Katholiek Nieuws= en Advertentieblad No. 22. Zaterdag 28 Augustus 1909. Drie en twintigste Jaargang. DE EEMBODE voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren, Lensden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist. Verschijnt eiken ZATERDAG. Frnncn per post Afzonderlijk) t 0.40 f 0.05 Bureau: Langegracm 13, Amersfoort. Uitgave van de Vereeniging De Eembode. Prijs der Advertenliën Van 1 tot 6 regelsf 0.30 Voor icdcren regel meerf 0.05 Dit nummer bestaat uit twee bladen. EERSTE BLAD. Dt katholieke pers in Frankrijk. Een der voornaamste redenen van Erankrijks godsdienstig en zedelijk verval is het vcrwaarloozcn der katho lieke pers. Een droeve waarheid, die alle te genspraak uitsluit. Edouard Drumont, die toch zeker zijn Fransche landslui kende, schrijft de „Gelderlander", heelt luin eens het volgende coinjiliment gemaakt: „De Franschen denken niet meer, zij hebben geen tijd meer om te denken. Zij denken alleen nog maar door hun dagblad. Zij hebben hersens van pa pier." Dat is hard. gaat genoemd blad voort, maar naar waarheid gesproken, en be ter dan in deze woorden kan de ont zettende macht der pers in Frankrijk niet gekarakteriseerd worden. Misschien in geen ander land beheerscht zij zóó de openbare mcening als in de Fransche republiek. Ongelukkig heeft men in de Fransche katholieke kringen aan deze waarheid te weinig aandacht geschonken, en te laat, helaas, ziet een grondig kenner van den tegenwoordigen toestand, de abhê Lcnotre in zijn boek „La Paroisse" zich gedwongen tot de bekentenis: „Terwijl de Katholieken zich zelf bedrogen omtrent de grootc niacht en list van hun tegenstanders en met grootc kosten tot welzijn des volks kerken, ziekenhuizen, scholen, kloosters en allerlei instellingen van algemeen nut lot stand brachten, bewerkten veelvcr- spreidc dagbladen onophoudelijk de openbare tneening om de ideeën der massa's te verduisteren en te bederven. Eindelijk brak de dag aan, waarop die openbare meening, die in Frankrijk alles beheerscht, mei behulp van hel algemeen stemrecht den godsdienst den bons gaf en zonder groote aandoen lijkheid de brutale en onrechtvaardige tegeldemaking aanzag van de meeste der werken, door de inspanning en de offers der Katholieken tot stand gebracht. Deze (de Katholieken) had den aan alles gedacht, zij vergaten alleen zich het rustig bezit te verzeke ren van liet terrein, waarop zij bouwden." Deze opmerking is m de laatste jaren hier en daar al meer gemaakt. Met name na de treurige uitkomsten der verkiezingen van 6 Mei 1906 heeft Francois Veuillot die terecht in den „Univcrs" aan de ontzaglijke verbrei ding der atlti-clericale bladen toege schreven. en daaraan toegevoegd: „De rechtschapen lieden zijn van een betrcurenswaardigen waan bevangen. Zij beelden zich in, dat liet volk ge troffen en verontwaardigd is door de gebeurtenissen, waardoor zij zelf zoo getroffen en verontwaardigd zijn. Om dat de regccring een ploertige daad be gaat, gelooven zij, dat het openbaar ge weten daartegen opkomt. Zij vergeten helaas, dat lusschen de schurkerij der regeering en het volksbewustzijn een derde staat: de krant." Zoo, en zoo alleen laat zich het succes verklaren van de anti-clericale kerkelijke politiek. Het is dan ook niet meer dan natuurlijk, dat de Fransche Katholieken eindelijk, nu het bijna tc laat is, zich met een planmatige orga nisatie der katholieke pers bezighouden. Van groot belang is het, de snelle ontwikkeling der Fransche pers sedert een halve eeuw na tc gaan. In 1850 bezat Parijs maar 26 bladen, de pro vincial nog minder; in 1900 echter telde Parijs 2709 kranten en 185 tijd schriften de provinciën 3972 bladen te zamen. Van dit reusachtig cijfer maakt dc katholieke pers op nog niet het achttiende ge deelte aanspraak. Dit verklaart inderdaad veelTerwijl een blad als de „Petil Parisicn" een oplaag heeft van 1.250.000 per dag. het „Petit Journal" van 850.000, het „Journal" van 600.000, de „Matin" van 650.000 exemplaren, staan van de katho lieke bladen de „Croix" met 160.000 de „Echo de