Katholiek Nieuws» en Advertentieblad
No.
Zaterdag 4 April 1908.
Twee en twintigste Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Franco per post
Afzonderlijke nummers
f 0.40
f 0.05
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
PrtJs der Advertentiün
Van 1 tot 6 regelsf 0,30
Voor iederen regel meerf 0.05
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE BLAD.
Reehtsvorni door Paus Pius I bepaald
ooi trouwbelolien on huwelijk.
Den |en Paasclidag van het jaar
1908 treedt eene wet voor de Katho
lieken in werking, waardoor de rechts
vorm van het huwelijk en van de
trouwbeloften op bevel van Paus Pius
X nader omschreven en bepaald wordt.
Aangezien deze wet, vooral wat trouw
beloften betreft, ecnige in het oog
loopende veranderingen voorschrijft,
meenen wij goed te doen in het kort
den voornaamsten inhoud der wet, in
zoover ze voor ons land van toepassing
is, onzen lezers mee te declcn.
Zooals bekend is zijn trouwbeloften
eene wederzijdsche belofte tusschen
twee aanstaanden volgens den kerke
lijk voorgeschreven rechtsvorm gedaan
om met elkander te zullen huwen. In
dezen rechtsvorm is voor de geldigheid
der trouwbeloften voorgeschreven, dat
zij le. moeten geschreven zijn en bo
vendien 2e. voorzien van de onder-
teekening der beide aanstaanden en
3e. voorzien van de onderteekening
van een pastoor (of Ordinarius bis
schop) die zich in zijn eigen plaats (of
bisdom) bevindt, of minstens van twee
getuigen.
Kunnen bruidegom of bruid, of bei
den niet schrijven, dan moet de acte
van trouwbeloften toch schriftelijk wor
den opgemaakt en deze omstandigheden
daarin worden vermeld. Vervolgens
moet dan die acte worden ondertee
kend niet alleen door den plaatselijken
pastoor of Ordinarius of minstens
twee getuigen, maar bovendien ook
nog door een anderen getuige.
Wanneer op eene andere wijze als
deze gehandeld wordt, dan vloeit uit
zulke ongeldige trouwbeloften geene
verplichting voort om met elkaar te
huwen.
Voor de geldigheid des huwelijks
is door de H. Kerk als rechtsvorm
vastgesteld, dat het moet worden ge
sloten ten overstaan van den pastoor
of plaatselijke Ordinarius (bisschop),
of van een priester door een dezer
gemachtigd en in tegenwoordigheid
van minstens twee getuigen. Hierbij
moet verder het volgende worden in
acht genomen. De pastoor moet om
bij eencgeldigesluiting des huwelijks
te kunnen assisteeren le. zijn ambt
hebben aanvaard en niet zijn gesehorst
enz., 2e. zich bevinden binnen de
grenzen van zijn eigen grondgebied,
3e. door of namens hen, die het hu
welijk ten zijnen overstaan willen slui
ten. vooraf zijn aangezocht of gevraagd
en zonder onder den druk te zijn van
geweldpleging en ernstige vreesaan-
jaging aan partijen de vraag stel
len of zij elkander nemen tot wettige
echtgenooten en hun bevestigend ant
woord vernemen.
Voor een geoorloofd') sluiten van
een huwelijk wordt verder gevor
derd le. dat de pastoor zich vol
gens de bestaande bepalingen, die
in elk bisdom gebruikelijk zijn, zeker
heid verschaffe van den ongehuw-
den slaal van elk der beide par
tijen 2e. dat hij zich vergewisse, dat
althans één der beide partijen in zijne
parochie, waar het huwelijk zal ge
sloten worden, metterwoon gevestigd
is, of ten minste de laatste 30 dagen
verblijf gehad heeft; 3e. is geen der
heide partijen in zijn parochie, waar
het huwelijk zal gesloten worden, met-
(lelilin is een huwelijk, wanneer liet
verbindend en van kraeht is voor God. Even
wel is hel aangaan van een geldig huwelijk
nog niet altijd geoorloofd. Dikwerf kan dit
onKcoorlooJa, zondig zijn. Een voorbeeld
vindt men op hel einde van dit opstel. Door
zoo'n huwelijk, dal geldig is, worden zij,
derhalve wel elkanders echtgenooten, doch
hebben tevens door aldus te huwen, eene
groote zonde begaan.
