Katholiek Nieuws» en Advertentieblad
No. 35.
Zaterdag 28 November 1908.
Twee en twintigste Jaargang.
OE EEIBCBE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blarieum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Leusden, Naarden, JMijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs por drie mnanden.
Franco per postf o.40
Afzonderlijke nummersf 0.05
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE BLAD.
Het Pausfeest.
Amersfoort» Katholieken hebben
ter gelegenheid van 's Pausen gouden
priesterfeest op waardige, indrukwek
kende wijze (eest gevierd.
Zondagavond werd de eerste feeste
lijke bijeenkomst gehouden iu de
onder leiding van den architect Herin.
Kroes en den heer L. Kortbeek keurig
versierde zaal van liet gebouw van
den R. K. Volksbond. Inderdaad was
de zaal in een feestkleed gestoken, zoo
passend voor dit sclioone feestgetij.
Deze eerste feestelijke bijeenkomst
was in hoofdzaak voor loden en begun
stigers van den R. K. Volksbond. Bij
den aanvang van den avond om 7 uur
was het gebouw tot iu de uiterste
hoeken gevuld. De voorzitter, de heer
W. G. Klomp, opende de vergadering
en schetste met een kort woord het
sclioone doel, waarom ook Amcrstoorts
Katholieken hier waren bijeengekomen,
en deelde daarbij mede.dat de Zeereerw.
heer Past. L. A. F.X. Fock liet bescherm
heerschap van den Bond op zich ge
nomen had, en de beide overige hec-
ren Pastoors dezer stad het eerelid
maatschap hadden aanvaard.
Door Pastoor Fock werd deze mc-
dedccling bevestigd, terwijl Z.Eerw.
tevens de verzekering gaf steeds het
oog op de wcrkliedcn-orgaulsatie te
hebben gevestigd en de belangen van
den bond te willen behartigen,
Hierna traden onder leiding van den
weleerw. lieer Paardekoopcr de drie
zangkoren der R. K. Parochiekerken
op en brachten op hoogst verdienste-
lijke wijze de vierstemmige Pltts-
cantate ten gehoorc.
Als feestredenaar beklom nu den
katheder de weleerw. heer W. Bolder,
kapelaan te Baarn, die een heerlijk
overzicht gaf van het leven van den thans
zoo roemrijk regeerenden Paus Pius X.
In een boeiende rede schetste de spi eker
liet leven van den jubileerenden Paus
vanaf zijn eerste levensjaren tot op
den huldigen dag. Met innige welspre
kendheid spoorde de redenaar ten slotte
de aanwezigen aan om den Paus steeds
met hun geticden te steunen.
Een daverend applaus volgde op
zijne sclioone woorden.
Na de pauze werd het uit twee be
drijven bestaande tonneelspel vanjos,
Dcmarteau „De Pauselijke Zotiaaf"
opgevoerd. Flink werd dit tonneelspel
afgespeeld en droeg veel bij tot
welslagen van het feest, Ook het slot
nummer de „Apotheose", hulde aan
Z. 11. Paus Plus X, was prachtig ge
groepeerd, cn verwierf grootcil bijval.
Maandagavond, de tweede feest
avond, werd niet minder luistervol en
indrukwekkend gevierd.
De groote zaal van het Bondsgchnuw
was wederom stampvol met leden en
gcnoodlgden der Vereeniging „Geloof
cn Wetenschap". Behalve vele Eerw.
hoeren Geestelijken, was het grootste
deel der elite van Amcrstoorts Katho
lieken aanwezig om ware belang
stelling te tonnen in het groote feest,
dal gevierd werd. en tevens een bewijs
te geven van warme genegenheid en
liefde voor Paus cn Kerk.
De voorzitter, de lieer Brom, herin
nerde met een kort woord aan het
doel dezer feestelijke bijeenkomst, u.l.
om 's Pausen gouden priesterfeest op
plechtige en feestelijke wijze Ie her
denken.
Door de drie zangkoren, doch nu ver
sterkt door de solisten Bram v. d. Stap
uit Delft onW. C. Knutselaar van Amers
foort werden nu verschillende liederen
ton gehoorc gebracht.
