Katholiek Nieuws= en Advertentieblad
Kariiperbinnenpoort
No. 31.
Zaterdag 31 October 1908.
Twee en twintigste Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie maanden.
Franco per postf 0.40
Afzonderlijke nummersI 0.05
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Advertentlün s
Van I tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meerI 0.05
Corrcspondcnliën en Advcrtcntlcu moeten uiterlijk Vrijdag*
avond vont 4 uur nan het bureau bezorgd zijn.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE BLAD.
Allerheiligen.
Wanneer iemand de hoofdstad der
Christenheid bezoekt, dan treft hij
daar een gebouw aan, opvallend door
zijnen eigenaardige» ronden vorm,
het Pantheon genaamd. Ter eere van
keizer Augustus werd het door Agrippa
gebouwd in het jaar 27 voor Chris
tus. De geleerden zijn het er onderling
niet over eens, of het oorspronkelijk
een tempel of een bad geweest is.
Zeker is evenwel, dat in de nissen,
die zich binnen in het gebouw be
vinden, talrijke beelden van afgoden
hebben gestaan, die tot den naam van
„Pantheon" aanleiding hebben gege
ven. in liet begin der zevende eeuw
schonk Phokas, die heer van Rome
en Middon-ltnlië was, het reeds lang
aan zijne eerste bestemming onttrok
ken bouwwerk aan Paus Bonifaeius.
Deze liet het reinigen en herstellen,
en veranderde het in eene kerk, die
aan de H. Maagd en alle martelaren
werd toegewijd. 28 wagens met reli-
quieën liet hij er heen voeren. De dag
dezer kerkwijding was 13 Mei. een
dag, waarop met ieder jaar toene
mende godsvrucht in de stad Rome
de gedachtenis van alle martelaren
gevierd werd.
Nadat zoo het begin gemaakt was
tot de vereering van alle heiligen, werd
in de volgende eeuw door Paus Gre
gorys III een stap verder gedaan. Ook
hij wijdde eene bedeplaats en stelde
deze onder de bijzondere bescherming
van den Verlosset, zijne heilige Moe
der, alle apostelen, martelaren, belij
ders en alle volmaakte rechtvaardigen,
die op aarde ontslapen zijn. Duidelijk
blijkt hier reeds, hoe de gedachte aan
een feest ter eere van alle heiligen al
meer op den voorgrond Irad en vas
tere» vorm aannam. Een eeuw echter
moest nog vcrloopen, voor de beslis
sende stap tot invoering van dit feest
gedaan werd. Aan Paus Grcgorius IV,
■lie van 827 tot 844 de Kerk bestuurde,
was dit voorbehouden. Naar een mid-
deleeuwsch schrijver ons bericht, kwa
men toen ter tijd veie pelgrims van
heinde en verre naar Rome om daar
op 13 Mei het feest van „alle marte
laren" mee te vieren. Telken jare nam
het getal pelgrims toe en was zoo
oorzaak, dat de levensmiddelen, die
toch reeds in hel voorjaar schaarsch
en duur zijn, hoe langer hoe ineer
onvoldoende bleken. Naar aanleiding
hiervan kwam laatstgenoemde Paus op
de gedachte het feest van 13 Mei naar
1 November te verplaatsen en liet tot
alle heiligen der Kerk uil te strekken.
Tevens wist hij te bewerken, dat de
toenmalige vorst der Franken, bode
wijk de Vrome, het feest in zijn rijk
invoerde. In het jaar 835 beval deze
dan ook met toestemming van de bis
schoppen van zijn gebied, dat voortaan
op 1 November de gedachtenis aller
heiligen moest gevierd worden. Paus
Sixtus IV (1471 1484) eindelijk gaf
het dien hoogen rang in de kerk, die
het thans nog bezit, door er een oc
taaf aan toe te voegen.
Wanneer we zoo zien, dat reeds
vroegtijdig in de kerk de vereering
van martelaren en nndere heiligen
plaats vond, dan zeker is de vraag
gewettigd: waarom worden de heili
gen vereerd?
