Katholiek Nieuws= en Advertentieblad
No. 21.
Zaterdag 22 "Augustus 1908.
Twee en twintigste Jaargang.
OE EEMiODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Franco per postf 0.40
Afzonderlijke nummersf 0.05
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Advertentiën
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iedercn regel meerf 0.05
Corrcspwtdcnliën en Advertentie» moeten uiterlijk Vrljdag-
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE BLAD.
Een moeilijk vraagstuk.
L
Het blijkt steeds meer en meer, dat
werkloosheid een der moeilijkste vraag
stukken is, die zich in liet maatschap
pelijke leven ter oplossing op den
voorgrond stellen.
Bij alles, wat reeds werd beproefd
en aangewend tegen deze sociale
kwaal, wordt ze veeleer erger dan beter.
De nfficiecle rapporten over den
stand der arbeidersmarkt, nog wel ge
durende de gunstigste maanden dezes
jaars, zijn inderdaad ontmoedigend.
Ook de vooruitzichten zijn alles be
halve gunstig.
En naar het middel tot oplossing
van deze maatschappelijke moeilijk
heid wordt nog steeds tevergeefs
gezocht.
Wel komen van meerdere zijden
adviezen, waarin middelen tot leniging
van de ellende door werkloosheid ge
sticht, worden aangewezen, en worden
sommigen dezer ook toegepastmaar
uit vele dier adviezen blijkt inaar al
te zeer hoe oppervlakkig deze zaak
soms beschouwd, hoe weinig deze
begrepen wordt.
Een ontmoedigend verschijnsel is
hierbij, dat juist in arbeidskringen, die
het meest gerucht maken, de zijde van
het vraagstuk het minst wordt be
schouwd, welke het nauwlcttcndst
moet bekeken worden, n.l. de oorza
ken naspeuren der werkloosheid.
Doch te verklaren is het eenigszins,
als men bedenkt, hoe dat deel der ar
beiders, wat hier bedoeld wordt, in
deze quaestic wordt voorgelicht.
Men neme o.a. eens kennis van het
geen hun partijblad, het sociaal-demo
cratische orgaan de „Stem des Volks",
dezer dagen omtrent de bestrijding
van werkloosheid verkondigde.
De Eemlander van 3 Augustus 1.1.
bevatte daaromtrent het volgende:
De „Stem des Volks" de werkloos
heid hier ter stede besprekend, geeft
als middelen ter leniging van de
daaruit voortkomende ellende het vol
gend lijstje van werken op, die h.i.
moeten gebeuren. Ie het stichten van
een gemeentelijk zwembad2e het
afbreken van afgekeurde krotten; 3e
het bouwen van doelmatige arbeiders
woningen; 4e het aanleggen van we
gen; 5e het bespoedigen van de uil
voering der beraamde bouwwerken,
Hoogere Burgerschool, enz. enz.6e
uitvoering der werkloozenverzekering.
„Verder schrijft het blad„De ge
meente heeft dus een massa goed
werk te verrichten, dat tevens een
blijvende waarde bezit.
„Door de vakvereenigingen kan ge
ijverd worden voor een buitengewone
verkorting van den arbeidsdag tot
hoogstens 8 uur b.v. Het werk, dat er
is kan dan over een zoo groot moge
lijk aantal personen verdeeld worden.
„Den werkloozen, die niet geholpen
kunnen worden door bovenstaande
maatregelen, een uitkcering te ver
strekken, zooals verleden winter reeds
geschiedde.
„Ook zou de mogelijkheid van „emi
gratie" overwogen kunnen worden
door het bestaande comité.''
Dus de gemeente moet er voor ge
spannen otn de werkloosheid met ge
weld voor een korten tijd plaatselijk
slechts ten deele te onderdrukken.
«Msof de gemeente-schatkist onuit
puttelijk is, zoo moet daarover maar
beschikt.