Alvorens de feestredenaar, de Zeer
Eerwaarde Hooggeleerde Heer E. A.
van Hinsbergh, Professor aan het Groot
Seminarie te Rijzenburg, de feestrede
uitsprak, deelde de adviseur, de wel
eerw. heer J. J. Paardekoopcr mede,
dat de volgende telegrammen verzon
den waren:
„Ann II, Paus Plus X, Nome.
De Katluillekeii van Amersfoort, vergaderd
Ier viering van het Juheltij van Uwe Heilig»
hclil, bieden hun vader de nederige Indite
van hun uorhled, liefde en trouw."
«Aan H. M. Wilhelmina, Den Hang.
De Katholieken van Amersfoort, vergaderd
Ier viering van hel gouden Juhilc van Z. II.
Pans Plus X. betuigen Uwe Majesteit ouder
danigheid en trouw."
Hierop waren de volgende antwoor
den ontvangen;
„Saint Père rcmcrclc hommage, heult lor
cnllioliqucs d'Amerstuurl,"
Kard. Mkrry dei. Val.
Amersfoort, hoogst dcrzclvcr dunk
heluiglug van onderdanigheid en Irouw uve
te brengen." Adjudant van dienst,
Deze telegrammen werden met dave
rende toejuichingen begroet.
Alsnu werd deteustrede uitgesproken.
Van den beginne af word men
meegesleept door de gloedvolle rede,
cn zag men zich verplaatst midden
in 't lijden en strijden van Z. II Plus X.
Wij, Roomschen, zegt Spr., hangen
den Paus aan, die thans zijn gouden
jubelfeest viert. Ronmsulten en onroom-
sclicn eeron als om strijd dezen grooten
plaütsbüklecder Gods,
Hierna zette de gewijde redenaar
uiteen, wat liet Pausschap Is.Wij kennen
niets hooger»dan de verheven waardig
heid van Paus.
Nu schelste Spr, den Paus iu de Kerk,
daarbij doende uitkomen, dat de Kerk
niet bestaan kan zonder zichtbaar
Opperhoofd, plaatsbekleder van Chris
tus. Waar de Paus wordt uitgesloten,
en de eenheid wordt prijsgegeven, komt
verval.
De Pausen, zoo zeide Spr., sterven
niet, daarmede wijzende op de onmacht
zijner belagers en talrijke vijanden.
Hierna hoorden wij in den breede
den levensloop van het kind, den stu
dent, den jeugdigen priester, den hoog
begaafden prelaat, den machtigen Paus,
Na er nog op gewezen Ie hebben,
dat wij moeten werken in de richting
door den Paus aangegeven; de ver
eeniging „Geloof eu Wetenschap" in
aller steun te hebben bevolen, sprak
Z. Eerw. nog over 't Eucharistisch
Congres te Londen, daarbij memoreerand
dat ons katholiek volk door Z. D. II.
Mgr. Van de Wetering daar vertegen
woordigd was, als opvolger van den
H. Willibrord,
Ten slotte toonde Spr. nog aan,
hoe deze Paus steeds Christus gezocht
en gevonden had cn eindigde hij met
de lofzegging „Geloofd, gedankt en
aanbeden zij Christus, onze Heer, in
't aanbiddelijk Sacrament."
Een dankbaar en stormachtig gejuich
ging o|i na liet eindigen dezer sclioone
rede. Toen dit cenigszlns bedaard was,
Pastoor l-foorncman liet woord
i Professor v. Hinsbergh namens de
wijlen onzen grooten Katholieken rede
naar Dr. Schaepman."
Het programma bevatte voorts de
Pluscantate van Amory, die evenals
Zondagavond op hoogst verdienstelijke
wijze werd gezongen. Doordat de solis
ten B. v. d. Stap, bariton uit Delft eu
onze sfadgetioot de lieer W. C. Rnm-
selaar, tenor, de solo's zongen, kwam
het geheel nog meer tot zijn recht.
Na het zingen van de cantate bood
een der zangers een lauwerkrans aan
den Directeur, den Eerw. lieer Paarde
koopcr, waarop een algemeen gejuich
volgde.
Een viertal liederen werden voorts
door den solozanger, de heer v. d.
Stap tip voortreffelijke wijze voorge
dragen, hiervan vooralle noemen „Moe-
derke alleen". Op algemeen verlangen
werd de laatste strophe van dit sclioone
gedicht van Reitó de Clercq herhaald.
