Katholiek Nieuws= en Advertentieblad
No. 25.
Zaterdag 18 September 1909.
Drie en twintigste Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barncveld, Blaricum, Bussunr, Driebergen, Eenrnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Franco per post
Afzonderlijke
f 0.40
f 0.05
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembodc.
Prijs dor Adverlonliiin
Van 1 tot 6 regelst 0.J0
Voor lederen regel meert 0.05
CorrrspnmienliCn en AdvertcntiSn moeten uiterlijk Vrijdag
avond voor t uin aan hel bureau bezorgd zijn.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE BLAD.
BUITENLAND.
BELGIË.
Zondag is te Brussel een congres
van vrijdenkers gehouden, waar vooral
de socialisten tot een duidelijke ver
klaring van hun vrijheidsdenkbeeld zijn
gekomen, zoo sprekend en leerzaam,
dat zij de bijzondere aandacht onzer
lezers ovcrwaardig is.
Hel „H. v. A." schrijft daarover:
Het zou ons te ver leiden, moesten
wij al de besluitselen opsommen, die
daar genomen zijn, maar als ge alles
bijeen neemt komt ge tot liet besluit,
dat het wezen, dat op aarde het minst
vrij denkt eigenlijk de vrijdenker is.
Wat die heeren vrijdenkers door anti-
elericalisme verstaan en wat zij van
de anti-clericalc gekozenen, 't zij libe
ralen of socialisten, verlangen, is in
derdaad de volslagen loochening der
vrijheid.
Ze moeten allen vrijdenker zijn; ze
mogen hun kinderen onder geen voor
wendsel naar godsdienstige scholen
sturen; ze moeten alle toelagen aan
vrije scholen verwerpen; ze mogen
enkel onderwijzers benoemen, die niet
verdacht zijn van godsdienstige gevoe
lens, ze moeten uit klassen en school
boeken alles verwijderen, wal aan gods
dienst doet denken;
Zij moeten in de Kamer alle toe
lagen voor den eeredienst verwerpen
en stemmen tegen de vrijstelling van
geestelijken in de gemeenteraden moe
ten zij tegen de begrootingen en reke
ningen van kerkfabrieken stemmenzij
mogen geen nonnen dulden in gods-
en gasthuizen.
Zij mogen nooit in beraadslagende
lichamen stemmen met clericalen en
uitsluitend hun vertrouwen schenken
aan vrijdenkers.
Een der leden vond dat zulk pro
gram met seetarisme gelijk stond, maar
de man werd overbluft door aide an
deren, en toen hij uitriep, dat onzijdig
onderwijs voldoende was, riep men
hem, dat onzijdig onderwijs niet be
stond en men in 't onderwijs ofwel
godsdienstig of anti-godsdienstig was.
Dat is ten minste oprecht gesproken
we dragen die bekentenis op aan
de huichelaars van de onzijdigheid.
Overigens, hoe de vrijdenkers de on
zijdigheid moeten opvatten werd door
een der leden onder luide toejuichin
gen uiteengezet.
Natuurlijk hebben die lieve jongens
ook geprotesteerd legen liet optreden
van de Spaansclio overheid legen
Francisco Ferrer en hebben ze dat heer
schap gehuldigd als de edelste figuur
van onzen tijd.
Men zal verder liet politiek program
van Ferrer lezen, terwijl de Diario de
Barcelona nu ook een brie! van Lcroux
aan Ferrer afkondigt; het program-
Ferrer-Loroux komt lieer op de lor-
nuiul: noch God, noch meester, geen
wet, geen gouvernement.
En daar sturen de vrijdenkers ge-
gclukwciischen aan
Voor de gemeenteverkiezingen, werd
er besloten, zullen de vrijdenkers, in
de vcrecnigingen enkel diegenen can-
didnat stellen, die zich verbinden de
nonnen uit de gasthuizen te verjagen,
want priesters, paters en nonnen moe
ten geweerd worden als ongedierte
Natuurlijk, ze zijn logiek onze vrij
denkers; als men Ferrer locjuigt, die
het in brand steken der kloosters en
kerken van Barcelona en de lijken
schennis goedkeurt moet men ook hier
het voorbeeld van Ferrer volgen.
Het liberalisme is op een schuimen
weg, voorwaar, of ten minste 't is op
den weg waar liet onvermijdelijk naar
toe moest gaan.
n Itel-
rval v
Een treffend
denmocd en grootsch-christclijke naas
tenliefde wordt uit Rotteiunfiuslcr in
Wiirttemberg aan de „Kiilnische Volks-
zeitung" gemeld
Niet ver van Wiirttemberg ligt de
pachthoeve Bettlingsbnd, welke aan de
genees- en verplcgingsinricliting van
Rottenmiinstor behoort en thans in het
bezit is van de barmhartige zusters van
den heiligen Vincentius. De leiding der
hoeve is aan drie zusters toevertrouwd,
terwijl vijf a zes knechts de stallen
en het vee verzorgen.