En dat terwijl de burgerij reeds
door gemeente-belastingen schier on
dragelijk wordt gedrukt.
In alle standen heerscht een malaise
en voorzeker wel het gevoeligst in den
middenstand, die juist het meest moet
bijdragen oin do gemeente-financiën
zooveel mogelijk nog op peil te houden.
Wat dus hier door het sociaal-de
mocratisch blad de „Stem des Volks"
wordt voorgesteld is eenvoudig een
methode van socialisten, om volgelin
gen met groote woorden te misleiden,
teneinde toch te kunnen poseeren
als de ware verdedigers der belangen
van den werkman.
Het lijstje met werken zoo maar ter
uitvoering aan de gemeente voorge
legd getuigt dan ook een keer te meer van
een sociaal-democratische opvatting,
zooals men van die zijde gewoon is.
En toch staan sociaal-democratische
volksmenners gereed, dit wachtwoord
van de „Stem des Volks" bij partij-
genooten er in te dringen, en maar
voor te houden dat uitkomst voor de
werkloosheid op de eerste plaats moet
gezocht bij de gemeente-kas.
Met aan de genoemde eischen toe
te geven nu eens veronderstelt,
dat zoo iets gedaan werd zou de
gemeente zich financieel in een wan-
hopigen toestand brengen, en toch zou
dc werkloosheid hier ter stede er
slechts tijdelijk en ten deele door
verminderd worden.
De afgeloopen winter strekkc voor
de laatste bewering tot bewijs.
Geen enkele winter is ons bekend,
waarin zooveel werken als toen wer
den uitgevoerd: n.l. het St. Pieters-
cn Bloklandsgasthuis; een kerk met
pastorie, zusterschool met gestichteen
Industrie- en huishoudschooleen frö
belschool enz., en niettegenstaande dc
uitvoering dezer groote bouwwerken,
werd geroepen over een werkloosheid
als hier nimmer was voorgekomen.
Wanneer men deze feiten uit het oog
verliest, dan komt men met adviezen
als de „Stem des Volks" voor
den dag.
Werkloozen steun verlcenen zooveel
als maar eenigszins mogelijk is, moet
beschouwd als een gebiedende plicht.
Maar het middel tot bestrijding van
werkloosheid zal door dieper studie,
door ernstiger overwegen moeten ge
vonden worden dan door het sociaal-
dcmocratisme wordt beoefend.
Lang zal men echter moeten wach
ten als van die zijde het middel ter
oplossing komen moet.
BUITENLAND.
Uit Rome wordt gemeld, dat Z. Em.
Kardinaal Lorenzelli daar ernstig ziek
ligt tengevolge van de beet van een
schorpioen-vlieg. De doktoren verkla
ren, dat de beet eene bloedvergiftiging
heeft veroorzaakt, doch zij hopen den
Kardinaal te redden.
Op Sint Laurentius ontving don Lo
renzo Perosi van den H. Vader ten ge
schenke een prachtige gouden vulpen,
op welker bovenstuk een allegorische
voorstelling gedreven is, benevens een
eigenhandig schrijven, waarin Z. H.
den gevierden componist geluk wenscht
en dankt voor de nieuwe Cantate, hem
kortelings opgedragen. Van de leerlin
gen zijner „Schola Cantorem" kreeg
Perosi bij deze gelegenheid een mooi
kasuifel en een geschilderd portret
van Wagner, voor wien de maëstro
een bijzondere vereering koestert.
Het bureau van de vereeniging der
Katholieke Italiaansche jeugd heeft
eene circulaire uitgegeven met liet pro
gramma der jubilé-feesten in Septem
ber te houden. Tegelijkertijd met het
priesterjubilé van Pius X. zal de ver
eeniging haar veertigjarig bestaan her
denken.
Den 17den September zal kardinaal
de Laï, oud-lid van den Oppersten
Raad der vereeniging, de H. Mis op
dragen aan het altaar van Petrus Stoel.