Paris" met 100.000, de „Gaulois" met 30.000 bovenaan, waar naast een vroeger onder Louis Veuillut's leiding zoo hoogstaand blad als de „Univcrs" zoo weinig levenskracht heeft, dat liet zich met de „Vérité francaise" vereenigen moest. Het geheele zuiden is met anti-cle- ricale bladen overstroomd. Dat dc Petit Marseillais" in godsdienstkwesties onzijdig en fatsoenlijk is, wordt hem tot bijzondere eer aangerekend. Van Lyon uit bedienen de blok-bladen „Le Progrès," en „Le Lyon républicain" vijftien departementen, maar daar staan de „Nouvelliste de Lyon" en „Le Saint Public" met tamelijk succes tegenover. In het westen echter domineeren de organen van het blok. In het oosten, met name in Bretagne, ziet het er wat beter uit, maar te Nantes zelf kan geen blad tegen „Le Pharc" op. In het cen trum van Frankrijk ziet het er met de katholieke pers het bedroevendst uitdaar moet alles nog gedaan worden. Het noorden vertoont zich wat gun stiger. de „Dépêche de Lille", het „Journal de Roubaix" en de „Croix du Nord" vinden zoowat 170.000 koopers. Men ziet uit dit beknopt overzicht, dat dc Fransche Katholieken voor een reuzentaak staan, wanneer zij door een planmatige organisatie hunner pers, die om allerlei op zich zelf ongetwij feld goede, maar thans verwoeste in stellingen verwaarloosd werd, de ver loren stellingen in het openbare leven weer willen heroveren. De geopperde plannen tot oprichting, uitbreiding, volmaking en grootere ver spreiding der katholieke bladen ver dienen allen lof; ten deele is al een begin gemaakt met hun verwezenlijking. Ongetwijfeld zal het moeilijk zijn, de onverschilligheid ook van geloovige Katholieken voor bladen van hun rich ting met goed gevolg te bestrijden. Ook buiten Frankrijk, in ons vaderland b.v.. treft men het verschijnsel aan dat veie Katholieken niets voelen voor de katholieke pers. Maar zoo erg als daar is het stellig nergens. Als men nagaat, dat in den tijd der groote Fransche pelgrimstochten naar Lourdes de anti-katholieke „Dé pêche de Toulouse" iiaar oplage ver dubbelen inoest, dan begrijpt men, dat nog vele Fransche Katholieken licht vaardig naar onkatholieke bladen grij pen en daardoor hun eigen zaak den ernstigsten albreuk doen. Mogen zij wel dra tot betere gedachten komen en eindelijk inzien, dat in onzen tijd. en in Frankrijk vooral, alles afhangt van een degelijk ontwikkelde en aioin ge steunde katholieke pers. Het treffende woord van Z. H. Paus Leo XIII z.g. moge wel ter harte ge nomen, waar hij vermanend toe riep „Onder de meest geschikte middelen ter verdediging van den gods dienst, is er naar onze meening geen middel krachtiger, en geen middel meer geschikt voor omen tijd dan dc pers." BUITENLAND. Den 8en September wordt keizer Wilhelm te Iglau verwacht. Aartsher tog Frans Ferdinand zal hem daar be groeten en in een auto naar Gross- Meseritseh brengen, waar keizer Frans Jozef dan is: Den 9en en lOen woont keizer Wilhelm de manoeuvres van het Oostenrijkschc leger bij. Den lOen keert hij naar Karlsruhe terug. De betrekkingen tusschen Engeland en Oostenrijk worden weer vriendschap- pelijker. Het ofiicieuse Fremdenblatt sehreef daaromtrent: De wisseling van telegrammen tusschen keizer Frans Jozef en koning Eduard, nadat deze in Mariënbad was aangekomen, wordt algemeen opgeval als een bevestiging van verschillende verzekeringen, dat de hartelijkheid van de persoonlijke be trekkingen tusschen dc twee vorsten onveranderd is gebleven. De juistheid van dien indruk komt uit in den harte- lijken toost, dien koning Eduard op 's keizers verjaardag heeft uitgebracht. Die betuigingen zijn tegelijkertijd een teeken van de steeds toenemende vriendschappelijkheid indebetrekkingen tusschen de twee landen. Het blad spreekt voorts zijn waar deering uit over den veranderden toon in de Engelsche pers, de Times met name. Dit blad heeft nu erkend, dat baron von Aehrenthal in zijn verkla ringen, kort voor de inlijving van Bosnië afgelegd, niet ter kwader trouw was tegenover de Engelsche diploma tie. Vele moeilijkheden, die aan het volledige