De vorige week nu werd op een
avond, gelijk dat in liet Wfirttembcrgcr
Schwarzwald de gewoonte is, het vee
uit de stallen ter drenking naar de
buiten het huis gelegen drinkplaats
geleid. Plotseling weerklinkt een angst
wekkende kreet; geraas en gewoel
langs de muren van het huis, de wild
geworden, van woede luid brullende
akstier heeft een der knechts tegen
len muur gestooten en dreigt den tegen
den grond gevallen bejaarden man.
met zijn pooten en horens te verplet-
Schrik en ontzetting kluistert de drie
andere knechts vast op hun plaats.
Helpt dan toch in Gods naam," roept
de aanstormende jonge zuster van
barmhartigheid. Ongewapend maar zon
der aarzelen, dringt zij op den mach
tigen. razenden stier in, en rukt hem
met bovcmjtcnschelijkc kracht ter zijde.
De knechts roepen haar smeckend
terug, ieder oogenblik wanend den ra-
zenden stier met zijn horens, ook op
de zuster te zien aanvallen. Maai de
heldhaftige opoffering der kloosterzuster
zegeviert. De woedende stier staat een
oogenblik versuü, de zwaarverwonde
knecht kruipt moeizaam cenige passen
ter zijde, wordt dan door de andere
knechts opgenomen, en in den paar
denstal gedragen, waarheen ook de
zuster nu in alle haast haar toevlucht
neemt.
Dan begint liet razen en stampen
en brullen van den stier opnieuw;
maar de knecht is gered, en ofschoon
hij zeer zware kwetsuren ontvangen
heeft, is zijn leven niet in gevaar,
dank aan den heldhaftfgen opofferings
zin der eenvoudige zuster, die haar
leven op het spel zette om dat van
een ouden dienaar des huizes te redden
Bij den intocht van den keizer te
Karlsruhe, nadat hij de keizer-parade
van het 14de legercorpshad bijgewoond,
hield de opperburgemeester een be-
I groetitigsrede, waarna de keizer zijn
dank uitsprak en verklaarde, dat deze
dag. zooals de opperburgemeester te
recht had gezegd, kon gelden als een
proefdag voor een gedeelte der Duit-
sclie legermacht.
Nadat de keizer zijn tevredenheid
had betuigd over de wapenschouwing,
vervolgde hij: „Zoolang er oorlogen
gevoerd zullen Worden, zal liet Duit-
sclic leger de „rocltcr de bronze" zijn,
waarop de vrede steunt. Om dezen te
handhaven en om aan de Duitscliers
de positie te verzekeren, die hun in
de wereld toekomt, dient het leger en
daartoe dient ook de inspanning, die
dagenlang van het leger wordt ge
vorderd.
En ten slotte verklaarde de keizer
overtuigd te zijn, dat het op liet veld
van nood met Gods hulp en onder
Gods bescherming de proef zou door-
Hel Eichsfcld, een gebied, bchoo-
rende tot de provincies Saksen en
Hannover, werd in den nacht van
Zondag op Maandag geteisterd door
een wolkbreuk. I)e beken en rivieren
traden buiten hare oevers en zetten
wijd en zijd het land onder water. Hel
nog te velde staande gewas werd
totaal vernield.
Door het inslaan van den bliksem
ontstonden een groot aantal branden.
Huizen en molens werden in de
ascli gelegd en een menigte vee kwam
in de vlammen om.
De bekende Centrums-afgevaardigde
in den Duilschen Rijksdag Erzbcrger
heeft Zondag in een zeer druk be
zochte vergadering te Frankfort a d
Main een rede gehouden over de po
litiek van het Centrum bij de financi-
eele hervorming. Hij stelde in het
licht, dat het Centrum een nationale
daad had volbracht en trok te velde
tegen de onvruchtbare blokpolitick.
Naar zijne mecning was door liet
uiteenvallen van hel blok en het heen
gaan van prins Von Bülow een nieuwe
„Kulturkanpf' voorkomen. Den druk
der nieuwe belastingen achtte hij niet
zoo zwaar als van liberale zijde werd
beweerd.
Na afloop der
Oostenrijksche leger bij Grosz Meser-
itsch, heeft des nachts bij liet 6e regi
ment dragonders, een ernstig ongeluk
plaats gehad.
Het regiment overnachtte onder den
bioofen hemel. Tegen middernacht be
gonnen de schijnwerpers dei vijande
lijke partij te werken.
De paarden van vier cscadmns van
dit regiment werden onrustig door liet
schelle licht, rukten zich van de piket
palen los en renden weg. dwars over
de lichamen der slapende soldaten heen.
