Katholiek Nieuws» en Advertentieblad
No. 5.
Zaterdag 2 Mei 1908.
Twee en twintigste Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren
Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Franco per post0.40
Afzonderlijke nummersf 0.05
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
PrD» der Advertenliün
Van 1 tot 6 regelst 0.30
Voor iederen regel meerf 0.05
CorrespondentiSn en Adverlentil'n moeten uiterlijk Vrijdag
avond voor 4 uur aan het bureau bezorgd zijn.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE BLAD.
Een ernstig politiek vraagstuk.
Als het nog noodig ware een be
wijs tc leveren, dat geestdrift voor
het kiesrechtvraagstnk onder de Ka
tholieken verre te zoeken is, dan is
het nu toch zeker geschied.
En dat het streven van enkele katho
lieke bladen om ook het volk achter
de kiezers gelukkig te maken meteen
stembiljet, bij bet sociaal-democratische
orgaan „Het Volk" het meest instem
ming gevonden heeft, zal moeilijk be
twist kunnen worden.
Met een schier ouverklaarbaren ijver
werd en wordt in die katholieke
bladen steeds voorgehouden, dat een
zeer ruime uitbreiding van het kies
recht toch komen moet.
Zelfs ontsnapte soms in een onbe-
wacht oogenblik de verklaring niet
eens bang te zijn voor algemeen
kiesrecht.
Wat op den bodem des harten ligt,
welt immers gaarne naar boven.
Maar waarom ook niet?
Wanneer men aandringt op een finale
oplossing van liet kiesrecht-vraagstuk,
zooals men soms lioorcn moet, dan
locli komt men van zelf lot den eisch
door socialisten gesteld.
Immers algemeen stemrecht brengt
eerst een finale oplossing.
Dan kan men niet meer voor- of
achteruit.
Dan heeft men zich/rmm/vastgewerkt.
Nogmaals zij hier in herinnering
gebracht, dat de Algemeenc Bond van
R. K. Kiesvercenigingen in Nederland
in zijne vergadering van Mei 1908, ter
bevrediging van sommiger brandende
begeerte, bet Bestuur meende te moe
ten machtigen een commissie te be
noemen ter bestudeering van liet kies
recht-vraagstuk en de uitkomst-ervan
in een rapport vast te leggen en dat
bij het Bestuur in te dienen.
Eu dat na een ernstige studie van
langer dan een jaar het met de meeste
zorg en uitvoerigheid saamgesteld rap
port verscheen, en het daarmee tevens
konde deed, dat de commissie in zake
het kiesrecht-vraagstuk hopeloos ver
deeld stond.
Dit feit dient nogmaals voorop ge
constateerd.
Het Bestuur van den Bond stond
echter hiermede voor een moeilijk
geval.
Maar het schafte raad.
Hel wist niet beter te doen dan een
vijftien-tal vragen in verband met het
kiesrecht-vraagstuk aan de bij den
Bond aangesloten kiesvercenigingen
ter beantwoording voor te leggen.
En wat moet men nu beleven?
Dat de beantwoording dier vragen
door vele kicsverecnigingen geschiedde
inet een luchthartigheid, die onbegrij
pelijk voorkomt.
De ware belangstelling in deze zaak
bleek zóó gering, dat van de honder
derden leden, die menige kiesvereni
ging telt, een zóó luttel getal ter bij
eengeroepen vergadering opkwam,
dat meermalen de vraag geopperd
werd, de behandeling van de vragen
lijst maar uit te stellen tot een nadere
bijeenkomst in de hoop, dat dan meer-
belangstelling zou getoond worden.
Zoo ging het met kleine en groote
kiesvercenigingen schier overal.
En in zulke vergaderingen werden
dan in een paar uren tijds of nog
korter een vijftien-tal vragen met ja of
neen beantwoord alsof het enkel om
zich tc amusccrcn ging.
Over de vraag bijv.. om slechts
één vraag tc noemen, omtrent even
redige vertegenwoordiging, welk stelsel
reeds zoo lang door bevoegde man
nen in studie is genomen, maar waar
van de meeningen nog altijd zoo uit-
ccnloopen. dat een verdere nauwgezette
studie noodig is om tot een gewensclite
conclusie te komen, werd in de kies
vercenigingen gestemd of de zaak allen
helder en klaar voor oogen stond.
Evenzoo was het gesteld met de
meeste vragen, die den kiesvereenigin-
ter beantwoording werden voorgelegd,
Men zou een glimlaifl over dit be
drijf moeilijk kunnen onderdrukken als
de zaak niet zoo ernstig ware.