Daarna zullen de leden zich in optocht
naar het Vaticaan begeven, om door
den Paus in audiëntie te worden ont
vangen. In den loop van deze audiën
tie zal aan den H. Vader de gouden
kelk niet toebehooren voor de viering
der jubileums-Mis worden aangeboden.
Den volgenden dag zullen de jeug
dige leden de jubileums-Mis bijwo
nen waarna liet nationale congres zal
worden geopend, dat tot 20 September
zal duren.
belgië.
Een opzienbarend schandaal heeft
zich te Schaerbeek, de voorstad van
Brussel, voorgedaan. Onverwacht wer
den daar in 't laatst der vorige week
gearresteerd de wethouder, waarne
mend burgemeester. Van de Putte, en
twee gemeente-ingenieurs, Houssa en
Wellens, wegens verdenking van mis
bruik van vertrouwen.
Het H. v. A. meldt o.a. daarover
het volgende:
Na den hee'.en Donderdag bergen van
documenten in het kabinet van den
schepene doorzocht te hebben en in
zijne woning en in de woning van
den heer Lejeune, aannemer van open
bare werken, eene menigte boeken en
papieren in beslag genomen te hebben,
zette de heer Hayoit het onderzoek in
zijn eigen kabinet voort en deed hij
al de verdachten en getuigen strenge
verhooren ondergaan.
Na lang en hardnekkig geloochend
te hebben, bekende de aannemer ein
delijk, dat hij belangrijke sommen aan
de drie anderen betaald had. De som
men aangeduid in zijne boeken, .aan
personen, die slechts met hunne naam
letters waren ingeschreven, waren hun
inderdaad toegekend.
De schepene en de twee ingenieurs
bleven niettemin loochenen, tot einde
lijk Hayiot zegde: De aannemer heelt
alles bekend. Toen scheen Van de
Putte te zullen bezwijken.
Toch bleef hij loochenen.
Doch nu deed de rechter den aan
nemer binnen komen. En de twee
heeren, die daags te voren nog samen
champagne dronken, zegt de XXe Siè
cle, stonden daar nu als gereed voor
een tweegevecht op leven en dood.
Lejeune hield zijn bekentenissen
staande.
Van de Putte boog liet hoofd en loo
chende niet meer.
Daarna werd door den heer Hayoit
de Termicourt een mandaat van aan
houding getcekend.
De dienstdoende burgemeester van
Schaerbeek, een der grootste gemeen
ten van België, werd door dc gendnr-
men weggeleid en met de twee inge
nieurs in de gevangenis van St. Gilles
binnengebracht.
Het vermoeden bestaat, dat er meer
personen in hechtenis zullen genomen
worden.
engeland.
Een viertal kiesrcclitdamcs, die op
liet strand te Blackpool dc menigte,
bestaande uit meer dan duizend per
sonen wilde toespreken, zijn slecht te
pas gekomen. De badgasten waren
daar niet op gesteld en eeni-
FEUILLETON.
GODS WEDEN IIIN OIDHDERDNDEEIH.
2) Bcrneck heklom dc steile helling van den
heuvel en ging in de schaduw van een over
hangend rotsblok liggen, om een duljc te
doen. Thomas, die het vee bijeen gedreven
had, zette zich met vergenoegd gelaat aan
den ketel, welke, voor hem gereed stond,
terwijl Wcbcr een hooger standpunt koos,
vanwaar hij de kudde, in een beschaduwden
hollen weg saamgedrevcn, goed kon overzien.
Geleund tegen ccn rots, keek hij peinzend
voor zich. Zijn wapenmakker, nauwelijks twee
jaar jonger dan hij, boezemde hem mede
lijden in; heide waren uit dezelfde streek.