Van een wachtmeester werden borst
kas en ribben ingedrukt, terwijl 10
soldaten zwaar verwond werden. Meer
dan drie kwart der op hol geslagen
paarden liepen verwondingen op.
Om 7 uur des morgeus ontbraken
er nog ongeveer 60 paarden.
De „Algem. Nordd. Ztg." schrijft
naar aanleiding van de deelneming des
Duilschen keizers aan de keizerlijke
manoeuvres in Oostenrijk het volgende
„Evenals de militaire macht van
Duitschland is die van Oostcnrijk-Hon-
garijc een scherp oorlogswapen, dat
echter evenmin als het onze een wa
pen is ter volvoering van avontuurlijke
plannen. Zoowel hier als ginds weel
men zeer goed in regeeringskringen.
dat de vreedzame ontwikkeling der
volkeren, die aan hun leiding zijn toe
vertrouwd slechts verzekerd wordt,
zoolang de degen vrij blijft van roest,
maar zoowel hier als ginds denkt men
er even min aan deze militair georga
niseerde volkskracht aan te wenden
voor andere doeleinden, dan om wel
begrepen rechten en belangen te be
schermen. De militaire macht van
Duitschland en van Oostenrijk-Hoiiga-
rije, hoe hoog men dan ook hare
oorlogswaarde moge schatten, kan toeli
de andere staten geen onrust baren. Zij
is juist in hare oorlogsvaardigheid de
noodzakelijke stut voor den dipioina-
tieken muur van den vrede, die sinds
dertig jaren in het hartje van Europa
heeft sland gehouden, en die door
zijne duurzaamheid zoo een gelukkigen
invloed heeft uitgeoefend op de vreed
zame ontwikkeling der Europeesche
volkeren." SPANJE.
Een volslagen anarchist, zekere Fer
rer. wiens ideeën en wiens propaganda
de misdaden te Barcelona met kracht
in de hand werkten is, zooals behoorde,
achter slot en grendel gezet. In het
huis van deze beruchte persoon is een
afdruk van een circulaire gevonden,
door hem aan zijn volgelingen gezon
den, zooals een Havas-telegram bericht.
liet program van actie van den grooten
„vrijdenker" omvatte n.m. het volgende
„afschaffing van de religieuse orden,
afschaffing van de magistratuur, van
het leger en van de marine:opheffing
van alle kerken: verbeurd-verklaring
van alle goederen en bezittingen van
personen, die een openbaar ambt he-
kleeden." Ten slotte bevatte de circu
laire als practischc aanwijzing nog een
zclf-geschrcven nota van Ferrer over
liet fabriceeren van een ontplofbare
stof.
Voorts worden in het huls van Penei
te Mongat nog voortdurend allerlei
documenten en cachetten gevonden,
die de nasporingen van de politie zeer
bemoeilijken.
FEUILLETON.
Onder het Schrikbewind.
1) Langzaam dreef liet bootje de rivier af.
Op de voorplecht zat een oude vrouw, die
onbewegelijk cn met somber gelaat in de
verte staarde. Achterin de boot waren twee
mannen in gesprek: een jongmcnscli van
krachtigcn lichaamsbouw en slanke gcstalle,
en de schipper, die met de armen over el
kaar geslagen tegen den roerboom geleund /at.
Dus uwbcsluit staat vast? vroeg de laatste,
in de wandeling de lange Samhue gehcctcn.
Onherroepelijk, schipper, was hel ant-
Dus blijft ge in Avignon?
Ik denk er ongeveer een week te blijven.
Gc zult er wellicht langer blijven dan
u lief is, sprak Samhue op onheilspellende»
foon. Avignon heef! in deze dagen veel weg
van de draaikolken der RhAnc. Men komt er
o zoo gemakkelijk in, maar er uil, ho maar!
Lacht ge er om, burger?
Zeker lach ik er om.
En Savinien du Monl-lrceran lachte inder
daad hartelijk. Hij bezat al het vertrouwen,
al de vermetele zorgeloosheid der jeugd, en
de sombere voorzeggingen van den schip
per maaklen al zeer weinig indruk op hem.
Snmbuc haalde de schouders op.
Ik zie wel, sprak hij, dal gc noch onzen
Jourdan Coupe-Kies, noch zijn vriend Main-
viclle kent. Dal zijn op hel oogenblik de
koningen van Avignon. Ze hebben een heel
leger in hun dienst: al de havenarbeiders,
al de elftvissehers, alle straatslijpers cn ban
dieten der stad zijn op hun hand. Durft gij
zeggen, hoever dc haal dezer lieden zal gaan
der gevangenis opgesloten zilten En Ie den
ken, dal daaronder zooveel vrouwen cn grijs
aards zijn!
Ik beklaag die ongelnkkigen, maar begrijp
vermeerderen, sprak de jongeling op luehl-
hartigen loon.