De voorzitter van „Geloot en Weten
schap" sloot daarna den feestavond
onder dankzegging aan allen, die tot
teUïtsxvföte'iiaüïïïii''.
gedragen.
Dinsdagavond is het driedaagselte
Pausieest alhier op waardige wijze
besloten. Evenals Zondag eu Maandag
was ook dien avond de zaal van den
R. K. Volksbond weder tot in de
uiterste hoeken gevuld. Als feest
redenaar trad op de Weleerw. heer
I. Elskamp, kapelaan te Achlcvcld.
Door den Weleerw. heer Bolder was
Zondagavond liet leven van den Jubi
leerenden Paus geschetst vanaf zijn
kindsheid tot nu. terwijl Maandagavond
door professor Van Hinsbergh meer de
verhevenheid van het Pausschap werd
geschilderd, thans besprak kapelaan
Elskamp hel leven van Pius X als
Paus en Priester.
Toen in l!H)3 Paus LeoXlllmtn de Kerk
door den dood ontviel, aldus begon Spr.,
kwam liet conclave bijeen, en spoedig
daarop klonk over de wereld„I labc-
mus Pnniificem", en nn dagen van rouw
Jubelde de gehcele katholieke wereld.
De stoel van Petrus was weder bezet
en Leo was iu Pius X wedergekeerd. De
wereld laclile om deze Pauskeuze.
Wat zou deze Sarto, deze zoon van
den eenvoudige» gemeente-bode van
Rlcssc, kunnen rcgcureu en uitvoeren
In deze dagen van crisis In de Kerk.
yne schitterend echter is deze ver
daden van zijn pauselijke regccrlng.
Met welk een majesteit trad deze vorst
zonder wereldlijke bezittingen niet op
tegen Frankrijk ter verdediging van de
rechten der H. Kerk; met welk een
waardigheid treedt hij niet op oin hel
modernisme ie bestrijden. Hoe strijdH
hij niet tegen de gemengde huwelijken,
die hoe langer zoo meer leden aan de
Kerk ontrukken. En wal heeft deze Paus
al niet gedaan voor de sociale actie
en den werkman.
Ja deze Paus heelt getoond met
vaste hand en waardigheid het scheepje
van Petrus te kunnen besturen, ook
in hem blijkt bewaarheid, dat de Paus
Is de plaatsbekleder Gods op aarde,
cn God Zijn Plaatshekleeder bijblijft
en steunt en sterkt.
Wal zal onze leestgave xlln op zijn
gouden priesterfeest? aldus besloot de
redenaar. O, Hij de eenvoudige geviin-
gene va» het Vatican» vraagt slechts uw
ook schenken, wij moeten bidden voor
den Paus als voor de Kerk, wier zicht
baar Opperhoofd hij I». Dit zij onze
verste, onze grootste feestgave.
Een recht dankbaar applaus volgde
op deze sclioone rede.
De wclceiw. lieer H. Akkermans,
Adviseur van den R. K. Volksbond,
dnnkte den feestredenaar voor zijn
heerlijk betoog en herdacht, hoe deze
drie dagen geheel liet katholieke
Amersfoort heeft deelgenomen aan hel
Paasfeest en dus al ging liet Initiatie!
uit va» twee vereenlglngeit, men hier
Ernst kan spreken van een algemeen
tholiek feest.
Evenals Zondag werd de Paus-cait-"
tate en het .drama „De Pauselijke
Zonaal" uitstekend opgevoerd, en hield
de aanwezigen niet alleen in een feeste
lijke, doch tevens eerbiedige stemming.
Ten slotte bracht de voorzitter na
mens geheel de vergadering aan alle
medewerkers en in net bijzonder de»
eerw. dirigent van liet zangkoor en
de leden der tooneelafd. dank voor
hunne medewerking lot welslagen
van liet Pausfccst.
FEUILLETON.
De geheimzinnige rinj?.
De pleeovader.
II.