herstel van de oude, innige betrekkingen in den weg stonden moeilijkheden meer van psychologi- schen dan van pnlitieken aard acht het Fremdenblatt reeds uit den weg geruimd. Door dc gloeiende hitte zijn niet minder dan 200 Oostenrijksche solda ten en 10 officieren, die in Dalmatië FRANKRIJK. De kerkvervolging wordt door de Fransche regeering nog met hardnek kigheid voortgezetkerkenroof en an dere gruwelen zijn nog steeds aan de orde van den dag. De aartsbisschop van Parijs, mgr. Amette heeft dezer dagen aan alle priesters van zijn diocees een rond schrijven verzonden, waarin hij volgens de lijst, die den 11 Augustus in 't Staatsblad verscheen, de schandelijke onwettige kerk- en kloosteroiiteigenin- gen in het Seine-dcpartemcnt bespreekt. Eerst en vooral wijdt de groote Fransche bisschop zijn aandacht aan de kerk van het H. Hart van Jezus op de Montmartre. Met kracht protesteert de kerkvorst tegen deze schandelijke berooving èn als zielenherder èn als behoeder en beschermer van die goe deren, „die het rechtmatig eigendom der kerk zijn, en die niet kunnen wor den aangetast, zonder dat het godde lijk en menschelijk recht geschonden worden". „De goederen," zoo schrijft mgr. Amette verder, „die het eigendom der kerk- waren, welke God het recht'ge- geven heeft om zooveel te bezitten als toebehooren en ieder, die deze goede- FEUILLETON. De Turk. (srot.t 2) Maar tjgenover dc Rasji-Roczoeks ge droeg deze gewillige cn kalme man zich vol maakt als een wild dier. Oeen wreedheid, geen kwelling, die hij niet wist toe tc passen op eiken Rasji-Roezoek, die in zijn handen vlet. De kolonel zelf, wiens stem cn blik hij zonder aarzelen gehoorzaamde, kon hem dan nauwelijks inhouden. Zooals later hlcek, be stond voor zijn wrccdh.id tegenover dc Rasji- Bnezoeks een reden. Dc tijd snelde voort. Dc troepen rukten verder naar het zuiden van het Turkgche rijk cn ons detachement vcrocnigdc zich met een ander. Wij marcheerden naar dccencolandere Tmkschc stad, waarvan ik mij den naam niet meer herinner, ik meen Adrianopel, maar overigens doet het hier niets ter zake. Op ccnige tientallen wersten afstand van deze stad, hield ons korps halt in een fraai en vrij groot dorp. dat als door een wonder voor dc verwoesting gespaard was gebleven. Toen wij het plaatsje naderden, legde Hussein een on gewone gemoedsbeweging aan den dag:het was duidelijk, dat het dorp hem bekend was, cn nog waren wij er enkele wersten van ver wijderd, toen onze Turk spoorloos verdwenen „Voed geen wolf, of alle anderen in het woud komen toekijken", dachten wij. „Hij is naar de zijnen teruggekeerd, wel wetende, dat de Turken niet ver af zijn", Hoe dit ook zij, de verdwijning van Hus sein had op allen, behalve op mij, een onaan- genanten indruk teweeggebracht. Waarom weet ik niet, maar ik gelooide vast aan de gehechtheid cn trouw van onzen gevangene, cn twijfelde cr.nict aan, of Ik zou hem spoedig wederzien. Inderdaad, weldra werd mijn ver moeden bewaarheid. Nauw hadden wij ons in de nabijheid van het dorp gelegerd, of daar kwam 'oorschijnhij was baren leeftijd mei zeer innemend uiterlijk, en een ferme knaap met zwarte oogen cn om trent dertien jaren oud, vergezelden hem. Zonder een woord te spreken gingen zij naar den kolonel en kusten zijn handen cn den zoom van zijn mantel. Zoo goed zij konden drukten dc vrouw en dc knaap hot waren Hussein's vrouw en zoon hun dankbaarheid uit jegens den kolonel, die daar door zichtbaar getroffen was. Half in het Bulgaarsch. werd ons daarop duidelijk ge maakt, dat de cchtgcnoolcn nog een dochter van zeventien jaren hadden gehad, die tijdens den oorlog door de Basji-Boezoeks mede gevoerd, cn na wreede martelingen te heb ben ondergaan, eindelijk door deze troepen vermoord was. Met tranen in de oogen dankte Hussein's vrouw den kolonel en ons, voor de redding van haren man, en vroeg ons mede naar hare woning te gaan, waar een goede maaltijd en een keurige inlandschc wijn ons wachtten. Doch hiermede was de zaak niet afgeloopen. Tegen het aanbreken van den dag gaf het roffelen