Meent ge, dal er geen redenen zijn om
Iseran. dal is al 'een misdaad. Gij
enden
ii Mont-lsci
1de zich oi
e gaan, t'
nog altijd zwijgt
Samhue echter sirekte zijn zware, ruwe hand
uil en hield den jongeling lerug.
Luister, sprak hij. Gij hebt mij op onzen
tocht stroomafwaarts niet behandeld zooals
v slag,
I. Men
digen van door de uitgeweken edelen ge
zonden Ie zijn.
- Da» zal ik antwoorden: Burgers van
Avignon, ik bemoei mij niet om u laslig te
2600 kronen te innen, die mijn achterneef, in
leven pastoor van de parochie der H. Geno-
veva, mij heeft nagelaten. Ziedaar, wat ik lot
Jourdan, Mainvielle en die andere goede bur
gers zeggen zal.
Zij zullen u antwoorden met de guillotine.
- Welnu, dan zal ik mij verdedigen.
zult ge er dan in slagen ook haar Ie tie-
Zij is nicl bang: haar moed cn tegen
woordigheid van geest doen aan de vrouwen
der oudheid denken.
zijl z
rand geven.
- Zeg op.
Hebt ge dien oude wel opgemerkt, die
aan boord gekomen is, toen we l'onl-SI. Esprit
verhelen, cn die nu daar op de middenbank
ligt le slapen
Jawel, hij heeft dunne hccnctt gewelfde
schouders en een ongunstig uiterlijk, nietwaar
- Precies, en van binnen is hij nog veel
Icclijkcr.
- Iloe heel hij?
Zijn waren naam ken ik niet, men noem!
Iicni Moustello. Hij leefi van verraad cn zou
zijn eigen vader onder de guillotine brengen.
het oogenblik is hij Jourdan's rechterhand en
oefent de edele functiën van spion cn zicl-
verkoopcr uil. Wees voorzichtig met hem.
De markiezin du Monl-Iseran scheen vol
strekt nicl ontsteld door hetgeen haar zoon
haar meedeelde. Haar koud en strcnggcla.il,
door grijze haren omlijst, behield zijn uit
drukking van vredige kalmte.
Alleen loeit Savinien van Moustello sprak.
ditnne lippen.
Op dal oogenblik hoorde men opeens een
onverwacht geraas, cn toen hel schuitje on
der de bouwvallige brug St. Bcnêzcch door
gevaren was, bemerkten de heide mannen aan
den oever een huilende, schreeuwende menig-
Rhünc. Dc rivier was geheel nicl booten be
dekt. Overal zag men gebalde vuisten, op
geheven knuppels en glinsterende messen.
S.tmbnc was verplicht zijn vaartuigje mid
den door die flotliljc te sturen. Terwijl hij
al zijn best deed, om aanvaringen le ver
mijden, heiilerklc hij op een der booten een
kort ineengedrongen man, die dreigend zijn
mes zwaaide in de richting der gevangenis.
Wat is dat. Cyrill, riep Samhue uit, wat
is er aan de hand, jongen Hoe kont je zoo
woedend? Ik heb je nog gekend als een eer-
zanten wever, cn nu lijk je me ineen slagers
knecht veranderd. Heb je dan je arme, blinde
Cyrill keek'zijn makker met verwilderd
udgcschotcn...
Door dc vijanden des volks, natuurlijk,
En mi zullen ze er van lusten. We gaan
s wreken %p de gevangenen. Jou,dan heeft
zegd: Als de zilveren klokken luiden, /.tl
I spel beginnen.
fingel'dezer klokken. die anders nooit ge
luid werden dan bij den dood eens Pausen -
zweeg de menigte aan den oever en op de
bonten «en oogenblik stil. maar spoedig klonk
den zoo hart mogelijk, en spoedig landden ze.
Het bootje, waarin Cyrill zich bevond,
werd met zulk een vliegende haasl naar den
oever gejaagd, dal Samhue, die dc jilaats
zocht, waar hij gewoonlijk zijn schuil vast-
Bekncld lusschen den oever en het andere
vaartuig, weid zijn bootje verbrijzeld. Op hel
gekraak werd Moustello wakker en sprong
doodsbleek overeind. Savinien snelde naar
zijn moeder, maar reeds had Samhue Haar in
zijn sterke armen cn op den oever in veilig
heid gebracht. Toen siuuiig de edelman, met
in iedere hand een koffer, op zijn beurf aan wat.
Hel was lijd: de boot liep vol water cn be
gon te zinken, terwijl het schuimende water
ig opborrelde.
Met i
a de o
n zag S
nd vaartuig r
pijnlijk gezicht, den reus te zien schrcie
Vriend, zei de markiezin, spijt het
zoo, dal gij uw boot kwijl zijt
Het was mijn cenige broodwinning, m