Want nog meer vermaak zou worden
gewekt, ais de leden van kiesvereni
gingen, die zoo dapper gestemd heb
ben, ieder voor zich afzonderlijk hunne
stein over de verschillende vragen
zouden motiveeren, dan vooral zou
men tot de ontdekking komen, dat bij
de overgroote meerderheid degelijke
kennis van politiek totaal ontbreekt,
en derhalve hoe lichtvaardig uitspra
ken werden gedaan in een kwestie
van zoo groote beteekenis.
Naar onze bescheiden meening heeft
de Bond zich dan ook in zake het
kiesrecht-vraagstuk begeven op een
glibberig zeer gevaarlijk pad.
Als immers over politieke kwestiën
de kiesverenigingen zoo in beweging
moeten gezet, als thans geschiedt, en
dat nog wel over een zoo netelig en
tweedrachlwekkend vraagstuk als dat
van het kiesrecht, dan staat te vreezen,
dat vrede en eenheid ill den Bond
spoedig tot het verleden zuilen belmoren.
En dan is de kiem der ontbinding
in een Bond, die zou nuttig en werk
zaam wezen kan voor de katholieke
Staatspartij, onherstelbaar aangebracht.
Men raadplege hierin slechts de-
historie.
Aan den Algemeencn Bond van R. K.
Kiesvercenigingen in Nederland blijft
nu de moeilijke taak ccne oplossing
te brengen.
Moge deze inderdaad een gelukkige
zijn!
BUITENLAND.
Gedurende den hevigen
heeft nabij de Engelsche Zuidkust, op
de „Solent" een ernstig ongeluk plaats
gehad. De Anterikaansclie pakketboot
„Saint-Pau!" is in botsing gekomen
met den Engelschcn kruiser „Gladiator".
Het laatste schip is zóó beschadigd,
dat het bij Yarmouth (eiland Wight)
op de kust is geloopen, teneinde zinken
te voorkomen.
Men vreesde aanvankelijk, dat er van
de bemanning 20 man svaren omge
komen. Nader wordt echter gemeld,
dat drie man van de „Gladiator" ver
dronken zijn en een luitenant vermist
wordt.
Volgens een bericht uil New-Castle
zullen weer een groote menigte ar
beiders werkeloos worden. Immers de
federatie van seheepsbouwpatroons
maakte bekend, dat aan de werven aan
de noord-oostkust te Barrow en aan
de Clyde verscheiden werklieden wer
den uitgesloten. IX- uitsluiting zou
lieden 2 Mei in werking treden.
Niet minder dan 80.000 werklieden
zijn in die uitsluiting begrepen.
De geruchten over een a. s. reis
van Koning Edward naar Petersburg,
welke reis in het midden van Juni zal
plaats hebben, worden bevestigd. Het
heet ecliter, dat dit bezoek een parti
culier karakter zal dragen.
Ter gelegenheid van den uitvaart
dienst voor koning Carlos is geen enkel
incident voorgekomen. Koning Manuel
en de koningin-moeder begaven zich
naar het oude klooster der Hlc-
ronymictcu te Bclem.om tegenwoordig
te zijn bij de H. Mis van Requiem en
de plechtige absolutie voor de ziele-
rust van koning Carlos en den prins
troonopvolger. Deze officieele uilvaart-
dienst is, volgens de traditie, door de
regeering bevolen.
De koning werd op den weg door
de menigte eerbiedig begroet.
In de stad waren de vlaggen half
stok uitgestoken en de kanonnen der
schepen schoten salvo's af. Als tcckcu
van rouw waren talrijke winkelsgesloten.
Het republikeinse!! congres, te Lis
sabon gehouden, heeft een motie aan
genomen, waarin verklaard wordt, dat
de republickeinsche partij geen enkele
overeenkomst met de koningsgezinde
partijen zal aangaan betreffende deal-
gemeene politiek. Overleg zal alleen
maar plaats hebben over administratieve
aangelegenheden.
Men moet echter weten, dat de re-
publikeinsche partij in de nieuwe
Cortes in 't geheel geen invloed heeft.