der trommen ons tc verstaan, dat het detachement marschvaardig stond. Wij kijken rond en ziet, Hussein was weer op zijn post. Evenals vroeger liep hij naast Kalmi- kow, terwijl zijn zoon Mahomed het toezicht hield op dc proviand, die in wagens achter het detachement werd medegevoerd. Oeen vermaningen konden Hussein overreden thuis te blijven. Hij werd verdrietig, sloeg zich met de vuisten op de horst, en vroeg vertol ach ter dc troepen mede tc mogen gaan. De vrouw stoot zich dringend bij dit verzoek van haren man aan. Daar er niets aan tc doen was, stond de kolonel dit verzoek toe. Andermaal hernam het marschleven zijn rechten, en met het ons bekende gezelschap, waartoe ook dc train Hussein behoorde, aan het hoofd, trok on colonne langzaam verder. Wij waren genoodzaakt ccnige wersten v door een groot en vrij eenzaam boseti marchceren. De weg was smal en stre .le zich als een onbegaanbaar pad voor ons uit De kolonel, dc kapitein, een tiental k< ken en ik gingen vooruit. Het was nog in den morgen: dc schuine straten der zon drongen ternauwernood door de dichte takken der hooge woudreuzen geen wolkje spelde een helderen, frisschcn dag. Juist hadden wij een kleine heek doorwaad en begonnen al dieper het woud in te dringen, toen plotseling in het dichte kreupelhout ge weren blonken er knalde een schot, gevolgd door een tweede en derde losbranding. Nauwelijks had onze kolonel den tijd don hoornblazer „Verzamelen! AlarmI" toe te roepen, loen zijn paard, doodelijk getroffen door een kogel, op dc plaats neerstortte. De schoten te beantwoorden ware ondoen lijk geweest, daar onze vijand geheel onzielit- dc k n alles voetvolk afwachten, cn konden eerst diln het bosch beginnen te zuiveren. Inlusschcn waren wij weerloos aan de Turksctie kogels bloot gesteld. Snel maakten wij rechtsomkeert, en voerden onze paarden langs de andere zijde van den weg naar den zoom van het woud. Weldra daagde de infanterie op en nam de strijd een aanvang. Onze liraillcurlinic begon de in hel struikgewas verscholen Turken te bestoken, en hoe meer zij naar den hoscti- rand voortdrongen, des te heviger werd het geweervuur. Van uit hun natuurlijke schuil hoeken viel het den Turken niet moeilijk onze soldaten te ireifen, cn telkens zag men een Russischcn dappere vallen. De treurige uitroep: „Een draagbaar!" her werd bijgestaan door Kalmikow en een tien tal verplegers, hadden wij handen vol werk. Overigens, tot eer onzer soldaten dient ge zegd te worden, dat alleen crnsligc wonden hen konden dwingen het gelid te verlaten. Kleine verwondingen werden door de ge wonden zeiven op hun plaats In het gelid verbonden, en dikwijls zag men het bloed door de uniform van den tirailleur hecn- zijpclcn. Nadat de kozakken ijlings ter versterking der infanterie waren komen aandraven, wer den de pogingen der onzen metgoeden uit slag bekroond. Dc Turken begonnen te wij ken, onmiddellijk door ons voetvolk nagezet. Een onverwachte gebeurtenis had bijna de resultaten van dezen strijd bedorven. De ko lonel was op den rechtervleugel van den troep vooruitgereden, door struikgewas, boo- nicn cn ravijnen, en een honderd pas van zijn soldaten verwijderd: slechts de hoornblazer was in zijn nabijheid. Plotseling sprongen ccnige Basji-Boczoeks uit de struiken en wierpen zich op hem. De kolonel had nauwelijks den tijd zich legen een grool rotsblok le plaatsen, en al dus in den rug gedekt, verdedigde hij zich heldhaftig tegen de aanstormende Turken. Nu waren dc soldaten veraf, en zijn dood scheen onvermijdelijk. Later herhaalde ons de kolonel, hoe hij, met den dood voor oogen, reeds van het leven had afscheid genomen, toen plotseling een zijner tegenstanders, van achteren getroffen, ter aarde viel; op den eersten volgde een tweede cn derde, en eerst loen zag hij Hussein, die met verbrijzeld ge weer bloedend voor hem stond. Het gevaar bespeurd hebbende, dat den kolonel, zijn weldoener, bedreigde, was Hus sein met fonkelende oogen cn gloeiende van

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1909 | | pagina 1