4) De oude Andreas stond In dienst des
graven Llndenhcrg, een rijke Jongenheer, aan
wlcn vele honderden morgens bosch en akker
veld behoorden. Als huschwaeliter had hij hel
opzicht over de wouden van den graal en
moest hij waken tegen wildslrooperlj. Ofschoon
thans nog gezond cn in het bezit van zijn
kracht, zag hij tocli de tijd reeds langzamer
hand naderen, waarop hem zijn dienst al te
zwaar vallen zou, eu zijn grijze haar ver
maande hem, bijtijds naar een medehelper
uit Ie zien. Als hij mi den armen verlaten knaap
bij zfcli opnam, geschiedde dit allereerst
slechts uit medelijden met diens zoo gehcele
hulpeloosheid-, spoedig echter kwam ook bij
hem de gedachte op, dal hij van den jongen
gevoegelijk een helper en opvolger tn zijn
ambt maken kon, in geval deze zich geschikt
cn eerlijk toonde, 't Was voorlooplg slechts
een vluchtig idee, maar uit die gedachte kon
waarheid worden en de oude Andreas nam
zlclt In leder geval voor, met den knaap
minstens een proef ie nemen.
Allereerst gold liet nu echter, de geboorte
plaats van zijn overleden vtulcr ol pleeg
vader op te s|mrcn cn Ie onderzoeken, of hij
in zijn laatste uren de waarheid had gezegd of
slechts in de hitte der koorts allerlei verwar
de taal gesproken had. Dit uit te vorschen,
scheen toch minder moeilijk dan Andrcns
gevreesd had. Bij het lijk van den hosehwer-
kcr vond men een klein hoekje, dat inlichting
over zijn geboorteplaats gat. HIJ was geboren
In ccn klein dorp aan de Bohcemsch-llljcrselte
grensnu schreef de burgemeester aait de
overheid van dit dorp, deelde hem de bevin
ding der zaak mede en verzocht om Inlich
ting over Julian, terwijl hij aan de gemeente
voorstelde, den knaap terug te vorderen, In
geval hij daar eeltige bloedverwanten had,
Toen men Fills den boschwerker met eerc
cn christelijk begraven had, werd dit schrijven
verzonden, en eentgen lijd later kwam ccn
antwoord In, hetwelk alles bevestigde, wal
de knaap uit den mond van zijn pleegvader
vernomon had. De overheid dier plaats deelde
mede, dat Frlts de boschwerker daar geboren,
maar nooit getrouwd was geweest. De
knaap had hij vóór eeltige jaren in liet hosch
gevonden en sinds dien tijd hl) zich gehou
den. Van de herkomst van liet kimt wist men
niets. De boschwerker zelf had daarover
nooit ccnc verklaring kunnen gevun.cn boven
dien was hij reeds langen tijd, noch alleen,
noch met den knaap in zijn geboorteplaats
geweest, daar hij schier immer een rond
trekkend leven geleld hnd, het grootste deel
zijns levens In du bosscltcn omzwierf en
daar zijn levensonderhoud gezocht en ook
wel gevonden Imd. Klachten waren nooit
over hein gehoord, en men had Item immer,
zeker met recht, voor ecu vlljligeii, recht
schapen man gehouden, die geen verder
verwijt treffen kon, dan alleen, dat hij iu
geen plaats, liet woud alleen uitgenomen,
de rechte rust vinden kon. Betreffende den
knaap moest opgemerkt worden, dat men van
de zijde der gemeente niets voor hem doen
kon, want de gemeente .was arm en het ware
daarbij voor den knaap wet liet beste, wan
neer tiij in zijn toevluchtsoord mnnr verbleef.
DU bescheid werd den ouden Andreas
medegedeeld, cn hl| toonde zich danrmee
gelteel tevreden.
„Afgedaan, burgemeester I" zeide hij. „De
jongen blijft bij mij, en Ik wtl de verplichting
van vader op mij nemen, zoo goed als Ik kan."
„Maar de heer graaf?" vraagde do burge
meester nadenkend. „Meent gij, Andreas, dat
de jonge graaf daarmede tevreden zal zijn?"
