestaande bepalingen, die in elk bisdom gebruikelijk zijn, zeker heid verschaffe van den ongehuw- den slaal van elk der beide par tijen 2e. dat hij zich vergewisse, dat althans één der beide partijen in zijne parochie, waar het huwelijk zal ge sloten worden, metterwoon gevestigd is, of ten minste de laatste 30 dagen verblijf gehad heeft; 3e. is geen der heide partijen in zijn parochie, waar het huwelijk zal gesloten worden, met- (lelilin is een huwelijk, wanneer liet verbindend en van kraeht is voor God. Even wel is hel aangaan van een geldig huwelijk nog niet altijd geoorloofd. Dikwerf kan dit onKcoorlooJa, zondig zijn. Een voorbeeld vindt men op hel einde van dit opstel. Door zoo'n huwelijk, dal geldig is, worden zij, derhalve wel elkanders echtgenooten, doch hebben tevens door aldus te huwen, eene groote zonde begaan. terwoon gevestigd, en heeft ook geen van beiden er ten minste de laatste 30 dagen verblijf gehad, dan mag de pastoor (of Ordinarius) zich niet voor de huwelijkssluiting beschikbaar stel len zonder eerst toestemming te heb ben verkregen van den eigen pastoor (of eigen Ordinarius) van een der beide huwenden, tenzij hij door eene zwaar wichtige reden gedwongen worde, dit verlof niet af te wachten; 4v. betreft het een huwelijk tusschen personen, die geen van beide een werkelijke woonplaats en dus geen eigen past< >r in den zin der kerkelijke wet hebben, dan mag de pastoor buiten geval van nood bij hun huwelijk niet assisteeren zonder eerst de zaak aan den Ordinarius of aan den priester, daartoe door den Ordinarius aangesteld te hebben voor gedragen en verlof om bij het huwe lijk dezer personen als pastoor op te treden te hebben verkregen5c. ein delijk moet het huwelijk gesloten wor den volgens den algemeenen regel voor den pastoor der parochie, waar de bruid volgens de kerkelijke wet haar woonplaats heeft, of waar zij ten minste de laatste 30 dagen verblijf heeft. Bij dreigend doodsgevaar gelden de volgende bijzondere bepalingen. Bij ontstentenis van den pastoor (of Or dinarius, of gevolmachtigd priester) kan en mag het huwelijk gesloten worden ten overstaan van een priester, wie bet ook zij (zou hij maar priester is), en twee getuigen. Dit geschiedt Ic. om een einde te maken aan den zondigen toestand, en dus het gewe ten van den persoon, die den dood nabij is, met God in orde te brengen, en 2e. (zoo het geval het mocht cischcn) om de kinderen te wettigen. Door deze kerkelijke wel betreffende den rechtsvorm van huwelijk en trouw beloften zijn gebonden allen, die Af door Katholiek Doopsel, Af door offi- cieele opneming, ooit in de H. Kerk zijn ingekomen, onverschillig of zij zich nog in de H. Kerk bevinden, of niet. Deze wet is ook toepasselijk op trouwbeloften van een Katholiek met een niet-Katholiek, en eveneens op het huwelijk van een Katholiek met een niet-Katholiek, onverschillig of er Pauselijke dispensatie voor het aangaan van dat huwelijk is verkregen of niet. Dit geldt voor de geheele wereld, be halve in de plaatsen, waarvoor de H. Stoel een andere regeling heeft vast gesteld, zooals voor het grootste ge deelte van Nederland. Door Paus Benedictus XIV is na melijk voor het grootste deel van Ne derland vastgesteld en door Paus Pius X bevestigd, dat het huwelijk van een Katholiek met een Protestant, of met een ander, die tot de gedoopte an dersdenkenden behoort, steeds geldig kan worden gesloten, ook zonder pas toor en zonder getuigen, al is zulke huwelijkssluiting ten strengste verbo den en grootclijks zondig. Bovengenoemde wet is niet toepas selijk op het huwelijk, dat gesloten wordt tusschen niet-Katholieken on derling, al zouden zij ook buiten den schoot der H, Kerk het Doopsel heb ben ontvangen. BUITENLAND. BELGIË. Zondagavond is een aanslag gepleegd tegen het huis van den burgemeester van Thollenbeek. Deze had bevel ge geven, dat de café's om 9 uur zouden sluiten en daarover ontstak liet volk in woede. Gendarmerie trachtte de orde te herstellen, doch een gevecht ontstond, waarin een inwoner doodelijk gewond werd. De menigte legde toen dynamiet bij het huis van den burgemeester. Bij de ontploffing werden de muren gescheurd en de meubelen vernield. Alle ruiten waren gesprongen. Geen der bewoners is getroffen daders onbekend. Ook te New-York is een bommen werper bezig geweest. Tienduizend werkloozen hielden een optocht langs