terwoon gevestigd, en heeft ook geen
van beiden er ten minste de laatste
30 dagen verblijf gehad, dan mag de
pastoor (of Ordinarius) zich niet voor
de huwelijkssluiting beschikbaar stel
len zonder eerst toestemming te heb
ben verkregen van den eigen pastoor
(of eigen Ordinarius) van een der beide
huwenden, tenzij hij door eene zwaar
wichtige reden gedwongen worde, dit
verlof niet af te wachten; 4v. betreft
het een huwelijk tusschen personen,
die geen van beide een werkelijke
woonplaats en dus geen eigen past< >r in
den zin der kerkelijke wet hebben, dan
mag de pastoor buiten geval van nood
bij hun huwelijk niet assisteeren zonder
eerst de zaak aan den Ordinarius of
aan den priester, daartoe door den
Ordinarius aangesteld te hebben voor
gedragen en verlof om bij het huwe
lijk dezer personen als pastoor op te
treden te hebben verkregen5c. ein
delijk moet het huwelijk gesloten wor
den volgens den algemeenen regel
voor den pastoor der parochie, waar
de bruid volgens de kerkelijke wet
haar woonplaats heeft, of waar zij ten
minste de laatste 30 dagen verblijf
heeft.
Bij dreigend doodsgevaar gelden de
volgende bijzondere bepalingen. Bij
ontstentenis van den pastoor (of Or
dinarius, of gevolmachtigd priester)
kan en mag het huwelijk gesloten
worden ten overstaan van een priester,
wie bet ook zij (zou hij maar priester
is), en twee getuigen. Dit geschiedt
Ic. om een einde te maken aan den
zondigen toestand, en dus het gewe
ten van den persoon, die den dood
nabij is, met God in orde te brengen,
en 2e. (zoo het geval het mocht cischcn)
om de kinderen te wettigen.
Door deze kerkelijke wel betreffende
den rechtsvorm van huwelijk en trouw
beloften zijn gebonden allen, die Af
door Katholiek Doopsel, Af door offi-
cieele opneming, ooit in de H. Kerk
zijn ingekomen, onverschillig of zij
zich nog in de H. Kerk bevinden, of
niet. Deze wet is ook toepasselijk op
trouwbeloften van een Katholiek met
een niet-Katholiek, en eveneens op
het huwelijk van een Katholiek met
een niet-Katholiek, onverschillig of er
Pauselijke dispensatie voor het aangaan
van dat huwelijk is verkregen of niet.
Dit geldt voor de geheele wereld, be
halve in de plaatsen, waarvoor de H.
Stoel een andere regeling heeft vast
gesteld, zooals voor het grootste ge
deelte van Nederland.
Door Paus Benedictus XIV is na
melijk voor het grootste deel van Ne
derland vastgesteld en door Paus Pius
X bevestigd, dat het huwelijk van een
Katholiek met een Protestant, of met
een ander, die tot de gedoopte an
dersdenkenden behoort, steeds geldig
kan worden gesloten, ook zonder pas
toor en zonder getuigen, al is zulke
huwelijkssluiting ten strengste verbo
den en grootclijks zondig.
Bovengenoemde wet is niet toepas
selijk op het huwelijk, dat gesloten
wordt tusschen niet-Katholieken on
derling, al zouden zij ook buiten den
schoot der H, Kerk het Doopsel heb
ben ontvangen.
BUITENLAND.
BELGIË.
Zondagavond is een aanslag gepleegd
tegen het huis van den burgemeester
van Thollenbeek. Deze had bevel ge
geven, dat de café's om 9 uur zouden
sluiten en daarover ontstak liet volk
in woede. Gendarmerie trachtte de
orde te herstellen, doch een gevecht
ontstond, waarin een inwoner doodelijk
gewond werd.
De menigte legde toen dynamiet bij
het huis van den burgemeester. Bij de
ontploffing werden de muren gescheurd
en de meubelen vernield. Alle ruiten
waren gesprongen. Geen der bewoners
is getroffen daders onbekend.
Ook te New-York is een bommen
werper bezig geweest. Tienduizend
werkloozen hielden een optocht langs
de Union-square; in de rijen der
mannen waren ook talrijke vrouwen
met roode mutsen en roode vlaggen.
Onder het zingen van de „Marseil
laise" trok men verder, tot de politie
er eindelijk in slaagde het volk in de
zijstraten uiteen te drijven. Uit een
der zijstraten kwam toen een troep
werkloozen met iemand aan het hoofd,
die een bom droeg, met de blijkbare
bedoeling, om die naar de politie te
werpen. De bom blijkt echter ontijdig
gesprongen te zijn. De man, die hem
droeg, de Rus Selig Silberstein, kreeg
vreeselijke wonden, terwijl volgens de
laatste berichten, de eerste spraken
van verschillende dooden en gewon
den slechts één werkman gedood
moet zijn en een tweetal politieagen
ten gewond.