Een vreeselijkc wervelstorm heeft in
sommige streken van Alabama, Missis
sippi en Louisiana verschrikkelijke
verwoestingen aangericht. Uit de be
richten daarover blijkt, dat er plotse
ling een groot aantal windhoozen ont
stonden, waardoor zulke ontzaglijke
slofzuilen werden opgezogen, dat de
zon er door verduisterd werd en de ern
stigste tooncelen zich in het halfdonker
afspeelden. De storm nam in hevigheid
toe. boomen vielen om, de licht ge
bouwde houten huizen stortten het een
na liet ander in; de puinhoopen ga
ven juist do richting aan door den
alles vernielenden orkaan genomen. Het
huilen van den wind werd overstemd
door het hulpgeroep der gekwetsten
en dergenen, die in de verwoeste hui
zen opgesloten warenboven alles uit
klonk het gegil van vrouwen en kin
deren. De meeste dooden zijn negers,
wier hutten als kaartenhuizen boven
hun hoofden in elkaar stortten. Groote
scharen negers knielden in liet veld
neer. baden en zongen. Hel plaatsje
Almitc in Louisiana is geheel wegge
vaagd; het aantal dooden wordt daar
op 50. dat der gewonden op 75 ge
schat. In Purvis (Mississippi) zijn 50
negers en 30 blanken omgekomen:
van het dorp zelf staat geen huis meer
overeind. In de streek van Natchez
worden 60 dooden gemeld, enz. Bij
Natchez baande de storm zich een
weg van 300 M. breedte; de hoogste
boomen werden als grashalmen afge
maaid.
Uit Altanta wordt gemeld, dat er
hij deze ramp ongeveer 300 menschen
gedood en 1000 gewond zijn.
ITALIC
Romeinsche berichten melden, dat
in het Vaticaan een tentoonstelling
wordt voorbereid van alle geschen
ken. die de H. Vader bij gelegenheid
van zijn gouden priesterfeest reeds
heeft ontvangen of nog ontvangen zal.
vooral van de voorwerpen, die bestemd
zijn voor kerken. Het geschenk, dat de
FEUILLETON.
Wedergevonden.
Eerste Hoofdstuk.
In veil der afgclcgvnslc, maar ook prach
tigste streken van Duitsclrland ligt liet dorpje
Tanncnrodc. Het gebergte dringt zich daar
in machtige hoogten te zamen, welke met
hare kale, lot ver in den zomer met sneeuw
bedekte kruinen zich lot in de wolken ver
heffen; afwaarts echter geeft het diepe af
gronden en glooiingen te aanschouwen, wier
geweldige ruggen In schilderachtige vormen
de incnigvuldigsie alwisseling van licht en
schaduw, van het groen der berken naast
wier grondvesten kabbelende heekjes hare
fonkelende golfjes, den grooten, een paar
mijlen verder de vlakte zoekenden stroom
toestuwen. Van boven uit gezien, zou de
omtrek den indruk ccncr oneindig zwijgende
eenzaamheid maken, wanneer niet hier en
een. deel door bos'ch verschot, u vriendelijke
dorpen met zilvcrgrocnc rieten daken en
ronkende schoorsleetteii tcgcnweiiktcn, het
welk ons zegt, dat de werkzame menseh ook
in deze berg-en woudwocstiju doorgedron-
wijlt onze blik op het dorpje, dat Tnnnen-
rodc heet, cn dat het hoofdtoonccl onzer
vertelling zal zijn. Vroeger was wet de ge
heel enge, sleehls naar het zuiden zich ope
nende dalketen door de prachtvolle dennen
wouden gevuld geweest, welke nu nog
dicht ineengedrongen, met ten hemel opstij
gende groene zullen olie glooiingen hedekt
en slechts hier en daar geweldige vooruit
springende massa's verweerde en bemoste
rotssteencn zichtbaar worden laat. Maar de
vlijtige banden der voorvaderen hebben do
woudreuzen der diepte neergeveld, de tal
rijke aan de beide zijden van de zilvvrklare,
lusschcn rotsblokken en over kiezel lustig
voortruisehende beekjes bekleedden zich met
lachend, hlnemcnvcrslerd groen der welden
de zuidelijke zijde van het dal bood zich
aan lol verbouw van veldvruchten, welke de
komen; aan de glooiingen van het dal zag
men verstrooid de nederige, zindelijke huis
jes, met witte muren en hlaiiwgcstrcken
balken, minstens door kleine, maar welver-
pleegde bloementuintjes omgeven.
Slechts zelden verdwaalde dc voet eens
wandelaars naar dit dorpje, want. zooals
gezegd, de streek ligt ver van de steden cij
badplaatsen van het gebergte, cn dc dage-
lijkschc stroom van duizenden van hcrghc-
zoekers volgt liever de reeds lang betreden
en geschikte wegen, dan dat hij zleh
moeite en tijd geeft, om dc verwijderde
onberoemde schoonheden, welke toch als
het gebergte verscholen liggen, op tc zoeken.
Daarom behoorde een gebeurtenis, die wij
nader zullen bespreken, Immer tot iets bui
tengewoons in het stille leven van liet vrien
delijk Tanncnrodc.