de Union-square; in de rijen der mannen waren ook talrijke vrouwen met roode mutsen en roode vlaggen. Onder het zingen van de „Marseil laise" trok men verder, tot de politie er eindelijk in slaagde het volk in de zijstraten uiteen te drijven. Uit een der zijstraten kwam toen een troep werkloozen met iemand aan het hoofd, die een bom droeg, met de blijkbare bedoeling, om die naar de politie te werpen. De bom blijkt echter ontijdig gesprongen te zijn. De man, die hem droeg, de Rus Selig Silberstein, kreeg vreeselijke wonden, terwijl volgens de laatste berichten, de eerste spraken van verschillende dooden en gewon den slechts één werkman gedood moet zijn en een tweetal politieagen ten gewond. Dadelijk heeft de politie een uitge breid onderzoek ingesteld. Daaruit bleek, dat Silberstein in betrekking stond met verschillende anarchistische raddraaiers, zooals de beruchte Emma Goldman, op 't oogenblik gehuwd met den niet minder beruchten Alexander Berkman. Er schijnen complotten te zijn gesmeed tegen verschillende aris-» tocraten en groote financiers. Mexico is door een hevige aard beving geteisterd. De schok werd tot in Guanta-Juano en Rincon gevoeld, lil deze laatste plaats zijn vier meti- sehen gekwetst. De naald van den seismograaf draaide de geheele wijzer plaat rond. Volgens andere berichten is de stad Chilopa, in den staat Geurrero, geheel verwoest. Ook van het eiland St. Thomas wordt gemeld, dat ook daar een hevige schok is gevoeld. De schade moet echter onbelangrijk zijn. De naweeën van den oorlog met Rusland moet Japan ook in ernstige mate gevoelen. De schitterende over winningen toen behaald, hebben dit land finnntiëel uitgeput. Het aantal bankinstellingen, dat alleen in de maan den van dit jaar ten gronde zijn ge raakt, is schrikwekkend. Nu komt weer bericht, dat de Spaarkas te Kobe de betalingen gestaakt heelt, waardoor ook de grootste sakibronwerij van het gansche land stop gezet werd. De nood is zoo groot, dat de Regeering van plan moet zijn verschillende ban ken, die bijna geen geld meer in kas hebben, te helpen. Wat heeft Japan nu aan die mooie FEUILLETON. Christen Wraak. t Xlle eeuw. I) Op vun uur afstand van Budapest, aan den vruegeren „Ronieinselien weg", ligt, te midden van een schilderachtige streek, een dorp verscholen. Hel heel Erd, maar ook, Bcg-Hamza; men ziet daar overblijfselen van Romeinschv vestingwerken, waarboven een moskeekoepel in schier nog ongeschon den staat uitsteekt. Het kasteel zou, ondanks zijn ontzng- wekkenden aanblik, nicls bijzonders hebhen, zoo het niet zijn kelders waren, of liever gezegd de onderaardsche gewelven, waarop het rust en die zich tot op verren afstand uitstrekken. Zij zijn zon diep, zoo donker, zoo akelig, dat men zou zeggen, dat zij ge maakt zijn om le dienen voor gevangenhok- ken. Dit was ook in werkelijkheid zoo. En een hunner had gedurende lange jaren als bewoner een van de edelste zonen van de Magyaarschc aristocratie. In dat eenzaam verhijf, ternauwernood groot genoeg voor vier personen om over eind te staan, waar het water langs de hob belige steenen afdruipt, waar nooit hellicht naar binnen schijnt, waar, niet dan na groote omwegen, de lucht naar binnenkomt, leefde Pierre Szapiry lange jaren. Het was in den tijd, dal de Oltomaucu Hongarije bezetten, een bezetting door den loop der gebeurtenissen onvermijdelijk ge- Op de groole veldslagen volgden kleine ge vechten: op de worstelingen zonder genade, de schermutselingen zonder gevolg; alles stelden de bewoners in het werk, om le doen zien aan de overweldigers, dal men hun tegenwoordigheid met weerzin verdroeg. Pierre Szapary was nauwelijks twintig ja ren oud, toen hij, hel machtige kasteel van Cs.'ik, dat de Turken sedert langen lijd be zet hielden, met zijn wapenknechten willende veroveren, crnslig verwond werd. In het vuur van .'en slrijd was hij zoover gegaan, dal zijn makkers veel moeite hadden hem aan de handen van de Ottomaanschc sol daten Ie ontrukken. hersteld, vatte hij de wapens weer op. Hij deed mei zijn vriend, den graaf Adam Bht- thy.'iny, den eed: de Ottomanen onder alle mogelijke omstandigheden Ie vervolgen, en veel mogelijk afbreuk le doen. De gelcgcn- I' :dcn ontbraken niet. Butla was in de Aan brachten zij er levensvoorraad, het ander oogenblik kwamen zij er vandaan, gevangenen begeleidende, die zij naar Turkije