Dadelijk heeft de politie een uitge
breid onderzoek ingesteld. Daaruit
bleek, dat Silberstein in betrekking
stond met verschillende anarchistische
raddraaiers, zooals de beruchte Emma
Goldman, op 't oogenblik gehuwd met
den niet minder beruchten Alexander
Berkman. Er schijnen complotten te
zijn gesmeed tegen verschillende aris-»
tocraten en groote financiers.
Mexico is door een hevige aard
beving geteisterd. De schok werd tot
in Guanta-Juano en Rincon gevoeld,
lil deze laatste plaats zijn vier meti-
sehen gekwetst. De naald van den
seismograaf draaide de geheele wijzer
plaat rond.
Volgens andere berichten is de stad
Chilopa, in den staat Geurrero, geheel
verwoest.
Ook van het eiland St. Thomas
wordt gemeld, dat ook daar een hevige
schok is gevoeld. De schade moet
echter onbelangrijk zijn.
De naweeën van den oorlog met
Rusland moet Japan ook in ernstige
mate gevoelen. De schitterende over
winningen toen behaald, hebben dit
land finnntiëel uitgeput. Het aantal
bankinstellingen, dat alleen in de maan
den van dit jaar ten gronde zijn ge
raakt, is schrikwekkend. Nu komt weer
bericht, dat de Spaarkas te Kobe de
betalingen gestaakt heelt, waardoor
ook de grootste sakibronwerij van het
gansche land stop gezet werd. De
nood is zoo groot, dat de Regeering
van plan moet zijn verschillende ban
ken, die bijna geen geld meer in kas
hebben, te helpen.
Wat heeft Japan nu aan die mooie
FEUILLETON.
Christen Wraak.
t Xlle eeuw.
I) Op vun uur afstand van Budapest, aan
den vruegeren „Ronieinselien weg", ligt, te
midden van een schilderachtige streek, een
dorp verscholen. Hel heel Erd, maar ook,
Bcg-Hamza; men ziet daar overblijfselen
van Romeinschv vestingwerken, waarboven
een moskeekoepel in schier nog ongeschon
den staat uitsteekt.
Het kasteel zou, ondanks zijn ontzng-
wekkenden aanblik, nicls bijzonders hebhen,
zoo het niet zijn kelders waren, of liever
gezegd de onderaardsche gewelven, waarop
het rust en die zich tot op verren afstand
uitstrekken. Zij zijn zon diep, zoo donker,
zoo akelig, dat men zou zeggen, dat zij ge
maakt zijn om le dienen voor gevangenhok-
ken. Dit was ook in werkelijkheid zoo. En
een hunner had gedurende lange jaren als
bewoner een van de edelste zonen van de
Magyaarschc aristocratie.
In dat eenzaam verhijf, ternauwernood
groot genoeg voor vier personen om over
eind te staan, waar het water langs de hob
belige steenen afdruipt, waar nooit hellicht
naar binnen schijnt, waar, niet dan na groote
omwegen, de lucht naar binnenkomt, leefde
Pierre Szapiry lange jaren.
Het was in den tijd, dal de Oltomaucu
Hongarije bezetten, een bezetting door den
loop der gebeurtenissen onvermijdelijk ge-
Op de groole veldslagen volgden kleine ge
vechten: op de worstelingen zonder genade,
de schermutselingen zonder gevolg; alles
stelden de bewoners in het werk, om le
doen zien aan de overweldigers, dal men
hun tegenwoordigheid met weerzin verdroeg.
Pierre Szapary was nauwelijks twintig ja
ren oud, toen hij, hel machtige kasteel van
Cs.'ik, dat de Turken sedert langen lijd be
zet hielden, met zijn wapenknechten willende
veroveren, crnslig verwond werd. In het
vuur van .'en slrijd was hij zoover gegaan,
dal zijn makkers veel moeite hadden hem
aan de handen van de Ottomaanschc sol
daten Ie ontrukken.
hersteld, vatte hij de wapens weer op. Hij
deed mei zijn vriend, den graaf Adam Bht-
thy.'iny, den eed: de Ottomanen onder alle
mogelijke omstandigheden Ie vervolgen, en
veel mogelijk afbreuk le doen. De gelcgcn-
I' :dcn ontbraken niet. Butla was in de Aan
brachten zij er levensvoorraad, het ander
oogenblik kwamen zij er vandaan, gevangenen
begeleidende, die zij naar Turkije voerden.
even moedig als do opperhoofden onver
schrokken waren, lieten geen konvooi van
levensvoorraad of krijgstuig ontkomen, zon
der het aan le vallen, geen karavaan gevan
genen zonder daarvan ccnigcn te bevrijden
hun roem verspreidde zich aldra. Ilamza-bcy,
die zijn woonplaats tc Erd gevestigd had.
had veel Ie doorstaan van de onophoudelijke
aanvallen der twee verbondenenhij zwoer
zich van hen meester tc maken en zond te
gen hen een zeer talrijke bende uit; doch
het was te vergeefsch, want ondanks zijn
beloften eu zijn bedreigingen, mochten zijn
jauilsaren (het beste voetvolk der Turken)
er nimmer in slagen de twee christen-opper
hoofden gevangen te nemen.