In een vriendelijk dal aan den voet van het
Zwartcwoud hadden hun wiegen gestaan,
die van den een in hel grafelijk slot, van
Beril eek, die van den ander in het eenvoudige
huls van den werkman. In de tuinen van hel
grafelijk slot had de jeugdige wees Jozet
Wcbcr het tuinieren geleerd, en heel wal
standjes opgeloopcn van den ouden Jacob,
daar deze een strenge leermeester was. Even
zwaar als de oude tuinman alles lilde, even
blijde beschouwde Anna, zijn dochtertje,
alles, zij bespaarde den blooden jongeling
dan ook mcnigcii uitbrander. Voor Anna
zou Jozef dan ook door 't vuur gegaan zijntoeli
luoesi zij een deel slechts van zijn jongens
hart voor liefnemen. Hel ander deel behoorde
aan de Iwec zoons van den graal, vooral
den jongste, Hans, aan wien de tuinmansjongen
mei hart en ziel hing. Zoo'n wilde Hans!
Geen paard was hem moedig genoeg, geen
hek Ie hoog, geen sloot te breed!
En wat kon hij goed vleien, als 'I gold,
zijn wil door Ie zettenHoe goed was hij
voor een ieder! Zijn mooiste speelgoed schonk
hij aan arme, zieke kinderen. Het gehcctc
dorp was blij, als in latere dagen graaf Hans
in zijn nette kadetten-uniform zijn korte va-
cantic in hel vaderlijk slot kwam door
brengen.
De tuinmansjongen Jozef Weber had zijn
vaderland verlatenhij had zijn militairen
dienst volbracht en daarna, in de hoop in
'I verre Zuidwesten van Afrika zijn geluk te
vinden, dienst genomen bij dc grenstroepen.
Wie beschrijft zijn verbazing, toen hij op
zekeren dag onder de nieuw aangekomen
troepen den jongen graaf Hans herkende -
niet als ofücier, dat ware geen bijzonders
geweest, doch in 'I gelid marcheerend als
gewoon soldaat. Graaf Hans van Bcrneck
gewoon soldaatHoe was dat mogelijk V
Het was een korle, Ireurige geschiedenis.
Dc dolle, wilde Hans was in verkeerd ge
zclschap gekomen; drinken, wedden en spe
len. leidden hem ten verdcrvc. Zijn superi
euren vermaanden en waarschuwden hem
zonder gevolg, tot ten slotte de dag kwam,
welke Iiciii de zwaarste strai bracht - hij
verloor zijn degen en zijn plaals.
Wal een slag voor den liclitzinnigcn jon
geling, die dc draagwijdte zijner handelin
gen zich niet linil kunnen voorstellenZijn
vader, dc oude graaf van Bcrneck, een trotsch
edelman, wien de eer van zijn huis
meer gold dan al 't andere, meende de schande,
door Hans over zijn huis gebracht, nicl Ie
zullen overleven. Hij weigerde den verneder
den zoon Ie ontvangen, .zijn verzoek om ver
giffenis in te willigen. Tevergeefs trachtte
de gravin, een vrome, edele dame, tusschcn-
beide te komen. „De eertooze wage het niet
eer mijn drempel te overschrijden, vAAr hij
den degen teruggekregen heeft", was het
antwoord van zijn belcedigden vader. Zijn
zoon voegde zich in zijn lot.
Slechts in een oorlog kon hij zijn degen
terug erlangende in Zuidwcst-Afrika uitge
broken opstand bood hem daartoe de gele
genheid. Als gewoon soldaat trad Hans in
de gelederen der grenswachtersmet lust
en nauwgezetheid vervulde hij den dienst,
was een goed kameraad, maar stil en alge-
Tegen Wcbcr alleen was hij openhartig.