Alvorens daarover uit te wijden moeten
wij ons eerst daarheen hegeven. Het is een
schoonc Juni-avond; ontegenzeggelijk dc
liefelijkste tijd in hel diepe gebergte. Wan
neer beneden in den omtrek het jaar reeds
ver gevorderd is en dc bloeiende lente lang in
den vruchtrijpcndcn zomer is overgegaan,
terwijl daar in de laagte door de verzengende
hitte de bloemen verwelken, de bladeren
slap neerzinken cn dc vcMcn verdorren
is het, als of hier in de ravijnen cn dalen
van het gebergte dc lente eerst gekomen is.
Juist echter wijl hij later komt, verwijlt hij
ook langer. Dan staan dc boomen in liuii
sappigste groendan is het kleed der wei
den- en dalglooiingcn met de frischtc cn
bontste kleuren getooiddan zweven geurige
luchten spetend cn verkoelend uit de hoogte
ter neder. Zoo was het ook op dien Juni
avond in Tanncnrode. in hel dorpje heerschte
een wonderbare landelijke rust, welke dege
nen, die aan het gcruisch en gewoel der
steden gewoon zijn, zoo hekooriijk en vreed
zaam aandoet. De inwoners zijn meest vlij-
trouwend geblaf; of een schart
ganzen zoekt schreeuwend liet beekje, dat
murmelend in talrijke bochten tussehen
bloemrijke oevers, weiden en bosehjes door
het dorjijc spoedt.
Een huisje in het midden van het dorpje
trekt geheel bizonder onze opmerkzaamheid
tot zich. Niet alsof het van kostbaarder of
sierlijker bouworde ware, als dc overige
ook in deze woning vinden wij de witte
muren met dc hlauwgelinte balken, de
kleine vensters en daar boven in dc gc-
hcelc lengte een balkon met een kunstig ge
sneden horstwering, daarboven eindelijk liet
nederige, groene rieten dak. Maar het is toch
een weinig grootcr, dan de omstaande hut
ten, en men ziet vooral aan zijn helderheid
cn netheid de zorgende cn verplegende hand,
welke ieder vuil terstond verwijdert en iedcic
schade onverwijld herstelt. Een eeuwen
oude lindeboom welft van achter haar groene
bladerdak over het huisje, en van voren, van
een eenvoudig stakelsel omgeven, bevindt zich
een sierlijk tuintje met geurige bloemen be
plant, waaronder een menigte hoogstammigc
rozenboompjes met dc eerste openbrekende
knoppen, die onze blikken boeien. Zien wij door
het open venster in de links van de deur
gelegen kamer, dan bemerken wij meerdere
rijen van banken, ook een groot, zwart bord
met witte opschriften. Dal alles zegt ons da
delijk, dat in dat huisje onderwijs aan de
jeugd gegeven wordt, dal wij de schi
Tanncnrode voor ons hebben.
Zou nu dc slanke grijsaard, die da
schen het bladerioof zit in bchngclijke rust
zijn pijpje rookend, dc schoolmeester van
Tanncnrode zijn; Zeker, hij is het! De
oude, brave Trautmann, die sinds zijn jon
gelingstijd in dit oord de jeugd onderricht,
die met zijn eerste scholieren oud cn grijs
geworden is cn ieder opkomend geslacht
met hartelijke liefde cn trouw voor de maat
schappij en den hemel opvoedt. Illj kan wel
reeds diep in dc zestig zijn, want om zijn
kalen schedel trekken zich naar achter spaar
zame, witte lokken, en zijn hoofd is reeds
een weinig naar voren gebogen. Maar zijn
oogen schitteren noch wakker onder de grijze
wenkbrauwen, en de opgewekte trekken van
zijn gelaat verraden liet innerlijke ge
voel van gezondheid cn bchagclijkhcid. Wel
zeggen ons de diepe rimpels op voorhoofd
cn wangen, dat zorg en kommer over zijn
hoofd hebben gestormdmaar nu zijn de
stormen uitgewoed cn hebben, evenals de
zonnige avond na een dag van woeling cn
onweer, de zachte uitdrukking des vredes
nagelaten, van den vrede, die een goed ge
weten en een welvolbraehte dagtaak schenkt.
Wanneer de oude Trautmann zijn wakkere
jeugd heeft uitgelaten, verwijlt hij liefst in
zijn tuintje; want de bloemen zijn hem als
zijne kinderen, die hij verpleegt cn met liefde
verzorgt. Daaro.m geeft hij zich geen lange
rust in het bladerioof. maar springt van tijd
tot tijd op, beschouwt hier een bizonder
wondervol plantje, bevrijdt daar een rozen
knopje van schadelijke rupsen, bindt de los
geraakte hlocmcnstengels vast cn is daarbij