Op
SzapAry gewond; ditjgeschieddczn het heetst
van een gevecht, en alvorens zijn metge
zellen hem le hulp kouden snellen, slorlte
hij van zijn paard. De Turken maakten zich
van hem meester, en sleurden Item in al
lerijl mede naar hun verschansingen.
De vreugde was groot in het kamp van
de Oltomanen. Hauiza-hcy, gelukkig einde
lijk een van zijn vijanden in zijn macht tc
hebben, hoonde zijn gevangene, spuwde hem
in hel aangezicht, deed hein twee honderd
stokslagen toedienen; vervolgens, loen hij
dcnbctretircnswaardigcn toestand zag, waarin
zijn heulen hein hadden gebracht, deed hij
hem zijn wonden verbinden en liet hem op
sluiten in het donkerste gcvaugcnliok van
het kasteel van Erddoch de slechte ver
zorging van zijn wonden, het gebrek aan
lucht en aan voedsel, de koorts, sloopten
zijn krachten, en zijn bewaker stelde den
boy hiervan In kennis, liet Turkschc opper
hoofd verlangde niet den dood van
graaf Szapary, integendeel, hij wilde hem
zien leven urn hem tc doen lijden; hij gaf
dus bevel hem tc verzorgen; vervolgens,
toen hij nagenoeg was hersteld, zond hij hem
dei. pacha van Buda ten geschenke, die hem
onder zijn dienaren opnam.
Deze waren gemachtigd Item het hardste
en hel meest terugstuotende werk te doen
verrichten, terwijl hem slechts de onsmake
lijkste overblijfselen zouden worden toege
diend. liet is moeilijker zich voor le stellen
met welke wreedheid dit hevel werd opge
volgd, dan af te schilderen het lijden en de
vernederingen, welke de rampzalige gevan
gene doorstond.
Maar wie zich hel wreedst jegens hein
betoonde, dat was llainzu-tiey. Wanneer hij
zich naar Buda begaf, om zich mei den
pacha te onderhouden, verzuimde hij nim
mer Pierre Szapary op te zoeken en hem te
overstelpen mei de bitterste bclccdigingcn,
met de meest verfijnde folteringenen wal
zijne woede deed slijgendat was de be
rusting van den graaf aan wiens mond hij
geen klacht vermocht te ontlokken.
Op zekeren dag voegde hif Item
Hen jt
Dc gevangene verwaardigde zleh niet tc
antwoorden op die spotvraag.
.Ah! is 't zoo gelegen!" schreeuwde de
bey in toorn uit; .je wordl goed behandeld,
christenhond, en jij hangt de trotschc uit.
Maar de Profeet heelt gezegd: .Ik zal uw
hoogmoed verijdelen, ik zal u vernederen
evenals het vee." Ook voortaan, zult gij den
arbeid der rcdcloozc dieren verrichten."
Hij voerde Pierre Szapiry met zich en
bracht hem in een veld. De voeten geke
tend, deed hij Item daar een juk op dc
schouders leggen en liet hent voor een
ploeg spannen; naast hent werd een slaaf
geplaatst, en een Turk zou hem, onder he
vige zweepslagen dwingen den ploeg voort
te trekken, terwijl de menigte, die er beha
gen in schepte, hem stond tc bespotten.
Graaf Szapiiry's onveranderlijke gelaten
heid kon deze nieuwe vernedering evenwel
niet doorslaanhij kwam In opstand en ver
klaarde, dat hij geen voet zou verzetten.
De bey deed Item het juk alncmcn en be
val, dat vijftig stokslagen tegen het plat
zijner voeten zouden worden gegeven; na
deze foltering deed hij hom weerom plaats
neuten onder hel juk, en werd de rampza
lige man, die ternauwernood op zijn voeten
staan kon, genoodzaakt den grond in cin-
delooze voren te doorploegen.
Tecwljl hel martelaarschap van den gc-
vangc" aldus voortduurde, waren zijn vrien
den niet werkeloos gebleven, was graat
Bntthy.'iny or op uitgegaan. Gravin Szapiry
gaf alles wat zij bezat, goederen en edel
gesteenten haar ouders volgden haar voor
beeld; vrienden brachten buitengewone of
fers; maar dc voorname families waren
ten onde;gcbracht door dc langdurige
afpersingen der Turken, en die vroeger
de rijksten ware», konden niet meer