Het beantwoorden van deze vraag,
hangt af van het beantwoorden eener
andere: welk is het doel van het le
ven V Naar de verschillende levensop
vatting, die de mcnschcn hebben, zal
ook het antwoord hierop verschil
lend zijn.
De inenschen der wereld, cn vooral
de geleerden onder hen, zeggen ons,
het doel van het leven is de volmaakt
heid in de wetenschap, in dc kunst,
in de wetgeving enz. enz. Hoe meer
de metisch in deze gevorderd is, des
te meer zal deze eer cn roem inoog-
sten. En wat doen de stervelingen al
niet oin deze. oin als geleerde, als
genie, als overwinnend veldheer enz.
bekend te staan Dag en nacht ar
beiden sommigen om vooruit te ko
men in de wetenschap, anderen trach
ten rijkdom op rijkdom te stapelen,
weer anderen haasten zich bij gewich
tige gelegenheden telkens zoo excen
triek mogelijk te handelen.... en dat
alles, om te schitteren, van zich te
doen spreken, eene groote rol te spe
len in de wereld of om het leven zoo
bchagclijk mogelijk te genieten.
En wat hebben zij gewonnen, die
zoo geleefd liebbeu en nu aan de
aarde ontrukt zijn? Hunne grootheid
ging ouder in het graf; hunne rijk
dommen bezitlen thans anderen; hun
naam werd aan de vergetelheid prijs
gegeven. Slechts van enkelen bleet de
gedachtenis bewaard. Doelt gelijk de
letters op de monumenten door den
tijd minder duidelijk en helder worden,
zoo wordt ook de herinnering aan hen
immer vager en duisterder, totdat zij
verdwijnt uit den geest der inenschen
voor immer.
Onvergankelijke grootheid, die voort
durend bewondering cn vereering af
dwingt, kan bijgevolg het leven, geleid
in den geest der wereld, niet brengen.
Htt leven daarentegen, dat de Katho
lieke Kerk haren leden voorhoudt, her
halend het woord van haren godde-
lijken Stichter; „Weest volmaakt, ge
lijk uw Vader in den hemel volmaakt
is," biedt wel immer blijvende glorie,
namelijk de glorie des hemels. De
volmaaktheid Gods, het oneindig vol
maakte Wezen, zooveel mogelijk nabij
te komen, la volgens dc Kerk het
doel van het leven.
De heiligen hebben dit doel bereikt.
Zij hebben de wereld met haar heb
ben en doen vergeleken met de vei-
langens van hun hart, en ze wegens
hare onbestendigheid te klein, te arm
zalig bevonden In hun streven naar
volmaaktheid. Alleen God. dc bron van
het ware. schoone en goede, God zelf
alleen kon hun voldoen, en aldus hun
doel zijn. Zoo zijn zij dc meest volmaak
te menschen geworden, hebben zij
onder de menschen, de hoogste groot
heid bereikt, eene grootheid berustend
op dc verecniging met God, den
Onvergankelijke.
Dwingt elke grootheid bewonde
ring en eerbied af, zeker dus de groot
heid der heiligen, dezer kinderen der
-U/X'n lag omving "titr H.
Koninklijke zaal 700 Duitse
in audiëntie. Kardinaal Fischer
de pelgrims aan den H, Vader voor.-
De Paus prees het geloof der Duitsche
Katholieken. Na den zegen van den
Paus zongen de Duitsche pelgrims het
Te Deum in het Duitsch, Daarna be
groette de Paus do Duitschcrs met den
groet der Diiilsehe Katholieken; „Gclobt
sei Jesus Christuswaarop de pelgrims
met eenparige stem antwoordden: „In
Ewigkcit
Ter gelegenheid van zijn naamdag,
heeft kardinaal Merry del Val van den
Paus een eigenhandig schrijven ont
vangen, waarin de H. Vader Item zijnen
levendigen en hartelijke» dank voor
zijne uitnemende medewerking betuigt
cn hem een kostbaar marmeren beeld
van den pastoor van Ars ten geschenke
aanbiedt.