voerden. even moedig als do opperhoofden onver schrokken waren, lieten geen konvooi van levensvoorraad of krijgstuig ontkomen, zon der het aan le vallen, geen karavaan gevan genen zonder daarvan ccnigcn te bevrijden hun roem verspreidde zich aldra. Ilamza-bcy, die zijn woonplaats tc Erd gevestigd had. had veel Ie doorstaan van de onophoudelijke aanvallen der twee verbondenenhij zwoer zich van hen meester tc maken en zond te gen hen een zeer talrijke bende uit; doch het was te vergeefsch, want ondanks zijn beloften eu zijn bedreigingen, mochten zijn jauilsaren (het beste voetvolk der Turken) er nimmer in slagen de twee christen-opper hoofden gevangen te nemen. Op SzapAry gewond; ditjgeschieddczn het heetst van een gevecht, en alvorens zijn metge zellen hem le hulp kouden snellen, slorlte hij van zijn paard. De Turken maakten zich van hem meester, en sleurden Item in al lerijl mede naar hun verschansingen. De vreugde was groot in het kamp van de Oltomanen. Hauiza-hcy, gelukkig einde lijk een van zijn vijanden in zijn macht tc hebben, hoonde zijn gevangene, spuwde hem in hel aangezicht, deed hein twee honderd stokslagen toedienen; vervolgens, loen hij dcnbctretircnswaardigcn toestand zag, waarin zijn heulen hein hadden gebracht, deed hij hem zijn wonden verbinden en liet hem op sluiten in het donkerste gcvaugcnliok van het kasteel van Erddoch de slechte ver zorging van zijn wonden, het gebrek aan lucht en aan voedsel, de koorts, sloopten zijn krachten, en zijn bewaker stelde den boy hiervan In kennis, liet Turkschc opper hoofd verlangde niet den dood van graaf Szapary, integendeel, hij wilde hem zien leven urn hem tc doen lijden; hij gaf dus bevel hem tc verzorgen; vervolgens, toen hij nagenoeg was hersteld, zond hij hem dei. pacha van Buda ten geschenke, die hem onder zijn dienaren opnam. Deze waren gemachtigd Item het hardste en hel meest terugstuotende werk te doen verrichten, terwijl hem slechts de onsmake lijkste overblijfselen zouden worden toege diend. liet is moeilijker zich voor le stellen met welke wreedheid dit hevel werd opge volgd, dan af te schilderen het lijden en de vernederingen, welke de rampzalige gevan gene doorstond. Maar wie zich hel wreedst jegens hein betoonde, dat was llainzu-tiey. Wanneer hij zich naar Buda begaf, om zich mei den pacha te onderhouden, verzuimde hij nim mer Pierre Szapary op te zoeken en hem te overstelpen mei de bitterste bclccdigingcn, met de meest verfijnde folteringenen wal zijne woede deed slijgendat was de be rusting van den graaf aan wiens mond hij geen klacht vermocht te ontlokken. Op zekeren dag voegde hif Item Hen jt Dc gevangene verwaardigde zleh niet tc antwoorden op die spotvraag. .Ah! is 't zoo gelegen!" schreeuwde de bey in toorn uit; .je wordl goed behandeld, christenhond, en jij hangt de trotschc uit. Maar de Profeet heelt gezegd: .Ik zal uw hoogmoed verijdelen, ik zal u vernederen evenals het vee." Ook voortaan, zult gij den arbeid der rcdcloozc dieren verrichten." Hij voerde Pierre Szapiry met zich en bracht hem in een veld. De voeten geke tend, deed hij Item daar een juk op dc schouders leggen en liet hent voor een ploeg spannen; naast hent werd een slaaf geplaatst, en een Turk zou hem, onder he vige zweepslagen dwingen den ploeg voort te trekken, terwijl de menigte, die er beha gen in schepte, hem stond tc bespotten. Graaf Szapiiry's onveranderlijke gelaten heid kon deze nieuwe vernedering evenwel niet doorslaanhij kwam In opstand en ver klaarde, dat hij geen voet zou verzetten. De bey deed Item het juk alncmcn en be val, dat vijftig stokslagen tegen het plat zijner voeten zouden worden gegeven; na deze foltering deed hij hom weerom plaats neuten onder hel juk, en werd de rampza lige man, die ternauwernood op zijn voeten staan kon, genoodzaakt den grond in cin- delooze voren te doorploegen. Tecwljl hel martelaarschap van den gc- vangc" aldus voortduurde, waren zijn vrien den niet werkeloos gebleven, was graat Bntthy.'iny or op uitgegaan. Gravin Szapiry gaf alles wat zij bezat, goederen en edel gesteenten haar ouders volgden haar voor beeld; vrienden brachten buitengewone of fers; maar dc voorname families waren ten onde;gcbracht door dc langdurige afpersingen der Turken, en die vroeger de rijksten ware», konden niet meer

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1908 | | pagina 1