„Dat zal hij zeker welt" antwoordde de
oude. „Met zijne moeder, mevrouw de
gravin, het» ik reeds daarover gesproken, ZIJ
Is er zeef mede Ingenomen, er. u weet wel.
dat de Jonge lieer geen andere wil heelt dan de
hare. zij heelt het hem reeds naar Heidelberg
geschreven, waar grant Julius nu studeert,
en ik weet reeds, dat dit zaakje zoo goed is
als beschikt. De Jongen hlljlt hl) mij, en Ik
znl wel zien, dat ik hem tol een rechtschapen
jagersknaap opvoed, die lil du toekomst, als
Ik de oogeu sluit, mijn post kan overnemen.'
„Oho oude", zet de burgemeester lachend,
„dat zal zlclt nog wel eenlgen tijd laten wach
ten, want wie zoo krachtig cn gezond Is als
gij, die helpt nog het linlvv dorp hegn
alvorens hij zelve de wereld vaarwel /egt. De
zaak Is dus afgemaakt; de arme Jongen hlljlt
hij it,en gij verdient een (lodsluon aan Item!"
Zoo was dan no alles In orde. de arme,
verlaten knaap had met (lods hulp een te
huis cn een nieuwen vader gevonden, die
het zetter niet minder eerlijk en goed met
hem meende dun de oude. Overigens open
baarde zlclt ook spoedig, dnt de knaap alle
bewezen goedhuhi cn vriendelijkheid wel
waardig was, want zijn karakter, zijn gauselte
doen eu streven ontwikkelde zkli op cenc
wijze, welke den ouden boschwaelitcr slechts
tot vreugde strekken kon.
Dit toonde zich reeds In den beginne, toen
Andreas hcm'aan een klein examen onderwierp.
„Nu, Julian", zeide hij een paar dagen na
de begrafenis van den boschwerker. .nu
moeten wij eens zien. wat gij kunt en geleerd
licht: want nis gij een behoorlijke jagersknaap
worden wilt, dan moet gij meer kennen, dan
in het bosch rondloopen en een vos van een
eekhoorn kunnen onderscheiden. Daarom de
eerste vraag: Kunt gl] lezen Julian?"
„Ja, lezen kan Ik," zeide de knaap onver
saagd.
„Welnu, lees dan eens", zeide de oude
Andreas aangenaam verrast cn schoof hem
een 'gezangboek toe. „Lees eens dit v
De knaap zuchtte en zette groote oogen
op.
„ja. dat kan ik niet", zeide hij verbluft,
„maar hout lezen kan Ik wet. Ik heb het dik
wijls gedaan, wanneer ik met vader in liet
bosch ging, en wij wilden een vuur na
„(twee!" riep de oude Andreas, half taeliend,
hall ontsteld, „zoo Is liet niet geineend, Ju
lian t Ik bedoel, of u de letters in dit hoek
lezen kunt?"
De knaap schudde liet hoofd. „Neen. dal
kan Ik niet", zcldc hü -Ik ging nou» naar
school, zoonis andere kinderen".
„Dus gij kunt ook niet schrijven, noch re-
keuen, - met een woord gezegd In 'I ge
heel niets?"
Joh,in zweeg cn zag er bedroefd uil. Maar
plotseling keek hij weder opgeruimder op.
„Ik kan 'I niet.' zeide hij „maar Ik wll'tlceren!"
„Dat zut moeilijk gaan; gij «tilt u moeten
inspannen." antwoordde Andreas, „Want ziet
ge, beste jongen, gij zijl reeds een tamelijk
groote knaap, eu wal het kind niet leert. hm.
hm. - Ik moei met den ouderwijzer spieken:
Mnnr wat kunt gij anders, Julian? Heelt uw
vader, de boschwerker. ii In 't geheel niets
geleerd?"
.1) ja", zei de knaap. - .hidden kail Ik,
's morgens eu 's avonds, en voor alle goede
gaven den lieven Oud danken!"
liet een weinig somber gezicht vnn den
ouden jager werd weder opgewekt en vrien
delijk. „Dil is fels goeds. Julian", zeide hij,
en Iels zeer goeds! Uw vader moei een bra
ve man geweest zijn, daar hij u godsdienst
heef! Ingeprent, En vertier, wal kunt gi] nog,
Julian?"
„Hout kloven en zagen kan Ik. dnt heb Ik
bij de houtveltcM en kolenbrander* geleerd."
„Hm, Inn, cn wal kunt gij verder nugV"
„Ik kan ook vogels vangen en kooien ma-