Uit alle oorden der wereld heeft
de kardinaal-staatssecretaris gelukwcn-
sclien ontvangen.
Wegens de afschaffing van het gods
dienstonderricht in dc scholen te Rome,
laten vele ouders hunne kinderen bij
zonder onderwijs geven. De stedelijke
statistieken geven aan. dat het aantal
schoolgaande kinderen met 4Ü00 ver
minderd is, in sommige stadsgedeelten
eene vermindering van 30 percent.
Dc Univcrso van Madrid meldt, dat
dc koning van Spanje admiraal Hondo
belast heeft, hem te vertegenwoordigen
bij de feesten van het jubiié des Pausen.
Maandagmiddag zijn in de koningszaal
van het Vatican» 700 Engclschc pel
grims met 12 bisschoppen en vele
prelaten door den Paus in audiëntie
ontvangen. Bij die gelegenheid las Mgr.
Bourne, aartsbisschop van Westminster,
in liet Latijn een adres voor, waarin
hij de geschiedenis der Kerk van Enge
land in 'i kort samenvat. Hij zeide, dal
dc Engclschc Katholieken trotsch zijn
op een Paus ais Pius X, die de rechten
der Kerk onwrikbaar verdedigt, be
langrijke hervormingen invoe l en de
harten door zijn goedheid tot zich trekt.
Dc aartsbisschop overhandigde ver
volgens aan den Paus den St. Pietcrs-
en de lijst der aangeboden
,,'oor arme kerken.
antwoordde daarop, dat hij
■■■■■■■Is de Kngclsche Katholieken
hun zijne levendige dank-
hetuigen voor dc betuigingen
dat door dezen pelgrimstocht
.[d wordt. Hij hoopte, dat deze
..nifestaties den geest zouden doen
herleven, die Engeland den naam deed
geven.vun „eiland der heiligen" en zijne
koningen „verdedigers van hst geloof"
deed noemen. De Paus sprak verder
over de intieme verecniging van de
dogma's der H. Eucharistie en van het
Primaatschap. Hij hoopte verder, dat
Engeland eens in de onderwerping aan
het Apostolisch gezag tot de eenheid
zou terugkceren.
Na den zegen zongen de pelgrims
eene hymne aan den Paus en juichten
den H. Vader levendig toe.
De vrouwenbeweging in Engeland
wint steeds veld, ondanks dc inindcr
nette houding, die de klesrcchtdames
zich durven veroorloven. Sedert ver
leden jaar mag daar een vrouw lot
burgemeester gekozen worden. Dat Is
nu voor het eerst geschied. In Higli
Wycombe, een stad van ruim I7.5ÜO
inwoners is miss Dove, een oud lec-
rares bij het middelbaar onderwij», tot
burgcrmccstcrcs gekozen. Zij zegt, dat
er twee moeilijkheden voor haar wa
ren. Vooreerst is de mayor voorzitter
van een rechtbank. Zal zij dan ook
als rcchterschc zitting nemen Zij zal
't niet doen. aangezien dc wet zeker
niet bedoeld heeft een vrouw tot iiet
rechtsgestoelte toe te laten. De an
dere moeilijkheid was het gewaad,
voor den mayor voorgeschreven: zij
zal een rode toga met bont omzoomd
dragen en de gewone burgemeesters
keten,
FEUILLETON.
Verbannen en hereend.
(Stol.)
III.
Een jaar later.
4) Op den hoerenhof bij Drelow in Hod-
Inehie hecrscht groote drukte. 11.4 dienst
personeel draagl de gerechten op. In de
voorname huizen zijn het er zeven of meer
en wel naar hel gebruik des lands steeds
dezelfde: amandelsoep, baars mei pastel,
verscheidene soorten gebakken en gekookte
vlsch, rijst In koolblaren, papaverballcljes en
„bakalll'n", een mengsel van amandelen, ro
zijnen cn vijgen.