In 'I eerste oogenbiik was hem de ontmoe
ting met iemand, die zijn jeugd en afkomst
zoo goed kende, pijnlijk geweest, 't l.iefst
ware hij voor alles onbekend gebleven en
aan zich zelf overgelaten. De trouwe ge
hechtheid van den voormatigen tuinmans
jongen was hem echter te machtig gewor
den. en als de jonge graaf 'I niet meer ver
kroppen kon, legde hij zijn hart aan Wcbcr
bloot, vooral In deze dagen, nu hij tot vee
hoeder bevorderd was, terwijl hij er zoozeer
naar verlangde zich duor heldendaden Ie
„Wat doe ik hier in deze wildernis? Als
veehoeder kan ik geen lauweren vergaren.
Waarom zendt men mij niet naar de plaals,
waar op leven en dood gestreden wordt
In het gevecht moet het om den prijs mijns
levens gaan, opdat ik voorgedragen wordt
ter bevordering en mijn degen terug krijg.
Strijden, de eerste zijn, die den vijand tege
moet snelt, zAA heb ik het mij gedroomd
en nu word ik tot nietsdoen veroordeeld.
Men zegt reeds, dat de Hercro's onderwor
pen zijn, de opstand geëindigd is. Dc vrede
zal gesloten worden, zonder dat ik den
vijand ook maar heb gezien waar blijft
nu de gelegenheid om mij te onderscheiden?
Och, om mij zelf geef ik er niet om. slechts
ter wille van vader en moeder zou ik
gaarne in eere hersteld worden."
Webcr begreep volkomen dc bitterheid
van den jongen graaf. Daar hij echter't land
langer dan Iwec jaar kende, achtte hij de tco-
kenen van een aanstaanden Hottcntoltcii-
opstnnd niet gering.
„Dc Herero's zijn weliswaar verslagen,
maar nu staan de Nama's op", stelde hij zijn
kameraad gerust. „Ik vertrouw dien ouden
huichelaar, hun aanvoerder, Hendrik Wltboy
zoover ik hem zie. Wees maar onbezorgd,
mijnheer dc graaf! Men heeft u niet naar
Joachimshurg gezonden, om uw dagen in
ledigheid te slijtengelegenheid, om u te
onderscheiden zal er gauw genoeg voor u
aanbreken. Reeds vluchten de Boeren naar
de hoofdplaats, 't Vee is iu zoo groote» ge
tale saamgedrevcn, dal er nu geen diefstal
len meer gepleegd worden, doch volslagen
rooftochten. In de onmiddellijke nabijheid
van onzen post heelt men verdachte sporen
ontdekt, wat den onderofficier er toe gebracht
heeft, ons tweeën tot bescherming der weide
op Ie commandccrcn. In vredestijd is Thomas
daartoe voldoende."
Terwijl de korporaal tegen de rots leunde,
ging hem dit alles door 'I hoofd. De zwoele
hitte van den dag en de overal hccrschcndc
stilte drukten hem de oogen toereeds ver
warden zich zijn denkbeelden. Hij zag graal
Hans in officiersuniform naast den graaf in
de dorpskerk; ook Anna,dc tuimiiaiisdochlcr.
die bloemen aanbracht ter versiering van 't
altaar, bloemen, slccds meer bloemenO,
hij had in zoo lang geen bloemen meer ge
zien Daar rolde plotseling een steentje langs
hem, nog een, dat zijn voet trof. Plotseling
was hij wakker en keerde zich snel om: hij
zag niets verdachts. Alles was doodstil als
tevoren, doch Wcbers oplettendheid was
gaande gemaakt. Voorzichtig keek hij naar
alle zijden.
Daar klonk plotseling een snijdende gil
door dc lucht, een gil, zooals slechts een
Hottentot, en dan nog enkel bij den hevig-
sten schrik kan uitstoelen. Geen twijlel meer
of dc gil kwam uit de richting, waar Bcr
neck sliep. Bliksemsnel beklom Wcbcr den
heuvel, waarachter zijn vriend een half uur
geleden verdwenen was. Een zeldzame aan
blik bood zich zijn oog aan. Van dc tegen
over liggende rols zag hij een paar Hollen-
tottcnhcciicii afhangen, die bliksemsnel naar