Ook Josophnl Anloniuk en zijn gezin waren
door den landheer lol de feeslviering van
Kerstavond ultgcnoodigd. De landeigenaar
had de familie Anloniuk een bouwhoeve
onder gunstige voorwaarde in pacht geg ven.
Hasilius had op zijn thuisreis van hel oor
logsveld zijn vadrr in dc verbanning bezocht
en wis verscheidene weken hij hem geble
ven. In Munrt daaropvolgende kwam de blijde
tijding lol de bannelingen, dal de Czanr op
voorstel van de gezamenlijke ministers alle
„om godsdienstige redenen" verjaagde per
sonen. alsmede de In 'l gouvernement en
elders nog levende 142 (leunleerden genade
geschonken had. Wal een blijdschap, maar
ook wal een voldoening I Tol nu toe ware-
de (Iciinicvrilen door de overheid beschouwd
als oproerstokers en op eene lijn gesteld
met spitsboeven en andere misdadigers.
Bnsilius kwam met zijn vader en de an
dere bannelingen In zijn geboorteland terug.
Onbeschrijfelijk was de geesldrilt, waarmede
de belijden werden ontvangen. En wal een
wederzien van bloedverwanten en vrienden I
Doch ook bittere druppels vielen In den
vrcugdchekcr: de gedachtenis aan de banne
lingen, die overleden waren en door vreemde
narde bedekt werden
En toen kwam den Uilen April 1005 hel
lolcrantlc-edikl! De ücuniecrdcu mochten
thans vrij hun geloof belijden, de orthodoxen
mochten een ander geloof aannemen en de
kinderen uit gemengde huwelijken behoefden
nicl, als lol nu loe, orlhodox Ie worden. Nu
werden de ücuniecrdcu, die om geldelijke of
andere redenen den slaalsgodsdieust hadden
aangenomen, beschaamd: deze keerden thans
tol de Moederkerk terug, alsmede veel or
thodoxen, die door de algemeene begeestering
werden aangegrepen. Te Drelow en veel
andere plaatsen bleven slechts de pope en de
organist schismatiek. Vele duizenden keerden
terug tol de Moederkerk, nlellegenstannde de
moeilijkheden, welke hun door de lagere be
ambten werden in den weg gelegd. Alle
wensehlngen, verbeurdverklaringen, brand
schattingen, gevangenis, nicls had dc Katlin-
lieke Kerk kunnen overweldigen. Hun heulen
echter stonden voor geheel Europa gebrand-
scheen, ging men aan tafel, elkander een ge
lukkig en zalig Nieuwjaar wcnschcnd. Daarna
begon de maaltijddcgehcete Intel was belegd
mei hooi en stroo ter gedachtenis aan liet
schamele kribje van hel Jezuskindje.
De familie Antonluk loonde zich eerst
wel wal bedeesd, doch spoedig was alle
vrees verdwenen hij al hel heerlijks en de
deelneming, welke de landheer, zijne vrouw
en kinderen hem toonden.
Mei van ontroering bevende stem ver
haalde Josaphal. hoe de Oeunieerdett in
hun ballingschap den Kerstavond hadden
doorgebracht, en Bnsilius deelde de beschei
den feeslviering mede in 't veld-hospllnnl in
Mandsjocrijc. Evenals thuis sprak hij mef
groolen lof over de /lusters van Barmhartig
heid. Wal schuierden hij deze woorden Juli
ana's oogen, die vast besloten was ook haar
Jeugdig leven In den dienst der Christelijke
naastenliefde te stellen en in de orde der
Zustors van Vlneenllus te treden als men
De i
r wilde
„Misschien noemt de wereld hel een toe
val". sprak hij. „doch voor den geloovlgeu
Christen hostaal er geen louter toeval. Drli
lellen
Ie vuur en Ie zwaard vervolgden, de gchcclc
inrichting der ürlcksch-gcuniccrdc kerk ver
nietigend. Alle drie zijn ellendig afgestorven
volgens hel woord (toils: „En wie op dezen
Steen vnll zal verpletterd worden; op
n in d» dagen van v.
